Morgunblaðið - 23.07.2005, Page 28

U
ndirbúningur að gildis-
töku nýja leiðakerfis
Strætó bs. náði há-
marki í gær er skipt
var um leiðatöflur á
öllum biðstöðvum fyrirtækisins á höf-
uðborgarsvæðinu. Nauðsynlegar að-
gerðir vegna kerfisins eru þó mun
fleiri. Vagnstjórar hafa undanfarið
verið í æfingaakstri á nýju leiðunum,
biðstöðvar hafa verið færðar til, af-
lagðar eða nýjar settar upp og unnið
hefur verið að ýmsum vegafram-
kvæmdum til að auðvelda vögnunum
forgang í umferðinni í Reykjavík. Má
þar nefna sérstaka akrein fyrir vagn-
ana á Miklubraut í vesturátt frá
göngubrúnni við Kringluna og að
Lönguhlíð. Þá hefur verið liðkað
verulega fyrir umferð vagnanna við
Hlemm, t.d. hefur Hverfisgötu milli
Rauðarárstígs og Snorrabrautar ver-
ið lokað fyrir almennri umferð. Þá er
unnið að því að vagnarnir fái sérak-
reinar í báðar áttir við Lækjargötu.
Ný hverfi bætast við
Aðspurður um kostnaðarhækkun
vegna nýja leiðakerfisins segir Ásgeir
Eiríksson, framkvæmdastjóri Strætó
bs., að hún sé minni en gert var ráð
fyrir í upphafi en þá var áætlað að
hún yrði um 170–180 milljónir króna.
„Hluti af þessari hækkun skýrist af
því að við erum að hefja akstur í
nokkur ný hverfi samhliða leiðakerf-
isbreytingunni,“ segir Ásgeir.
„Það er aukning sem ekki er hægt
að skrifa alfarið á leiðakerfisbreyt-
inguna.“
Nýju hverfin sem um ræðir eru
Norðlingaholt, Vatnsendahverfið og
Kórarnir í Kópavogi og Vallahverfi í
Hafnarfirði. Kostnaðaraukning við
þessa viðbót er um 45–50 milljónir ár-
lega. „Í raun eru þetta nánast einu
kostnaðarhækkanirnar sem við verð-
um fyrir því við ætlum okkur að
mæta öðrum hækkunum með auk-
inni hagræðingu í rekstri,“ segir Ás-
geir. Að teknu tilliti til þeirrar hag-
ræðingar sem vonast er eftir með
nýja leiðakerfinu segist Ásgeir áætla
að rekstarkostnaður Strætó verði í
heildina 3,2 milljarðar á ári en á síð-
asta ári var hann 3,1 milljarður og
nemur hækkunin því 100 milljónum í
stað 180 eins og gert hafði verið ráð
fyrir.
Horfið hefur verið frá því að hætta
akstri í Mosfellsdal líkt og fyrirhugað
hafði verið og verður dalbúum send
tilkynning um akstur vagns um dal-
inn í næstu viku. Ásgeir bindur vonir
við að safnið í Gljúfrasteini eigi eftir
að auka notkun á vagninum í dalinn.
Til stóð að bjóða upp á svokallaða
pöntunarþjónustu þar sem farþegar
gætu pantað far með strætó ef þeir
þyrftu, annars yrði ekki ekið um
svæðið. Ásgeir segir að þó ekki sé
gert ráð fyrir pöntunarþjónustu í
kerfinu nú verði það til skoðunar í
framtíðinni, t.d. varðandi ákveðnar
jaðarbyggðir og dreifð íbúasvæði.
Ásgeir segir að endurskipuleggja
þurfi nýtingu á öllum vögnum Strætó
vegna nýja kerfisins. Yfir stendur
endurnýjun á þrjátíu vögnum en
hann á ekki von á að bæta þurfi við
vögnum sérstaklega vegna nýja kerf-
isins. Þá segir hann að halda eigi til-
raunaverkefni með vetnisvagna
áfram í eitt ár til viðbótar en nú í
haust hefur verkefnið staði
Þrír vetnisvagnar hafa veri
hjá Strætó og munu þeir að
indum aka stofnleiðir nýja
héðan í frá.
„Eftir að byrjunarörð
sleppti fyrstu mánuðina ha
bílar staðið sig frábærlega v
Ásgeir.
Gagnrýni byggð
á misskilningi
Töluverð gagnrýni hef
komið fram á nýja leiðak
hefur verið á það bent að t
við Laugardalinn séu ekki
ar og í gamla kerfinu. „Þa
hægt að gera breytingar
kerfinu fyrst um sinn en
tökum tillit til þeirra áben
athugasemda sem hafa k
þess sem nú fer í hönd mi
reynslutími. Í framhaldinu
við meta stöðuna.“ Ásge
sjálfur hafa svarað mörgu
spurnum og athugasemdu
andi nýja kerfið og segir þ
misskilningi byggðar. Þe
sé yfir kerfið með viðkoma
ist oft hentugar lausnir.
flestum tilvikum hefur g
verið byggð á misskilning
hefur komið á daginn þega
um farið yfir málin að þ
oftast vera ágætis lausn ti
Ásgeir tekur þó fram að
ekki algilt og að í sumum
sé klárlega um lakari kost
en áður. „En í miklum m
tilvika fær fólk viðunandi
þegar búið er að skoða má
lega.“
Nýtt leiðakerfi Strætó bs. tók gildi í morgun
Kostnaður
minni en ráð
var fyrir ger
Snemma í morgun áttu vagnstjórar Strætó bs. að hefja a
ur eftir nýju leiðakerfi. 36 nýjar biðstöðvar verða tekn
notkun en 111 aflagðar. Nokkur ný hverfi bætast inn í le
kerfið sem er um 570 km langt. Sunna Ósk Logadótt
kynnti sér nýja kerfið og komst að því að með breytingu
og hagræðingu í rekstri sem stefnt er að er gert ráð fyr
rekstrarkostnaður Strætó bs. verði 3,2 milljarðar á ár
28 LAUGARDAGUR 23. JÚLÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
NÝTT leiðakerfi Strætó bs. verður tekið formlega í notkun á
Hlemmi í dag kl. 13. Í tilefni þess er íbúum höfuðborgarsvæðisins
boðið að vera viðstaddir formlega opnun hins nýja leiðakerfis.
Formleg dagskrá hefst með því að Björk Vilhelmsdóttir, stjórn-
arformaður Strætó bs., býður gesti velkomna og flytur ávarp, Ás-
geir Eiríksson framkvæmdastjóri kynnir nýtt leiðakerfi og Ár-
mann Kr. Ólafsson stjórnarmaður fer yfir mikilvægi samræmds
leiðakerfis fyrir allt höfuðborgarsvæðið. Þá verður nýja leiða-
kerfið formlega tekið í notkun af borgarstjóra og bæjarstjórum
aðildarsveitarfélaga Strætó bs.
Boðið verður upp á léttar veitingar og skemmtun. Skóla-
hljómsveit Mosfellsbæjar spilar og Strætókórinn syngur vel valin
lög.
Afhjúpa klyfjahestinn
Í framhaldi af formlegri dagskrá verður listaverkið Klyfjahest-
urinn eftir Sigurjón Ólafsson afhjúpað á nýju torgi Hlemms.
Að því loknu verða ýmsar skemmtilegar uppákomur. Helgi
Björnsson tekur lagið, Spilabandið Runólfur slær á létta strengi,
götuleikhús lífgar upp á stemmninguna, andlitsmálun verður í
boði og börnin fá óvæntan glaðning.
Íbúum boðið til
formlegrar opnunar
Í HAUST stendur til að ta
un rafrænt greiðslukerfi hj
bs. sem felur í sér að hæg
að greiða fargjöld með svon
korti. Kortalesurum verðu
upp í öllum vögnum og er
aður þegar kominn í nokkr
Inn á kortin er hægt að hla
þjónustu sem viðkoma
kaupa, hvort sem það
græna kortsins eða annarr
leiða Strætó bs. eða „rafkl
fólk þjónustuna sjaldan.
fyrir að hafa seðla eða
veskinu verður þá hægt a
fyrir stakt fargjald, miða e
skort með S-korti.
S-kortið er þróuna
Strætó og Reykjavíkurbo
hefur þegar verið ákveðið
Rafr
Skólamáltíði
ið borgað me
TILBÚNIR FLÖSKUHÁLSAR?
Umferðaröryggi er nokkuð semtryggja verður sem mögulega er
kostur, enda fer nánast hvert einasta
mannsbarn út í umferðina á hverjum
einasta degi. Ein forsenda þess að
umferðin sé örugg, er auðvitað að hún
gangi sem best fyrir sig – að bæði ak-
andi og gangandi vegfarendur komist
tiltölulega hindrunarlaust leiðar sinn-
ar með sem minnstum töfum eða
óþarfa inngripum.
Í grein sem birtist í sérblaði Morg-
unblaðsins um bíla í gær er því velt
upp hvort hugsanlegt sé að stundum
verði til flöskuhálsar í umferðinni við
gerð umferðarmannvirkja, sem tefja
umferð að óþörfu og geta þar með
einnig valdið aukinni hættu.
Ýmist er bent á staði þar sem nægt
landrými er fyrir frárein sem auð-
velda myndi umferðarflæði í hægri
beygju; staði þar sem búið er að
þrengja að fráreinum og hefta flæði
þeirra (svo sem við hægri beygju af
Kringlumýrarbraut austur Miklu-
braut); og staði þar sem ósamræmi
virðist vera í því hvort biðskyldu-
merki er talið nauðsynleg við frárein-
ar í hægri beygjum. Svo virðist sem
ýmsar af þessum ráðstöfunum séu
misráðnar og að merkingar stangist á.
Í grundvallaratriðum eru umferð-
arreglur byggðar þannig upp að öku-
menn – og gangandi vegfarendur ef
því er að skipta – geta gert ráð fyrir
því að undirstöðuatriði eru alltaf eins
og lúta sömu lögmálum hvert svo sem
maður er að fara. Það er mjög mikil-
vægt, vegna þess að það gefur öku-
mönnum svigrúm til að beina athygli
sinni og einbeitingu að öðrum og
óvæntari þáttum sem stundum skilja
á milli þess hvort allt gengur vel fyrir
sig eða hvort slys ber að höndum.
Samræmi er því lykilatriði.
Í umræddri umfjöllun er haft eftir
Árna Friðleifssyni, varðstjóra í um-
ferðardeild Lögreglunnar í Reykja-
vík, að „víða sé unnt að koma fyrir
fráreinum í þeim dæmum sem nefnd
eru [...] og það hljóti að vera eðlilegt
að taka sneið af lóðum til að greiða
fyrir umferð og draga úr slysahættu“.
Jafnframt er haft eftir honum að aug-
ljóslega þurfi að kanna „merkingar á
fráreinum þar sem líka er merkt bið-
skylda og virðist óþarfi“.
Er þetta ekki verðugt úrlausnar-
efni fyrir borgaryfirvöld? Að sjá til
þess að þær miklu umferðafram-
kvæmdir sem eiga sér stað í borginni
séu samræmdar að þessu leyti og af
þeim skapist hvorki óþarfa hætta né
tafir?
FRAMTÍÐ ÍBÚÐALÁNASJÓÐS
Á næstu vikum og mánuðum verð-ur að taka afstöðu til þess hvaðaframtíðarhlutverk eigi að ætla
Íbúðalánasjóði ríkisins. Innlegg í þær
umræður verður væntanlega niður-
staða þeirrar úttektar Ríkisendurskoð-
unar, sem félagsmálanefnd Alþingis fór
fram á í fyrradag. Stofnunin á að skoða
hvort útlán Íbúðalánasjóðs til við-
skiptabankanna rúmist innan ramma
laga um sjóðinn. Jafnframt eru félags-
málaráðuneytið og Fjármálaeftirlitið
nú með starfsemi sjóðsins til skoðunar.
Lánveitingar sjóðsins til bankanna
hafa verið umdeildar. Vandi sjóðsins
vegna mikilla uppgreiðslna lána er auð-
vitað tilkominn vegna þess að bank-
arnir byrjuðu að eigin frumkvæði að
því að bjóða íbúðalán á mun hagstæðari
kjörum en sjóðurinn hafði gert. Til að
bregðast við, draga úr áhættu sinni og
finna hagkvæma ávöxtun fyrir fjár-
muni sína, greip sjóðurinn til þess ráðs,
að sögn forsvarsmanna hans, að lána
viðskiptabönkunum fé, með tryggingu í
þeirra eigin húsnæðislánum. Forsend-
ur slíkra samninga, sem birtar voru í
Morgunblaðinu í gær eftir að félags-
málanefnd voru sýndir samningarnir,
eru að bankarnir færa í raun áhættu
sína af útlánatapi yfir á Íbúðalánasjóð.
Með þessu má segja að Íbúðalána-
sjóður hafi stigið skref í þá átt að verða
heildsölubanki, sem fjármagnar lán
annarra banka en er ekki í beinum
samskiptum við viðskiptavini. Guðjón
Rúnarsson, framkvæmdastjóri Sam-
taka banka og verðbréfafyrirtækja,
benti á í Morgunblaðinu í fyrradag að
SBV hefði lagt það til fyrir tveimur ár-
um að slík leið yrði farin; Íbúðalána-
sjóður hætti að lána á almennum mark-
aði en yrði þess í stað endurfjármög-
nunarsjóður.
Félagsmálaráðherra svaraði á þeim
tíma aldrei þessari umleitan bankanna.
Nú hafa stjórnendur Íbúðalánasjóðs, í
viðleitni sinni til að verja hagsmuni
sjóðsins, í raun stigið skref í þessa átt.
Það er hins vegar auðvitað ekki þeirra
hlutverk að ákveða slíkar breytingar á
starfsemi sjóðsins, heldur stjórnmála-
manna.
Það kann að vera skynsamlegt að
breyta Íbúðalánasjóði í einhvers konar
heildsölubanka annars vegar, sem
myndi endurfjármagna húsnæðislán,
og hins vegar í félagslegan lánasjóð
fyrir íbúðakaupendur á svæðum, þar
sem bankarnir sæju sér ekki hag í að
lána. Edda Rós Karlsdóttir, forstöðu-
maður greiningardeildar Landsbank-
ans, segir í Morgunblaðinu í fyrradag
að endurfjármögnunarstarfsemi geti
raunar aðstoðað sjóðinn í sínu fé-
lagslega hlutverki og á þá væntanlega
við að þannig geti Íbúðalánasjóður
fengið fjármuni, sem hann geti notað
til að verja sig gegn áhættu af útlána-
tapi á svæðum, þar sem veð eru verð-
lítil.
Þegar horft er til baka má kannski
segja að með þeirri byltingu á húsnæð-
islánamarkaðnum, sem Kaupþing
banki hafði frumkvæði að í fyrrasumar,
hafi bönkunum tekizt að knýja fram
fyrstu skrefin í skipulagsbreytingum á
húsnæðislánamarkaðnum í takt við
það, sem þeim hugnaðist sjálfum, sbr.
bréf þeirra til félagsmálaráðherra fyrir
tveimur árum. Þessi fyrstu skref eru
þó tekin út um bakdyrnar, ef þannig
má að orði komast; að baki þeim liggur
engin meðvituð pólitísk ákvörðun. Hins
vegar sýnir þetta mál í hversu þrönga
stöðu stjórnmálamenn geta núorðið
komizt gagnvart öflugum einkafyrir-
tækjum.
Árni Magnússon félagsmálaráðherra
segir í Morgunblaðinu í gær að stjórn-
endur Íbúðalánasjóðs hafi brugðizt
hárrétt við þeirri stöðu, sem þeir voru
komnir í, en vill um leið greinilega ekki
að fleiri lánasamningar við bankana
verði gerðir „nema að mjög vel athug-
uðu máli,“ sem bendir til að ráðherrann
telji þessa starfsemi á gráu svæði. Það
er mikilvægt, til að eyða óvissu, að út-
tekt Ríkisendurskoðunar, félagsmála-
ráðuneytisins og Fjármálaeftirlitsins á
sjóðnum, umhverfi hans og hlutverki,
taki sem skemmstan tíma.