Morgunblaðið - 11.12.2004, Side 16

16 LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF

 

 
     

   
  

 
  

 !"  #$!%

& #'
( )#' *#
+ *#
,#' *# ( )#'
-")
-"'" )$
.$ !   
. # "!
 /01"
/0  !"  #$*%
2 
 ! 
 0 ( )#'
)$)"  
&0  #
&)* 3 4#*%
 &!5  % 63 1!#
7*# 
+$#
,8!9# 3 ##
:;1"
/(
/)!<)$ /)#'
/)0   1!5  1%
=#$
 =5$$ #$0   #
> ## )  #
603 00 ?/9*"$
"#! $!% &

 *
 ")' @5 ! 
,#' 80 ( )#'
 =9 !9
>5$$ #$!<)$ ( )#'
 /8 
 % "

  


  
   

  
?
 ?
?
 
 ?
?


?
?
?
?
?
?
?
?
?
 "5 #$ !
!5  % "
? ?

? ? ? ? ? ? ? ?
? ?
?
? ? ?
? ?
? ?
?
? ?
?
? ?
?
?
?
?
?
?
?
? ?
?
A ?
B
A ?B
A ? B
A ?B
A ? B
A ?B
A ?B
A ? B
A ?B
?
A ?B
?
?
A ? B
A ?B
?
A ?B
?
A ?B
?
?
A ?B
?
?
A ?B
?
?
?
?
?
?
?
?
A ?B
?
?
&" )'   
'$ #
= )* 8 ) '$ C
+ /)

%

% 
%
%

% % 
% 
% % 


%

%
%

% %

?
%

?
 ?
%

%
?
?
% 
?
?
?
?
?
?
?
?
?

% 
 
  
 

 

 

?
  
 


?
   
  



   
 


 
 

?
 
  
  

?
>    8 D4 % %

=&% E
1$#)   )'
  











?
?

?


?
?

?
?
?
?
?
?
?
?

?


ÞETTA HELST ...
VIÐSKIPTI
● ENGIN hlutabréf sem skráð eru í
Kauphöll Íslands hækkuðu í verði í
gær. Verð flestra lækkaði og önnur
stóðu óbreytt. Úrvalsvísitala fimm-
tán veltumestu fyrirtækjanna lækk-
aði um 1,8% og var 3.309 stig í lok
dags. Mest lækkaði verð hlutabréfa í
Marel (4,3%), Og Vodafone (3,8%)
og Actavis (3,6%). Hlutabréf stóru út-
flutningsfyrirtækjanna hafa farið
lækkandi í verði á undanförnu og má
helst rekja það til áhrifa af styrkingu
krónunnar.
Alls námu viðskipti með hlutabréf
2,5 milljörðum króna en þar af voru
viðskipti með hlutabréf í KB banka
fyrir 809 milljónir.
Engin hlutabréf
hækkuðu í verði
STÆRSTI ytri áhættuþátturinn sem
steðjar að íslenskum fjármálafyrir-
tækjum, sem og öðrum fyrirtækjum,
er viðskiptahallinn. Og einungis eru
tvær leiðir færar til að koma í veg fyr-
ir aukinn halla, segir Sigurður Ein-
arsson, stjórnarformaður KB banka.
„Annars vegar
er að útflutnings-
tekjur aukist
verulega og eyði
þessum viðskipta-
halla. Það er hins
vegar ekki raun-
hæft að ætla að
útflutningstekjur
landsins muni
aukast mjög hratt
á næstunni, þrátt
fyrir virkjanir og
orkufrekan iðnað, sem þó munu
hjálpa til.
Hin leiðin er aðlögun á gengi ís-
lensku krónunnar og ég held að menn
greini ekki á um það að gengi gjald-
miðilsins er orðið of hátt. Það sem
menn hins vegar greinir á um er hve-
nær gengið muni leiðrétta sig.“ Sig-
urður vitnar til þess sem fram kom
hjá Ásgeiri Jónssyni, hagfræðingi hjá
greiningardeild KB banka, á ráð-
stefnu bankans um gengi krónunnar
á fimmtudag. Að Seðlabankinn geti
viðhaldið ákveðnum vaxtamun við út-
lönd með stýrivaxtaákvörðunum sín-
um.
„Ásgeir Jónsson telur að það sé
hægt að halda gengi krónunnar þetta
háu áfram með vaxtaaðgerðum
Seðlabankans. Og Vilhjálmur Egils-
son var á fundinum nokkuð sama
sinnis og Ásgeir. Ég held hins vegar
að það sé varhugavert að fara þessa
leið,“ segir Sigurður. „Þá skapast
hættan á að leiðréttingin verði mjög
hröð, þegar hún kemur, og verði mun
meiri en ella. Það gæti haft þungbær-
ar afleiðingar.“
Hann nefnir sem dæmi máli sínu til
stuðnings verulega aukningu er-
lendra skulda. „Fyrirtæki lands-
manna eru með um 60% lána sinna í
erlendri mynt og heimilin með yfir
10% sinna lána. Bankar og fjármála-
stofnanir þurfa að huga að því hvern-
ig þessir aðilar verða þá í stakk búnir
til að greiða af sínum skuldum og
hver verður veðstaða fjármálastofn-
ana þegar þetta gerist.“
Hann hvetur fjármálafyrirtækin til
að sýna fyllstu varfærni og þá ekki
einungis banka og sparisjóði, heldur
hið opinbera, Íbúðalánasjóð, lífeyris-
sjóði og fleiri. „Ekkert síður er
ástæða til að hvetja þá aðila sem bera
hina endanlegu ábyrgð, sem eru
heimilin og fyrirtækin í landinu, að
þau gæti að sér. Fólk og fyrirtæki eru
sinnar eigin gæfu smiðir og það er
enginn neyddur til að taka lán,“ segir
Sigurður Einarsson.
Afleiðing vaxtahækkunar
Sigurjón Þ. Árnason, bankastjóri
Landsbanka Íslands, segir að hann
hafi ákveðnar áhyggjur af því hve ís-
lenska krónan er
orðin sterk. „Það
er ljóst að það er
erfitt fyrir út-
flutningsatvinnu-
vegina hve sterk
krónan er og á
sama tíma er inn-
flutningur ódýr,
sem einnig skapar
ákveðna áhættu,“
segir Sigurjón.
„Þegar verið er að
reyna að slá á verðbólguna með því að
hækka vexti er eðlilegt að krónan
styrkist. En það getur haft slæmar
afleiðingar í för með sér ef þetta
gengur mjög nærri útflutningsat-
vinnuvegunum, sem eru grunnurinn
að okkar velmegun.“
Að sögn Sigurjóns er ástæðan fyrir
því hve krónan hefur styrkst mikið að
undanförnu að hluta til sú, að Seðla-
bankinn sé að reyna að halda aftur af
verðbólgunni með hækkun vaxta.
Það hafi þessar afleiðingar í för með
sér.
„Undirrótin að þessu er tvíþætt,“
segir Sigurjón. „Í fyrsta lagi eru það
þær miklu framkvæmdir sem verið
er að vinna að á Austurlandi. En í
öðru lagi er það ákvörðun um hækk-
un á lánshlutfalli Íbúðalánasjóðs í
90%. Sjóðurinn sýndi bönkunum lít-
inn samstarfsvilja og þeir gátu ekk-
ert annað gert en að fara í sam-
keppni, sem hefur sífellt aukist.
Bankarnir sáu sig nauðbeygða til að
bregðast við, því með hækkun við-
miðunarmarka Íbúðalánasjóðs var
sjóðurinn að stefna að því að taka af
bönkunum þann hluta sem þeir þó
höfðu á íbúðalánamarkaði.“
Segir Sigurjón að sú staða sem nú
sé uppi varðandi sterkt gengi krón-
unnar sé því bein afleiðing af aðgerð-
um sem skipulega hafi verið unnið að.
„Við hjá Landsbankanum höfum séð
ástæðu til þess að hvetja fólk til að
fara varlega í skuldsetningu við kaup
á íbúðarhúsnæði enda slík kaup alla-
jafna stærstu viðskipti sem einstak-
lingar eiga í á lífsleiðinni. Og við telj-
um það skyldu bankanna að fara
fram á ábyrgan hátt í lánveitingum til
einstaklinga.“
Á fundi KB banka í fyrradag kom
fram í máli Sigurðar Einarssonar, að
sá möguleiki væri fyrir hendi að Fjár-
málaeftirlitið nýtti heimildir sínar til
að hækka eiginfjárhlutfall bankanna
til þess að minnka lausafjárstöðu
þeirra og draga þannig úr þörf þeirra
til þess að lána fé.
Sigurjón segir þá skoðun hafa ver-
ið almenna meðal íslenskra banka, að
viðmið um eiginfjárhlutfall bank-
anna, lausafjárstöðu, bindiskyldu og
reglugerðarumhverfið í heild sinni,
ætti að vera eins hjá íslenskum bönk-
um og það er hjá þeim bönkum sem
þeir eru að keppa við í útlöndum.
„Þess vegna er það mín skoðun að
það megi alls ekki breyta þessum
hlutföllum. Það væri bara til að
minnka samkeppnishæfni íslenskra
banka í samkeppni við erlenda banka,
eins og staðan er í dag,“ segir Sig-
urjón Þ. Árnason.
Væntingar markaðarins
Bjarni Ármannsson, forstjóri Ís-
landsbanka, segir að gengi krónunn-
ar ráðist á markaði. Gengið endur-
spegli því væntingar markaðarins til
þess hvar það eigi að vera á hverjum
tíma. Menn geti svo haft skoðun á því
hvort gengið eigi að vera hærra eða
lægra í framtíðinni.
„Það er rétt að veiking krónunnar
myndi draga úr viðskiptahallanum.
En margir aðrir þættir ráða því
hvernig hallinn þróast og má þar
nefna aflabrögð, fiskverð, olíuverð og
beinar erlendar fjárfestingar hér á
landi. Gengis-
lækkun krónunn-
ar er ein af mörg-
um leiðum í þessu
sambandi.“
Bjarni bætir
við að mikil um-
svif verði í efna-
hagslífinu á næstu
árum og því ekk-
ert óeðlilegt við
það að krónan sé
sterk um þessar
mundir. Hækkun vaxtastigs hérlend-
is hafi fyrst og fremst styrkt gengi
krónunnar að undanförnu. „Ég sé
ekki vaxtalækkanir í núverandi stöðu
efnahagslífsins í bráð.“
Hvað varðar heimildir Fjármála-
eftirlitsins til að hækka eiginfjárhlut-
fall bankanna segir Bjarni að Fjár-
málaeftirlitið hljóti við sjónarmið sín
til þess, að huga að fjármálalegum
stöðugleika og rekstrarhæfi ein-
stakra fjármálafyrirtækja annars
vegar og samkeppnishæfni íslenskra
fjármálafyrirtækja hins vegar.
Nýta sér vaxtamun við útlönd
Þórður Már Jóhannesson, forstjóri
Straums fjárfestingarbanka, tekur
undir með Sigurði Einarssyni hvað
varðar sterka
stöðu krónunnar
en telur viðbrögð
hans heldur kröft-
ug. Þórður segir
svo sterka stöðu
krónunnar varla
fá staðist til
lengdar við svo
gríðarlegan við-
skiptahalla sem
fjármagnaður sé
með lánsfé, og
miðað við þá stöðu sem er að skapast
hjá samkeppnisatvinnuvegunum.
„Meginástæða styrkingar krón-
unnar undanfarið á sér rætur í mikilli
stöðutöku fjárfesta sem vilja nýta sér
þann mikla vaxtamun sem er á milli
Íslands og annarra landa. Ljóst er að
hækkun Seðlabanka Íslands 7. des-
ember á stýrivöxtum um 1% hefur
haft sín áhrif til styrkingar krónunn-
ar en ég tel þau vera skammvinn.
Áhættan af þessum stöðutökum er
meiri en ella vegna þess hversu sterk
krónan er um þessar mundir.“
Varðandi beitingu reglna um eig-
infjárhlutföll bankanna sem hags-
tjórnartæki segir Þórður að sú heim-
ild sem Fjármálaeftirlitið hafi til þess
að gera auknar kröfur um eiginfjár-
hlutfall fjármálafyrirtækja sé ekki
hugsuð sem hagstjórnartæki. „Ég
get ekki tekið undir þessa hugmynd.
Þessi heimild er hugsuð sem tæki til
að bregðast við ófullnægjandi fjár-
hagsstöðu fjármálafyrirtækja með
hliðsjón af áhættustigi í rekstri
þeirra en ekki sem hagstjórnartæki.
Ég tel hins vegar mjög mikilvægt við
ríkjandi aðstæður að viðskiptabank-
arnir sýni fyrirhyggju við útlán sín og
aðhaldssemi,“ segir Þórður Már.
Fyrirtæki og heimili
í landinu sýni aðgæslu
Skiptar skoðanir meðal forsvars-
manna bankanna um gengi krónunnar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Sigurjón Þ.
Árnason
Sigurður
Einarsson
Bjarni
Ármannsson
Þórður Már
Jóhannesson
● KÖGUN hefur keypt
14.447.099 milljónir króna að
nafnvirði í Opnum Kerfum Group
og er eign Kögunar því
250.271.160 milljónir að nafn-
virði eða 82,35%. Áður átti Kögun
78,34% hlutafjár.
Eins og fram kemur í tilkynningu
til Kauphallar Íslands eru við-
skiptin gerð á grundvelli yfirtöku-
tilboðs Kögunar til allra hluthafa í
Opin Kerfi Group. Hluthafar sem
samþykkja tilboðið fá greitt fyrir
hluti í Opnum kerfum Group til
helminga með reiðufé og hlutum í
Kögun.
Í tilkynningu sem Opin Kerfi
Group hf. hafa sent frá sér er
stjórnskipan dótturfélaga Opinna
Kerfa Group hf. kynnt. Þar kemur
fram að Gylfi Árnason er stjórn-
arformaður Kerfa AB, Kerfa A/S
og Opinna kerfa ehf. Með honum í
stjórn allra þessara félaga er Birg-
ir Sigurðsson. Þriðji maður í Kerfi
AB er Bengt Andersson, þriðji
maður í Kerfi A/S er Hanne Sass
Hansen og þriðji maður í Opnum
kerfum ehf. er Skúli Valberg
Ólafsson.
Í stjórn Skýrr eru þeir Örn Karls-
son, sem er formaður, Gunnlaugur
M. Sigmundsson og Vilhjálmur
Þorsteinsson. Í stjórn Teymis eru
Bjarni Birgisson, sem er formaður,
Gunnlaugur Sigmundsson og
Hreinn Jakobsson.
Kögun með 82,35%
í Opnum kerfum
: 'F
/GH 

 
 

=/@
I
J


 


K
K .-J
 


 

+J
: "


 
 

LK@J IM 7#"