Morgunblaðið - 07.07.2005, Blaðsíða 26

26 FIMMTUDAGUR 7. JÚLÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
VESÖLD veraldar er meiri en tár-
um taki. Sífelld stríð og fólska.
Söng- og leikstjörnur hafa meiri
áhyggjur af að vita ekki aura sinna
tal en af milljónum barna sem
svelta. Tina
Turner fékk
milljón dollara
frá Dönum fyrir
að syngja tvö lög.
Annarleg sjónar-
mið gefa slíku
brjálæði byr.
Verstu fylgifiskar
mannsins,
grimmd og
græðgi, eiga þar
stóran hlut. Fólki um allan heiminn
er mismunað í hundraða milljóna
tali og það ofsótt af ýmsum ástæð-
um. Ótaldar milljónir óska eftir ann-
arri vist, öðru landi. Það gerist þó
löndin hafi margfalda náttúruauð-
legð Íslands. Illskan fær liðveislu fá-
fræði og örbirgðar að mergsjúga og
halda fátæktinni við.
Nú horfa margir til Íslands, þar
sem býr lítil þjóð með stórt hjarta
og skilja ekki hvernig hún komst úr
margra alda stöðnun og kúgun. Ís-
lendingum er í blóð borin seigla,
dugnaður og skynsemi. Danmörk,
sem öndvert við Ísland hefur nær
öngvar náttúrulegar auðlindir,
byggði á sömu eiginleikum en með
öðrum hætti. Þeir nýttu sér lengi af-
rakstur annarra þjóða, en eru nú til
fyrirmyndar í dugnaði og forsjálni.
Þeir gera velferðarsamfélag út á
sinn vitræna og skapandi mannauð.
Danir eru víðfrægir fyrir frjálslyndi
og samúð með öðrum og hafa sýnt
það með ótæpilegri móttöku fólks í
leit að betra lífi. Því miður hefur
hluti innflytjenda reynst þeim erf-
iður og vanþakklátur. Þau koma
með eigin lífsstíl og reglur, vilja ekki
samlagast og eru jafnvel hættuleg
samfélaginu. Þegar Danir reyna svo
að klóra í bakkann, uppskera þeir
vanþóknun alþjóðasamfélagsins. Ís-
lendingar hafa margt að læra og
hræðast, en varast ekki glám-
skyggna pólitíkusa og rasistaskap-
ara. Öfgar í íslensku samfélagi ógna,
því þó að fullkomnunarárátta og
nýjungagirni hafi vissa jákvæðni,
verða þær engum til góðs án fyrir-
hyggju. Þingfólk þjóðarinnar hefur
tryggt sér til lífstíðar gríðarlega
hækkun kaups og eftirlauna, sem er
í hróplegu ósamræmi við afkomu og
getu þjóðarinnar. Sjáið laun al-
mennings og það sem aldnir og ör-
yrkjar hafa og hundraða milljarða
skuldahalann við önnur lönd. Þrátt
fyrir að laun umönnunarfólks séu
við fátæktarmörk og fatlað fólk
megi hafa sig við að eiga fyrir mat
eru útlendingar fluttir inn.
Í haust koma tugir á vegum ríkis-
ins og það kostar mikið. Að vísu eru
þetta einstæðar ofsóttar mæður
með börn sín, sem gott væri að geta
með sóma veitt hér skjól og öryggi.
En hér heima eru líka ofsóttar
hjálparvana einstæðar mæður, auk
hundraða annarra. En hjálp við okk-
ar fólk vekur ekki athygli erlendra
þjóða. Í þeirra augum viljum við
vera miklir en verðum hræsnarar á
heimsvísu. Á erfiðum tímum tókum
við á móti innflytjendum með íbúða-
gjöfum og innbúi. Hér heima verður
ósjálfbjarga fólk, þar á meðal lam-
aðir, að greiða himinháa þjónustu-
reikninga, sem eru ráðstöfunar-
tekjur tveggja mánaða af 12. Slík
kúgun virðist í lagi þegar landar
eiga í hlut. Á spítölum, þjónustu-
heimilum og í blokkum eldri borg-
ara, starfar fjöldi sama sem mál-
lausra útlendinga á ömurlegum
launum sem þeir sætta sig við, því
þeir þekkja ekki annað. Það rýrir
möguleika Íslendinga til þessarar
vinnu á mannsæmandi kjörum.
Vegna þessa kjósa margir, því mið-
ur, að fara á atvinnuleysisbætur og
sjúkir og gamlir sitja uppi með mál-
laust aðstoðarfólk, öryggisleysi og
hugarangur.
Vitlegast er að bæta samfélagið
innan frá. Það skilar sér fljótt að
hækka kaup þeirra lægstu. Hættum
við nýju láglaunastéttina sem verið
er að stofna til höfuðs sjúkraliðum
og hjúkrunarfræðingum. Meiri
menntun þýðir betur unnin störf og
betri laun. Minni menntun, er ávís-
un á verri vinnu og lægri laun. Ekki
færa þjónustu við aldna og sjúka á
lægra plan.
Í lokin. Við höfum auðgað sam-
félagið með nýbúum, en gætum
hófs. Rasistar er það fólk sem sér
rasista í hverju horni og þolir ekki
raunsæja umfjöllun. Það er vart til
sá Íslendingur sem ekki vill hjálpa
einstæðu konunum sem koma í
haust. En sú þjóð sem ekki getur
hjálpað eigin þegnum er vart aflögu-
fær.
ALBERT JENSEN,
Sléttuvegi 3.
Þjóð mín, líttu þér nær
Frá Alberti Jensen:
Albert Jensen
✝ Guðrún MargrétArngrímsdóttir
fæddist í Sandgerði í
Glerárþorpi 9. mars
1919. Hún lést á
dvalarheimilinu Hlíð
á Akureyri 30. júní
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Arngrímur Jónsson
frá Holtakoti í
Reykjahverfi, f. 20.
maí 1888, hann lést í
vinnuslysi á Gefjun
hinn 5. jan. 1931, og
Sigríður Jónsdóttir
húsfreyja á Grímsstöðum og
starfsmaður á Gefjun, f. í Geithild-
argörðum í Öxnadal 20. okt. 1891,
d. 21. jan. 1972. Systkini Guðrúnar
eru: 1) Bára, f. 9. ágúst 1916, d. 15.
feb. 1990, gift Jóni Guðjónssyni, 2)
Jón Bergþór, f. 14. febrúar 1925,
kvæntur Jónínu Axelsdóttur, 3)
Björk, f. 17. júní 1927, gift Guðjóni
Þorsteinssyni, 4) Bjarki, f. 17. júní
1927, kvæntur Hjördísi Jónsdóttur,
5) Rósa, f. 1929, d. 1930, og 6) Arn-
gríma Rósa, f. 8. júní 1931, gift Jóni
Sigurjónssyni.
Guðrún giftist hinn 6. ágúst 1938
Brynjólfi Kristinssyni frá Harð-
angri, f. á Hjaltastöðum í Skíðadal
1. desember 1915. d. 9. desember
2002. Guðrún og Brynjólfur eign-
uðust þrjá syni, þeir eru: 1) Þröst-
í foreldrahúsum en árið 1942 fluttu
þau í nýbyggt hús sitt í Harðangri,
en foreldrar Brynjólfs höfðu þá
byggt sér hús í Melgerði. Þegar
Guðrún byrjaði að stunda vinnu
var hún fyrst í „vist“ eins og tíðk-
aðist á þessum árum, en eftir að
hún giftist Brynjólfi unnu þau sam-
an í verksmiðjum sambandsins á
Gleráreyrum. Þegar Brynjólfur
fór að stunda sjó fylgdi Guðrún
honum eftir og var þá í síld á Siglu-
firði og síðar á Raufarhöfn og
Seyðisfirði og hafði þá á stundum
drengina með sér í verið. Árið 1971
réðst Guðrún sem handmennta-
kennari að vistheimilinu á Sólborg
og starfaði við það allt til loka
starfsævi sinnar. Einnig starfaði
hún við Glerárskóla.
Guðrún hafði alla tíð mikinn
áhuga á handmennt og ekki síður á
garðrækt og ræktaði fallegan garð
í kringum hús sitt. Hún hafði einn-
ig mikinn áhuga á félagsskap
kvenna og gekk í Kvenfélagið
Baldursbrá hinn 14. júlí 1935, þá
aðeins sextán ára gömul. Hún
starfaði í félaginu fram á efri ár og
var ritari þess frá 1942–1944 og
gjaldkeri frá 1951–1954, einnig
mun hún hafa verið formaður
garðstjórnar lengst af, en félagið
ræktaði fallegan skrúðgarð í Þorp-
inu við hlið Harðangurs og var
þessi garður sérstakt áhugamál
Guðrúnar. Guðrún var gerð að
heiðursfélaga kvenfélagsins Bald-
ursbrár hinn 8. júní 1999.
Útför Guðrúnar verður gerð frá
Glerárkirkju í dag og hefst athöfn-
in klukkan 14.
ur, f. 27. maí 1942,
kvæntur Sigríði Sig-
urðardóttur, börn
þeirra Sigurður Rún-
ar, f. 29. september
1961, látinn, Svala
Brynja, f. 27. júní
1965, og Guðrún Mar-
grét, f. 27. nóvember
1967. 2) Reynir, f. 7.
febrúar 1945, kvænt-
ur Elísabetu Erlu
Kristjánsdóttur,
þeirra börn eru Rak-
el, f. 26. september
1971, og Víðir, f. 1.
september 1976. Þá á Reynir Jón
Ágúst, f. 25. október 1965, móðir
Snjólaug Bragadóttir, en hann er
alinn upp af Guðrúnu og Brynjólfi.
3) Arngrímur Kristinn, f. 29 maí
1952, kvæntur Jóhönnu Magnús-
dóttur. Börn þeirra eru: Arnar
Már, f. 22. september 1972, Örvar,
f. 15. apríl 1975, Guðrún, f. 2. nóv-
ember 1982, og Árni Freyr, f. 15.
apríl 1992. Barnabarnabörnin eru
orðin tíu.
Guðrún ólst upp í Glerárþorpi,
fyrst í Sandgerði, síðan í Höfða og
að lokum á Grímsstöðum, þar sem
foreldrar hennar reistu sér hús.
Hún gekk í gamla barnaskólann í
Sandgerðisbót og lauk þaðan
barnaskólanámi. Eftir giftingu
bjuggu Guðrún og Brynjólfur fyrst
Þá er gengin glæsileg kona. Hún
hefur kysst börnin sín, lagt frá sér
handavinnuna, lokið dagsverkinu og
gengur nú á mót manni sínum, for-
eldrum, systkinum og öðrum þeim
ástvinum sem hún hefur elskað í lífi
sínu og misst.
Amma var aðeins 12 ára gömul
þegar faðir hennar lést í vinnuslysi
og eftir stóð móðir hennar með stór-
an barnahóp og var amma því fljótt
kölluð til ábyrgðar og skylduverk-
efna sem fylgja fullorðinsárunum og
fór þar dugnaðarkona. Snemma
kynntist hún og giftist afa mínum,
Brynjólfi Kristinssyni, og í samein-
ingu bjuggu þau sér og sonum sínum
framtíðarheimili á árunum 1940–
1942 í Harðangri, Akureyri, mitt á
milli bústaða foreldra sinna, Sigrún-
ar og Kristins í Melgerði og Helgu
Sigríðar á Grímsstöðum.
Það eru aðeins dásamlegar stund-
ir sem hægt er að tengja minningu
ömmu og afa og margs er að minn-
ast. Þau áttu myndarlegt og hlýlegt
heimili sem bar vott um smekkvísi
þar sem fallegt handbragð húsfreyj-
unnar fékk að njóta sín en hún var
snillingur í höndunum. Á þessu
heimili munaði ömmu mína ekkert
um það að prjóna lopapeysur sem og
aðrar peysur og fatnað um hver jól á
öll barnabörnin sem nær fylltu tug-
inn. Sokkar, húfur, treflar, saumaðar
flíkur og bródering fylltu jólapakk-
ana og glöddu lengi vel – því það sem
vel er gert skilar sér í vellíðan. Meira
að segja voru uppáhaldsdúkkur
barnabarnanna fataðar upp um jólin.
Henni láðist ekki heldur að kenna
okkur systrunum að útbúa dúkkuföt
og dúkkulísur þegar svo bar undir og
er það sá sauma- og prjónaskapur
sem ég bý enn að í dag enda var hún
amma mín handmenntakennari og
búin mikilli þolinmæði yfir barni með
tíu þumalfingur. Alltaf var góður
matur og gott atlæti í Harðangri og
var uppeldi, ástúð og víðsýni alltaf í
fyrirrúmi.
Það var gott að vera hjá þeim heið-
urshjónum Guðrúnu Margréti og
Brynjólfi til lengri eða skemmri
tíma. Alltaf var séð fyrir því að við
barnabörnin hefðum nóg fyrir stafni
innanhúss sem utan en hjónin gátu
státað af gullfallegum garði við
Harðangur. Alltaf var glatt á hjalla,
verkefnin voru næg og orkan enda-
laus á þessum árum. Verkefni sem
sinna þurfti voru gerð að leik og vor-
um við svo iðin við að snuddast og
snúast að ég áttaði mig ekki fyrr en
löngu seinna hversu vel ég var að
mér í einu og öðru – enda alltaf þörf á
góðu veganesti fyrir ungviðið.
Guðrún Margrét hafði ákaflega
gaman af því að ferðast – þegar efni
og tími var til tók hún sig reglulega
upp og vísiteraði fjölskylduna um
landið. Alltaf kom hún með gleðina
og hressileikann með sér og passaði
sig ævinlega á því að gleyma ein-
hverju hjá manni, svo öruggt væri að
hún kæmi aftur. Það var í einni slíkri
ferð sem amma kom og gisti hjá okk-
ur Þresti Thorarensen, syni mínum, í
einhverjar vikur og ég fékk almenni-
legt tækifæri til að kynnast henni
sem konu, frekar en ömmu. Það var
mér ómetanlega dýrmætt og mikið
glatt á hjalla hjá okkur þar sem við
sátum heima fram á nætur og rædd-
um alvörumál svo sem baráttu
kvenna fyrir kosningarrétti, kven-
félögin, mannréttindi, barnauppeldi
og öll þau mál sem hvíla á hugum
kvenna – skoðanir flugu á báða bóga
þar sem fóru tveir baráttuandar og
réttlætismanneskjur. Og þá fyrst
skildi ég hversu mikill heiður og
hversu stolt ég hef og get verið að
bera nafn Guðrúnar Margrétar
ömmu minnar.
Nú kveð ég ömmu með þakklæti í
huga en aðeins í bili. Ég hlakka til að
hitta mína hláturmildu konu aftur og
ræða daginn og veginn. Þar til þá.
Guðrún Margrét Þrastardóttir.
Mig langar í nokkrum orðum að
minnast ömmu minnar, hennar Guð-
rúnar Arngrímsdóttur, eða ömmu í
Hangi eins og við barnabörnin köll-
uðum hana. Amma og afi bjuggu
lengst af í Harðangri í Glerárþorpi
og voru sannkallaðir Þorparar.
Harðangur stendur uppi á hæð með
útsýni út Eyjafjörðinn og yfir Þórs-
völlinn. Í garðinum var gróðurhús
þar sem amma ræktaði rósirnar
sínar.
Flestar mínar æskuminningar
tengjast Harðangri enda var ég þar
löngum stundum þegar ég var lítil. Í
Harðangri var alltaf hægt að finna
sér eitthvað til að dunda við og amma
leyfði mér að taka þátt í flestu með
sér hvort sem það var í eldhúsinu, við
handavinnuna eða garðverkin. Einn-
ig var í kjallaranum hellingur af
gömlum hlutum sem ekki var leið-
inlegt að tína fram og leika sér með.
Það var kraftur í ömmu og á
hverju vori fórum við í fjöruferð á
Sílabás. Lögðum við þá af stað úr
Harðangri fótgangandi og settumst
síðan niður í fjörunni og gæddum
okkur á nesti. Oft eyddum við heilu
tímunum í fjörunni við að tína skelj-
ar og steina og var amma dugleg við
að segja mér sögur frá því hún var
ung. Þegar kom að því að leggja af
stað heim á leið komum við iðulega
við í smábátahöfninni og í Sandgerði
til að heilsa upp á fólkið þar.
Mér eru sérstaklega minnisstæð-
ar heimsóknirnar í Harðangur eftir
þrettándabrennuna sem haldin er á
Þórsvellinum á hverju ári. Ekki var
slæmt að koma inn í hlýjuna og gæða
sér á heitu kakói með rjóma og ein-
hverju góðgæti enda var oft margt
um manninn í Harðangri á þrett-
ándanum. Þegar ég varð nógu gömul
til að vera púki á brennunni var það
að sjálfsögðu hún amma sem gerði
búninginn.
Það er einmitt handverkið sem
kemur upp í hugann þegar ég hugsa
til ömmu. Alltaf var hún að gera eitt-
hvað í höndunum og um ókomin ár
munum við hafa handverkið fyrir
augum því ég held að ekki finnist sá
fjölskyldumeðlimur sem ekki á í fór-
um sínum eitthvað sem amma gerði.
Ég held sérstaklega upp á útsaum-
uðu rúmfötin með harðangurs-
mynstrinu sem mér voru færð þegar
ég fermdist og nota ég þau aðeins
spari.
Í mínum huga var amma vandvirk
kona og það sem hún gerði var gert
með lagni. Handverkið var einstakt,
rósirnar í gróðurhúsinu stórar og
fallegar og kaffibrauðið ávallt góm-
sætt. Aldrei man ég eftir ömmu í
vondu skapi og alltaf var hún dríf-
andi og dugleg að hvetja mann
áfram. Hún var æðrulaus og ákveðin
og aldrei heyrði ég hana vorkenna
sjálfri sér, jafnvel ekki eftir að hún
veiktist.
Ég á í huga mínum ógrynni af
minningum sem mér munu fylgja
alla tíð. Efst í huga er þó fyrst og
fremst þakklæti fyrir að hafa haft
góða og trausta fyrirmynd í uppvext-
inum. Alltaf var gott að koma til
ömmu og afa þar sem stöðug ró virt-
ist ríkja og í minningunni er Harð-
angur hálfgerður ævintýrastaður
þar sem tíminn stóð í stað þrátt fyrir
eril allt í kring.
Ég kveð þig, elsku amma, fyrir
hönd okkar systkinanna, takk fyrir
alla þína hlýju og ást. Guð geymi þig.
Þín nafna,
Guðrún Arngrímsdóttir.
Í dag verður til grafar borin mág-
kona mín og vinkona, Guðrún Arn-
grímsdóttir.
Kynni okkar Gunnu, eins og hún
var kölluð, hófust þegar ég hóf sam-
búð með Begga bróður hennar sum-
arið 1953 og flutti í Grímsstaði í Gler-
árþorpi til tengdamóður minnar.
Gunna bjó í Harðangri en ég á
Grímsstöðum og á milli okkar voru
bara nokkur skref þannig að við hitt-
umst oft daglega. Beggi var þá á sjó
og þá var gott að geta skroppið í
Harðangur og fengið sér kaffibolla
GUÐRÚN MARGRÉT
ARNGRÍMSDÓTTIR
UMRÆÐAN
NÝLEGA barst sú frétt vestan af
fjörðum að Súðvíkingar ætli að
bjóða öllum börnum í sveitarfélag-
inu leikskólavist án greiðslu skóla-
gjalda frá 1. september nk. Þetta
eru tímamót sem Félag leikskóla-
kennara (FL) fagnar innilega og
eru stór tíðindi. Lítið sveitarfélag
verður fyrst til að stíga þetta mikil-
væga skref og verður vonandi fyrir-
mynd fyrir önnur sveitarfélög. Árið
2000 setti FL fyrst fram opinber-
lega í skólastefnu sinni hugmyndir
um að fyrsta skólastigið, leikskól-
inn, yrði foreldrum að kostnaðar-
lausu líkt og önnur skólastig í land-
inu. Mörgum þótti þessi hugmynd
allróttæk og að þetta væri svo
óraunhæft að fáviska væri að leggja
hana fram.
Gjaldfrír leikskóli jafnar stöðu
barna og er því mikið hagsmuna-
mál. Börn eiga að njóta jafnréttis til
náms burtséð frá efnahag foreldra
eða mismunandi aðstöðu. Hvers
eiga þau börn að gjalda sem búa við
þær aðstæður að fjárhagur foreldra
er þröngur, t.d. vegna atvinnuleysis,
veikinda eða lágra launa foreldra?
Þess eru mýmörg dæmi að þegar
þrengir að er ein fyrsta ráðstöfun
sem foreldrar grípa til að taka barn-
ið úr leikskólanum. Með ákvörðun
sinni um niðurfellingu skólagjalda í
leikskóla Súðvíkinga hafa sveitar-
stjórnarmenn í Súðavík stigið mikið
framfaraskref í átt að jafnrétti til
náms. Því fagnar Félag leikskóla-
kennara og óskar íbúum Súðavíkur
og sveitarstjórn þeirra til hamingju.
ÞRÖSTUR BRYNJARSSON,
Eskihlíð 20A, 105 Reykjavík.
Til hamingju Súðvíkingar
Frá Þresti Brynjarssyni, varafor-
manni Félags leikskólakennara