Morgunblaðið - 02.03.2005, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 2. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ámeðan félagarnir gáfu fé í söfnunstóru hjálparsamtakana eftirjarðskjálftann og flóðbylgjunasem gekk yfir hluta Asíu um síð-
ustu jól fór Davíð Skírnisson sjálfur til
Indónesíu til þess að taka þátt í uppbygg-
ingunni. Davíð er 26 ára og af íslenskum
ættum, og hefur starfað sem hjúkrunar-
fræðingur í Bergen í Noregi undanfarin ár.
Davíð tók sér frí úr vinnu til þess að fara
til Indónesíu, og er nú að snúa aftur til
Noregs til þess að safna fé og fleira fólki til
þess að starfa með nýstofnuðum hjálpar-
samtökum sem hann stofnaði ásamt kunn-
ingja sínum, Tony Brown, og þremur öðr-
um einstaklingum sem voru í Indónesíu í
sömu erindagjörðum og þeir. Davíð var í
Kuala Lumpur í Malasíu á leið til Noregs
þegar Morgunblaðið náði sambandi við
hann í seinustu viku, en hann hafði þá verið
í sex vikur á eyjunni Súmötru og í Aceh-
héraði, þar sem eyðileggingin er gríðarleg.
Eftir komuna til Indónesíu stofnaði Dav-
íð ásamt félögum sínum fjórum samtökin
Tsunami Relief Action. „Þetta hjálparstarf
hefur undið verulega upp á sig, þetta er
bara upphafið,“ segir Davíð, en nafni sam-
takana hefur nú verið breytt úr Tsunami
Relief Action í Relief Action International.
Það var er gert vegna þess að þeir fimm
einstaklingar sem standa að samtökunum
eru sammála um að þó áherslan núna sé á
hjálparstarf eftir flóðbylgjuna sé stefnt að
því að samtökin starfi áfram í framtíðinni
og láti til sín taka víðar um heim. „Þegar
næsta alda skellur á einhverri strönd veit
ég að ég mun ekki geta setið heima og sagt
„nei, ætli ég sitji ekki bara hérna“.“
Lífið breyttist
Davíð segir að það sé erfitt að segja
hvers vegna hann ákvað að fara til
Indónesíu. „Í rauninni fannst mér ekki að
ég hefði neitt val, ég sá að ég gæti í raun-
inni gert eitthvað til að hjálpa. Ég talaði við
kung-fu kennarann minn, Bandaríkja-
manninn Tony Brown, og hann sagði mér
að hann væri að fara. Í fyrstu var ég að
hugsa um að fara til að hann væri ekki einn
þarna, en á því augnabliki breyttist líf
mitt,“ segir Davíð.
„Ég var vanur að halda að ég væri frjáls
maður vegna þess að ég hefði alltaf val um
hvað ég gæti gert. Óteljandi tækifæri og
þessa fjar
starfsmann
manna. Og
þess að fór
„Við búu
og höfum
Þeir hafa s
sem hjálpa
svo þetta
fólkinu. Þe
ég. Ég hel
verið fátæk
en þetta va
húsum, ke
skóla og há
Davíð se
samtök ein
sé það nauð
manna. „A
lokað, þar h
anfarin ár
að sjá hvítt
lokað, en þ
og þau gek
ið af penin
kexkökur
það voru þa
það var ly
sem þurfti
leiðir sem ég gat farið gáfu frelsistilfinn-
inguna, en á sekúndubroti var allt það val
horfið, það var einn vegur sem ég þurfti að
ganga, en mér hefur aldrei fundist ég vera
svona frjáls. Á sama tíma fann ég fyrir
miklu öryggi, og hefur alltaf fundist að ég
væri öruggur síðan ég tók þessa ákvörðun.“
Áður en Davíð tók þá ákvörðun að fara
sjálfur á eigin vegum hafði hann rætt við
aðila frá öllum stóru hjálparsamtökunum
sem hann vissi um í Noregi og boðið fram
krafta sína. Hann viðurkennir að fólk spyrji
hann stundum af hverju hann hafi ekki gef-
ið peninga eins og aðrir og látið það nægja.
„Svarið er einfalt, ég átti enga peninga til
að gefa. Alls staðar þar sem ég kom var
sagt við mig að samtökin þyrftu peninga,
ekki fólk. Það vildi enginn að ég færi á
þeirra vegum. En eftir að ég hef fengið
reynsluna af því að starfa þarna verð ég að
segja að það er ekki nóg af fólki að vinna,
en það er nóg til af peningum,“ segir Davíð.
„Einu skiptin sem ég sé fólk frá Rauða
krossinum eða Sameinuðu þjóðunum er
þegar þau koma á bílunum sínum, stoppa,
fara út úr bílunum og taka myndir, og
keyra svo burtu aftur. Við förum að morgni
dags í þorpin með lyf sem við fáum hjá
samtökunum Mercy Malaysia, og erum all-
an daginn í þorpunum. Við sjáum aldrei
neinn frá stóru samtökunum, það eina sem
við sjáum eru fánar samtakana öðru
hverju.“
Boðið starf hjá SÞ
Davíð er greinilega ósáttur við hvernig
sum hjálparsamtökin starfa, og segir hann
mörg dæmi um það að starfsmenn hjálp-
arsamtaka búi á þægilegum hótelum og
fljúgi á hamfarasvæðin að morgni dags, og
fljúgi svo aftur til baka til að gista á hót-
elunum á næturnar. „Mér var boðið starf
hjá einum slíkum hópi á vegum Sameinuðu
þjóðanna. Þar hefði ég getað þénað 10 þús-
und bandaríkjadali [600.000 krónur] á sex
vikum, skattfrjálst. Þeir ætluðu að sjá mér
fyrir gistingu, fríi í Jakarta [höfuðborg
Indónesíu] aðra hverja viku, þeir eru með
norskan kokk, loftkælingu og fleira í þeim
dúr.“
Þessu starfstilboði var hafnað, enda seg-
ir Davíð að það sé hægt að gera margt bet-
ur með því að vinna með heimamönnum á
þeirra forsendum, ekki með því að hafa
Fór einn til Indónesíu til að hjálpa til v
Nóg af pening
of fáir hjálpars
Hvað rekur ungan mann til þess að fara á eigin vegum
til Indónesíu til að vinna við uppbyggingu eftir flóðbylgjuna
miklu? Brjánn Jónasson spjallaði við Davíð Skírnisson,
sem segir að líf hans hafi breyst á augnabliki.
„Heimame
okkur fyrir
Magnús Árni Magn-ússon, aðstoðarrektorog nýráðinn deild-arforseti við nýja fé-
lagsvísinda- og hagfræðideild Við-
skiptaháskólans á Bifröst, segir
námið upprunnið við Oxford-
háskóla í Englandi og sé vel þekkt
í hinum enskumælandi heimi undir
skammstöfuninni PPE (Philo-
sophy, Politics and Economics).
„Við vorum búin að velta fyrir
okkur í nokkur ár að fara af stað
með nýtt grunnnám og miðað við
stað þriggja ef þeir kjósa,
að taka sumarönn. „Við st
að því að taka árlega inn f
nemendur í hverja deild e
kröfurnar eru stúdentspró
höfum við hér við skólann
greinadeild, sem er eins á
irbúningsnám fyrir háskól
og þaðan munu einhverjir
endur koma,“ segir Magnú
Kennarar munu koma ú
kennara á Bifröst og einni
lendis frá. „Við erum ágæ
sett hvað hagfræðinga og
það sem við erum búin að gera
hér síðustu árin hentaði þetta nám
okkar áherslu, sem er fé-
lagsvísindi og stjórnun,“ segir
Magnús Árni og bætir við að þær
greinar sem þegar eru kenndar
við skólann, viðskiptafræði og lög-
fræði, teljist til félagsvísinda.
Hin nýja félagsvísinda- og hag-
fræðideild er stofnuð samhliða
þeirri breytingu í öllum deildum
skólans að bjóða upp á heilsárshá-
skóla, en í því felst að nemendur
geta lokið námi á tveimur árum í
Gjörbreytt landsla
háskólamenntunar
Nýtt grunnnám við Viðskiptaháskólann á Bifröst er samsett úr h
speki, hagfræði og stjórnmálafræði. Námsbrautin sem er til BA-g
er við nýstofnaða félagsvísinda- og hagfræðideild skólans. Sigríð
Dóra Gísladóttir talaði við Magnús Árna Magnússon deildarforse
LEIKARAR ÞJÓÐLEIKHÚSSINS
Málefni Þjóðleikhússins hafa verið ífréttum undanfarna daga. Ífyrradag var tilkynnt að sjö leik-
arar leikhússins hefðu ákveðið að losa
leikarasamninga sína að fyrra bragði auk
þess sem samningum þriggja leikara, sem
fengu fastan samning í leikhúsinu leikárið
2002 til 2003 eða síðar, var sagt upp. Tinna
Gunnlaugsdóttir þjóðleikhússtjóri hafði á
fundi með leikurum leikhússins 25. febr-
úar tilkynnt að þeim tíu leikurum, sem
hefðu stystan starfsaldur við leikhúsið,
yrði sagt upp. Eftir fundinn sagði Tinna
að uppsagnirnar væru ákveðið innlegg í
komandi kjaraviðræðum Þjóðleikhússins
við Leikarafélag Íslands og bætti við: „Ég
tel að yfirleitt sé leiklistarfólk sammála
því að það sé gott að hafa ákveðinn sveigj-
anleika í ráðningu listamanna við lista-
stofnun á borð við Þjóðleikhúsið.“ Tinna
hefur lagt til að ræddur verði sá möguleiki
í komandi kjaraviðræðum við Leikara-
félagið að komið verði á tímabundnum
samningum til eins, tveggja eða þriggja
ára í senn. Sagði hún að víða erlendis væri
fyrirkomulagið á þá leið að ráðning lista-
manna væri í beinum tengslum við ráðn-
ingu leikhússtjóra svo hann geti að ein-
hverju marki valið sér sína listrænu
samverkamenn. Í Morgunblaðinu í gær
ítrekaði þjóðleikhússtjóri að markmið sitt
með þessum aðgerðum væri að búa til
ákveðinn hreyfanleika og þar með sveigj-
anleika í starfi Þjóðleikhússins sem gæti
orðið að hefð til framtíðar. Þar nefnir hún
þann möguleika að samningar við leikara
verði til fimm ára, líkt og skipunartími
þjóðleikhússtjóra, „þannig að sjálfkrafa
losnuðu hér ákveðið margir samningar
um leið og þjóðleikhússtjóraskipti verða“.
Í Morgunblaðinu í gær er rætt við sex
af leikurunum tíu og lýsa þeir allir yfir því
að þeir séu sáttir við þessar aðgerðir þjóð-
leikhússtjóra. Þeirra á meðal er Sigurður
Sigurjónsson, einn ástsælasti leikari þjóð-
arinnar. „Þetta eru bara ákveðin vatna-
skil og er allt gert í mesta bróðerni,“ segir
hann. „Enda eigum við glæsilegan þjóð-
leikhússtjóra sem kemur mjög sterkur til
starfa og ég styð hana heils hugar í því
sem hún hefur verið að leggja fyrir okk-
ur.“
Það er ljóst að sú staða sem verið hefur í
Þjóðleikhúsinu hefur skapað ákveðinn
vanda. Vissulega er atvinnuöryggi mikil-
vægt, en um leið getur það ekki verið lista-
manni hollt að fá fastan samning upp úr tví-
tugu og vera á honum út starfsævina. Ekki
er annað að sjá en nokkur ánægja ríki með
niðurstöðuna, sem var tilkynnt á mánudag.
Augljóst er að skapa þarf sveigjanleika í
rekstri leikhússins með föstum kjarna leik-
ara og hreyfanlegum ytri hring.
Í viðtali við Morgunblaðið 24. september á
liðnu ári sagði Tinna Þjóðleikhúsið vera
stofnun í eigu þjóðarinnar og „hún á að þjóna
fólkinu bæði með því að skemmta því,
mennta það og upplýsa, ögra því og í einu
orði sagt vera framúrskarandi í öllu listrænu
tilliti. Þetta eru þær væntingar sem gerðar
eru til Þjóðleikhússins“. Tinna Gunnlaugs-
dóttir er með þessum aðgerðum að skapa sér
forsendur til að standa undir þessum vænt-
ingum og það er góðs viti að hún skuli njóta
stuðnings til þess í leikhúsinu. Þar fyrir utan
er ljóst að umræddir leikarar hafa síður en
svo sagt sitt síðasta orð á sviði Þjóðleikhúss-
ins.
STEFÁN JÓN OG STEFNA
MORGUNBLAÐSINS
Stefán Jón Hafstein, formaður mennta-ráðs Reykjavíkurborgar, skrifaði
grein í Morgunblaðið á mánudag og svar-
aði þar Reykjavíkurbréfi blaðsins frá 20.
febrúar. Í grein Stefáns Jóns koma fram
ýmsar upplýsingar, sem benda til að hann
og Morgunblaðið séu ekki lengur jafn-
ósammála um skólamál í Reykjavík og
hann hefur áður viljað vera láta.
Stefán Jón upplýsir að foreldrum sex
ára barna sé nú boðið að velja einhvern
annan grunnskóla fyrir börn sín en hverf-
isskólann og menntaráð hafi fyrir
skömmu samþykkt reglur, þar sem kveð-
ið sé á um rétt forráðamanna til upplýs-
ingar og áfrýjunar um þetta efni. Þetta er
nýmæli hjá Reykjavíkurborg og ber að
fagna því. Hins vegar hefur farið sér-
kennilega lítið fyrir kynningu og upplýs-
ingum um þetta nýja valfrelsi hjá Reykja-
víkurborg. Gera verður ráð fyrir að
borgin kynni foreldrum nú rækilega
hvaða kosti þeir eiga varðandi skólavist
barna sinna.
Stefán Jón vill ganga lengra í átt til
sjálfstæðis skóla. Hann nefnir nokkra
þætti, sem standi í vegi fyrir slíku, til
dæmis of smámunasöm grunnskólalög,
stýrandi aðalnámskrá og einhæfa kenn-
aramenntun, gamaldags skorður í kjara-
samningum kennara, skort á fjölbreytt-
ara námsefni, of lítið aðhald og áhrif
foreldra og einsleitni í uppbyggingu
skólastarfs. Um allt þetta getur Morgun-
blaðið verið sammála Stefáni Jóni.
Hann segir jafnframt frá því í grein
sinni að í nýjum skóla í Norðlingaholti
verði áhugahópum eða fólki með ný-
breytni í skólastarfi í huga gefinn kostur
á að taka uppbyggingu skólans að sér.
Slíkt væri sömuleiðis jákvætt skref í átt
til þess að virkja hugmyndir og frum-
kvæði einstaklinga og félagasamtaka í
þágu góðrar menntunar.
Stefán Jón sver af sér fjandskap við
einkaskólana í Reykjavík, sem er líka já-
kvætt út af fyrir sig, enda áttar hann sig
væntanlega á því að í hans eigin flokki
myndi rísa mikil reiðialda ef Reykjavík-
urlistinn gerði út af við einkareknu
skólana. En hann er við gamalkunnugt
heygarðshorn þegar hann rifjar upp að
framlög Reykjavíkurborgar til einka-
reknu skólanna hafi verið hækkuð um heil
212% á nokkrum árum. Slíkar prósentu-
tölur sýna aðeins hversu fráleitlega lág
framlög borgarinnar voru með börnum,
sem sóttu þá skóla.
Hann heldur því fram að með þessum
aðgerðum hafi mátt ætla að skólunum
hefði verið tryggður rekstrargrundvöllur
„enda dró það enginn í efa þá“. Það er
ekki rétt; Morgunblaðið lýsti t.d. í for-
ystugrein 5. júní 2003 verulegum efa-
semdum um að þær breytingar, sem
Reykjavíkurlistinn hafði þá kynnt á fram-
lagi borgarinnar til einkaskólanna, dygðu
til.
Stefán Jón og Morgunblaðið virðast
sammála um að stuðla eigi að valfrelsi og
fjölbreytni í skólakerfinu. Blaðið og for-
mann menntaráðs greinir hins vegar aug-
ljóslega á um það hversu mikill hvati til
samkeppni milli skóla skuli vera. Stefán
Jón er andvígur því að fjárframlag borg-
arinnar fylgi nemendum. Slíkt er hins
vegar forsenda þess að raunveruleg sam-
keppni skapist á milli skóla og þeir fái
raunverulegan hvata til að standa sig og
laða þannig að sér nemendur.
Það vekur athygli að þrátt fyrir að
Morgunblaðið og Stefán Jón Hafstein séu
enn ósammála að þessu leyti er hann
hættur að kalla stefnu blaðsins í skóla-
málum „hægri-öfgastefnu í menntamál-
um“. Það væri kannski líka svolítið hæpið
eftir að ýmsir framámenn í hans eigin
flokki, Samfylkingunni, hafa tekið upp
sömu stefnu og Morgunblaðið hefur í
þessum efnum.