Pressan - 18.03.1993, Qupperneq 22

EN HVAÐ SEGJA ÞAU SJÁLF?
22 PRESSAN
Fimmtudagurinn 18.mars 1993
Tinni lifirl
— neðanjarðar
Þegar Hergé, höfundur Tinna-
bókanna, dó árið 1982 dó
Tinni opinberlega með höf-
undi sínum. Hergé tók skýrt
fram í erfðaskránni að engin
ný Tinna-ævintýri mættu
koma á markaðinn, og þrátt
fyrir girnileg tilboð hafa ekkj-
an og Hergé-stofnunin í Brus-
sel ekki látið undan þrýstingi.
Þetta hefur þó ekki komið í
veg fyrir að nýjar Tinna-bæk-
ur líti dagsins Ijós. Framtaks-
samir menn um heim allan
hafa á síðustu árum teiknað
og gefið út sín eigin Tinna-
ævintýri og nú eru um þrjátíu
ólöglegar Tinnabækur á
markaðnum. Neðanjarðar-
Tinni gengur kaupum og söl-
um í stórborgum Evrópu og
eru bækurnar oftast seldar á
uppsprengdu verði. Hergé-
stofnunin lætur þessi viðskipti
" að mestu afskiptalaus, því
hún vill ekki styggja þá fjöl-
mörgu Tinnafíkla sem kauþa
hvort eð er allt Tinna-skranið
sem stofnunin dælir árlega út í
massavís.
Nýju Tinnabæk-
urnar eru jafn-
fjölbreyttar og
þær eru margar,
en þó má skipta
þeim i tvo flokka.
Annars vegar
reyna höfund-
arnir að stæla
sem best hinn
* drengjalega æv-
intýraanda
Hergés, hins
vegar er Tinna
beint inn á nýjar
og oft vafasam-
ar brautir.
í„Tinni í Sviss" lendir Tinni
t.d. í ýmsum óungmennafé-
lagslegum ævintýrum áður en
hann er hakkaður niður í
pylsuverksmiðju og í „Break-
ing free" gengur Tinni í lið
með enskum stjórnleysingjum
sem koma Margréti Thatcher
fyrir kattarnef. Hin hollenska
„Ungur blaðamaður á rúm-
stokknum" er þó einna fjar-
lægust hugsjónum Hergés. Þar
er Tinni kynótt fúlmenni sem
lætur sig dreyma um Veilu
Veinólinu en notast við
Tobba greyið þess á milli.
Kolbeinn og Vandráður eru
hommar, Rassapúlos tælir
smástelpur í garðinum um-
hverfis Myllusetur, o.s.frv.
Tinni kemst að lokum yfir
Veilu, Kolbeinn og Vandráður
ná saman í lostafullu atriði og
Tinni jafnar um Rassapúlos.
Nýju Tinnabækurnar enda því
oftast vel, eins og sögur
Hergés, þótt með öðrum for-
merkjum sé!
Gunnar Hjálmarsson
arar
Þeir hafa báðir ríka sannfœringu;þeirMagnús Guð-
mundsson ogDavid Koresh — ogbáðir eru tilbúnir að
berjastfyrir hana, þótt með óltkum hœtti sé. Magnús er
maður orðs og mynda á meðan Koresh vill láta verkin
tala. Koresh hefur afhjúpað eigin geðveiki og bjánaskap
löggunnar í Waco íTexas. Magnús telursighafa af-
hjúpað geðveikislegan bjánaskap Greenpeace-samtak-
anna. Báðir eru dálítiðþéttholda í andliti, meðþykkar
varir, tveggja daga skegg og augu sem virðast opin en
benda þó til aðþeir hugsi sitt undir niðri.
Fjögur reykvísk ung-
menni eyðafrítíma
sínum að mestu í að
slæpast um götur bæj-
arins, spila í leik-
tækjasölum, betla
peninga fyrir mat og
sígarettum, aukþess
að stela bílum, brjót-
astinnísjoppurog
smáverslanirog
„skemmta sér ær-
lega".Þádettaþauí
það, innbyrða pillur,
verða sér úti um am-
fetamín edajá sér í
fötu", sem eraðferð
til að reykja hass og
gefurmikla vímu. Þau
eru öll af vilja gerð að
bæta sig og ná betri
tökum á lífi sínu.
Undanfarið hafa þes-
sirkrakkarverið
mikiðífréttumog
fjöldi manns tjáð sig
um aðstæður þeirra.
Hér segja þau sjálf
sögusína. Raunveru-
legum nöfnum ung-
linganna hefur verið
breytt og bera þau hér
gælunöfnin Lalli,
Jonni', Sirrí og Grímsi.
Sim,16ára
Skólagangan fór tilfjandans
Sirrí er á sautjánda aldursári
og kemur frá ósköp venjulegu
heimili. „Ég á að vísu geggjað-
an fósturpabba sem hvorki
þolir mig né vini mína.“ Hún
segir hann aðeins tala til sín af
áhuga og tilfinningu þegar hún
brjóti af sér og segir það ganga
illa að eiga við hann samskipti.
Sirrí gekk bráðvel í skóla þar
til hún var þrettán ára, en þá
kynntist hún að eigin sögn
fólki sem varð til þess að hún
missti allan áhuga bæði á skóla
og námi. „Ég hef hins vegar
ekki brotið af mér þrátt fyrir að
skólaganga mín hafi farið
meira og minna til fjandans. Ég
er að vísu meðsek þegar ég er
með hópnum en ég geri raun-
verulega aldrei neitt sjálf og get
tæplega talist síbrotaungling-
ur.“
Sirrí fær aðstoð og leigir
íbúð í bænum gegn því að hún
standi sig í skólanum.
Hvað eruð þið komin langt í
neyslu?
L: „Ég drekk ennþá og reyki
hass og hef ekki hugsað mér að
hætta því þótt það sé sett sem
skilyrði fyrir því að mér sé veitt
áframhaldandi aðstoð. Ég er
hins vegar hættur að sprauta
mig, því ég hef komið mér í
mikið klandur út af því.“
J: „Ég hef étið allt, reykt allt,
drukkið allt og tekið allt í nefið.
Ég hef gert alít nema sprautað
mig.“
S: „Ég hef aldrei sprautað
mig og er ekki mikið fyrir að
reykja hass. Hins vegar drekk ég
töluvert og nota stundum am-
fetamín.“
Hvað verður um ykkur þeg-
ar þið lendið í vandrœðum?
G: „Við erum lokuð inni í
Efstasundi, Tindum, Síðumúl-
anum eða öðrum stöðum. Inni-
lokun hefúr hins vegar þau áhrif
að maður verður ónýtari og
ónýtari, brjálaðri og brjálaðri.
Þegar maður loksins losnar út
er maður ffávita og æstur í að
gera eitthvað af sér.“
L: „Það eina sem gerist er að
maður verður harðari og lokast
meira. Inni í læstum klefa hugs-
ar maður sitt og æsir sig út í
„helvítis fíflin fýrir utan“. Mað-
ur gerir hvað sem er til að hefha
sín á þessu fólki.“
S: „Við sökkvum dýpra eftir
því sem við sitjum offar inni.
Þar hittum við fólk sem er
lengra komið en við sjálf og ný-
liðarnir verða fyrir slæmum
áhrifum þegar þau kynnast
okkur. Þetta er keðjuverkandi.“
Hafið þið að einhverju heim-
ili að hverfa?
L: „Mér er ekki vært þar sem
mamma býr úti á landi, því
samskipti okkar eru slæm þrátt
fýrir að mér þyki vænt um hana
og henni um mig. Hún er sjálf í
vandræðum með sig og áttar sig
ekki alveg á því hvernig komið
er fyrir mér. Þar að auki er ég
útskúfaður úr litla samfélaginu í
þorpinu.“
J: „Ég hef verið skikkaður til
að búa á sveitaheimilum og ver-
ið vistaður inni á stofnunum.
Þar vil ég ekki vera og strýk
jafnóðum. Helst vil ég búa hjá
mömmu minni.“
G: „Lengi vel var ég líka á
götunni og fannst það alveg
ágætt. Nýlega hef ég þó getað
farið til mömmu aftur.“
S: „Ég á heimili sem ég get
ekki verið á vegna ósamkomu-
lags við fósturpabba minn og
nú fæ ég styrk til að leigja úti í
bæ.“
Lítil afskipti feðra
Hvað meðfeðurykkar?
L: „Pabbarnir líta annaðhvort
ekki við okkur eða reyna að
dæla í mann seðlum þegar
maður reynir að ná einhverjum
tengslum. Ég sé enga ástæðu til
að púkka upp á menn sem
gleyma afmælisdögum manns
og virða mann ekki viðlits. Einu
samskiptin sem ég hef við
pabba er þegar hann gefúr mér
peninga.“
G: „Ég veit ekkert um það því
ég hef eiginlega aldrei séð al-
vörupabba minn, utan einu
sinni að ég sá til hans úr fjar-
Hörður Jóhannesson lögregluþjónn
Rjátlast af hópnum þegar hann eldist
„Algengt er að þeir unglingar
sem leiðast út í afbrot byrji á
aldrinum fjórtán til sextán ára.
Eftir því sem þau eldast rjátlar
af hópnum en einungis fá þeirra
halda áfram og enda sem svo-
kallaðir síbrotamenn. Ung-
lingaafbrot eru í eðli sínu tengd
hópnum og almenn regla er fyr-
ir því að þau eru nokkur saman
þegar þau brjóta af sér og venju-
lega í einhverri vímu. Heimur
þeirra harðnar eftir
því sem þau eldast,
afbrotin verða
grófari og tékkafals
verður algengara,
oft til að fjármagna
neyslu vímugjafa,
en neysla þeirra
færist einnig í auk-
ana. Við fimmtán
ára aldur er ung-
lingurinn orðinn
sakhæfur en algengt er að í
fyrstu sé vægt tekið á málum
hans. Ef ferill hans heldur áfram
fær hann hefðbundna afgreiðslu
í dómskerfinu, en efni í síaf-
brotamenn eru fá sem betur fer.
Mál unglinga sem komu til af-
greiðslu hjá okkur voru 405 árið
1991 en 333 á síðasta ári, en það
er tala sem ber að taka með fýr-
irvara, þar sem enn eru einhver
mál óupplýst.“