Morgunblaðið - 07.08.2005, Blaðsíða 6

6 SUNNUDAGUR 7. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ÍS
LE
N
SK
A
AU
GL
†S
IN
GA
ST
OF
AN
/S
IA
.I
S
L
YF
2
84
55

06
/2
00
5
www.lyfja.is
- Lifið heil
EINU SINNI Á DAG Í EINA VIKU DREPUR FÓTSVEPPINN.
Lamisil gel
FÆST ÁN LYFSEÐILS
Garðatorgi - Grindavík - Keflavík - Kringlunni - Lágmúla - Laugavegi - Setbergi - Smáralind - Smáratorgi - Spönginni -
Egilsstöðum - Höfn - Fáskrúðsfirði - Seyðisfirði - Neskaupstað - Eskifirði - Reyðarfirði - Ísafirði - Bolungarvík - Patreksfirði -
Borgarnesi - Grundarfirði - Stykkishólmi - Búðardal - Húsavík - Kópaskeri - Raufarhöfn - Þórshöfn - Sauðárkróki - Blönduósi -
Hvammstanga - Skagaströnd
Lamisil er borið á einu sinni á dag í eina viku. Hreinsið og þurrkið sýkt svæði vel áður en borið er á. Bera skal
Lamisil á í þunnu lagi á sýkta húð þannig að það þeki allt sýkta svæðið. Lamisil er milt og veldur mjög sjaldan
húðertingu. Lamisil inniheldur terbinafin sem er sveppadrepandi (fungisid) efni og vinnur á sveppasýkingum í húð
af völdum húðsveppa, gersveppa og litbrigðamyglu (“lifrarbrúnir blettir”). Lamisil á ekki að nota gegn sveppa-
sýkingum í hársverði, skeggi eða nöglum nema samkvæmt læknisráði. Það má ekki nota ef þekkt er ofnæmi fyrir
terbinafini eða öðrum innihaldsefnum í Lamisil. Geymist þar sem börn hvorki ná til né sjá. Lesið vandlega
leiðbeiningarseðil sem fylgir hverri pakkningu.
verið 1–1½ metri en það sem raunverulega
skýri mismuninn sé að árið 1904 hafi Hvanna-
dalshnúkur einfaldlega verið hærri þar sem
snjóhettan á honum var þykkari. „Um leið og
það fer að snjóa meira að vetri til og sumrin
verða ekki eins hlý á ég von á því að hann fari
að hlaða aftur upp á sig,“ sagði Þórarinn.
Hæð Hvannadalshnúks sveiflast því eftir úr-
komu og snjóbráð. Það liggur því beint við að
spyrja Þórarin hvað hafi rekið Landmælingar
til að mæla tindinn upp á nýtt og ógilda gömlu
hæðarmælinguna ef ljóst má vera að hæð
tindsins verður líklega ekki sú sama eftir
nokkur ár. Raunar verður hann væntanlega
þegar orðinn hærri í febrúar. Þórarinn sagði
ástæðuna tvíþætta, annars vegar ábendingu
Jöklarannsóknafélagsins „sem við gátum ekki
bara lokað augunum fyrir“ enda bæru Land-
LÆKKUN Hvannadalshnúks um níu
metra, í 2.110 metra samkvæmt nýjustu
mælingum, er að mestu leyti vegna þess
að snjóhettan á tindinum er þynnri en árið
1904 þegar hann mældist 2.119 metrar, að
mati Þórarins Sigurðssonar, forstöðu-
manns mælingasviðs Landmælinga Ís-
lands. Væntanlega muni tindurinn hækka
á ný ef snjókoma á jöklinum eykst á nýjan
leik.
Talan 2.119 metrar er greypt í vitund
margra Íslendinga enda hefur í eitt
hundrað ár verið talið að sú væri hæð
Hvannadalshnúks, hæsta fjalls Íslands.
Þessi hæðarmæling var gerð af danska
liðsforingjanum Johan Peter Koch og að-
stoðarmönnum hans árið 1904. Til að
ákvarða hæð tindsins notuðust Danirnir
við þríhyrningamælingar og voru vinnu-
brögðin svo vönduð að ekki hefur þótt
ástæða til að hrófla við niðurstöðu þeirra í
rúmlega eina öld.
Árið 1955 voru Danir aftur á ferðinni og
notuð þríhyrningamælingu sem byggðist
á öðru mælikerfi og mældu tindinn þá
2.123 m. Sú tala er þó lítt þekkt og náði
ekki fótfestu á landakortum. Mælingar
sem voru gerðar vorið 1993, á vegum
Raunvísindastofnunar Háskóla Íslands og
Jöklarannsóknarfélags Íslands, komu
mörgum óþægilega á óvart en þá fékkst
talan 2.111 metrar. Óvissan í mælingunni,
sem var gerð með svonefndri DGPS-
tækni, var á hinn bóginn talsverð eða um
fimm metrar. Í júní í fyrra, 100 árum frá
fyrstu mælingunni, mældu félagar í Jökla-
rannsóknarfélaginu hæðina á nýjan leik
og var niðurstaða þeirra aftur 2.111 metrar. Í
kjölfarið ákváðu Landmælingar Íslands að
mæla hæðina með enn nákvæmari mælitækj-
um.
700.000 mælingar
Hinn 27. júlí sl. var gps-móttakara komið
fyrir á tindinum og til samanburðar voru þrír
aðrir settir á þekkta mælingarstaði á jafn-
sléttu. Móttakarinn tók við hæðarmælingum á
15 sekúndna fresti og þegar skráningu lauk
eftir rúmlega tvo sólarhringa hafði hann því
safnað um 700.000 mælingum. Þau gögn voru
síðan keyrð í gegnum hugbúnað Landmælinga
með fyrrnefndri niðurstöðu, þ.e. hæð Hvanna-
dalshnúks er 2.110 metrar. Sú tala verður
framvegis á landakortum Landmælinga.
Að sögn Þórarins Sigurðssonar eru skekkj-
umörkin í mælingunni líklega um 20 senti-
metrar. Skekkjan er tilkomin vegna þess að
gps-tæki notast við svonefnt WGS 84-kerfi.
Hæðarmælingar í því kerfi miðast við punkt
sem bandaríski herinn ákvarðaði þegar kerfið
var búið til en Þórarinn segir að vegna að-
stæðna hér á landi sé hæðakerfið á Íslandi
miðað við meðalsjávarhæð. Þegar gögn séu
færð á milli sé hætta á skekkju, þó ekki mikilli
og varla meiri en nokkrum desisentimetrum.
Ekki hægt að loka augunum
Þórarinn hefur mikið álit á dönsku mælinga-
mönnunum sem mældu tindinn árið 1904 og
segir að mismuninn á þeirra mælingu og nýju
mælingunni sé alls ekki hægt að skýra með
ónákvæmum vinnubrögðum Dananna. Skekkj-
umörkin í mælingum þeirra hafi hugsanlega
mælingar ábyrgð á að tölur á kortum væru
réttar og að í fyrrasumar hefðu verið liðin
hundrað ár frá fyrstu mælingunni. Aðspurður
sagði hann að það hefði í sjálfu sér ekkert hag-
nýtt gildi að vita hæð tindsins upp á hár, nema
þá helst fyrir jöklarannsóknarmenn sem fylgd-
ust grannt með hopun jökla.
Kostnaður rúmlega milljón
Í tilkynningu frá Landmælingum frá því í
fyrradag segir að til standi að mæla hæð tinds-
ins á tíu ára fresti en Þórarinn sagði að enn
hefði ekki farið fram nein alvarleg umræða um
hversu oft ætti að gera breytingar á uppgef-
inni hæð tindsins. Þórarinn var þá spurður
hvort ástæða þætti til að setja nýju töluna á
kort, í ljósi flöktandi hæðar og að mælingin frá
1955, þegar hæðin var mæld 2.123 metrar, rat-
aði ekki inn á kort. „Já, við sjáum ástæðu til
þess. En það er í sjálfu sér ekkert sem kallar á
að þetta breytist nema að hæðarmælingin er
nú réttari. Síðan er það ákvörðun stjórnenda á
hverjum tíma að ákveða hversu oft eigi að geri
nýjar mælingar. Að breyta hæðinni einu sinni
á öld ætti nú ekki að græta neinn,“ sagði hann.
Samkvæmt upplýsingum frá Landmæling-
um Íslands var kostnaður við nýju hæðarmæl-
inguna rúmlega ein milljón króna. Þyrla Land-
helgisgæslunnar flutti tækin til og frá
tindinum og var flugið einnig nýtt til að aðgæta
endurvarpssendi á Rótarfjallshnúki og koma
fyrir mælipunkti á barmi öskju Öræfajökuls.
Aðspurður sagði Þórarinn að ekki stæði til
að hrófla við hæð fleiri íslenskra fjalla. Hekla
verður því áfram 1.491 metri, Snæfellsjökull
1.446 metrar og Herðubreið 1.682. Að minnsta
kosti um sinn.
Framkvæmdastjóri hjá Landmælingum segir að lækkun Hvannadalshnúks sé einkum vegna
bráðnunar en ekki skekkju í 101 árs gömlum mælingum dansks liðsforingja og manna hans
Hæðarbreyting á
100 ára fresti ætti
engan að græta
Nútímalegri tækni var notuð þegar hæð
Hvannadalshnúks var mæld í í lok júlí. Á
einni öld hafa skekkjumörk minnkað úr 1-1½
metra í um 20 sentimetra.
Ljósmynd/Landmælingar Íslands
Danskir landmælingamenn að störfum á Íslandi í upphafi aldarinnar. Þeir mældu vegalengdir og
hæðir með þríhyrningamælum og voru háðir því að sjá á milli mælingapunktanna.
ÞÓ að Hvannadalshnúkur hafi nú mælst 2.110
metrar yfir sjávarmáli, níu metrum lægri en
hann var árið 1904, heldur hann sæti sínu sem
annar hæsti tindur Norðurlanda. Það munar þó
ekki miklu og hefði mælingin verið gerð fyrir
tveimur árum hefði sænska Sydtoppen á
Kebnekaise tekist að stela öðru sætinu.
Þeim sem hafa áhuga á íslenskum fjöllum er
að sjálfsögðu annt um hæð þeirra og það er
öruggt mál að margir yrðu ekki par sáttir ef
það kæmi í ljós að Svíar ættu hærri tind en Ís-
lendingar. Tilhugsunin um slíkt hefur raunar
valdið sumum íslenskum fjallamönnum tal-
verðu hugarvíli.
Það sem varð Hvannadalshnúki til happs var að í
ágúst 2003 voru kynntar nýjar mælingar sem leiddu
í ljós að sænska fjallið er 2.104 metrar en ekki
2.111–2.118 metrar eins og eldri mælingar höfðu
gefið til kynna. Ef ný mæling hefði ekki verið gerð
hefði Hvannadalshnúkur því verið talinn lægri en
Sydtoppen. Úr því varð þó ekki og er hnúkurinn enn
hærri en sænski keppinauturinn svo munar sex
metrum.
Norðmenn státa á hinn bóginn af hæsta fjalli
Norðurlanda því norski Galdhøpiggen teygir sig upp
í 2.469 metra og því eru litlar líkur á að hnúknum
takist að ná fyrsta sætinu, jafnvel þó að leiðangur
yrði gerður til að mæla Galdhøpiggen upp á nýtt.
Hæsta fjall Finna er Halti, 1.328 metrar, í Færeyjum
er Slættartindur hæstur, 882 metrar, og lestina rek-
ur Danmörk en þar í landi rís land hvergi hærra en
í 173 metra í Yding Skovhø. Himmelbjerget (147
metrar) er því ekki hæsti punktur Danmerkur eins
og margir halda en það er þó samt sem áður glæsi-
legasta „fjall“ Danmerkur, að flestra mati.
Þar sem Grænland er í annarri heimsálfu er
Gunnbjörnsfjall (3.694 metrar) ekki talið með.
2.110 eða 2.119? Skiptir það máli?
Hvannadals-
hnúkur heldur
öðru sætinu
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson