Morgunblaðið - 27.05.2005, Qupperneq 8

8 FÖSTUDAGUR 27. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
16
14
3
Ger›u flér dagamun og fagna›u vorinu á Icelandair Hotels. Vi› bjó›um
sannkalla›a draumadaga á hagstæ›u ver›i í maí og í sumum tilvikum
fram í júní. Á öllum okkar hótelum er fyrsta flokks gisting, gó›ir veitinga-
sta›ir og frábær a›sta›a. Bóka›u núna og láttu drauminn rætast.
Á ICELANDAIR HOTELS Í MAÍ
DRAUMADAGAR
• Lúxus a›sta›a
• Fyrsta flokks veitingar
• Vel sta›sett um allt land
• Dekur og vellí›an
• Vildarpunktar
www.icehotels.isNordica I Loftlei›ir I Flughótel I Hamar I Flú›ir I Rangá I Klaustur I Héra›
Sími: 444 4000
TILBO‹
Frábær og freistandi
tilbo› frá Icelandair
Hotels í maí. Sko›a›u
kostina á icehotels.is
Ekki orð um það meir, góða, næst verður það þjóðbúningurinn og föðurlandið.
Aðeins einstaklingarmeð veikt ónæm-iskerfi eiga á
hættu að veikjast af her-
mannaveiki, sem lýsir sér
eins og nokkurs konar af-
brigði lungnabólgu. Heil-
brigt fólk sem smitast af
sýklinum er í afar lítilli
hættu á að veikjast. Hún
lýsir sér í fyrstu með lyst-
arleysi, höfuðverk,
eymslum í vöðvum og
maga, niðurgangi og
þurrum hósta. Eftir
nokkra daga fylgir
lungnabólga með háum
hita. Veikin er meðhöndluð með
fúkkalyfjum. Fyrir þá sem eru
veikir fyrir, einkum eldra fólk,
getur hermannaveiki verið lífs-
hættuleg.
Nafngiftin hermannaveiki eða
Legionella Pneumophila kom
upphaflega til vegna alvarlegs
hópsmits sem varð á ráðstefnu
fyrrverandi hermanna í Phila-
delphia í Bandaríkjunum árið
1976. Þá dóu um þrjátíu manns
sem önduðu að sér lofti úr loft-
ræstikerfi hótels nokkurs.
Eins og fram hefur komið ligg-
ur nú íslenskur maður á gjör-
gæsludeild Landspítalans en
hann er talinn hafa smitast á Ítal-
íu. Kristinn Sigvaldason, vakthaf-
andi læknir á gjörgæsludeild,
sagði seinnipartinn í gær að
ástand mannsins væri stöðugt.
Honum væri haldið sofandi í önd-
unarvél.
Heita vatnið of heitt
fyrir sýkilinn
Ólafur Guðlaugsson er yfir-
læknir sýkingavarnadeildar
Landspítala – háskólasjúkrahúss.
Hann segir að á Íslandi sé ekki
jafnmikil hætta á hermannaveik-
ismiti og erlendis, meðal annars
þar sem heita vatnið hér er allt að
áttatíu gráður á Celsíus og venju-
lega of heitt fyrir Legionella sýk-
ilinn. Víðast hvar erlendis er
vatnið úr heita krananum upp-
hitað kalt vatn sem vegna sparn-
aðarsjónarmiða er ekki hitað
nema upp að vissu marki og
þannig geti kjöraðstæður sýkils-
ins skapast.
Hér á landi hafa í gegnum árin
greinst nokkur tilfelli hermanna-
veiki. Ólafur telur það einföldun
að rekja smit í einstökum tilfell-
um til nákvæmlega tilgreindra
aðstæðna á borð við uppsafnað
vatn í sturtuhausum. Í raun sé
ekki til staðar nógu mikil þekking
á því hvernig veiran dreifir sér til
að hægt sé að fullyrða nokkuð.
Rósa Magnúsdóttir, deildarstjóri
hollustuhátta hjá Heilbrigðis-
eftirliti Reykjavíkur, staðfesti að
deildin hefði komið að prófunum
til að finna upptök hermanna-
veikismits m.a. fyrir tveimur ár-
um en ekkert hafi komið í ljós við
prófanir.
Rósa sagði ekki skylt hérlendis
eins og í Noregi að sveitarfélög
kortleggi hugsanlegar smitleiðir.
Hins vegar geti heilbrigðiseftir-
litið gert kröfur um innra eftirlit
á öllum starfsleyfisskyldum og
opinberum stöðum og að loft-
ræstikerfi séu þrifin reglulega.
Aðalsteinn Pálsson, sviðsstjóri
byggingasviðs Landspítalans,
segir að uppspretta sýkingar sé
yfirleitt í tengslum við vatn. Við
loftræstingu sé hættan sú að hún
fari af stað í rakagjöfum. Þess
vegna eru ekki rakagjafar í öllum
loftræstikerfum Landspítalans
en þannig myndast varla skilyrði
fyrir Legionella veiruna. „Áður
fyrr voru notaðir pappírsstrimlar
sem stóðu í vatnsbaði, blotnuðu
upp og lofti blásið í gegn til að ná
út rakanum. Í dag er hins vegar,
þar sem rakagjafar eru í loft-
ræstikerfum, yfirleitt dælt gufu
úr soðnu vatni inn á loftræsti-
kerfið en þá er allt dautt í því
kerfi og ekki hefur fundist her-
mannaveikismit þar sem þessari
aðferð er beitt.“
Safnast í blöndunartækjum
og drykkjarfontum
Í vatnskrönum og blöndunar-
tækjum, hins vegar, bæði á spít-
ölum og annars staðar, er líkleg-
ast að sýkilinn sé að finna hér á
landi. Í enda venjulegra vatns-
krana getur safnast upp vatn þar
sem góðar aðstæður fyrir Legio-
nella sýkil myndast, sérstaklega
ef notkun er ekki mikil. Aðal-
steinn bætir við að þar sem notk-
un vatnsdrykkjarfonta hafi aukist
á opinberum stöðum, sé athug-
unarvert að fyrsta glas innihaldi
meiri styrk veirunnar en annars
ef einhver tími líður milli notk-
unar. Eins sé það góður háttur
sem Íslendingar hafa á við vatns-
drykkju, að skrúfa frá krana og
láta renna smástund, því þar með
sé veirunni skolað burtu.
Erfitt að hefta útbreiðslu
Hann segir að erfitt sé að
drepa eða hefta útbreiðslu veir-
unnar í stórum kerfum. Það sé
ekki vænleg lausn að setja klór í
vatnspípurnar til að drepa her-
mannaveikisýkil því þá geti píp-
urnar ryðgað sem geti skapað
betri aðstæður fyrir sýkilinn. Ár-
ið 1988 hafi svk. hitameðferð ver-
ið beitt, en þá var kalda vatnið á
Landspítalanum yfirhitað með 80
gráðu heitu vatni. Þá meðferð
þyrfti hins vegar að endurtaka
reglulega, sem skapi mikla slysa-
hættu á fólki vegna bruna.
Fréttaskýring | Hermannaveikiveiran
á erfitt uppdráttar hérlendis
Heita vatnið
hjálpar til
Sýkill sem þrífst aðeins vel við
sérstakar aðstæður hita og raka
Sýkillinn fjölgar sér oft í vatnskrönum.
Vandasamt er að greina
upptök sýkilsins

Vísindamenn vita ekki enn ná-
kvæmlega hvernig sýkillinn sem
veldur hermannaveiki berst í
fólk en helst er það gegnum loft-
ræstikerfi með rakabúnaði eða
vatnsúða frá sturtum og blönd-
unartækjum sem fólk andar að
sér, ekki með samgangi milli
manna eða við vatnsdrykkju.
Örfá tilfelli hafa komið upp hér-
lendis en ekki tókst þá að greina
upprunann. Í Noregi hefur fjöldi
fólks veikst, nákvæmur uppruni
er óljós.
Eftir Önnu Pálu Sverrisdóttur
aps@mbl.is