Morgunblaðið - 05.06.2004, Side 39

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. JÚNÍ 2004 39
✝ HólmfríðurJónsdóttir frá
Nautabúi, Fríða frá
Nautabúi, fæddist í
Mýrakoti í Laxárdal
í Austur-Húna-
vatnssýslu 30. júní
1917. Hún lést á
sjúkrahúsi Sauðár-
króks 25. maí síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru hjónin
Anna Jónsdóttir
húsmóðir, og Jón
Kristvinsson bóndi,
þáverandi ábúend-
ur í Mýrakoti. Fríða
var sjötta barn foreldra sinna.
Systkini hennar voru; Sigríður f.
1906, látin, Soffía f. 1910, Helga
f. 1912, látin, tvíburar fæddir
1915, létust í fæðingu, Guðrún f.
upp í Hjaltadal, Nautabú, og þar
bjuggu þau síðan til ársins 1974
er þau fluttu á Sauðárhæðir á
Sauðárkróki. Þar átti hún svo
heima til 1994 er hún flutti niður
á Heilbrigðisstofnun Sauðár-
króks og dvaldi þar 10 síðustu
árin. Fríða og Bergur eignuðust
tvær dætur, Rósu f. 1942, hennar
maður Þórður Stefánsson, lát-
inn, þau eignuðust fjögur börn
og Jónu f. 1949, hennar maður
Björn Ragnarsson, þau eiga
fimm börn. Fyrir hjónaband
eignaðist Fríða dótturina Önnu
Björk Stefánsdóttur f. 1939,
hennar maður Sigurður Krist-
insson, látinn, þau eignuðust tvö
börn. Barnabarnabörnin eru orð-
in yfir 20. Fríða missti manninn
sinn 1992.
Seinustu árin var Fríða frekar
léleg til heilsunnar og undir það
seinasta oft mikið veik. Andlegu
atgervi hélt hún til æviloka.
Fríða verður jarðsungin frá
Sauðárkrókskirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 11.
1919, látin, Jens f.
1921, Róar f. 1923 og
Jón f. 1925, látinn.
Fríða fluttist með
foreldrum sínum að
Vatnsleysu í Viðvík-
ursveit vorið 1921.
Þar átti hún sín
bernsku- og æskuár.
Fluttist síðan með
foreldrum sínum og
fjölskyldu að Garða-
koti í Hjaltadal árið
1934. Vorið 1941 réði
hún sig sem vinnu-
konu að Hraunum í
Fljótum, til Bergs
sem þá var ábúandi þar. Þeim
varð það vel til vina að þau giftu
sig haustið eftir, þá búin að
eignast dótturina Rósu. Vorið
1943 réðust þau í jarðarkaup
Elsku mamma mín, nú ertu komin
til hans pabba, hann hefur beðið eft-
ir þér, kannski með Stjarna sér við
hlið og þið hafið þeyst saman inn í
eylandið.
Nú er þínum löngu veikindum
lokið og þjáningar allar eftir hér á
jörð, þú varst búin að vera svo lengi
veik, lungnabólga nánast mánaðar-
legur vágestur síðustu árin, hjartað
orðið þreytt á þessari endalausu
baráttu en þú varst svo ótrúlega
æðrulaus yfir þessu, tókst öllu með
stakri ró og alltaf var viðkvæðið:
„Þetta lagast“ eða „þetta er svo sem
ekkert“. Mamma mín, þú kvartaðir
aldrei og þú hugsaðir alltaf fyrst um
aðra, svo um sjálfa þig, þannig var
það fram á síðasta dag. Og það
hvarflar að mér, að þú hafir tekið til-
lit til annarra varðandi síðustu
stundina.
Á fardögum fyrir 83 árum fluttist
þú með foreldrum þínum til Skaga-
fjarðar, að Vatnsleysu í Viðvíkur-
sveit, frá Mýrakoti á Laxárdal, þar
sem þú fæddist fjórum árum áður.
Það var erfið ferð á hestum yfir há
fjöll, sú ferð grópaðist inn í barns-
hugann og það var bara í síðustu
vikunni sem þú sagðir mér þá ferða-
sögu og frá fyrstu árum þínum á
Vatnsleysu. Sögu um erfið en gæfu-
rík ár í stórri fjölskyldu.
Ung lærðirðu að lesa og last allt
sem fáanlegt var á þeim tíma, en
markmiðið var að ganga mennta-
veginn, en börnum frá fátækum
heimilum auðnaðist það ekki í þá
daga, en sjálfsmenntun er það kallað
þegar fólk lærir allt sem hægt er að
komast yfir, án þess að sitja á skóla-
bekk og þannig varst þú mamma
mín, fljót að tileinka þér alla hluti.
Vatnsleysuárin voru erilsöm, sím-
inn kom fyrst þangað og Jón afi var
stöðvarstjóri og þurfti oft að fara
með símalínunni, allt frá Trölla-
skarði að Garðakoti og þá sinntir þú
öllum útiverkum og daglegum störf-
um, sem voru erfið og mikil á sveita-
bæjum á þessum tíma.
Með foreldrum þínum fluttirðu í
Garðakot, en varst einn vetur á
Norðfirði. Þú minntist þess tíma
ávallt með gleði, en þaðan varstu
kölluð heim til aðstoðar við búskap-
inn í Garðakoti og þá tóku örlögin
við. Þú eignaðist lítið barn sem þú
varðst svo að skiljast við um tíma.
En svo gerðist það að þú réðir þig
sem ráðskonu til pabba út í Fljót,en
svo keyptuð þið pabbi Nautabú. Ár-
ið 1943 fluttuð þið þangað, og gátuð
þar af leiðandi verið nær elstu dótt-
ur þinni. En Anna, elsta systir mín,
er alin upp hjá móðurforeldrum sín-
umsem voru svo í tvíbýli við ykkur
pabba í mörg ár.
Árin á Nautabúi urðu ansi mörg,
eða 31, en þá fluttuð þið til Sauð-
árkróks. Á Nautabúi voru öll mín
uppvaxtarár og margs að minnast.
Þú tókst barnaskólann inn á heimilið
öll árin sem ég gekk í barnaskóla,
bókasafn Hólahrepps var heima í
Nautabúi í mörg ár, þú varst marga
áratugi í kvenfélaginu og svo má
lengi telja.
Um leið og þið fluttust á Krókinn,
hófstu störf í eldhúsinu á Sjúkrahúsi
Skagfirðinga en síðan eru liðin 30
ár. En það hefur verið skrítið eftir
allt sveitalífið og þrældóminn að
fara að vinna bara fasta tíma með frí
þess á milli.
Svo árið 1985 hættir þú að vinna
fyrir launum og tókst að þér að ala
börnin mín upp á móti okkur Bjössa
eða með öðrum orðum eftir að við
komum á Krókinn 1985 komst þú
hvern einasta virkan dag á Grund-
arstíginn og varst þar á meðan við
stunduðum okkar vinnu. Þú varst
börnunum mínum ómetanleg amma
og það höfum við aldrei þakkað þér
nægilega.
En svona varstu, alltaf að hugsa
um fjölskylduna, fram á síðasta dag
fylgdist þú með öllu og öllum í fjöl-
skyldunni. Þú varst alltaf svo já-
kvæð, tókst gjarnan málstað þess
sem var fjarstaddur, sem hallað var
á, eða talað var um að honum fjar-
stöddum og sagðir manni svo til
syndanna, ef þér fannst að þeir sem
viðstaddir voru færu með rangt mál.
Þú hafðir alltaf rök fyrir máli þínu.
Semsagt samkvæm sjálfri þér og
heiðarleg.
Og öll þau ár síðan ég man eftir
mér varstu sívinnandi, sauma út og
prjóna. Það eiga ansi margir muni
eftir þig, myndir, púða, peysur,
sokka, vettlinga og trefla. Og sokka
varstu með á prjónum núna síðast,
sem náðist ekki alveg að klára.
Fyrstu og dýrmætustu minningar
mínar eru tengdar fjósinu á Nauta-
búi, mamma að mjólka, ég sitjandi á
skemli aftan við kúna, hlustandi á
vísur, kvæði og þulur sem þú kunnir
ofsalega mikið af. Minn æðsti
draumur var að verða eins gáfuð og
þú, mamma, að kunna allar þessar
vísur, kvæði og þulur en síðar komst
ég að því að draumar rætast bara
alls ekki.
En svo gerðist það síðasta hálfa
mánuðinn þegar ég kom til þín, bara
50 árum síðar og við allt aðrar að-
stæður, að ég sat dolfallin og hlust-
aði aftur á þig fara með allar vís-
urnar, kvæðin og þulurnar sem þú
kunnir jafn vel og þá.
Síðasti hálfi mánuðurinn var okkur
báðum ómetanlegur, ég var svo lán-
söm að geta verið fyrir norðan og ég
var talsvert hjá þér uppi á sjúkra-
húsi. Við áttum mjög góðar stundir
saman, þér þótti mjög gaman að
ferðast meðan heilsan leyfði. Eitt af
því sem við höfðum gaman af síðustu
vikurnar var að fara í smá bíltúra og
þá var það ímyndunaraflið sem réð
ferðinni. Oft var skroppið í Fljótin
eða dalinn kæra og jafnvel alla leið til
Ástralíu þótt vegirnir væru gangar
sjúkrahússins, bíllinn hjólastóll og
augun þín væru nánast blind þá höfð-
um við gaman af þessum ferðum
okkar. Þú hafðir orð á því að það
væri gaman að fara með til Ástralíu í
haust, nú verður það auðvelt og
vertu velkomin með, mamma mín.
Svo vil ég þakka starfsfólki á deild
V fyrir öll elskulegheit, hjálp og vin-
áttu í gegnum árin og sérstakar
þakkir til Óskars læknis, hann
reyndist henni mömmu svo vel í
gegnum öll veikindin.
Takk fyrir allt. Þín dóttir,
Jóna.
Ó, elsku mamma, þú ósköp varðst
hvíldinni fegin, og auðvitað sakna ég
ástar þinnar og hlýju. En alveg er
öruggt að hittumst við hinum megin,
og höldum þar áfram að hringja
klukkan tíu.
Þín
Rósa.
Elsku amma.
Þegar ég lít til baka, þá rifjast
upp fyrir mér allar góðu stundirnar
sem við áttum saman. Hvort sem
það var á Nautabúi (þó svo ég muni
minnst eftir þeim tíma), á Grund-
arstígnum eða eftir þann tíma. Þeg-
ar þú varst með okkur á Grund-
arstígnum þegar mamma og pabbi
voru að vinna. Þú sást um að við
borðuðum hollan og góðan mat,
lærðum, gerðum verkefni fyrir skól-
ann og allt það.
Vinir mínir töluðu oft um ömmu á
Grundarstígnum eða Fríðu ömmu
Ingu. Það var svo gaman að koma
heim úr skólanum með vini mína.
Setjast við eldhúsborðið og hlusta á
lífsreynslusögur frá því þú varst ung
rétt á meðan við vorum að drekka.
Síðan var drifið sig út að leika.
Þú kenndir mér mikið af heim-
ilisstörfum sem ég nota enn í dag.
Eins og búa um mig á hverjum degi.
Þú sagðir alltaf að það vildi enginn
góður maður unga stúlku sem
nennti ekki einu sinni að búa um sig.
Einnig þegar ég bauðst til að hengja
upp þvottinn og gerði það ekki nógu
vel. Gleymdi að slá úr honum og
hann kom krumpaður inn seinna. Þá
kenndir þú mér að gera þetta þann-
ig að það þyrfti ekki að strauja hann
síðar. Því að það sást á seinna verk-
inu hvernig það fyrra var gert. Þetta
sagðir þú mér þegar ég vandaði mig
ekki nógu vel og þú sást það alltaf.
Hef ég nú reynt eftir bestu getu að
lifa eftir þessu heilræði þínu. Ég átt-
aði mig nú ekki á því fyrr en ég fór
að búa að það sem ég taldi vera tuð
frá ömmu þegar ég var 10–18 ára
var heilræði sem ég fer eftir í dag, á
hverjum degi.
Eftir að ég flutti suður hringdi ég
í þig tvisvar í viku að meðaltali. Það
var svo gott að hringja í þig og segja
frá amstri dagsins. Þú komst alltaf
með jákvæðu hliðarnar á öllum mál-
um og ráðlagðir mér þegar ég bað
um það, sagðir síðan hvernig þú
myndir gera hlutina. Síðan var af-
gangurinn undir mér kominn.
Það eru búnir að vera erfiðir
tímar hjá þér, elsku amma mín,
fangi í þínum eigin líkama. Því það
varstu, með ofnæmi fyrir blómum
og ilmvötnum svo ekki komstu mikið
út. Lungnabólgan var tíður gestur
hjá þér síðustu ár. En alltaf hresst-
ist amma við. Síðan fór hjartað að
segja til sín og þá varð ekki aftur
snúið. Gott að þú fékkst að fara til
afa án þess að þjást mikið, því það
var þín ósk að fá að sofna.
Núna eruð þið systur saman á ný.
Það er ekki langt síðan við vorum að
ræða það að þú hittir systkini þín í
Reykjavík svo sjaldan en núna eruð
þið Rúna saman. Og ef þú gerir eins
og þú lofaðir þá ætlaðir þú að nota
bleðlana til að kíkja á vini og ætt-
ingja eftir að þú færir úr þessum
heimi. Vertu velkomin. Það var nú
skrítin tilfinning að fara norður og
hringja ekki í þig á heiðinni til að láta
þig vita hvernig gengi, sem var orð-
inn fastur liður hjá mér.
Það voru tvær setningar sem þú
sagðir ævinlega við mig sem ég hef
tileinkað mér. Sem ég hef alltaf
reynt að fara eftir og ætla að halda
því áfram, þær eru eftirfarandi:
„Brostu og lífið brosir við þér“ og
„Komdu fram við aðra eins og þú vilt
að aðrir komi fram við þig“. Þetta
ætla ég að gera.
Bestu þakkir fyrir allt, Guð geymi
þig.
Þín vinkona og dótturdóttir,
Ingibjörg Anna.
Elsku amma.
Nú ertu loksins komin til afa eins
og þú varst farin að þrá svo mikið.
En eins og þú kenndir mér þá heldur
lífið áfram og við hin sem eftir erum
verðum að vera sterk. Þú varst óeig-
ingjarnasta manneskja sem ég hef
kynnst og vonandi erfi ég það frá
þér. Alveg fram á síðustu stundu
vildirðu fylgjast með afkomendum
þínum og það gerðirðu svo sannar-
lega, alveg fram á síðustu stundu.
Sama hversu illa þér leið og veik þú
varst vildirðu fá fréttir og segja
fréttir af þínu fólki.
Alltaf gátum við spjallað, þegar við
hittumst eða hringdumst á var tím-
inn ekki lengi að fljúga frá okkur.
Við töluðum um allt milli himins og
jarðar, ekkert var okkur óviðkom-
andi hvort heldur sem er fólk eða
furðuhlutir. Alveg frá því að ég var
lítil stelpa höfum við verið mjög nán-
ar þú varst svo mikið heima á meðan
ég ólst upp. Ég man t.d. þegar ég var
í skóla og var að fá einkunnirnar
mínar þá hljóp ég heim til að segja
þér fréttirnar en ef þú varst ekki
heima þá var leiðinni rakleiðis haldið
í símann til að tilkynna stöðuna. Eins
þegar ég var ófrísk af dóttur minni
varst þú manna spenntust með mér.
Þú varst sönn amma og góð vin-
kona. Elsku amma, takk fyrir allar
góðu samverustundirnar okkar og
takk fyrir allt sem þú kenndir mér
og gerðir fyrir mig. Minning þín mun
lifa í hjarta mínu.
Hólmfríður Bj.
Hver minning dýrmæt perla að liðnum
lífsins degi,
hin ljúfu og góðu kynni af alhug þakka
hér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf, sem
gleymist eigi,
og gæfa var það öllum, er fengu að
kynnast þér.
(Ingibjörg Sigurðardóttir.)
Elsku Fríða amma, nú er komið að
kveðjustund. Langri lífsgöngu er nú
lokið og eftir standa minningar um
góða konu sem var okkur svo kær.
Okkar fyrstu minningar um ömmu
tengjast sögum og ævintýrum sem
hún sagði okkur. Hún var víðlesin
kona og óhemju minnug á allt sem
hún las og heyrði. Seinna þegar við
höfðum vit til sagði hún okkur frá
raunverulegum atburðum og hafði
auk þess gaman af því að fá okkur
með í umræður um allt milli himins
og jarðar. Hún fylgdist vel með, jafnt
því sem gerðist í hennar nánasta um-
hverfi og því sem almennt fréttnæmt
þykir. Amma var líka mjög ættfróð
og ef okkur langaði að vita um tengsl
við fjarskylda ættingja, var hún ekki
lengi að þylja ættartöluna svo við
máttum hafa okkur allar við til að
fylgja henni eftir. Liðna tíma bar oft
á góma en samt var svo ótal margt
sem hún átti eftir að segja okkur.
Líklegt má telja að hefði hún
fæðst 50 árum seinna hefði hún
gengið menntaveginn. Hún sagði oft
við okkur að hana hefði langað til að
mennta sig en eins og svo oft var um
stúlkur á hennar uppvaxtarárum,
gafst henni ekki tækifæri til þess.
Amma var mikill dugnaðarforkur
og þegar hún hætti að geta unnið tók
hún til við að sauma út og prjóna og
nutu afkomendur hennar þess
óspart. Allt fram til þess síðasta var
hún að prjóna, þrátt fyrir að sjónin
væri orðin slæm, og segja má með
sanni að henni hafi aldrei fallið verk
úr hendi.
Þótt líkaminn hafi gefið sig fyrir
nokkru var hugsun hennar hrein og
skýr allt fram á síðustu stundu. Hún
bar veikindi sín með æðruleysi og
sagði oft ,,Það sem verður að vera,
viljugur skal hver bera“.
Elsku amma, bestu þakkir fyrir
samfylgdina og hverja þá dýrmætu
stund sem við áttum með þér. Bless-
uð sé minning þín.
Kolbrún og Edda.
HÓLMFRÍÐUR
JÓNSDÓTTIR
Hamarshöfði 4, 110 Reykjavík, s: 587 1960, www.mosaik.is
MOSAIK
Veljið fallegan legstein
Vönduð vinna og frágangur
Sendum myndalista
Legsteinar
Hjartans þakkir til allra þeirra, er sýndu okkur hlýhug við andlát ástvinar
okkar,
MARÍUSAR HÉÐINSSONAR
skipstjóra,
sem varð bráðkvaddur laugardaginn 22. maí sl. Útför hefur farið fram.
Aðstandendur.
Afmælis- og minningargreinum má skila í
tölvupósti eða á disklingi (netfangið er
minning@mbl.is, svar er sent sjálfkrafa um
leið og grein hefur borist). Ef greinin er á
disklingi þarf útprentun að fylgja. Nauð-
synlegt er að símanúmer höfundar og/eða
sendanda (vinnusími og heimasími) fylgi
með. Þar sem pláss er takmarkað getur
þurft að fresta birtingu greina, enda þótt
þær berist innan hins tiltekna frests. Nán-
ari upplýsingar eru á mbl.is. Um hvern lát-
inn einstakling birtist formáli og ein aðal-
grein af hæfilegri lengd á útfarardegi, en
aðrar greinar skulu ekki vera lengri en 300
orð, u.þ.b. 1.500 slög (með bilum) eða um 50
línur í blaðinu (17 dálksentimetrar). Tilvitn-
anir í sálma eða ljóð takmarkast við eitt til
þrjú erindi. Einnig er hægt að senda ör-
stutta kveðju, HINSTU KVEÐJU, 5–15 lín-
ur, og votta virðingu án þess að það sé gert
með langri grein. Greinarhöfundar eru
beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stutt-
nefni undir greinunum.