Morgunblaðið - 27.05.2005, Síða 27

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. MAÍ 2005 27
MINNSTAÐUR




  

 $% %& '
() 
*#+, -('.//*/',0

# * 1*)**, * # *  /2 3442///,##"*
 (), *

5(,#,',0
# *,.,!
 6
#6 !% ##,/$(), *  !(#
67.6 *,#5,.,',0
# *, ('' 1*, 7 
 .,'%
(( *% !),
*

 %&*( '(!,
!),'6 .,87/(/"!
#& ,!),.  95#
"1*
# * #(,
!),.  1* ! * /
(,,',0
# *, .(,
(!,(), *

(,#,',0
# *6
#6 !% ##,:;.,!
1* %&
*( '(!,/
<,##"*

005

#,**% ! ,67%&

55),'

() % 9(,# *"
49/ 9,#!"
5 *, /%=#6
9.1 7(,(7(&' *(,') -,##"*
1*
*(.,  
* (5,/<,## * ((, ,*, (,
6
'
() % 



5,
 
 
  
  

(
,# *(  
* (5,.,,##"*
(
='#/
> !"
5 *, /%=#61*' # 
* (5
',# ,#
 .(!,5(,#5 '
() % 9(,# *"
49 / /

.((('',*(, 
* (5,.,
*#+ ,##"*
,
7( !((#.(  ( , 7)''
/
2/ 6
;',0
# * 1*)**, * !
##=,
'
() % /
AUSTURLAND
LANDIÐ
Fáskrúðsfjörður | Guðjón Daní-
elsson og fjölskylda hans hafa búið í
Kolmúla í yfir sextíu ár. Frá miðju
ári 2002 hefur Guðjón verið einn, en
þá missti hann konu sína, Jónu
Björgu Guðmundsdóttur. Guðjón er
nú kominn með annan fótinn á
dvalarheimilið Uppsali á Búðum, en
segist samt þurfa að hafa eitthvað
fyrir stafni. Hann er ekki á því að
hætta búrekstri strax, en hefur
samt orð á því að skrokkurinn sé
aðeins að gefa eftir og það komi
fyrir að aðrir þurfi að ganga í hans
störf við búskapinn og það finnist
honum slæmt.
Guðjón, sem er hafsjór af frá-
sögnum af gömlu og nýju, fæddist á
Kolmúla árið 1913 og ólst upp í
foreldrahúsum ásamt systkinum,
sem voru fimm. Skólaganga var
ekki mikil í þá daga utan farkennsla
og var farið á milli bæja og kennt í
fjórar til fimm vikur á vetri. Eftir
að hafa tekið barnapróf varð skóla-
ganga Guðjóns ekki lengri, nema í
lífsins skóla sem dugað hefur hon-
um vel.
Guðjón hóf sjóróðra á færing sem
faðir hans átti sextán ára gamall,
ásamt Elísi bróður sínum sem þá
var 12 ára. Hafði verið sett vél í
bátinn og róið með línu og hand-
færi. Aflanum var landað á Kolmúla
og hann saltaður, vaskaður og
þurrkaður. „Ég var nítján ára gam-
all þegar ég fór fyrst á vetrarvertíð
til Vestmanneyja og var þar í sjö
vertíðir,“ segir Guðjón. „Svo var ég
tvær vertíðir á togara í Reykjavík,
sá var í eigu Kveldúlfs og gerður út
á saltfisk í þrjá mánuði og aflanum
landað í Reykjavík. Vertíðirnar
voru ekki lengri og svo fóru þeir
sumir á síld fyrir Norðurlandi, en
ég var ekki með í því.“
Báturinn fórst á tundurdufli
Fyrstu tvö búskaparárin bjuggu
Guðjón og Björg á Búðum og
stundaði þá Guðjón sjóinn á opnum
bát. „Þetta var á stríðsárunum og
þá var oftast landað í færeyskar
skútur sem voru á Vattarnesbót-
inni,“ heldur Guðjón áfram. „Þarna
kynntist ég Færeyingum sem voru
oft margir á Vattarnesi. Þeir höfðu
byggt þar íverustaði og gerðu það-
an út yfir sumarmánuðina. Einn
daginn, er við vorum í róðri, sáum
við þýska flugvél koma norðan frá
Gerpi. Hún sveimaði yfir bátunum
og hóf svo að skjóta á þá, en ekki
hlutust af því slys í það sinnið. Þó
heyrðum við af því að kúla hefði
farið í gegnum þilfarið og í lúkar á
einum bátnum og hafnað í bitakass-
anum hjá einum skipverja. Einu
sinni sáum við koma mikinn strók
upp úr sjónum sem við áttuðum
okkur ekki á, enda alllangt í burtu
frá okkur. Svo fréttum við af bát
sem saknað var frá Vattarnesi með
þremur mönnum og fannst úr hon-
um brak daginn eftir. Talið var að
hann hefði farist á tundurdufli og
það verið sjóstrókurinn sem við
sáum daginn áður.“
Blikinn slapp og byssan
Guðjón segist aldrei hafa komist í
hann krappan á sjónum, en hann
hafi snemma byrjað að handleika
byssur. „Svo var það einu sinni að
við vorum að vinna í heyskap á
túninu ekki langt frá sjónum og ég
sé blika synda inn með landinu. Ég
gríp byssuna og hleyp af stað en
þegar ég kem á tangann er blikinn
kominn inn fyrir innri tangann og
vogur allangur á milli. Ég ákveð að
stökkva yfir voginn og þegar ég hef
stökkið skrikar mér fótur. Mér
dettur þá í hug að sleppa byssunni
en geri það ekki og rétt hef það yfir
og næ að klóra mig upp. Þarna var
allmikill súgur og ég ósyndur svo
þarna gat illa farið. Það bjargaðist
þó en blikinn slapp í þetta sinn.“
Guðjón segir æðarfugl hafa verið
skotinn á öllum bæjum á þessum
tíma, nema á prestssetrinu á Kol-
freyjustað. „Ég heyrði af því að
séra Haraldur, prestur á Kolfreyju-
stað, hefði einhverju sinni komið í
Skálavík, bæ utan við prestssetrið.
Hann kom í sjóhús og hékk þar
uppi kippa af æðarfugli. Þá hafði
hann á orði að hingað hefði sér ekki
verið ætlað að koma. Svo var ekki
gert meira í því máli.“
Eins og allt sé orðið hættulegt
Árið 1943 flutti Guðjón frá Búð-
um og tók við búskapnum af föður
sínum í Kolmúla og hefur búið þar
síðan ásamt konu og börnum. Hann
segir börnin sjö hafa alist þar upp
og tekið þátt í búskap og sjósókn,
en farið að heiman er þau fullorðn-
uðust. Á Kolmúla var lengst af tví-
býli og þríbýlt um tíma. Núverandi
hús var byggt 1916 sem tvíbýli. Bú-
skapurinn var blandaður og þegar
sauðfé var flest voru 230 ær í hús-
um og kýr, hænsni endur og hestar.
Guðjón stundaði auk þess hákarla-
veiðar um hríð, verkaði hann og
seldi.
Guðjón er í miðjum sauðburði og
segir koma hægt úr ánum. „Þetta
eru nú ekki margar ær, ég er bara
með átján stykki. Auk þess er ég
með tíu hryssur og þær eru flestar
með fyli. Folinn var svo magnaður
að hann fór bara úr einu hólfi yfir í
annað og ég er búinn að fá þrjú fol-
öld núna. Þrjár kýr eru í fjósi, ein
þeirra nýlega borin og hinar kálf-
fullar. Svo eru hér nokkrar hænur
og endur.“
Bóndinn á Kolmúla á ýmsar sögur í handraðanum af lífsbaráttunni á láði og legi
Byssukúlan
í bitaboxinu
Morgunblaðið/Albert Kemp
Trúr sínu Guðjón Daníelsson bóndi á Kolmúla við Reyðarfjörð sinnir búskapnum enn þótt hann sé vel við aldur.
Á utanverðri suðurströnd Reyðarfjarðar
stendur bærinn Kolmúli. Albert Kemp sótti
hinn aldna bónda Guðjón Daníelsson heim.
FJÓRAR af tíu bestu myndunum
sem dómnefnd valdi í teiknimynda-
samkeppni meðal fjórðu bekkinga í
grunnskólum landsins reyndust
koma frá nemendum Flúðaskóla í
Hrunamannahreppi. Þær einkennd-
ust af sterkum litum og einföldu og
skýru myndefni.
Efnt var til keppninnar í tilefni af
alþjóðlega skólamjólkurdeginum
síðastliðið haust. Myndir bárust úr
mörgum skólum, svo hundruðum
skipti.
Dómnefnd sem starfaði undir for-
ystu Þorgerðar Katrínar Gunnars-
dóttur menntamálaráðherra valdi
tíu bestu myndirnar. Þær verða
notaðar á veggspjöld og kynning-
arefni vegna Skólamjólkurdagsins í
haust. Veitt voru 25 þúsund króna
peningaverðlaun fyrir hverja mynd
og rennur upphæðin í bekkjarsjóð
verðlaunahafanna. Þannig koma
100 þúsund krónur í hlut fjórða
bekkjar Flúðaskóla. Verðlaunin
verða afhent í skólunum á síðustu
dögum fyrir sumarfrí barnanna.
Verðlaunahafarnir eru Anna
Maggý Grímsdóttir, Snælands-
skóla, Bergdís Rán Jónsdóttir, 4.
Þ:S. Barnaskóla Vestmannaeyja,
Guðjón Örn Sigurðsson, Flúða-
skóla, Hafþór Ingi Ragnarsson,
Flúðaskóla, Jón Gautason, Flóa-
skóla, Kristín Hulda Kristófers-
dóttir, 4. V, Snælandsskóla, Marí-
anna Svansdóttir, Flúðaskóla,
Svanborg Signý Jóhannesdóttir,
Ljósafossskóla, Sóley Reynisdóttir,
4. AH, Heiðarskóla í Reykjanesbæ
og Þórmundur Hilmarsson, Flúða-
skóla.
Úrslit í teiknimyndasamkeppni vegna skólamjólkurdags
Ljósmynd/Guðjón Reynir
Dómnefnd Myndir valdar í teiknimyndasamkeppni, frá vinstri Sigurður Mikaelsson, Þorgerður Katrín Gunn-
arsdóttir menntamálaráðherra, Hildur Ósk Hafsteinsdóttir, Hólmgeir Karlsson og Guðlaugur Björgvinsson.
Flestar verðlaunamyndirnar
frá nemendum Flúðaskóla