Morgunblaðið - 02.12.2004, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 2. DESEMBER 2004 53
MENNING
jólagjöf
Hugmynd að
fyrir börnin
Smáralind
Sími 545 1550
Glæsibæ
Sími 545 1500
Kringlunni
Sími 575 5100
www.utilif.is
Mikið úrval af
húfum og vettlingum.
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
U
TI
2
66
32

12
/2
00
4

NÝR formaður Leikskáldafélags
Íslands var kjörinn á aðalfundi
þess sem haldinn var í Gunn-
arshúsi síðastliðinn þriðjudag.
Hávar Sigurjónsson tók við for-
mennsku af Árna Ibsen, sem
gegnt hafði starfinu í átta ár og
setið í stjórn félagsins frá árinu
1988. Aðrir í stjórn voru kjörin
Bjarni Jónsson, Hrafnhildur
Hagalín, Karl Ágúst Úlfsson og
Sveinbjörn I. Baldvinsson.
Að sögn Hávars er eitt af meg-
inmarkmiðum félagsins að gæta
hagsmuna félagsmanna sinna út á
við. „Leikskáldafélag Íslands er
stéttarfélag í þeim skilningi að
það er samningsaðili við Rík-
isútvarpið, Þjóðleikhúsið, Borg-
arleikhúsið og Leikfélag Akureyr-
ar,“ segir hann. „Framundan er
mikil samningalota, því samningar
við Þjóðleikhúsið eru lausir og við
hin leikhúsin losna samningar
fljótlega hver af öðrum. Reyndar
var gerður samningur við útvarps-
hluta Ríkisútvarpsins nú í vor, en
aftur á móti var síðast gerður
samningur við Ríkisútvarpið –
sjónvarp árið 1996 og þá til
tveggja ára. Slíkur samningur hef-
ur því verið laus í sex ár, og segir
það kannski sitt um hve lítið er að
gerast á vettvangi leikins sjón-
varpsefnis. Þar þyrfti sannarlega
að bæta úr.
Fyrr á þessu ári gekk Leik-
skáldafélagið í Bandalag íslenskra
listamanna og var það merkur
áfangi í sögu félagsins. BÍL er sá
vettvangur þar sem fagfélög lista-
manna eiga fulltrúa og það er
mikilvægt að rödd leikskálda sé
þeirra á meðal.“
Horft til nýs
þjóðleikhússtjóra
Leikskáldafélag Íslands var
stofnað árið 1974 og eru félagar
nú 82 talsins, en rétt til inngöngu
eiga allir þeir sem fást við leik-
ritaskrif og handritagerð fyrir
leikhús, kvikmyndir og sjónvarp.
„Lengi vel var félagið fremur fá-
mennt, eðli málsins samkvæmt,
því leikskáld voru ekki svo mörg,“
segir Hávar. „Í tíð fráfarandi for-
manns hefur félagsmönnum hins
vegar fjölgað og það eru tvær
ástæður fyrir því: Annars vegar
að félagið hefur á undanförnum
árum þróast yfir í að verða félag
leikskálda og handritshöfunda,
sem er auðvitað vaxandi grein.
Hins vegar voru inntökuskilyrði
rýmkuð fyrir nokkrum árum,
þannig að flestir sem skrifa leik-
texta, hvort sem það er fyrir
áhugaleikfélög eða atvinnuleikhús,
og hafa skrifað fleiri en tvö verk
af einhverju tagi eiga nú inn-
angengt í félagið.“
Hávar segir talsverðan fjölda
fólks vinna fyrir sér við ýmiss
konar handritaskrif, þó að fæstir
hafi það að fullu starfi, og hið
sama eigi við um þá sem skrifi
leikrit. Hann segist telja það af
hinu góða að allir sem fást við
skrif af þessu tagi geti gengið í
Leikskáldafélag Íslands, þar sem
það geti aukið bolmagn félagsins
til ýmissa framkvæmda. „Fyrir ut-
an hina hefðbundnu samningagerð
viljum við gjarnan standa fyrir
námskeiðum, fræðslu og öðru af
því tagi, en einnig að vekja athygli
á hlutverki leikskálda í leik-
húsferlinu og framtíð íslenskrar
leikritunar,“ segir Hávar og bætir
við að félagsmenn horfi björtum
augum til þess að nýr þjóðleik-
hússtjóri hefji störf um áramótin.
„Ég hef enga ástæðu til að ætla
annað en áherslan á íslensk sam-
tímaverk verði mikil og góð.“
Áhersla á frumsamið efni
Staða íslenskrar leikritunar er
ekki slæm, að mati Hávars, því
víða er verið að skrifa og setja
upp ný íslensk leikrit. „Það er til
dæmis ánægjulegt að sjá að sjálf-
stæðir leikhópar virðast leggja
áherslu á að vera með frumsamið
efni og telja sér greinilega hag í
því að vera með það umfram er-
lend verk. Það er mjög jákvætt.
Um leið þarf Leikskáldafélagið að
gæta hagsmuna höfundanna í því
að farið sé eftir lágmarkssamn-
ingum, þannig að fólk sé ekki að
vinna fyrir ánægjuna eina.“
Vegur íslenskrar leikritunar er
nýkjörnum formanni Leikskálda-
félags Íslands að sjálfsögðu mikið
hugðarefni og hann segir það um-
hugsunarvert hvort yfirhöfuð ætti
að halda úti Þjóðleikhúsi eða
Borgarleikhúsi án íslenskra leik-
rita. „Rétt eins og með bók-
menntir, getum við ekki haldið
uppi bókaþjóðinni með því að gefa
bara út þýddar bækur. Það gildir
það sama um leikhúsið því þau eru
auðvitað spegill þess samtíma sem
þau spretta úr og við getum ekki
alltaf verið að spegla okkur í ein-
hverju öðru en því sem snýr að
okkur. Leikhúsið gefur líka tæki-
færi til samtals, til að ræða þá
hluti sem eru efst á baugi á hverj-
um tíma og ég held, án þess að ég
sé að gefa einhver fyrirmæli, að í
því felist ákveðin færi fyrir ís-
lenska höfunda.“
Leikskáldafélag Íslands heldur
úti umfangsmiklum vef þar sem
finna má upplýsingar um félagið,
íslensk leikrit aftur til ársins 1975
og störf einstakra félagsmanna.
Efni vefjarins er aðgengilegt bæði
á íslensku og ensku.
Leikritun | Nýr formaður Leikskáldafélags Íslands kjörinn
Tækifæri til samtals
Morgunblaðið/Kristinn
Hávar Sigurjónsson er nýkjörinn
formaður Leikskáldafélags Íslands.
ingamaria@mbl.is
www.leikskald.is
ÚT ER komin bókin Rætur Ís-
landsbanka. 100 ára fjár-
málasaga. Halldór Ásgrímsson
forsætisráðherra veitti fyrsta ein-
takinu viðtöku við hátíðlega at-
höfn í Listasafni Íslands í gær.
Saga Íslandsbanka nær aftur til
ársins 1904 þegar gamli Íslands-
banki var opnaður. Rætur bank-
ans liggja víða í íslensku sam-
félagi og hefur hann átt drjúgan
þátt í vexti og viðgangi atvinnu-
lífsins.
Í bókinni eru sex fræðigreinar
og fimm viðtöl. Guðmundur Jóns-
son sagnfræðingur fjallar um
myndun fjármálakerfis á Íslandi
frá miðri 19. öld og fram til 1930.
Sumarliði R. Ísleifsson sagnfræð-
ingur beinir sjónum sínum að
gamla Íslandsbanka á árunum
1904 til 1930 og sérstaklega að
mikilvægi erlends fjármagns á Ís-
landi í upphafi 20. aldar. Sveinn
Agnarsson hagfræðingur ritar
um sjávarútveginn og fjármagnið
sem og iðnaðinn og banka- og
sjóðakerfið. Helgi Skúli Kjart-
ansson sagnfræðingur fjallar um
bankana og verslunina og Sig-
urður Jóhannesson hagfræðingur
tekur til umfjöllunar frelsi á fjár-
magnsmarkaði eftir 1980.
Í bókinni er rætt við banka-
mennina Val Valsson, fyrrverandi
bankastjóra Iðnaðarbanka Íslands
og Íslandsbanka, Guðmund Ei-
ríksson, fyrrverandi starfs-
mannastjóra Útvegsbanka Íslands
og Íslandsbanka, Höskuld Ólafs-
son, fyrrverandi bankastjóra
Verslunarbanka Íslands, Björn
Björnsson, aðstoðarforstjóra Ís-
landsbanka og fyrrverandi
bankastjóra Alþýðubankans, og
Bjarna Ármannsson, forstjóra Ís-
landsbanka og fyrrverandi for-
stjóra Fjárfestingarbanka at-
vinnulífsins. Viðmælendurnir
koma víða við í frásögnum sínum
og greina meðal annars frá þróun
sinna banka og sameiningum
banka og sjóða árið 1990 og
2000. Jafnframt er í bókinni
bankaannáll þessara 100 ára.
Rætur Íslandsbanka. 100 ára
fjármálasaga er 318 bls. Ritstjóri
er Eggert Þór Bernharðsson
sagnfræðingur og útgefandi er
Íslandsbanki.
Morgunblaðið/Kristinn
Halldór Ásgrímsson forsætisráðherra kominn með fyrsta eintakið í hend-
ur. Með honum á myndinni eru Bjarni Ármannsson og Einar Sveinsson.
Bókin Rætur Ís-
landsbanka komin út
GRUNDVÖLLUR góðs skáld-
skapar er vald á máli, vald á
galdri orða. Vitaskuld nægir orð-
fimi ekki ein sér
í sköpun bók-
menntaverka en
hún ber menn í
það minnsta
hálfa leið. Hauk-
ur Ingvarsson
sendir frá sér
sína fyrstu bók
sem hann nefnir
Niðurfall – og
þættir af hinum
dularfulla Manga. Þetta er safn
lausbundinna ljóða, prósaljóða og
örsagna og sannast sagna er dálít-
ið erfitt að greina þessar bók-
menntagreinar að í verkum Hauks
því hann leikur sér oft í jaðri
þeirra.
Leikurinn er einmitt sterkt ein-
kenni á þessum verkum, leikur að
hugmyndum og orðum og þar er
styrkur Hauks. Hann hefur gott
vald á myndsköpun og er orðfimur
og mælskur. Í upphafsljóði bók-
arinnar segir raunar svo um heim-
spekilegt viðfang hennar í mynd
sem kallast á við Hamlet Shake-
speares: Hauskúpa á víðavangi
eins og heimskringla í regingeimi
brothætt eins og eggjaskurn létt
eins og loftið enda skriðin úr
henni andinn og floginn án þess að
skilja eftir sig spor né sögu.
„Og nú stend ég hér er meðan
ég er ljós umlukið myrkri og reyni
að greina mig frá dauðanum.“
Þessi sterka myndsköpun sem
byggir á einföldum leik and-
stæðna, ljóss og myrkurs, lífs og
dauða, hins smáa og jarðlæga og
hins kosmíska, segir mér að hér
sé á ferðinni skáld sem ýmislegt
kunni fyrir sér. Á hitt ber að líta
að Hauki hættir nokkuð til að
flagga mælsku sinni um of, stund-
um á kostnað skýrleika, stundum
á kostnað innihalds og sannast
sagna finnst mér honum ekki vera
mikið niðri fyrir þrátt fyrir heim-
spekilega íhygli. Best finnst mér
raunar þau verk hans þar sem
tálguð ljóðmynd fær að njóta sín
ein og sér. En hvað sem því líður
þykir mér ljóst að hér sé á ferð-
inni höfundur sem vert sé að
fylgjast með í framtíðinni.
Er meðan ég er
BÆKUR
Ljóðabók
eftir Hauk Ingvarsson. 88 bls. Mál og
menning 2004
Niðurfall og þættir af hinum dularfulla
Manga
Skafti Þ. Halldórsson
Haukur
Ingvarsson
Fréttir á SMS