Íslendingaþættir Tímans - 30.12.1971, Síða 13

Nikulás Jónsson
heppinn skotma'ður Hans var,
enda ólatur að fara á þær slóðir,
sem hann taldi einhverrar veiði-
von. Jlann var náttúrubarn, sem
unni byggð sinni og sögu, og
hlynnti vel að býli sínu meðan
hann átti þar athvarf.
Selárdalur er sumarfagur,
enda áttu útbyggðamenn oft
þangað erindi, þegar tóm gafst
frá dagsins önn, til þess að njóta
glaðra stunda á grónum eyrum-í
víði- og bjarkalundum við árnið
og lindahjal.
Þetta ferðafólk kom oft heim
að Geirmundarstöðum, og þar
var sannarlega engin afdala-
kreppa, hvorki í orði né á borði,
sem þeir nutu er þangað komu.
Eftir að Hans fluttist til Hólma
víkur breyttist starfssvið hans.
Atvinnuhættir voru þar aðrir og
nú fór hann að stunda ýmiss kon
ar sjóverk. Heimili átti hann með
Ásgerði systur sinni en þau voru
bæði ógift. Samliliða eigin um-
sýslu var Hans kvaddur til að
gegna störfum í þágu sveitarfé-
lagsins. Hann var ákveðinn og
óhvikull í skoðunum og því af
samherjum sínum valinn í for-
ystuhlutverk. Hann var lengi odd
viti sveitarstjórnar Hólmavíkur-
lirepps, og mun óumdeilt, að
hann vann það starf af alúð og
samvizkusemi, sem bezt mátti
verða.
Aldrei harflaði það að Hans að
nota aðstöðu sína til þess að gera
sjálfan sig stóran umfram verð-
leika. En mörgum þeim, sem lít-
ils voru megandi, þótti gott til
hans að leita og minnast með eft-
irsjá samskipta við drengskapar-
mann og finnst að við brottför
hans sé floginn haukur úr horni.
Hans byrjaði ungur sinn starfs
dag og hefur því lengi að verki
gengið, enda þótt ekki væri hann
gamall maður, þegar vistaskipti
hans voru ráðin. Hann var einn
í hópi þeirra mörgu, sem vinna
þýðingarmikil störf, án þess að
eftir því sé tekið af öðrum en
þeim, sem næstir standa.
í farl slíkra manna rísa yfir-
borðsöldurnar aldrei hátt og ©ft-
ir þeim en sjaldan munað. Þeir
hafa lengst ævinnar staðið utan
alfaraleiðar eins og byggðin sem
þá ól.
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
Hann Nikulás er látinn, og með
honum fer partur af hverjum þeim
er var svo lánsamur að kynnast
honum. Að kynnast honum, var
hverjum manni sérskóli, enda
merkur maður á öllum sviðum, en
þó prófessor I „Bugtinni11. Um
marga af eldri skipstjórnarmönn-
um hafa verið ritaðar bækur, en
um Nikulás var ekki hægt að
skrifa bók, hann hvorki vildi það
né hefði nein bók náð Nikulási.
Ég kynntist Nikulási fyrir 13 ár-
um, er ég var starfsmaður Bæjar-
útgerðar Reykjavíkur og vann þá
undir stjórn Sigurðar heitins
Sveinssonar, en hann hafði verið
1. stýrimaður hjá Nikulási, er
Nikulás var skipstjóri. Sigurður,
að öllum öðrum ólöstuðum, var
bezti verkstjóri B.Ú.R. Má með
sanni segja, að Nikulás valdi sér
bezta mannskapinn, bæði til sjós,
þar sem var Sigurður Sveinsson
og í landi var hún Gróa betri en
enginn. Gróa og Nikulás eru svo
samtvinnuð í huga manns, að erf-
itt er að aðskilja þau, þótt talað
sé um annað þeirra.
Enginn þekkti Bugtina betur en
Nikulás, enda var það hið eina,
sem virkt var úr Nikulási, er hann
var fenginn til að fara og segja
til um örnefni í Faxaflóa, til að
þau týndust ekki. Það er mikill
galli hjá okkur, yngri kynslóðinni,
að sparka í alla menn, þegar þeir
eru 70 ára, spörkum í þekkingu
þeirra og reynslu, í stað þess að
reyna að læra af þeirn.
Að sitja hjá Nikulási á vigtinni
og spekúlera, var á við anzi marg-
ar kennslustundir í Háskólanum,
þar sem þeir lesnu, en óreyndu
prófessorar, gusa úr sér fróðleikn-
um um, hvernig lifa á í skulda-
bréfaþjóðfélagi.
Oft ræddi ég stjórnmái við
Nikulás og má segja að hans eina
Stelnigrímsfjarðarhérað stend
ur eftir einum farsælum starfs-
manni fátækara.
Ég votta vírtum Hans og vanda
mönnum samúð mína.
Þorsteinn frá Kaldrananesi.
pólitík væF að ekki væri traðkað
á lítilmagr *num. Nikulás veiddi
og vigtaði fisk úr sjó. Honum var
ljóst á hverju íslendingar liifa. Hon
um var annt um að tertunni, sem
fiskurinn gefur af sér, væri rétt-
látlega skipt niður, og vildi hlut
sjómanna góðan. Skelfing vildi ég
að þeir, sem orðurnar, Fálkann,
og hvað þær nú allar heita, bera
með stolti og tilheyrandi, hefðu
kynnzt Nikulási Jónssyni. Þeir
hefðu eflaust fundið, að þær
hanga ekki alltaf á réttum barmi,
og sumir eru þeir, sem svo breið-
an barm liafa, að ekki þarf orður
til skreytingar. Nikulás var orð-
lagður sæmdarmaður, í orðsins
fyllstu merkingu.
Nikulás var kvæntur Gróu Pét-
ursdóttur eða Gróa gift Nikulási
Jónssyni, hann vann oft nótt og
dag, og Gróa hefur aldrei verk-
efnalaus verið heldur. Þau hjón
hafa haft það að leiðarljósi, að
hugsa fyrst um aðra og síðast um
sjálfa sig.
Það er einkennileg reynsla, þeg
ar maður er kominn út í lífið
sjálft, að maður á erfitt með að
finna sjálfan sig, og það eftir langa
skólagöngu og með lesninguna
sem sagt upp á vasann. í nærveru
Nikulásar varð manni ljóst, hvaða
karlar það voru sem myndað hafa
kjarnann og gera enn, hjá þessu
sem við rembumst við að kalla
Þjóð.
Ef ég þekki þig rétt gamli vin-
ur, lætur þú ekki vökulögin aftra
þér við að bíða þolinmóður eftir
henni Gróu þinni. Hún á eftir að
liðsinna fólkinu, sem er hjálpar-
þurfi enn um sinn.
Ég votta eftirlofandi niðjum
Nikulásar samúð mína, og öfunda
þá um leið af því sem þau þekktu
hann betur en ég.
Gróa mín, þær eru ekki margaff
eiginkonurnar, sem geta yljað séí
við jafngóðar minningar um lífá
förunaut slnn og þú getur gert.
Megi kraftur Nikulásar og andj
guðs styrkja þig 1 trúnni á endur<
fundi ykkar.
^ Pétur Axel Jónsson.
13