Morgunblaðið - 23.07.2005, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 23. JÚLÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
á morgun
Willkommen
Bienvenue
Welcome…
ÍSLENDINGAR leggja nú Græn-
lendingum lið við að bæta úr orku-
vinnslu í landinu en þar tíðkast víð-
ast hvar að framleiða raforku með
olíu. Verið er að reisa 7,2 MW
vatnsaflsvirkjun í austanverðu
Vatnahverfi í Eystribyggð á Suður-
Grænlandi fyrir grænlensku orku-
veituna. Þá er verið að leggja há-
spennulínu frá virkjuninni sem fer
yfir fjöll og firnindi.
Rúmlega 30 manns vinna við lín-
una og um 70 manns við virkj-
unina, en auk Íslendinga eru þarna
Danir, Grænlendingar og Fær-
eyingar. Verkið er unnið af sam-
steypu sem samanstendur af Ístaki,
E. Phil og Sön, YIT og Lands-
virkjun, sem mun reka virkjunina í
vissan árafjölda. Ráðgjafar við gerð
línunnar eru Línuhönnun og Afl og
að virkjuninni koma VST og Raf-
teikning, sem sér einnig um tvö
tengivirki.
Árni Björn Jónasson, verkfræð-
ingur hjá Línuhönnun, segir að
breytingin verði mikil því að með
nýtingu vatnsaflsins dragi úr
kostnaði miðað við notkun olíu. „Þá
losna þeir líka við brennsluna og
það sem henni fylgir. Mengun
verður minni og náttúruauðlindir
eru nýttar,“ segir Árni. „Þó er í
Qorlortorsuaq fallegur foss sem
verður vatnsminni. Það er gjaldið
sem þarf að greiða á móti.“
Lausnin ætti heima í
heimsmetabók
Háspennulínan er gerð fyrir 60
kV spennu og er 70 km löng. Hún
þverar meðal annars Einarsfjörð,
en það er 3,7 km vegalengd og þar
með er þetta ein af tíu lengstu
fjarðarþverunum í heiminum. Til
samanburðar má geta þess að mið-
hafið milli uppistaðna í Golden
Gate-brúnni við San Fransisco er
1.280 metra langt, svo Einarsfjarð-
arspennan samsvarar þremur slík-
um höfum. Stöguð möstur og vír-
anir yfir fjörðinn virka líkt og
hengibrýr þar sem togkraftur frá
mannvirkinu er færður til jarðar
með vírum sem festir eru í klappir.
Þarna eru í fyrsta skipti notuð
stöguð mannvirki í fjarðarþverun
og Árni Björn segir að kannski
ætti verkfræðilega lausnin heima í
einhverri heimsmetabókinni.
Verkið er í fullum gangi og
gengur vel. Vinna á Grænlandi
hófst í vor en gert er ráð fyrir að
tengja virkjunina í desember 2006.
Upphaflega átti verkinu ekki að
ljúka fyrr en í október 2007, svo
það er talsvert á undan áætlun.
Vatnsaflsvirkjun og háspennulína á Grænlandi
Nota íslenskt hugvit
Eftir Hrund Þórsdóttur
hrund@mbl.is
Verkið er unnið á mjög léttum belta-
bílum og sexhjólum, en hér er eitt
þeirra að baki starfsmanns sem er
að búa sig undir að koma fyrir
strekkjara, en þeir halda stagvírum.
Ljósmynd/Mikkel Haugaard
Allt þungt efni í háspennulínuna er flutt á vettvang með þyrlum. Hér má
sjá þyrlu reisa eitt mastrið og Qaqartoq er í baksýn.
„ÞAÐ gengur ekki að hafa lög sem
ekki virka og ekki er farið eftir,“ seg-
ir Sigurður Kári Kristjánsson, þing-
maður, sem ætlar að leggja fram að
nýju frumvarp til breytinga á lögum
um auglýsingabann á áfengi. Stein-
grímur J Sigfússon, ásamt fleiri
þingmönnum Vinstri grænna, ætlar
einnig að leggja fram frumvarp á
næsta þingi. „Það þarf að loka þeirra
smugu sem auglýsendur hafa nýtt
sér til að auglýsa bjór undir yfir-
skyni léttöls,“
Bæði frumvörpin voru lögð fram á
síðasta þingi og bæði kveða þau á um
breytingar á 20 gr. áfengislaga, en í
greinargerð frumvarpanna er vísað
til skýrslu sem vinnuhópur ríkislög-
reglustjóra skilaði 2001, þar sem
segir að erfitt hafi verið að sækja
áfengisauglýsingamál vegna þess að
20. grein laganna sé ekki nægilega
skýr.
Breytingatillögur frumvarpanna
eru þó gerólíkar. Í frumvarpi Sig-
urðar Kára er lagt til að banninu
verði aflétt og auglýsingar á „léttu“
áfengi (veikara en 22%) verði frjáls-
ar með „ítarlegum“ og „ótvíræðum“
undantekningum. Í frumvarpi þing-
manna Vinstri grænna er hins vegar
lagt til að 20. gr. áfengislaganna
verði skýrð þannig auðveldara verði
að framfylgja banninu.
Steingrímur segir að markmið
frumvarpsins sé fyrst og fremst að
koma í veg fyrir að menn nýti sér
glufu í lögunum til að auglýsa áfengi
undir fölsku yfirskyni. „Ákæruvaldið
hefur gefið út að erfitt sé að sækja
slík mál vegna glufu í lagatextanum,
tillagan gengur út á loka henni og
auðvelda málsframkvæmdina.
En markmið frumvarpsins er ekki
eingöngu verklegs eðlis, hér eru um
siðferðislega og hugmyndafræðilega
spurningu að ræða. Við erum einörð
í þeirri afstöðu að standa beri vörð
um hina aðhaldssömu norrænu
stefnu í áfengismálum. Hún hefur
margsannað sig í gegnum tíðina,“
sagði Steingrímur.
Leyfa auglýsingar með
undantekningum
Sigurður Kári segir það til lítis að
hafa lög sem ekki er farið eftir og
segir núgildandi bann runnið sitt
skeið á enda. Í tillögum hans er lagt
til að auglýsingar verði leyfðar fyrir
áfengi sem í er minna en 22% af
hreinum vínanda. „Í stað auglýs-
ingabanns núgildandi laga með óná-
kvæmum og tvíræðum undantekn-
ingum, leggjum við til að
auglýsingar á áfengi verði frjálsar
með ítarlegum, nákvæmum og ótví-
ræðum undantekningum. Þrátt fyrir
þessa grundvallarbreytingu er
áfram byggt á þeirri meginreglu að
auglýsingar á áfengi sæti verulegum
takmörkunum í þeim tilgangi að
vinna gegn skaðlegum áhrifum þess.
Í frumvarpinu er mælt fyrir um
sérstakar ráðstafanir til að hindra að
aulýsingum sé beint að börnum og
ungmennum. Til að koma til móts við
þau sjónarmið er lagt til að óheimilt
verði að auglýsa léttöl með þeim
hætti sem nú er gert,“ segir Sigurð-
ur Kári Kristjánsson einnig um
frumvarpið.
Auglýsingabann á áfengi umdeilt
Ætla að leggja fram
frumvörpin að nýju
GUNNAR Örn Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri Nýsköpunarsjóðs at-
vinnulífsins, segir að sjóðurinn hafi
ekki fjárfest í neinum nýjum fyr-
irtækjum, svo heitið geti, í nærri
þrjú ár. „Það er alvarleg þróun,“
segir hann. Á vef Nýsköpunarsjóðs-
ins kemur fram að meginstarfsemi
sjóðsins felist í kaupum á hlutafé í
nýsköpunar- og sprotafyrirtækjum,
en fyrir framlag sjóðsins eignist
hann hlutdeild í fyrirtækinu.
Gunnar Örn segir að eiginfjár-
staða sjóðsins sé í kringum þrír og
hálfur milljarður. Af því sé fjár-
magn upp á rúmlega einn og hálfan
milljarð í peningum. „Við höfum
sterka eiginfjárstöðu og skuldum
ekki neitt, en það eru miklar kvaðir
á því hver eiginfjárstaða sjóðsins
þurfi að vera skv. lögum og reglu-
gerðum. Eiginfjárstaða sjóðsins
þarf að vera rúmir fjórir milljarðar
árið 2007. Ekki eru mörg ár þangað
til, svo við höfum farið varlega í það
að taka af peningalegum sjóði sjóðs-
ins.“
Gunnar Örn tekur þó fram að
verkefni sjóðsins séu, þrátt fyrir
þetta, ærin. Sjóðurinn eigi, um þess-
ar mundir, hlutafé í um sextíu fyr-
irtækjum, sem standi þó misvel. Þar
af séu um 45 fyrirtæki komin á full-
an skrið. Starfsmenn sjóðsins sinni
þessum fyrirtækjum. „Við sitjum í
stjórnum margra þeirra, fylgjumst
með framgangi þeirra og reynum að
hafa áhrif eins og hægt er. Í mörg-
um þeirra höfum við þurft að fjár-
festa frekar, vegna þess að þau eru
ekki farin að standa undir sér.“
Gunnar Örn segir miður að ekki
skuli vera meiri áhugi þeirra sem
eigi peninga, að fjárfesta í íslensk-
um fyrirtækjum og nýsköpunarfyr-
irtækjum. Fjárfestar líti flestir,
segir hann, til erlendra markaða.
„Þeir sem eru að berjast fyrir þessu
hér heima, hafa litla peninga.“
Sérverkefni í Mývatnssveit
Fram kom í fréttum í vikunni að
iðnaðarráðherra hefði, með blessun
ríkisstjórnarinnar, heimilað Ný-
sköpunarsjóði að ganga til samn-
inga um hlutafjárkaup í félaginu
Grænar lausnir ehf. sem stefnir að
því að reisa pappabrettaverksmiðju
í Mývatnssveit. Í fréttum kom fram
að miðað væri við að sjóðurinn legði
fram allt að 200 milljónir króna í fé-
lagið. Gunnar Örn segir að þetta
verkefni sé afmarkað, þ.e. fjármunir
í það séu ekki teknir úr sjóðum Ný-
sköpunarsjóðs, heldur komi þeir frá
ríkissjóði. Tilurð verkefnisins megi
rekja til samþykktar ríkisstjórnar-
innar frá mars 2003. Þá samþykkti
hún að verja allt að 200 milljónum
króna til iðnaðarverkefnis sem gæti
haft afgerandi þýðingu fyrir bú-
setuþróun á landsbyggðinni.
Upphaflega var einkum litið til
kísilduftsverksmiðju, sem átti að
reisa við Mývatn og var Nýsköpun-
arsjóði falið að kanna kosti þess.
Áform um verksmiðjuna náðu hins
vegar ekki fram að ganga. „Við
fengum síðan bréf frá iðnaðarráðu-
neytinu, í mars sl., þar sem við vor-
um beðin um að athuga kosti pappa-
brettaverksmiðjunnar. Við fengum
m.ö.o. í hendurnar ákveðið afmark-
að verkefni, sem við áttum að skoða
út frá þeirri reynslu og þekkingu
sem við höfum.“
Gunnar Örn segir að sjóðurinn
hafi skoðað verkefnið í fimm mán-
uði, litist vel á, og í kjölfarið fengið
samþykki iðnaðarráðherra fyrir því
að ganga til samninga við félagið um
verksmiðjuna. Hann segir að þótt
peningarnir komi ekki úr sjóðnum,
geri hann ráð fyrir því, að þeir verði
eign sjóðsins að endingu og komi því
til með að styrkja eiginfjárstöðu
hans.
Nýsköpunarsjóður atvinnulífsins
Ekki fjárfest í nýjum
fyrirtækjum í nær þrjú ár
Eftir Örnu Schram
arna@mbl.is
Morgunblaðið/RAX
…á kabarett!