Morgunblaðið - 05.06.2004, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 LAUGARDAGUR 5. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
UMHVERFISSINNAR eru ósáttir
við það samkomulag sem náðist á
milli Landsvirkjunar og Ásahrepps
og Skeiða- og Gnúpverjahrepps um
tilhögun Norðlingaölduveitu í Þjórs-
árverum. Árni Finnsson, sem situr í
stjórn Náttúruverndarsamtaka Ís-
lands, segir að það sé engin þörf á
fyrirhuguðum framkvæmdum.
„Okkur finnst að það sé nóg að
gert, það hefði ekki átt að fara út í
þetta. Við skiljum að vísu afstöðu
heimamanna, það er erfitt að stand-
ast samþrýsting sem Landsvirkjun
og stjórnvöld hafa sett á þetta mál.
Það er engin þörf á þessari orku frá
Norðlingaölduveitu,“ segir Árni.
Þjórsárverin „eitt
dýrmætasta svæði Íslands“
Árni segir að Þjórsárverin „séu
eitt dýrmætasta svæði á hálendi Ís-
lands“ og að það hafi verið niðurstaða
rammaáætlunar um svæðið. „Það er
engin þörf fyrir þetta, engir brýnir
þjóðhagslegir hagsmunir sem kalla á
þetta. Það væri miklu nær að leita
eftir því að Þjórsárver verði sett á
heimsminjaskrá UNESCO, sem ein-
stakt vistkerfi,“ segir Árni.
Ólöf Guðný Valdimarsdóttir, for-
maður Landverndar, segist vera von-
svikin vegna samkomulagsins. Á að-
alfundi Landverndar, hinn 22. maí
síðastliðinn, var lýst yfir almennri
ánægju með þá ákvörðun að fresta
ætti áformum Norðlingaölduveitu.
„Þetta eru veruleg vonbrigði, sér-
staklega þar sem á ekki að fara í
framkvæmdir fyrr en eftir fjögur ár.
Persónulega hefði ég talið eðlilegt að
menn myndu fresta skipulagi á þessu
svæði og taka það svo upp eftir fjögur
ár og skoða stöðuna þá.“
Menn eiga að staldra við
Hún segir að menn ættu að nýta
tímann til þess að skoða hvort það
væri virkileg þörf fyrir þessa orku,
sem hún telur ekki vera, og ef svo
væri hvort hægt væri að útvega hana
með öðrum hætti. „Afstaða Land-
verndar hefur ávallt verið afar skýr.
Þetta er eitt verðmætasta svæði sem
við eigum á Íslandi og ekki brýnir
hagsmunir til þess að fórna því,“ og
tekur þar með í sama streng og Árni
varðandi náttúruverndargildi svæð-
isins. „Þarna finnst mér að menn
ættu aðeins að staldra við,“ segir hún.
Ekki sáttir við nýja
samkomulagið um
Norðlingaölduveitu
Fulltrúar Landverndar og
Náttúruverndarsamtaka Íslands
HALLDÓR Ásgrímsson, formaður
Framsóknarflokksins og utanríkis-
ráðherra, sagði í ræðu við upphaf
miðstjórnarfundar Framsóknar-
flokksins í gær, að hann væri mjög
ósáttur við hvernig forseti Íslands,
Ólafur Ragnar Grímsson, hefði staðið
að fjölmiðlamálinu. Halldór sagði að
hann vissi ekki við hverja forsetinn
hefði talað áður en hann tók þá
ákvörðun að staðfesta ekki fjölmiðla-
frumvarpið. Forsetinn hefði þó ekki
talað við formenn stjórnarflokkanna
og hann hefði ekki talað við Alþingi.
„Ég hefði átt von á því að ef til þessa
væri gripið [þ.e. að forsetinn staðfesti
ekki lög] þá yrði talað við ýmsa; leitað
álits þeirra. En það var ekki gert. En
það er ekkert um það að segja. Við
verðum að taka því sem að höndum
ber.“ Halldór kvaðst þó virða ákvörð-
un forsetans, þótt hann væri ósam-
mála henni.
Halldór rifjaði upp í þessu sam-
bandi þegar Vigdís Finnbogadóttir,
þáverandi forseti Íslands, hefði íhug-
að að neita að staðfesta lagafrumvarp
um samninginn um Evrópska efna-
hagssvæðið, árið 1993. „Þá kallaði
hún á fjölda stjórnmálamanna,“ sagði
Halldór. „Þá vorum við framsóknar-
menn í stjórnarandstöðu. Hún kallaði
m.a. á mig. Ég ráðfærði mig þá við
fyrrverandi formann flokksins, Stein-
grím Hermannsson, og sagði við for-
setann að ég teldi það alveg fráleitt að
hún beitti þessu valdi, vegna þess að
ég hef alltaf verið þessarar skoðunar,
vegna þess að ég hef ávallt talið að orð
Ólafs Jóhannessonar í þessu sam-
bandi væru hin einu réttu.“ Vísaði
Halldór þarna m.a. til þeirra skrifa
Ólafs að þjóðaratkvæði væri löggjaf-
araðili sem ekki ætti að leita til nema
mikið lægi við eða um væri að tefla
meginatriði í lagasetningu. „Þetta
hefur alltaf verið svona í mínum
huga,“ sagði Halldór, „þess vegna hef
ég talið að til þessa gæti ekki komið
og að þetta væri ekki vald sem forset-
inn ætti að nota, að minnsta kosti ekki
í svona tilvikum.“ Hann bætti því við
að hann hefði eins og aðrir framsókn-
armenn borið mikla virðingu fyrir
forsetaembættinu. Hann teldi það
vera eitt af sameiningartáknum þjóð-
arinnar. „Við eigum íslenska fánann,
við eigum þjóðsönginn okkar, við eig-
um Þingvelli og við eigum forseta-
embættið. Það er mikilvægt að við
varðveitum okkar sameiningartákn.
En ég verð að segja alveg eins og er
að ég er mjög ósáttur við það hvernig
forsetinn hefur unnið þetta mál. Það
er alveg ljóst að við eigum að bera
virðingu fyrir embættum en þá skipt-
ir máli hvernig á þeim er haldið.“
Fái skjóta umfjöllun
Halldór fjallaði nánar um fjölmiðla-
lögin og sagði að ríkisstjórnin hefði
talið þegar hún ákvað að setja á fót
nefnd til að fjalla um eignarhald á
fjölmiðlum, um miðjan desember sl.,
að það ætti að geta skapast þverpóli-
tísk samstaða um að setja einhverjar
reglur í þessu sambandi. Stjórnar-
andstæðingar hefðu fyrr um haustið
lýst yfir miklum áhyggjum af fá-
keppni í viðskiptalífinu og eignarhaldi
á fjölmiðlum. „Annað hefur þó komið
á daginn,“ sagði Halldór og vísaði til
þess að stjórnarandstaðan hefði upp-
lýst að hún væri á móti málinu. Sagði
hann athyglisvert að stjórnarand-
staðan, þó einkum Samfylkingin,
hefði nánast ekkert upplýst í hvaða
aðgerðir hún vildi ráðast.
„Þannig geta þeir að sjálfsögðu
leyft sér að tala, en við getum það
ekki. Við höfum ákveðið að láta efndir
fylgja orðum jafnvel þótt það kunni
að baka okkur einhverjar óvinsældir
tímabundið.“
Halldór sagði að eftir alla umfjöll-
unina um fjölmiðlafrumvarpið og þær
breytingar sem það hefði tekið í með-
förum þingsins stæðu fyrst og fremst
eftir tvö álitaefni. Fyrra álitamálið
væri hvort rétt væri að takmarka
eignarhald markaðsráðandi fyrir-
tækja í ljósvakamiðlum við fimm pró-
sent. Hann sagði í þessu sambandi að
einkum hefði verið rætt um það hvort
varkárara hefði verið að hafa prósent-
in t.d. tíu í stað fimm. Hann kvaðst
sjálfur þeirrar skoðunar að óheppi-
legt væri að aðili í markaðsráðandi
stöðu væri í fjölmiðlarekstri. „Ég get
hins vegar sætt mig við að hann sé
með lítinn hlut. Ég get alveg sætt mig
við það. En ég get ekki sætt mig við
það að slíkt fyrirtæki sé með ráðandi
stöðu í fjölmiðlarekstri.“ Hann sagði
að fjölmiðlar væru fjórða valdið og að
þeir ættu ekki einasta að veita vald-
höfum aðhald heldur einnig stærstu
fyrirtækjum landsins.
Halldór sagði að síðara álitaefnið
væri hvort rétt væri að heimila ekki
þeim sem reka ljósvakamiðil að vera
jafnframt í dagblaðarekstri. „Ég held
það hljóti að vera ljóst að það sé
heppilegra að þetta sé aðskilið. Ég
held það hljóti að vera ljóst að það
skapi meiri fjölbreytni. Ég held það
hljóti að vera ljóst að það skapi
breiðari umræðu.“
Halldór sagði að fjölmiðlalögin
hefðu verið sett með því hugarfari að
tryggja fjölbreytni fjölmiðlanna.
Hann minntist einnig á að Norðurljós
hefðu kært þetta mál til Eftirlits-
stofnunar EFTA, ESA og upplýsti að
utanríkisráðuneytið hefði óskað eftir
því við ESA að taka málið til skjótrar
umfjöllunar.
Enginn ágreiningur
um skattamál
Halldór gerði skattalækkanir einn-
ig að umtalsefni í ræðu sinni. „Gefið
hefur verið í skyn í fjölmiðlum und-
anfarið að einhver ágreiningur sé um
þetta,“ sagði hann og ítrekaði að eng-
inn ágreiningur væri um það sem
stæði í stjórnarsáttmálanum. Því,
sem þar stæði, yrði komið í fram-
kvæmd og staðfest hefði verið í lang-
tímaáætlun í ríkisfjármálum sl. haust
að 20 milljörðum króna yrði varið til
skattalækkana á árunum 2005–2007
og 3 milljörðum til barnabóta eða
annarra tiltekinna verkefna. „Þetta
er alveg skýrt. Það á eftir að útfæra
þetta nánar og það mun að sjálfsögðu
koma fram í fjárlögum fyrir árið 2005
og í frumvarpi til laga í þessu skyni á
næsta hausti.“ Sagði hann að í þeim
aðgerðum yrði ráðist í breytingar til
hagsbóta fyrir allan almenning í land-
inu. „Það er hins vegar alveg ljóst að
samfara þessu verðum við að gæta
þess að halda áfram að styrkja al-
mannaþjónustuna, þannig að hún geti
áfram þjónað göfugu hlutverki sínu,
fyrir alla landsmenn óháð búsetu eða
efnahag.“
Samræma
heilbrigðisþjónustuna
Halldór sagði einnig ljóst að áfram
þyrfti að veita auknum fjármunum í
bæði heilbrigðiskerfið og mennta-
kerfið. Bætti hann því við að mikill ár-
angur hefði þó náðst á þessum svið-
um. Hann sagði að mikið hefði verið
rætt um Landspítala – háskóla-
sjúkrahús. „Ég talaði við forstjóra
ríkisspítalanna í dag. Hann sagði að
það væru nánast engir biðlistar nema
á takmörkuðum sviðum og að tekist
hefði að veita mjög góða þjónustu.
Sjúkrahúsið hefði náð miklum ár-
angri í sínum reksti. Þeir hafa að vísu
áhyggjur af sparnaðarhugmyndum á
árinu 2005 og við þurfum að fara yfir
það. Auðvitað eru takmörk fyrir því
hvað hægt er að fara í mikið aðhald.
En við skulum ekki gleyma því að við
getum aldrei byggt upp öfluga al-
mannaþjónustu nema það sé jafn-
framt aðhald.“
Halldór fjallaði áfram um heil-
brigðisþjónustuna og sagði m.a. að
það mætti samræma betur heilbrigð-
isþjónustuna víða um land. Ekki síst á
höfuðborgarsvæðinu. Það væri verk-
efni sem ráðast þyrfti í.
Halldór sagið einnig að styðja
þyrfti við bakið á framhaldsskólunum
og háskólunum og ennfremur að
styrkja þyrfti samfélagsþjónustuna á
öðrum sviðum t.d. með því að bæta
enn frekar stöðu geðfatlaðra og fjölga
hjúkrunarrýmum fyrir aldraða.
Halldór Ásgrímsson, formaður Framsóknarflokksins, á miðstjórnarfundi flokksins
Ósáttur við
framgöngu
forsetans
Morgunblaðið/Golli
Halldór Ásgrímsson, formaður Framsóknarflokksins, og Siv Friðleifsdótt-
ir, ritari flokksins, á miðstjórnarfundi flokksins sem haldinn var á Hótel
Sögu í gær. Um 150 fulltrúar eiga sæti í miðstjórninni.
Skattalækkanir munu koma fram í
fjárlagafrumvarpinu næsta haust
„ÉG REYNI að kalla fram þær myndir sem ég sé í hverj-
um drumb fyrir sig,“ segir Lúkas Kárason, listamaður í
Fellahverfi, en hann hefur nú fært stærstu rekaviðar-
stytturnar sínar út í garð í tilefni sjómannadagsins. „Mér
datt í hug að færa þær út fyrir sjómannadaginn, þar sem
ég vann sem sjómaður um áratuga skeið, og rekavið-
urinn er búinn að velkjast í hafinu. Þetta tengist allt sam-
an. Ég er alltaf með nokkrar hérna úti yfir sumartím-
ann, enda eru þær nokkuð stórar. Til dæmis sómir
Snorri Sturluson sér vel hérna í garðinum,“ sagði Lúkas
í samtali við Morgunblaðið.
Rekaviðinn fær Lúkas norður af Ströndum, en þar ólst
hann upp. Lúkas hefur skorið út styttur úr rekaviði í
nokkur ár, og er með um hundrað styttur innanhúss hjá
sér. „Svo eru nokkrar í bílskúrnum og aðrar í geymslu
úti í bæ,“ bætir hann við. Hann hefur haldið tvær sýn-
ingar á styttunum, aðra norður á Ströndum en hina í
Ráðhúsi Reykjavíkur.
Rekaviðurinn orðinn að listaverkum
Morgunblaðið/ÞÖK
Lúkas Kárason við höggmyndir sínar, sem eru úr rekavið, þar á meðal Snorra Sturluson til vinstri.