Morgunblaðið - 07.08.2005, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 7. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
semi Straums þegar honum var
breytt í fjárfestingarbanka,“ segir
Þórður. „Að fara úr því að vera fjár-
festingarfélag sem fjárfestir með sínu
eigin fé í að vera banki, sem lána má
fé og fjármagna kaup annarra auk
þess að halda áfram að fjárfesta sjálf-
ur, var mikilvæg grundvallarbreyting
sem styrkti enn undirstöður
Straums.“ Straumur hefur vaxið bæði
innri vexti og einnig með yfirtökum á
öðrum fjármálafyrirtækjum, einkum
á Íslenska hugbúnaðarsjóðnum fyrir
um tvo milljarða og Framtaki fjár-
festingarbanka, en sú yfirtaka var um
fimm milljarðar króna. Straumur
fékk fjárfestingarbankaleyfi í árs-
byrjun 2004 og tóku stjórnendur hins
nýstofnaða banka sér tíma í að fóta
sig og byggja hann upp það ár og seg-
ir Þórður þeirri vinnu í raun ekki lok-
ið. „Við mörkuðum snemma þá stefnu
að byggja okkur fyrst upp á innlend-
um markaði áður en farið væri í fjár-
festingar erlendis,“ segir Þórður.
Áherslur Straums á fjárfestingar er-
lendis munu væntanlega breytast
með samruna Straums og hluta Burð-
aráss hf., en stjórnarformaður Burð-
aráss, Björgólfur Thor Björgólfsson,
sagði þegar samruninn var tilkynntur
að meiri áhersla yrði lögð á fjárfest-
ingar erlendis. „Ég tel tækifærin
liggja í frekari sókn á erlenda mark-
aði, einir og sér og ásamt viðskipta-
vinum bankans.“
Umbreytingafjárfestingar
Í gegnum tíðina hafa staðið átök
um yfirráðin yfir Straumi, sem mest
urðu árin 2001–2003 þegar Orca-hóp-
urinn svokallaði og gamli Kolkrabb-
inn áttust við um yfirráð í Íslands-
banka og var eignarhaldið á Straumi
talið mikilvægt í þeirri baráttu. „Svo
hefur Straumur oft á tíðum verið
þungamiðjan í þeim miklu skipulags-
breytingum sem orðið hafa í íslensku
athafnalífi á undanförnum árum,“
segir Þórður. „Við höfum oft á tíðum
átt stóra hluti í fyrirtækjum, s.s. í Ís-
landsbanka, Tryggingamiðstöðinni,
Flugleiðum, Olíufélaginu og Eimskip-
um. Þannig að við höfum farið víða og
gegnt hlutverki í umbreytingum og
endurskipulagningu fyrirtækja hér á
landi.“ Þórður segir umbreytingar og
endurskipulagningu eins og þá sem
Straumur sérhæfir sig í vera tvenns
konar. „Annars vegar er um að ræða
að farið er inn í fyrirtækið og starf-
semi og verklagi er breytt. Hins veg-
ar er átt við skipulagslegar breyting-
ar á eignarhaldi, uppstokkun
fyrirtækja og þess háttar.“ Þórður
segir Straum fjárfestingarbanka eðl-
isólíkan viðskiptabönkunum að því
leyti að snertiflötur hans við almenn-
ing er miklu minni en þeirra.
„Straumur er ekki viðskiptabanki og
sinnir ekki fjármálum einstaklinga,
heldur einbeitum við okkur að því að
styðja við bakið á stærri fjárfestum,
fagfjárfestum og fyrirtækjum og fjár-
mögnun viðskipta þeirra og þess hátt-
ar.“ Þórður segir það því ekki á kort-
inu að fara inn á viðskiptabankasviðið.
„Þá má ekki ganga of langt í að bera
Straum saman við hina bankana þeg-
ar þeim er raðað upp eftir stærð.
Efnahagsreikningar viðskiptabank-
anna eru mun stærri en Straums sem
verður eftir sameiningu við Burðarás
um 244 milljarðar króna.“ Þórður
segir einnig mikinn mun á rekstrar-
grundvelli viðskipta- og fjárfestingar-
banka. „Tekjum viðskiptabankanna
er almennt jafnar dreift yfir árið en
hjá okkur og er það í samræmi við eðli
fjárfestingarbanka. Það geta komið
ár þar sem tekjur á ársfjórðungum
eru með minnsta móti og svo allt í
einu ganga ein stór viðskipti eftir og
inn streymir mikill hagnaður. Tekjur
viðskiptabankanna eru miklu jafnari,
en starfsvettvangur fjárfestingar-
bankans er meira spennandi að mínu
mati og á betur við mig,“ segir Þórð-
ur. Rekstrarumhverfi fjárfestingar-
banka hvað varðar tekjudreifingu
gerir það að verkum að fjárfesta-
tengsl skipta miklu máli. „Fjárfestar
geta eðlilega orðið nokkuð órólegir ef
tekjur bankans eru mjög litlar um
nokkurt skeið og þá er mikilvægt að
upplýsa þá um stöðu mála og hvenær
búast má við að úr rætist. Rekstur
fjárfestingarbanka er sveiflukenndari
en rekstur viðskiptabanka og því
áhættumeiri.“
Mikilvægt að hafa útgönguleið
Þegar kemur að fjárfestingum sem
þessum segir Þórður það oft gleym-
ast hversu mikilvægt það er að hafa
skýra útgöngustefnu. „Við erum ekki
endilega langtímafjárfestar. Okkar
markmið er fyrst og fremst að koma
að fyrirtækjum t.a.m. með aukið fjár-
magn, auka markaðsvirði þeirra með
umbreytingum og endurskipulagn-
ingu og selja svo okkar hlut að því
loknu.“ Oft er þetta spurning um
tímasetningu, og þá er byggt á þekk-
ingu og reynslu starfsmanna bank-
ans. Stundum, þegar bankinn hefur
farið í yfirtöku eða hlutafjárkaup í
samstarfi við aðra, hefur hann gert
við þá samninga með söluréttar-
ákvæðum. „Mér fannst á sínum tíma
vanta í vinnubrögð hér á landi skil-
greiningu á útgönguleiðum úr fjár-
festingum,“ segir Þórður. „Fjárfest-
ingum sem þessum má skipta upp í
nokkur skref. Fyrst kemur greining á
fyrirtækinu sem til skoðunar er. Að
henni lokinni er tekin ákvörðun um
kaupin. Kaupin sjálf eru oft einfald-
asti þátturinn og að þeim loknum
hefst vinna við endurskipulagningu á
fyrirtækinu sem keypt hefur verið.
Útgangan getur oft verið erfiðasti
þátturinn í þessu, en ætli bankinn sér
að sjá raunverulegan arð af fjárfest-
ingunni verður hann að selja eignina.“
Skýr sýn og hæft starfsfólk
Þórður segir ástæðurnar fyrir mik-
illi velgengni og örum vexti Straums
margþættar. „Íslenski markaðurinn
allur hefur verið að stækka mikið og
við höfum stækkað með honum. Ein-
ingar á fjármálamarkaðnum eru
stærri en áður, hraðinn er meiri og
ætli maður sér að taka þátt kemur
ekkert annað til greina en að hlaupa.“
Þá segir Þórður að að sjálfsögðu
skipti skýr framtíðarsýn og vel
menntað, hæft og hugmyndaríkt
starfsfólk höfuðmáli fyrir velgengni
fyrirtækja eins og Straums. „Þá hef
ég einnig verið sérlega heppinn með
fulltrúa hluthafa í stjórn Straums í
gegnum tíðina sem hafa allir staðið
vörð um sjálfstæði félagsins og stefnu
þess. Nefni ég þar m.a. Ólaf B. Thors,
Kristin Björnsson og Magnús Krist-
insson, en ég hef átt og á ennþá afar
gott samstarf við þessa menn,“ segir
Þórður.
„Við höfum alltaf verið með skýra
sýn á það hvert hlutverk Straums sé
og eigi að vera, hvaða verkefni við eig-
um að taka að okkur og hvar styrkur
okkar liggur. Slík sýn skiptir öllu máli
fyrir velgengni fyrirtækja,“ segir
hann. „Þá hefur okkur tekist, eins og
ég nefndi áður, að ganga út úr fjár-
festingum þegar við kjósum, þannig
að við sitjum ekki uppi með óáhuga-
verð fyrirtæki, þar sem fé liggur
dautt og ónotað.“ Mikilvægi þess að
hafa gott starfsfólk er nokkuð sem
Þórður leggur mikla áherslu á. „Í út-
löndum er stundum talað um snjalla
peninga, „smart money“. Peningarnir
sjálfir eru ekki snjallir, heldur er
þetta spurning um að þeir séu notaðir
rétt. Peningar sem ekkert er gert við
eru gagnslausir, eins og frækorn sem
ekki er sáð. Til að nýta fjármagnið
sem best, til að finna bestu og arð-
bærustu fjárfestingarnar þurfa fyrir-
tæki fyrsta flokks starfsfólk og við
höfum verið svo lánsöm að hafa slíka
starfskrafta hér.“ Þórður segir þekk-
ingu íslensks fjármálafólks og reynslu
þess jafnast nú á við það besta sem
finna má erlendis. „Íslendingar eru
ekki, og verða líklega seint, með
stærstu leikmönnum á heimsmark-
aði, en íslensk fyrirtæki eru hins veg-
ar farin að taka þátt af alvöru í við-
skiptum erlendis og gera það vel.
Íslenskur markaður hefur þroskast
mjög á undanförnum árum og hér er
mikið af fólki sem auðveldlega ætti að
geta fundið vinnu hjá erlendum fjár-
málastofnunum ef það vill, og margir
hafa gert það.“ Erlendis hafa menn
sagst forviða á því hvernig svo lítil
þjóð sem Ísland er geti borið uppi jafn
öflug fjármálafyrirtæki og raun ber
vitni. Þórður segir nokkrar ástæður
fyrir því af hverju íslensk fyrirtæki
hafa svo mikið fé til fjárfestinga er-
lendis. „Í fyrsta lagi losnaði mikill
kraftur úr læðingi með einkavæðingu
bankanna og þeir hafa verið í farar-
broddi í þessari útrás og í annan stað
hefur hagnaður íslenskra fyrirtækja
af fjárfestingum erlendis verið meiri
en menn almennt gera sér grein fyr-
ir.“ Þórður bendir einnig á að íslensk
fyrirtæki eigi mjög auðvelt með að
nálgast lánsfé vegna þess hve ís-
lenska hagkerfið er stöðugt og láns-
traust íslenska ríkisins gott.
Samruninn
Ein stærsta viðskiptafrétt þessa
árs er uppskipting Burðaráss hf. milli
Straums og Landsbankans. Tilkynnt
var formlega um þessar breytingar á
þriðjudag, en félagið er eitt það
stærsta í Kauphöll Íslands. Eins og
greint var frá í Morgunblaðinu í vik-
unni hefur stjórn Burðaráss, auk
stjórna Landsbanka Íslands og
Straums fjárfestingarbanka, sam-
þykkt að leggja það til við hluthafa-
fundi félaganna að eignum Burðaráss
verði skipt upp á milli Landsbankans
og Straums og að starfsemi Burðar-
áss verði sameinuð starfsemi
Straums undir nafninu Straumur-
Burðarás fjárfestingarbanki. Upp-
stokkunin fer þannig fram að eigið fé
Burðaráss, sem hinn 30. júní sl. hljóð-
aði upp á 64,8 milljarða króna, skiptist
nánast jafnt á milli Landsbankans og
Straums. Auk þess hækkar eigið fé
Burðaráss um 10 milljarða króna við
skiptinguna en félagið kaupir þá hluta
af eignum Fjárfestingarfélagsins
Grettis hf. í Keri og Eglu. Lands-
bankinn fær í sinn hlut 37 milljarða
króna, sem jafngildir 49,46% af eigin
fé Burðaráss, og Straumur fær í sinn
hlut 37,8 milljarða króna, sem jafn-
gildir 50,54% af eigin fé Burðaráss.
Þórður segir samrunann við Burðar-
ás hafa tekið skamman tíma. „Við höf-
um átt mjög gott samstarf við Burð-
arás og hluthafa þess félags og eftir
að ákvörðunin um samruna var tekin
tók ferlið sjálft fljótt af.“ Þórður segir
samrunann styrkja Straum verulega
og gera bankann betur til þess fallinn
að styðja við bakið á íslenskum fjár-
festum hér heima og erlendis. „Burð-
arás hefur á síðustu misserum tekið
virkan þátt í fjárfestingum erlendis
og töluverð þekking hefur byggst upp
innan félagsins á erlendum fjárfest-
ingum. „Ég tel því samruna Straums
og Burðaráss vera góðan fyrir hlut-
hafa félaganna, þar sem styrkur
Straums innanlands og Burðaráss er-
lendis mun nýtast sameinuðu félagi
vel.“ Þórður segir markmið samein-
ingarinnar að mynda stóran og öfl-
ugan fjárfestingarbanka með styrkar
stoðir á innlendum og erlendum vett-
vangi. „Straumur hefur á undanförn-
um árum einbeitt sér að fjárfesting-
um hérlendis en Burðarás hefur
fjárfest í vaxandi mæli í Evrópu. Sam-
einað félag hefur því sterka fótfestu
bæði á Íslandi og erlendis. Samruninn
skipar bankanum á meðal stærstu og
öflugustu fjárfestingarbanka á Norð-
urlöndum. Eigið fé sameinaðs banka
ríflega tvöfaldast með samrunanum
og sóknarfæri til fjárfestinga í ein-
stökum verkefnum aukast verulega.
Það er trú mín að samruni félaganna
færi hluthöfum sameinaðs banka auk-
in verðmæti.“
Hann segir allt of snemmt að segja
til um hvort bankinn muni opna skrif-
stofur erlendis, enda verði að horfa til
þess að ekki sé enn búið að ganga
formlega frá samrunanum og jafnvel
þótt af honum verði muni einhver tími
fara í að laga rekstur fyrirtækisins að
breyttu fyrirkomulagi. „Við samein-
ingu félaganna verður hluthafahópur
Straums-Burðaráss fjárfestingar-
banka dreifður og öflugir hluthafar
bætast í hópinn sem ég tel vera mikil
verðmæti fyrir bankann. Í dag eru
hluthafar Straums um fjögur þúsund
en verða yfir tuttugu þúsund eftir
samrunann. Snertiflötur bankans við
almenning mun þess vegna stækka
mjög og fleiri munu fylgjast með
starfsemi bankans.“ Það er afar
ánægjulegt að fjárfestar séu tilbúnir
að treysta starfsfólki væntanlegs
sameinaðs félag fyrir fjármunum sín-
um sem er að mínu mati mikil við-
urkenning á þeirri uppbyggingu sem
átt hefur sér stað.
’Okkar markmið er fyrst og fremst að koma að fyrir-tækjum t.a.m. með aukið fjármagn, auka markaðsvirði
þeirra með umbreytingum og endurskipulagningu og
selja svo okkar hlut að því loknu.‘
’Íslenskur markaður hefur þroskast mjög á undan-förnum árum og hér er mikið af fólki sem auðveldlega
ætti að geta fundið vinnu hjá erlendum fjármála-
stofnunum ef það vill, og margir hafa gert það.‘
Nýjustu viðskipti Straums fjárfestingarbanka erukaup bankans, ásamt öðrum, á um 80% hlut í
Illum-vöruhúsinu í Danmörku, en þau voru gerð rétt
fyrir helgi. Samstarfsaðilar Straums eru Baugur
Group og B2B Holdings. Þessi þriggja aðila hópur,
sem gengur undir nafninu I-Holding ehf. er sami hóp-
ur og keypti Wessel & Vett A/S, eigendur Magasin du
Nord í fyrra. Seljandinn er Merrill Lynch International
Global Principal Investment. Straumur sér um fjár-
mögnun á kaupunum og kemur einnig inn sem eig-
infjárfjárfestir.
Tvö sjálfstæð vöruhús
Illum er eitt af þekktustu vöruhúsum Danmerkur og
verslunarmiðstöðin er til húsa á besta stað í miðborg
Kaupmannahafnar við Strikið. Illum er alþjóðleg vöru-
merkjaverslun sem býður viðskiptavinum sínum nor-
ræn og alþjóðleg vörumerki á sviði hönnunar, tísku og
húsbúnaðar.
Nýir stjórnendur Illum undir eignarhaldi Merril
Lynch, settu sér skýrar áætlanir og markmið á síð-
asta fjárhagsári og tryggðu hagnað á rekstri Illum á
ný. Reksturinn gekk vel á fyrsta ársfjórðungi rekstr-
arársins 2005/2006 og jókst heildarsala um rúmlega
11%.
Vöruhúsin Illum og Magasin verða rekin sem sjálf-
stæð fyrirtæki, með sjálfstæð stjórnendateymi og
stefnu. Patricia Burnett er framkvæmdastjóri Illum og
sagðist vera mjög ánægð með samkomulagið. „Nýir
eigendur setja sér langtímamarkmið sem tryggja
bæði starfsmönnum og sérleyfishöfum öruggan
starfsgrundvöll og bjóða upp á ný og spennandi tæki-
færi fyrir Illum og viðskiptavini okkar. Ég hlakka mjög
til þess að starfa með I-Holding.“
Magasin-hópurinn kaupir Illum
bjarni@mbl.is