Íslendingaþættir Tímans - 31.03.1971, Blaðsíða 14

við búreksturinn. Þá hjálp skorti
þau aldrei. Á Ærlæk vildi fólk
vera. Ég held óhætt sé að fullyrða,
að þar á bæ þekktust ekki yinnu-
deilur. Þar var jafnan margt fólk
í heimili, oft fólk, sem ekki átti
rtfskipað um verustaði. Segir það
sína sögu. Hver heimilismaður á
þeim bæ tilheyrði fjölskyldunni,
þó óskyldur væri.
Gestkvæmt var á Ærlæk á öll-
um árstímum og voru þar oft fund
ir haldnir. Stóðu hjónin jafnfætis
ÁSA WRIGHT -
Framhald af bls. 15. •
sem því hefur nokkru sinni veitzt.
Þær sýna svo ekki verður um
villzt, að þrátt fyrir að hún væri
áratugum saman fjarvistum frá
ættjörð sinni og kæmi hingað
sjaldan, víst aldrei síðustu 27 árin
hafði hún þó sterkar taugar til
gamla landsins. Þótt örlögin hög-
uðu því svo, að hún ætti heimili
ytra alla tíð og hefði aðeins bein
samskipti við örfáa íslendinga, var
henni landið kært og hún unni
því heitt. Sá ég glöggt á bréfum
hennar, að liún i.'.at mikils for-
feður sína og ættmenni, og það
voru í upphafi ekki sízt hlutir þeir,
sem frá þeim voru komnir, sem
| hún lagði kapp á að koma í heila
• höfn.
Ég kynntist Ásu ekkert nema af
1 bréfaskiptum síðustu árin. Ég sá
' hana aldrei, en af frásögnum
kunnugra svo og bréfum hennar
var greinilegt, að hún var heij*.
steypt og stjórnsöm, ákveðin í
skoðunum og lét ekki sinn hlut
fyrir neinum. Tekið er til þess, hve
glæsileg hún hafi verið á yngri
árum, og reisn sinni og virðingu
hélt hún til dauðadags.
, Síðustu árin voru henni að
ýmsu leyti erfið, sem von var eft-
) lr að heilsan var tekin að bila og
I hún þurfti ein að ráða fram úr
' margs kyns vandamálum. Henni
tókst þó nokkrum árum fyrir and-
r lát sitt að selja hinar miklu landar-
eignir sínar til nájtúruverndarsam
! *taka, og þá rættísí stór draumur
( hennar, því að ííih síðari ár bar
j hún náttúruverndarmál mjög
j fyrir brjósti.
Ása G. Wright var jarðsett
i hinn 13. þ.m. við. hlið eiginmanns
, síns og föður 1 Port of Spain í
1 Trinidad.
Þór Magnússon.
1 þeirri list og þeirri dyggð að
laða til sín gesti og þjóna þeim.
Halldóra og Jón bjuggu saman á
Ærlæk yir fjörutíu ár. Eftir það
dvöldu þau þar til æviloka í skjóli
Guðmundar sonar síns og tengda-
dóttur, Guðnýjar Tryggvadóttur.
Jón lézt sumarið 1969. Þeim hjón-
um fæddust fjögur börn, Guð-
mundur, Svava, Sigfús og Oddný.
Svava og Sigfús eru gift og búsett
í Reykjavík, hinna hefur áður ver-
ið getið. Öll eru þessi systkin hin
mannvænlegustu, enda nutu þau
góðs uppeldis og uúdirbúnings fyr
ir lífsstarfið.
Ærlækur tók miklum stakka-
skiptum í tíð Halldóru og Jóns.
Þar til er og viðeigandi að geta
þeirra, sem við hafa tekið Guðnýj-
ar og Guðmundar. Ræktunarlönd
hafa margfaldazt að stærð, vegleg
ar byggingar risið af grunni, girð-
ingar lagðar, túnið stóraukið og
búið vélvætt.
Halldóra og Jón voru bæði hrein-
ræktuð afsprengi aldamótakynslóð
arinnar. Æska þeirra var böðuð
vakningarljóma þeirra merkilegu
tíma. Hinar félagslegu hugsjónir
runnu þeim í merg og bein. í
þeim efnum héTdu þau sitt strik
til æviloka. Þessi kynslóð er nú
óðum að telja af sér, en önnur
tekur við með breyttan hugsunar-
hátt og lífsviðhorf.
Mér þykir við eiga að Ijúka þess-
um minningarorðum, með lítilli
frásögn af okkar fyrstu kynnum.
Ekki man ég ártalið, en það mun
hafa verið á tímaskeiði fyr-ri heims-
styrjaldar. Á Miðbæjum 1 Keldu-
hverfi, Garði, Austurgörðum og
Krossdal, sem þétt liggja saman,
var í uppvexti stór hópur ung-
menna. Samgangur var mikill milli
þessara bæja og óþvingaður. Fjöl-
miðlun var þá lítt þekkt í afskekkt
urn sveitum. Lífsgleði og skemmt-
an varð að vera heimatilbúin eða
engin. Heimboðin, sem hlakkað
var til allt árið hófust á jólum og
stóðu méð hvíldum oft lengi vetr-
ar. Þau voru til skiptis á bæjunum.
Við lögðum höfuðin í bleyti, ungl-
ingarnir að undirbúa skemmtiat-
riði og skapa ný, alls konar leiki
og þrautir. Fullorðna fólkið tók
þátt í þessu, hvatti okkur og leið-
beiodi. Okkur fannst við komast
býsna langt í þessum efnum. Mest
var um vert að finna upp á ein-
hverju, sem kom á óvart og hljóta
lof fyrir.
Eitt sinn og harla óvænt datt
Halldóra á Hafursstöðum inn í okk
J4
ar skemmtanalíf. Ekki man ég með
vissu hvernig það atvikaðist, en
hygg þó hún hafi komið í kunn-
ingjaheimsókn að Krossdal. Við-
stöðulaust voru heimboð skipulögð
í tilefni af komu Halldóru. Hún
var nokkru eldri en við, þekktum
hana aðeins af afspurn, vissum að
hún hafði víða farið, mikið séð og
lært. Við unglingarnir vorum
hreinir heimaalningar saman borið
við hana. Mikill spenningur og
nokkur beigur þó, var í liði voru,
en ekki varð aftur snúið. Hvernig
mundi þetta fara, mundi þessi
heimsdama vilja blanda geði Við
okkur krakkana, mundi henni ekki
finnast lítið til okkar koma og okk
ar barnalegu leikja. Sjálfsálitið rið
aði til falls. Við vorum stödd inni
flest. Halldóra kom inn í fylgd
með virðulegum frúm. Loftið var
rafmagnað. Komið þið blessuð og
sæl, börnin góð, slöngvaði hún yf-
ir hópinn. Börnin góð. Nú hún er
þá svona. Það var dauft tekið und-
ir þessa kveðju eða ekkert. Ég
mjakaði mér með hægð út úr hópn
um. Mér var það viðkvæmt mál á
þeim árum, hve ég var smár vexti.
En Halldóra? Það liðu fáein augna-
blik. Hún leit yfir hópinn og brosti.
Augun geisluðu. Svo fór hún að
hlæja. Og hún hélt áfram að hlæja.
Við vorum ráðalaus, þorðum ekki
einu sinni að líta hvert á ann-
að. En þá fór ein lítil stelpa að
hlæja líka og síðan við hin hvert
af öðru, en við létumst hlæja að
litlu stelpunni. ísinn var brotinn.
Skemmtilegur timi fór í hönd. Við
urðum bergnumin. Hún sagði svo
margt skemmtilegt og fyndið, opn
aði nýja heima. Og þegar hún hló,
hlutu allir að hlæja með. Hún
kenndi okkur ýmsa nýja leiki og
dáðist að þeim, sem við höfðum
búið til. Þetta skal ég muna að
kenna vinum mínum sagði hún.
Lengi síðan var minnzt komu henn
ar. Á þessum hraðfleygu dögum
tengdist Halldóra fólkinu á Miðbæj
um vináttuböndum, sem entust til
æviloka.
Meira en hálf öld er liðin síðan
þetta var. Og nú er Halldóra far
in, en hafði hún breytzt? Að sjálf
sögðu — og þó. Sama blikið var í
augunum, sama lífsgleðin, bjartsýn
in, áhuginn. Með aldri og þroska
óx henni raunsæi, en jákvæð var
hún engu að síður og aldrei annað
en jákvæð. Hún fyllti jafnan þann
flokk, sem trúir á batnandi mann-
Uf.
Björn Haraldsson.
ÍSLENDINGAÞÆTTIR