Pressan - 19.03.1992, Blaðsíða 22

22
FIMMTUDAGUR PRBSSAN 19. MARS 1992
Útgefandi
Blaðhf.
Ritstjóri
Gunnar Smári Egilsson
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar:
Hverfisgötu 8-10, sími 62 13 13
Faxnúmer: 62 70 19
Eftir lokun skiptiborðs:
Ritstjóm 62 13 91, dreifing 62 13 95 (60 10 54),
tæknideild 62 00 55, slúðurlína 62 13 73.
Áskriftargjald
700 kr. á mánuði ef greitt er með
VISA/EURO/SAMKORT
en 750 kr. á mánuði annars.
PRESSAN
áfrýjar dómi í máli
Gallerís Borgar
Borgardómur kvað fyrir réttri viku upp dóm í máli Gallerís
Borgar og Úlfars Þormóðssonar á hendur Blaði hf., útgefanda
PRESSUNNAR, Kristjáni Þorvaldssyni, fyrrverandi ritstjóra
blaðsins, og Þóm Kristínu Ásgeirsdóttur, fyrmrn blaðamanni
þess. Borgardómur dæmir dauð og ómerk ummæli í frétt
þeirra Kristjáns og Þóm Kristínar um málefni Gallerís Borgar
sem birtist í PRESSUNNI í desember 1990. Þá vom þau og
Blað hf. dæmd til að greiða Úlfari og Gallerí Borg háar miska-
bætur og skaðabætur auk kosmaðar við birtingu dómsins í
öðmm fjölmiðlum. Kristján og Þóra Kristín vom auk þess
dæmd til að greiða sekt í ríkissjóð þar sem ummælin þóttu
brjóta í bága við almenn hegningarlög.
Frá því umrædd grein birtist hafa orðið eigendaskipti á
Blaði hf. og báðir höfundar greinarinnar hætt störfum hjá fyr-
irtækinu. Blað hf. hefur engu að síður ákveðið að áffýja dómn-
um til Hæstaréttar. Niðurstöður borgardóms í málinu og dóm-
ur hans em með þeim hætti að ómögulegt er fyrir útgáfufélag
að una honum, þar sem hann heggur nærri málfrelsi og prent-
frelsi í landinu.
Ef draga ætti af dómnum lærdóm fælist hann í því, að fjöl-
miðlum væri ómögulegt að taka mál til umfjöllunar ef sú um-
fjöllun gæti skaðað nokkum mann.
í dómnum er sjálf fréttin ekki dæmd dauð og ómerk heldur
einstök ummæli í henni. I stefhu Gallerís Borgar og Úlfars
Þormóðssonar vom þau slitin úr samhengi fréttarinnar og bóta
krafist fyrir skaðsemi þeirra. í niðurstöðum sínum einblínir
borgardómur á hugsanlegan skaða Gallerísins og Úlfars, en
lítur framhjá þeim gögnum og vitnisburði sem hinir stefndu
lögðu fram máli sínu til sönnunar.
Þó ef til vill megi finna eitthvað að fréttinni þá var hún rétt í
öllum meginatriðum og hún byggði á tryggum heimildum.
Með því að líta fram hjá því en horfa einvörðungu á hugsan-
legan skaða Gallerís Borgar hefur borgardómur sent
fjölmiðlum þau skilaboð að í raun sé bannað að skrifa fréttir
sem geta valdið einhverjum skaða og skiptir þá engu hversu
réttmæt fréttin er. Og því meira sem sá sem til umfjöllunar er
á undir sér því dýrara verður það fjölmiðlinum að fjalla um
málið. Ef sömu reglur og borgardómur setur með þessum
dómi hefðu gilt í Bandaríkjunum á tímum Watergate hefðu
blaðamenn Washington Post ekki verið verðlaunaðir heldur
stungið í fangelsi.
Blað hf. hefur nú áfrýjað dómi borgardóms. Hæstiréttur
mun taka málið til meðferðar innan tveggja ára ef miðað er við
eðlilegan gang mála þar. Það er von PRESSUNNAR að hann
felli dóm í þessu máli sem fjölmiðlar geti dregið eðlilegan lær-
dóm af.
V I K A N
FLAGGSTÖNG VIKUNNAR
er við útvarpshúsið í Efstaleiti.
Séra Heimir Steinsson var búinn
að horfa á hana löngunaraugum
lengi áður en hann lét til skarar
skríða. Þegar hann réð ekki við
sig lengur þurftu ekki einu sinni
að vera páskar, hvítasunna eða
þjóðhátíð. Það nægði alveg að
útvarpsráð var að koma saman.
Og héðaníffá verður það ærið til-
efni til að flagga marga marga
föstudaga, bæði til að efla sjálfs-
virðingu útvarpsráðs og til að
séra Heimir geti fengið útrás fyr-
ir þetta áhugamál sitt - að draga
íslenska ríkisfánann að húni. Eða
eins og hann segir sjálfur: „Eg er
vanur fánaburði af Þingvöllum,"
VEITINGAHÚS VIKUNNAR
er auðvitað Listaklúbburinn
góði við Lindargötu. Þeir sem
voru of seinir að drífa sig þangað
geta nagað sig í handarbökin.
„Starfskjör íslenskra launþega
eru ýmist ákveðin í kjarasamn-
ingum eða lögum - og oftast
hvoru tveggja. Hinn almenni
vinnumarkaður er ákvarðaður af
félagslegri löggjöf svokallaðri,
til uppfyllingar kjarasamning-
um. Eins er það með opinbera
starfsmenn. Saman skapa þessi
löggjöf og kjarasamningar
ákveðin starfsréttindi.
Það eru fjöldamörg dæmi þess
að löggjafarvaldið hafi gripið inn
í bæði kjarasamninga og breytt
lögum um starfskjör. Eg sé ekki
annað en að löggjafmn sé með
algerlega óbundnar hendur að
þessu leyti. Alþingi hefur alltaf
síðasta orðið og óskorað vald til
þess að breyta lögum. Ný lög
ganga fyrir eldri lögum eins og
við þekkjum.
Hvað opinbera starfsmenn
varðar hefur það verið í umræð-
unni í tvo áratugi að breyta lög-
um um réttindi þeirra og skyldur,
þar senr þau eru meira og minna
sniðin að embættismannakerfi
að fomum sið. Þau gera til dæm-
is ekki ráð fyrir því sem er al-
gengast núna, að opinberir
starfsmenn séu ráðnir með þrig-
gja mánaða uppsagnarfresti. Það
skapar alls konar vanda.
Eg hef ekki litið svo á að lög-
gjöf um réttindi og skyldur opin-
berra starfsmanna sé eign í skiln-
ingi stjómarskrár. Það er að
segja að með þeim lögum öðlist
fólk óafturkræfan rétt til að njóta
þessara hlunninda og þau séu
persónuleg eign þeirra. Eg tel að
löggjafinn hafi mjög ftjálsar
hendur og reynslan hefur lfka
Þama var í ágætum fögnuði ftam
í morgunsárið fúllt af fólki sem
ætlar að erfa landið og líka fólk
sem kærir sig kannski ekki um
neitt nema að fara ekki að sofa
alveg strax. Ungir blaðamenn,
listffæðingar, félagsráðgjafar,
háskólanemar, upprennandi
sýnt það.
Eg get ekki fallist á að biðlaun
opinberra starfsmanna séu eign í
skilningi stjómarskrár. Biðlaun
em starfskjör og ef löggjafmn
kýs að breyta þeim eða draga úr
þessum réttindum kann það að
snerta ráðninguna sjálfa. Starfs-
menn verða að gera það upp við
sig hvort þetta er slík forsendu-
breyting að það varði ráðning-
una sjálfa.
Launafólk á almennum
vinnumarkaði hefur orðið að
listamenn og skáld, meira að
segja einn læknanemi, og líka
dópistar, fyllibyttur og spássíu-
fólk. Allir skemmtu sér konung-
lega og engum sinnaðist við
neinn og öllum leið svolítið eins
og þeir væm í útlöndum - líka
löggunum sem biðu úti og höfðu
vökult auga með öllu. Líklega
skemmtu þær sér best.
DÝR VIKUNNAR
er tvímælalaust Galloway-
nautið. Ekki nóg með að það sé
vont á bragðið, ólseigt og lengi
að fullorðnast, heldur em þessar
skynlausu skepnur líka svo skap-
þungar og illskeyttar að það ætti
í rauninni að senda þær í geð-
rannsókn eða í nautaatshringina í
Andalúsíu. Varla myndi það
kosta nema brot af þeim 164
milljónum króna sem hafa farið í
að ala þessi óargadýr í fjósum
Hríseyinga í tuttugu ár. Annars
sæta því hingað til að löggjafinn
hefur margoft gripið inn í starfs-
kjör bæði hvað varðar kjara-
samninga og réttindi. Eitt dæmi
um hvemig löggjafinn hefur
eyðilagt núgildandi starfskjör er
að ríkisstjómin breytti lögum um
ríkisábyrgð á launum nú fyrir
skemmstu og skerti stórlega
þennan rétt. Eg hef ekki heyrt
nokkum mann halda því fram að
þetta sé eign í skilningi stjómar-
skrár.“
er ekki örgrannt um að smáeftir-
sjá verði að þessum búpeningi;
því er nefnilega haldið fram að
hingað til lands hafi hópast
ferðamenn til að sjá þetta sér-
stæða fyrirbæri, Hríseying að
snattast kringum Galloway-naut.
GLEÐIFRÉTT VIKUNNAR
er að Islendingar hafa rétt svo
heiftarlega úr kúmum að þeir eru
sjö sentímetrum stærri en þeir
vom fyrir fjömtíu ámm. Alltént
er þrítugt fólk í dag sem þessu
nemur stærra en Islendingamir
sem em komnir yfir sjötugt. Á
gömlum ljósmyndum má sjá
hokna, veðurbarða, næstum
dvergvaxna þjóð, dökka yfirlit-
um. Afkomendumir em hávax-
ið, bjartleitt og ffítt fólk. Er ekki
ástæða til að vera glaður?
s
Eg get ekkifallist á
að biðlaun opin-
beira staifsmanna
séu eign í skilningi
stjórnarskrár
U
HVERS VEGNA
Er ómögulegt að afnema
forréttindi opinberra
starfsmanna?
ARNMUNDUR BACKMAN HÆSTARÉTTARLÖGMAÐUR SVARAR
í REyiCTAVÍK &Ey£AR TRlÁAKBRA&ÐA
KVgNNAHftEYFWARlNNAR o&
NodN'.
GoTT A£>
HANM £ÉR
Mi& BKtí
HULiD-SHíÁLMÍblNj
Föfum TÍL
REVKXAvÍ'kiak'M
EÍN&JÖRn EÍN-SéTUMADhR OG- emfaGC-i
HVrFA KNPAN öeiiAKÉisfi
-STRÍf) MiLLÍ 'ASATP-iÁAR-
&e;/v^/viaa/na/va/a ...
Vif> VÍltlaM No&dfoJr
MANNKy/Sl! FLyTTUM
( ^ATLIADiN TÍiíkANpiKAvÍK
s/AR ORN FoíLSÆTÍSfi/AÐH&RTL/l
• MEf) oLL<A í -Pi/lAR(?£Rf; 1
'ODÝRÍR GÁK/AÍ- 1