Morgunblaðið - 23.07.2005, Qupperneq 32

32 LAUGARDAGUR 23. JÚLÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÉG HIKA ekki við að fullyrða að
gagnagrunnsmálið er einhver hrika-
legasta og óskammfeilnasta „mani-
pulation“ í sögu íslenzku þjóðarinnar.
Raunar gegnir furðu hve fjölmiðlar
hafa forðazt að skoða það mál og
kryfja. Hvað veldur? Þó örlar á
kjarki í nýjasta dagblaði landsins.
Þar er á forsíðu 14. júlí sl. rifjaðir upp
samningar sem gerðir
voru 19. desember árið
2000 á Akureyri um
tugi nýrra starfa og
nýtt húsnæði við FSA,
sem kosta átti í bygg-
ingu 250 milljónir
króna. Blaðið segir frá
för æðstu ráðamanna
þjóðarinnar, Davíðs
Oddssonar forsætisráð-
herra og Halldórs Ás-
grímssonar utanrík-
isráðherra, með Kára
Stefánssyni norður til
að undirrita samninga
milli Íslenskrar erfðagreiningar og
FSA. Ekki veit ég hvers Ingibjörg
Pálmadóttir á að gjalda. Hún var þó
heilbrigðisráðherra og stýrði förinni.
Blaðið hefur samband við Halldór
Jónsson forstjóra FSA og spyr hann
um vanefndir Íslenskrar erfðagrein-
ingar. Ég hef ekki geð til að vitna í
huglaust yfirklór hans og afsakanir.
Hið rétta er auðvitað að Akureyr-
ingar eins og allir aðrir voru dregnir
á asnaeyrum og hafðir að fíflum í
þessu máli. Halldór getur hins vegar
huggað sig við það að áhrifameiri
menn en hann sitja í sömu súpu.
Menn eins Davíð Oddsson, Halldór
Ásgrímsson, Vigdís Finnbogadóttir,
meirihluti alþingismanna, banka-
stjórar, prófessorar og mætti lengi
áfram telja. Gagnagrunnshugmyndin
var „konceptið“ (viðskiptahugmynd)
sem selja átti deCODE inn á Nasdaq-
hlutabréfamarkaðinn í Bandaríkj-
unum og það tókst með velheppnuðu
IPO (frumsölu hlutabréfa) í júlí 2002.
Áður hafði hlutabréfum í deCODE
verið komið í sölu á gráa markaðnum
á Íslandi. Fyrst í litlum skammti til
vel valinna fjárfesta árið 1998. Næst
með ákvörðun Davíðs Oddssonar um
kaup ríkisbankanna á gráum hluta-
bréfum í deCODE fyrir
sex milljarða króna
sumarið 1999, þar sem
allt átti síðan eftir að
fara úr böndunum.
Hvers vegna er það mál
ekki rannsakað? Pró-
fessorar og yfirlæknar
sáu um linnulausar fjöl-
miðlakynningar með
Kára á meintum heims-
afrekum deCODE á
vísindasviði. Þannig var
gengi hlutabréfa í de-
CODE „hype-að“
(magnað) svo hressi-
lega á gráa markaðnum á Íslandi að
það fór í raun miklu hærra en stefnt
hafði verið að í hernaðaráætlun de-
CODE vegna skráningar á Nasdaq.
En það er ekki hægt að kenna aum-
ingja Kára um það. Varla gat hann að
því gert að fólk fengi of mikla trú á
honum.
Kári vissi hins vegar allan tímann
að hugmyndin um miðlægan gagna-
grunn á heilbrigðissviði var ófram-
kvæmanleg. Hann vissi auðvitað allt-
af, hámenntaður maðurinn við
háskóla vestanhafs, að hún stæðist
ekki lágmarkskröfur um vísindi. Þess
vegna sveikst hann um að mæta á
mikla siðfræðiráðstefnu við hinn
þekkta Dartmouth-háskóla í Banda-
ríkjunum í júní 2000 þar sem búizt
hafði verið við miklu af honum sem
lykilfyrirlesara og hann fengið ræki-
lega kynningu í samræmi við það.
Þar á bæ hafa menn ekki kynnzt ann-
arri eins framkomu. Um leið og de-
CODE var skráð á Nasdaq-
markaðinn missti Kári áhugann á
gagnagrunninum. Tilgangurinn hafði
helgað meðalið og hann var orðinn
maður auðs og valda í íslenzku sam-
félagi. Gamli komminn. Nú birtast
ekki lengur stórfréttir í fjölmiðlum af
vísindaafrekum Íslenskrar erfða-
greiningar og íslenzkra prófessora.
Helzt að Kára bregði alveg óvart fyr-
ir í sjónvarpi á fararskjóta að berjast
við vindinn eða hann sjáist standa
vaktina í eina viku og hlúa að lösnu
fólki á taugadeild Landspítalans í
sumarfríinu sínu. „Mér finnst eins og
ég sé kominn heim,“ sagði Kári í einu
margra viðtala vegna þessa nýja
starfs. Hann var að vísu ráðinn sem
taugalæknir að deildinni fyrir tutt-
ugu árum, en mætti þá ekki án þess
að láta vita. Nú var hann hins vegar í
öryggi yfirmannaðrar lítillar deildar
með leyfi til að skreppa frá ef með
þyrfti. Þekkingarfyrirtækið de-
CODE er orðið lyfjafyrirtæki eins og
meiningin var alltaf. Nú er ekki þörf
fyrir Akureyringa. Ekki einu sinni
fyrir Davíð Oddsson eða Halldór Ás-
grímsson. En ábyrgðin á sex millj-
arða sukkinu, ríkisábyrgðinni, Ak-
ureyrarsamningunum og öllu hinu
ruglinu er þeirra. Svo er „snilld“
Kára fyrir að þakka.
Sex milljarða sukkið
Jóhann Tómasson fjallar um
Íslenska erfðagreiningu ’Nú er deCODE orðiðlyfjafyrirtæki eins og
meiningin var alltaf.‘
Jóhann Tómasson
Höfundur er læknir.
ÉG HEF á undanförnum árum
skrifað pistla um sjávarútvegsmál á
netinu undir höfundarnafninu
Floyde við litla hrifningu hags-
munaaðila.
Ástæða þess að ég kaus að skrifa
undir höfundarnafni var að ég sem
veiðarfærasölumaður vildi vernda
starf mitt. Illa hefði
gengið að selja stór-
útgerðinni veiðibúnað
og skrifa jafnframt
gagnrýnt og áleitið um
skaðsemi veiða fyrir líf-
ríkið undir nafni í
blaðagreinum.
Floyde-
greinarnar
Gömlu greinarnar á
netinu fengu gríðarlega
góðar viðtökur, en með
einni undantekningu
þó. Hún birtist í Fiski-
fréttum hinn 18. október 2002 og var
skrifuð af Árna Bjarnasyni, fyrrver-
andi togaraskipstjóra hjá Samherja
og þá nýráðnum forseta Farmanna-
og fiskimannasambandsins. Honum
fannst illa vegið að starfsheiðri tog-
araskipstjóra sem hann taldi mig
hafa fyrir rangri sök. Árni taldi allar
veiðislóðir umhverfis landið ná-
kvæmlega eins útlítandi og fyrir 25
árum síðan hvernig sem hann fór nú
að því að vita það. Honum fannst lítið
til þess koma að ég skrifaði undir
höfundarnafni. Nefndi mig á víxl
gapuxa, sjálfskipaðan sérfræðing og
leppalúða til að leggja frekari
áherslu á orð sín.
Grein Árna var eins og búast mátti
við frá honum. Ég gat því miður ekki
tekið hana alvarlega. En dapurt
fannst mér að sjá rangtúlkun hans á
þekktu orðatiltæki George Bernhard
Shaw sem ég hafði eitt sinn notað.
Þar var Shaw að gera grín að sjálfum
sér. Ég hafði með sama hætti snúið
sömu orðum upp á sjálfan mig. Árni
kaus að túlka þetta sem sjálfshól.
Ný grein
Hinn 1. júlí síðastliðinn skrifaði ég
svo grein í Morgunblaðið undir eigin
nafni og bar hún yfirskriftina „Nátt-
úruhamfarir af mannavöldum“. Hún
fjallar um skaðsemi dreginna botn-
veiðarfæra (trolla) sem ég tel vera
eina af aðalástæðum þess hvers
vegna okkur Íslendingum hefur ekki
enn tekist að auka við þorskaflann
þrátt fyrir að hafa verið með „besta
fiskveiðikerfi í heimi“ í
20 ár. Í greininni leitast
ég við að opna augu al-
mennings fyrir víxl-
verkun stærri botn-
trolla og aukins
vélarafls á umliðnum
árum og þar með aukn-
um eyðingarmætti
þeirra.
Önnur svargrein frá
Árna Bjarnasyni, for-
seta Farmanna- og
fiskimannasambands-
ins, sömu „náttúru“ og
sú fyrri, birtist þá í
Morgunblaðinu hinn 20. júlí. Hún bar
yfirskriftina „Velkominn út úr
skápnum“. Þrátt fyrir að Árni hafi
sennilega legið yfir minni grein frá 1.
júlí þá gerir hann ekki minnstu til-
raun til þess að vera málefnalegur
eða koma með nokkurt innlegg í þá
umræðu hvers vegna þorskafli hér
við land er aðeins fjórðungur þess
sem hann var 1970. Í staðinn er hann
með útúrsnúninga og reynir að upp-
hefja sjálfan sig. Gerir mikið með það
sem ég kallaði Grindavíkurhraun
sem hvorki hann né aðrir skipstjórar
kannist við sem veiðisvæði. Hér skal
upplýst að ég var ekki að reyna að
benda á sérstakt veiðisvæði, heldur
aðeins í knöppu máli að reyna að
upplýsa almenning, sem minna þekk-
ir til, um aðstæður á hrygningar- og
uppeldissvæðum sem víða er að finna
frá Vestmannaeyjum að Reykjanesi,
þar sem ég tel að lífríkið hafi orðið
fyrir tjóni af völdum togveiðarfæra.
Árni segir að togararnir hafi ekki
getað valdið því tjóni sem orðið hefur
á þekktum hrygningarsvæðum á um-
liðnum árum, því þeir hafi þurft að
halda sig fyrir utan 12 mílurnar.
Hann lætur hjá líða að minnast á
flokk togskipa (fjörulalla) sem víða
hafa getað verið nánast upp í harða
landi til þessa. Togskip þessi eru
mörg hver miklu öflugri tæki en
gömlu síðutogararnir voru á sínum
tíma. Þetta á Árni að vita.
Ekki samboðið FFSÍ
Þá sakar Árni mig um að gera ekki
greinarmun á þorskanetum og botn-
trolli, eða hvernig fiskar annars veg-
ar ánetjast í þorskanetum og hins
vegar safnast fyrir í trollpokum. Þó
þessi dæmalausi málatilbúnaður for-
seta Farmanna- og fiskimanna-
sambandsins sé embætti hans ekki
samboðinn, þá kastar fyrst tóftunum
í niðurlagi greinarinnar þar sem Árni
segir: „Eins og í öðru sem ég hef séð
á prenti eftir þennan ágæta mann þá
skín í gegn hjá honum hversu mjög
hann tekur út fyrir að hafa alla þessa
vitleysinga í kring um sig.“ Ekki veit
ég hvað Árna gengur til með þessum
dylgjum. Ég hafði það að „atvinnu“ í
fjölmörg ár að tala við útgerðarmenn
og skipstjóra. Nokkrir þeirra eru
kunningjar mínir í dag. Þá má finna
meðal minna nánustu bæði skip-
stjóra, vélstjóra og netagerðarmeist-
ara, fyrir utan vini og kunningja sem
koma t.d. úr hópi líffræðinga og fiski-
fræðinga. Mjög margir taka undir
þær áhyggjur sem ég hef af lífríki
hafsins, þó forseti FFSÍ hafi aug-
ljóslega ekki snefil af þeim.
Aðförin að lífríkinu í hafinu
Atli Hermannsson svarar grein
Árna Bjarnasonar, forseta
FFSÍ ’Þrátt fyrir að Árni hafisennilega legið yfir
minni grein frá 1. júlí,
þá gerir hann ekki
minnstu tilraun til þess
að vera málefnaleg-
ur…‘
Atli Hermannsson
Höfundur starfaði sem veiðarfæra-
sölumaður um langt árabil.
http://www.internet.is/floyde/
ÞVÍ verður alls ekki trúað fyrr en
á reynir að Framsóknarflokkurinn
í Reykjavík ætli enn einu sinni að
láta teyma sig í hræðslubandalag
vinstriaflanna og samþykkja
áframhaldandi R-listaframboð í
komandi borgarstjórnarkosn-
ingum. – Vera Framsóknarflokks-
ins í þessu vinstrasamkrulli hefur
stórskaðað flokkinn, ekki bara á
höfuðborgarsvæðinu heldur líka á
landsvísu. Skv. skoðanakönnunum
er fylgi flokksins nálægt sögulegu
lágmarki. Þjónkun flokksforust-
unnar í Reykjavík við hið vinstri-
sinnaða afturhald í R-lista-
samstarfinu og daður ákveðins
fámenns hóps innan flokksins við
Evrópusambandsaðild eru þeir
þættir sem mestu hafa ráðið um
fylgistap flokksins að undanförnu.
Þá varð uppákoman í tengslum við
Alþjóðahúsið á síðasta flokksþingi
ekki til að bæta ímynd og ásýnd
flokksins þjóðlega séð. Rík-
isstjórnarsamstarf Framsókn-
arflokks og Sjálfstæðisflokks á
undanförnum árum hefur verið af-
ar farsælt landi og þjóð. Hví
skyldi slíkt stjórnarmunstur ekki
einnig geta gengið í borgarstjórn?
Ljóst er að dagar tveggja fylkinga
í borgarstjórn Reykjavíkur eru
senn taldir. Alls ekki er sjálfgefið
lengur að Sjálfstæðisflokkurinn
nái meirihluta í borgarstjórn aft-
ur, og að samsteypustjórnir verði
þar fremur regla en undantekning
í framtíðinni. – En umfram allt
þarf að koma vinstriöflunum frá
völdum í borginni eins og tekist
hefur í landsstjórninni með frá-
bærum árangri. Þá fyrst er von á
stöðugum framförum og framsókn
í borg jafnt sem byggð, íslenskri
þjóð til farsældar.
GUÐM. JÓNAS
KRISTJÁNSSON,
Funafold 36, Reykjavík.
Fylgistap Framsóknar
og R-listinn
Guðm. Jónas Kristjánsson
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
FRÁ OG með deginum í dag
mun strætó mæta betur þörfum
farþega, bæði þeim sem hingað til
hafa notað vagnanna og ekki síður
nýrri kynslóð notenda. Strætó fer
hraðar og oftar en áður, ferðatím-
inn verður styttri og íbúar höf-
uðborgarsvæðisins munu komast
leiðar sinnar fljótt og
örugglega.
Af hverju strætó?
Þar sem fólk kem-
ur saman er oft
býsnast yfir mengun,
umferðartöfum, óþol-
inmæði annarra í
umferðinni og fólk
hefur skiljanlega
áhyggjur af öryggi
annarra.
Vitað er að um-
ferðaröryggi þeirra
sem ferðast með
Strætó er umtalsvert
meira en annarra í
umferðinni. Fólk veit
einnig að því fleiri
sem nota strætó, því
minni verða umferð-
artafirnar og því
minni verður losun
gróðurhúsaloftteg-
unda út í andrúms-
loftið. Fólk veit að að
það er margfalt ódýrara að ferðast
með strætó en að nota einkabílinn
og það gæti unnið færri vinnu-
stundir ef ekki þyrfti að greiða af
einkabílnum sem krefst viðhalds
og endurnýjunar. Eins getur fólk
gert það sem hugurinn girnist fyr-
ir þá peninga sem sparast af því
að eiga bara einn til tvo bíla í stað
tveggja til þriggja.
Flestir vita ósköp vel hvað
þeim, buddunni og umhverfinu er
fyrir bestu. Hins vegar hefur
mörgum ekki fundist þeir hafa
valkost. Hér eftir verður Strætó
hins vegar raunverulegur val-
kostur fyrir fólk sem vill komast
leiðar sinnar alla leið – hvort sem
er í vinnuna, skólann, félagsstarf-
ið, í heimsókn eða annað.
Skólakortið – tæplega 3.000
kr. á mánuði
Stjórn Strætó bs. hefur ákveðið
að frá og með 15. ágúst nk. verði
til sölu Skólakortið sem hefur
gildistíma til 1. júní 2006. Það er
ekki eingöngu hugsað fyrir skóla-
fólk heldur heitir það Skólakortið
þar sem það tekur mið af skóla-
árinu og ætla má að nemendur
muni nýta sér það sérstaklega.
Verð kortsins verður 25.000 krón-
ur og er mikill hvati til að kaupa
kortið í ágústmánuði og út sept-
ember en hvatinn hverfur hins
vegar þegar líður á
október.
Mánaðarverð Skóla-
kortsins er 2.631
króna þegar það er
keypt í upphafi sölu-
tímabilsins og tæplega
3.000 krónur þegar líð-
ur að lokum sept-
ember. Mánaðarverð
Rauða kortsins er hins
vegar 3.500 krónur.
Frá og með haust-
inu verður því raun-
hæfur valkostur að
taka strætó – alla leið
í skólann – með marg-
földum hagnaði þegar
miðað er við nkostnað
af notkun einkabílsins.
Að taka þátt
í breytingum
Við hjá Strætó bs.
gerum okkur vel grein
fyrir því að það mun
taka farþega strætó
tíma að aðlagast þeim breytingum
sem framundan eru. Breytingar
eru erfiðar fyrir okkur öll en mun
auðveldari þegar við tökum þátt í
þeim.
Því hvet ég íbúa höfuðborg-
arsvæðisins til að kynna sér nýja
leiðakerfið í leiðabókinni sem
dreift hefur verið til allra heimili á
svæðinu, með því að hringja í
gjaldfrjálst þjónustnúmer Strætó í
síma 800-1199 eða með því að
heimsækja vefsvæði Strætó á slóð-
inni www.bus.is og www.strætó.is.
Stjórn Strætó bs. óskar íbúum
Reykjavíkur, Kópavogs, Hafn-
arfjarðar, Garðabæjar, Mosfells-
bæjar, Seltjarnarness og Álftaness
til hamingju með nýtt leiðakerfi
Strætó bs.
Nú er hægt að komast alla leið
um allt höfuðborgarsvæðið.
Strætó – alla leið
með skólakortinu
Björk Vilhelmsdóttir fjallar um
nýtt leiðakerfi Strætó
Björk
Vilhelmsdóttir
’Hvet ég íbúahöfuðborg-
arsvæðisins til
að kynna sér
nýja leiðakerf-
ið...‘
Höfundur er borgarfulltrúi og for-
maður stjórnar Strætó bs.