Morgunblaðið - 02.12.2004, Síða 34

Morgunblaðið - 02.12.2004, Síða 34
34 FIMMTUDAGUR 2. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ UMRÆÐAN N ýyrðið afturhalds- kommatittsflokkur hitti Davíð Odds- son, utanrík- isráðherra og for- mann Sjálfstæðisflokksins, heldur illa heima fyrir í þessari viku. Nán- ast á sömu stundu og ráðherrann var að nota þetta orð um stærsta stjórnarandstöðuflokkinn var fjár- málaráðherrann, sem er varafor- maður Sjálfstæðisflokksins, að lauma inn á Alþingi frumvarpi sem er þess eðlis, að maður gæti haldið að flokkur sem beinlínis kenndi sig við forsjárhyggju væri við völd í landinu. Ég er hér að tala um lagasetn- inguna sem felur í sér 7% hækkun á sterku áfengi og tóbaki. Nú væri auðvelt að tala um það í löngu máli hvað það væri nú merkilegt, að fjár- málaráðherr- ann skuli leggja fram svona frum- varp, rétt nýbúinn að kvarta undan því að skattalækk- unartillögur ríkisstjórnarinnar hefðu litla umfjöllun fengið í fjöl- miðlum. Gæti maður m.a. haldið því fram að ef það sé rétt, að ekki hafi verið fjallað á nægilega jákvæðum nót- um um skattalækkanirnar, þá sé það einmitt vegna þess að allir hafi fundið á sér að ekki væri allt sem sýndist. Enda hefur það komið á daginn að samfara skattalækkunum hafa komið skattahækkanir (auk hækk- unar áfengis- og tóbaksgjalda er meiningin að hækka bifreiða- gjaldið um 3,5%). Og hvað er hið fyrrnefnda þá annað en sýnd- armennska? En ég ætla ekki að fara nánar út í þá sálma. Enginn þarf þó að velkjast í vafa um þá skoðun mína að þessi 7% hækkun sé hreinasta hneyksli, móðgun við skyni borna menn í þessu landi. Hér á enskt orðatiltæki vel við um Sjálfstæðisflokkinn (sem kennir sig við frelsi) og það er svona: don’t listen to what they say, look at what they do. Semsé, ekki taka gilt það sem menn halda fram í hátíðarræðum. Hið eina sem á að nota sem mæli- kvarða er það sem menn gera, ekki það sem þeir segja. Mér finnst einfaldlega alger óhæfa að menn skuli nú voga sér að hækka skatta á vöru sem þegar var allt of dýr hér á Íslandi, þ.e. áfengið. Yfir því kvartaði ég raun- ar seinast fyrir réttum mánuði hér á þessum vettvangi og þær um- kvartanir eiga enn við; áfengi á Ís- landi er svívirðilega dýrt, er varla nokkurs staðar eins dýrt. Eða er það þannig að engum finnist það undarlegt nema mér að fyrir þessa síðustu hækkun var hlutur heildsalans á Íslandi í verð- inu á tiltekinni Vodka-flösku 507 krónur eða 12%; ÁTVR lagði síðan 212 kr. á verðið, eða 5%, en hlutur ríkisins, áfengisgjald og virð- isaukaskattur, var 3.471 kr. eða 83% af útsöluverði? Ég trúi hreinlega ekki að Davíð Oddssyni og Geiri H. Haarde, sem áður börðust fyrir minna rík- isbákni, finnist þetta eðlilegt, ég bara hreinlega trúi því ekki. Ekki nóg með það, menn vilja líka ráða því hvers konar áfengi við drekkum! En hverjum kemur það eiginlega við? Af hverju er Geir H. Haarde fjármálaráðherra að skipta sér af því? Ég er hér að vísa til þess að 7% hækkunin á bara við um sterkt áfengi, ekki bjór og léttvín. Það á semsé að koma endanlega í veg fyrir að maður treysti sér að kaupa sér koníakspela um jólin – og ber þess þó að geta að enginn heilvita maður kaupir koníak í ÁTVR nema í neyðartilfellum, inn- kaup á slíku hnossgæti fara jafnan fram í fríhöfninni í Keflavík. Nú halda sennilega flestir að undirritaður sé alger of- drykkjumaður (þetta ku vera í þriðja sinn sem ég ræði þessi mál á þessum vettvangi). En þetta snýst um það hvers konar sam- félagi við viljum búa í. Og ég fyrir mitt leyti vil búa í frjálslyndu sam- félagi þar sem maður fær almennt að gera það sem maður vill, skaði það ekki annað fólk (mig rámar í að hafa heyrt Hannes Hólmstein Gissurarson halda þessum frasa á lofti í tímum sem ég sótti hjá hon- um um árið, gott ef það voru ekki einmitt þeir félagar, Davíð og Geir, sem áttu að koma slíku sam- félagi um kring). Nú verð ég að játa að ég hef heyrt þá kenningu síðustu dagana að ef sjálfstæðismanna nyti ekki við í ríkisstjórninni þá væru hlut- irnir jafnvel ennþá verri. Kenn- ingin gengur þá út á það að fram- sóknarmenn séu þvílíkir afturhaldskommatittir að þeir væru búnir að hækka hluti eins og áfengi enn meira. Og sannarlega er mér kunnugt um að fleiri en einn þingmaður Framsókn- arflokksins og fleiri en tveir neyta barasta alls ekki áfengis. Kannski er það þess vegna sem þeir hafa ekki skilning á því að annað fólk kunni að vilja bragða á áfengi í hófi svona endrum og eins. En sé þessi kenning rétt, þá er slík afsökun einfaldlega ekki boð- leg fyrir þá menn sem nú fara með forystu í þeim merka flokki Sjálf- stæðisflokknum. Menn geta ekki skotið sér undan ábyrgð með þeim hætti. Sem betur fer hefur einhver hluti sjálfstæðismanna áttað sig á því hversu svívirðileg ákvörðun ríkisstjórnarinnar er. Heimdallur, félag ungra sjálfstæðismanna í Reykjavík, sendi semsagt frá sér ályktun í gær um málið og ber að fagna henni. Þar er ákvörðunin hörmuð, það skjóti skökku við „að í kjölfar fyrirhugaðra tekjuskatta- lækkana grípi stjórnvöld til þess ráðs að hækka neysluskatta í stað sparnaðar í ríkisrekstrinum“. Segir þar einnig að neyslustýr- ingarskattar á borð við þessa byggi á forsjárhyggju ríkisins gagnvart þegnum sínum. Ríkið eigi ekki að ákveða neyslu ein- staklinga með skattlagningu held- ur eigi þeir sjálfir að hafa frelsi til að ákvarða eigin neyslu. Það er vonandi að það unga fólk, sem nú fer fyrir Heimdalli, verði ekki búið að gleyma öllu þessu þegar það er komið í áhrifastöður í samfélaginu. Alger óhæfa Ekki nóg með það, menn vilja líka ráða því hvers konar áfengi við drekkum! En hverjum kemur það eiginlega við? Af hverju er Geir H. Haarde fjármálaráð- herra að skipta sér af því? VIÐHORF Eftir Davíð Loga Sigurðs- son david@mbl.is UNDANFARNAR vikur hefur margt verið ritað um menntun, gildi og stöðu áfengisráðgjafa á Íslandi og langar mig að leggja orð í belg. Þegar ég er stundum spurður að því hvernig gangi að þurrka upp „liðið“ á Vogi svara ég að það gangi vel, stóri þurrkarinn sé stöðugt í gangi og allar snúrur fullar. Ég pirra mig á því hve fá- ránlega er spurt og sný mér að öðru. Það er kannski ekki við því að búast að allir viti hvað það er sem ég geri í vinnunni. Áfengisráðgjöf er ekki gömul starfsgrein en hefur samt tekið miklum breytingum á undanförnum árum. Fyrstu áfengisráðgjaf- arnir voru nær und- antekningalaust alkó- hólistar sem höfðu eigin reynslu af meðferð og sumir „lentu“ í þessu því þeir vildu gefa til baka það sem þeim hafði verið gefið. Ekki var mikið hugsað um launin í krónum og aurum heldur var það eldmóðurinn sem rak þá áfram, oft í mjög neikvæðu og fordómafullu um- hverfi. Það varð íslenskum áfeng- isráðgjöfum til happs að þeir voru í mjög nánu og persónulegu sambandi við starfsbræður sína í Bandaríkj- unum og fengu tækifæri til að mennta sig og auka færni sína með heimsóknum á meðferðarstaði þar í landi, oft á eigin kostnað og með mikilli fyrirhöfn. Ein af stærstu breytingum í vel- ferðarmálum alkóhólista var tilkoma AA-samtakanna árið 1935. Bill W. og Dr. Bob, stofnendur samtakanna, lögðu strax mikla áherslu á mik- ilvægi þess að afla þekkingar á alkó- hólisma og efla meðferðarstarf. Þekking á viðfangsefninu er grund- völlur þess að árangur náist og ekki er nóg að sú þekking spretti upp af sjálfri sér, hún þarf að þola vís- indalega skoðun og samræmast vís- indalegum vinnureglum. Þetta er það sem áfengisráðgjöf byggist á. Áfengisráðgjafar eru ekki einungis góðhjart- aðir alkar sem vilja hjálpa öðrum heldur heilbrigðisstarfsmenn sem byggja á vísinda- legum grunni lækn- isfræði, sálarfræði og félagsfræði. Þessa þekkingu þarf áfeng- isráðgjafi að tileinka sér, en samt er það svo að ekki geta allir unnið við áfengisráðgjöf þrátt fyrir góða menntun. Grunn- gildin eru þau sömu og hjá fyrstu áfengisráðgjöfunum, að vilja láta gott af sér leiða og virðing fyrir ein- staklingnum og rétti hans til að taka sjálfstæðar ákvarðanir. Þegar við byrjum að vinna þurfum við að fara í gegnum strangt þjálfunar- og skoð- unarferli, þar sem við þurfum að sýna að við getum lært, tileinkað okkur þekkingu og fáum tækifæri að máta okkur í starfið. Margir heltast úr lestinni af ýmsum ástæðum, stundum eru væntingar til starfsins aðrar en í raun reynist eða vinnu- álagið of mikið. Margir halda að starf ráðgjafans felist að mestu í því að gefa ráð eins og nafnið bendir til en í starfinu felst í raun margt annað. Starf ráðgjafans er margþætt, allt frá fyrstuhjálp- arsálgæslu til beinna afmarkaðra ráðlegginga um ólíklegustu atriði lífsins, en mestur tími ráðgjafans fer í að veita upplýsingar og fræða. Oft þurfa áfengisráðgjafar að hjálpa fólki að taka ákvarðanir varðandi framtíð sína og er það siðferðileg skylda okkar að láta okkar eigin við- horf og skoðanir ekki stýra því hvað við ráðleggjum, heldur halda okkur við vísindalega þekkingu og þær siðareglur er við höfum sett okkur. Áfengisráðgjafa má oft líkja við fararstjóra nema hvað þessi far- arstjóri þarf að sannfæra og hjálpa samferðafólki sínu til að fara eftir þeim kortum sem til eru en ekki teikna upp sín eigin eftir því sem á ferðina líður. Að lokum vil ég benda þeim sem vilja kynna sér hvað áfeng- isráðgjafar gera á vefina www.far.is og www.saa.is, en þar er að finna margskonar fróðleik. Hvað gerir áfengisráðgjafi? Magnús Einarsson skrifar um áfengisráðgjöf ’Þegar ég er stundumspurður að því hvernig gangi að þurrka upp „liðið“ á Vogi svara ég að það gangi vel, stóri þurrkarinn sé stöðugt í gangi og allar snúrur fullar. ‘ Magnús Einarsson Höfundur er áfengisráðgjafi NCAC og hefur starfað hjá SÁÁ í átta ár. FLEST fögnum við því vænt- anlega að kennaradeilan leystist um síðir, svo fremi að kennarar sam- þykki samninginn sem þeirra samn- inganefnd skrifaði undir. Ég er í hópi fjöl- margra foreldra sem voru og eru afskaplega óánægðir með margt í framkomu kenn- arasamtakanna í þessu máli. Mér finnst full ástæða til að halda því til haga, þó ekki væri nema vegna nýrra samninga sem á eftir að gera, t.d. við leik- skólakennara. Því miður tel ég það ekki ofsagt að náms- efni barnanna okkar í haust, sá boðskapur sem kennarar fluttu með orðum sínum og gjörðum meðan á verkfalli stóð, hafi verið þessi: 1. Það er allt í lagi að brjóta lands- lög ef manni líka þau ekki! 2. Réttur skólabarna er enginn við aðstæður sem þarna sköpuðust. 3. Lífið snýst bara um peninga, er einn allsherjar dans í kringum gull- kálfinn. Öll önnur gildi skulu víkja fyrir þeim dansi. Sem foreldri veit ég mætavel að í kennarastétt er mikið af hæfu fólki sem vinnur starf sitt mjög vel og af samviskusemi. Það gladdi mig t.d. að sjá elskulega kennslukonu dóttur minnar mætta til kennslu á öðrum degi eftir að kennaraverkfallið hafði verið blásið af með lagasetningu. Þá sátu enn flestir kennarar sjúkir heima. Því miður fór það á stundum svo að þeir fáu kennarar sem fylgdu lög- unum og mættu til starfa í stað þess að ljúga sig veika tóku á móti skömmum foreldra. Það var leið- inlegt og það hefðu foreldrar alls ekki átt að gera því að þessir sömu löghlýðnu kennarar fengu oft ónot frá samstarfsfólki sínu um að rjúfa hina mikilvægu samstöðu um lög- brot! Það var ekki gaman að horfa upp á ráðalaus lítil börn grátandi á skólalóðinni vegna þess að þau vissu ekki hvert þau áttu að snúa sér. Foreldrar höfðu skilið þau eftir í þeirri trú að kennsla væri en kennarar svo sjúkir heima að sumir þeirra sögðust þurfa á áfallahjálp að halda eða að þeim liði eins og þeir hefðu misst náinn ætt- ingja. Hvort tveggja vægast sagt mjög óvið- eigandi orðalag og mik- il gengisfelling þessara orða. Kennarar héldu einstaklega klaufalega á sínum málstað og fengu foreldra fljótt upp á móti sér með mjög óviðeigandi uppákomum. Söngur, klapp og dans þeirra, þegar miðlunartillagan hafði verið felld af þeim, fór afskaplega illa í okkur for- eldra í þessu alvarlega máli. „Dán- artilkynning“ kennaranna við skóla einn á Akureyri vegna stöðunnar sem þeir sögðust vera í var sem blaut tuska framan í þá sem áttu um sárt að binda um þessar mundir vegna ástvinamissis. Þarna saknaði maður þess að kirkjunnar menn létu í sér heyra og andmæltu því að dán- artilkynningaformið væri dregið nið- ur í svaðið með þeim hætti sem raun var á þarna. Hálfgerð skrílslæti kennara fyrir utan Alþingishúsið voru ekki heldur til fyrirmyndar. Þeir sem í sumar háðu gríðarlega baráttu með stjórn- arskrána á lofti fyrir frelsi duglegra viðskiptajöfra til að einoka fjölmiðla landsins virtust ekki sjá neina ástæðu til að huga að því hvort stjórnarskráin verji rétt barna til náms. Stjórnarandstaðan virðist einfald- lega standa með öllum og öllu því sem kann að koma sér illa fyrir rík- isstjórnina. Svo óábyrgir stjórn- málamenn eru ekki líklegir banda- menn foreldra sem vilja fá frið til að sjá fyrir börnum sínum og annast um þau í stað þess að hrópa slagorð á Austurvelli og vera með misheppnaðar uppákomur þar. Börnin eru framtíð þjóðar okkar, foreldrarnir gegna þar lykilhlut- verki og heimilið er mikilvægasta stofnun landsins. Alþingismönnum ber skylda til að standa vörð um þau gildi sem fjölskyldan stendur fyrir. Nú fá menn sjálfkrafa skotleyfi á okkur ef þeir eiga í vinnudeilu og notfæra sér það leyfi út í æsar og raunar út fyrir þau mörk sem lögleg eru. Er ekki hægt að koma í veg fyr- ir að svona lagað endurtaki sig? Ef ekki þá er hætt við að foreldrar landsins snúist til varnar þegar öðrum leyfist að brjóta lög og það eru alvarleg lögbrot þegar lög eru brotin á börnum! Ég er hugsi yfir nýafstöðnu verk- falli eins og svo margir foreldrar. Það finnst mér að alþingismenn ættu líka að vera. Lögbrot kennara og dans kringum gullkálfinn – fáeinar vangaveltur í kjölfar verkfalls Eggert S.K. Jónsson fjallar um nýafstaðið kennaraverkfall ’Sem foreldri veit égmætavel að í kenn- arastétt er mikið af hæfu fólki sem vinnur starf sitt mjög vel og af samviskusemi. ‘ Eggert S.K. Jónsson Höfundur er foreldri fjögurra barna í Grafarvogi á aldrinum þriggja til ellefu ára.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.