Morgunblaðið - 17.09.2005, Qupperneq 68

68 LAUGARDAGUR 17. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Dimitri Eipides hefur starfað aðkvikmyndahátíðum og dagskrár-stjórn í hálfan fjórða áratug.Hann stofnaði Festival Int-
ernational du Nouveau Cinema et de la Vid-
eo de Montreal árið 1971 og var stjórnandi
þeirrar hátíðar í fjórtán ár. Hann stýrir enn
heimildamyndadagskrá hátíðarinnar. Frá
1992 hefur hann verið dagskrárstjóri við
kvikmyndahátíðina í Þessalóníku á Grikk-
landi og hlaut árið 1996 verðlaun Alþjóðlegu
gagnrýnendasamtakana FIPRESCI fyrir
störf sín þar. Hann hefur einnig stýrt Heim-
ildamyndahátíðinni í Þessalóníku frá árinu
1999. Allt frá árinu 1987 hefur Eipides verið
einn af alþjóðlegum dagskrárstjórum á
Kvikmyndahátíðinni í Toronto sem er meðal
virtustu hátíða í heimi. Eipides hefur kennt
kvikmyndafræði við háskóla og setið í fjölda
dómnefnda á kvikmyndahátíðum.
Aðspurður um muninn á kvikmyndahátíð-
um nútímans og venjulegri söluráðstefnu
svarar Dimitri því til að auðvitað séu sumar
kvikmyndahátíðir með því sniði að auðvelt
sé að rugla þeim saman við venjulegar ráð-
stefnur þar sem kaupmenn auglýsi vörur
sínar.
„Á slíkum hátíðum finnurðu hins vegar
myndir sem eru líkari fjöldaframleiddri
vöru en sérstakri list. Þær hafa til dæmis
fyrirfram ákveðið magn af nekt, ofbeldi og
öðru sem lög gera ráð fyrir að sjáist í kvik-
myndum – oftar en ekki eru þetta banda-
rískar kvikmyndir. Á hinn bóginn hefurðu
kvikmyndahátíðir á borð við þessa þar sem
forminu eru gerð listræn skil. Þar sem við-
horfið til kvikmyndaformsins er vits-
munalegt og þar sem hugmyndir og listræn
sýn bera ætíð með sér þjóðfélagslega skír-
skotun.“
Að þessu sinni hefur Dimitri umsjón með
tveimur flokkum: Vitrunum, þar sem mynd-
ir ungra og hæfileikaríkra leikstjóra verða
sýndar, og Sjónarrönd, en þar verður kvik-
myndagerð eins lands kynnt sérstaklega.
Eingöngu nýjar myndir
Um flokkinn Vitranir segir Dimitri að hér
sé um nýjan keppnisflokk að ræða á kvik-
myndahátíðinni.
„Í þessum flokki verða einungis nýjar
myndir sem eiga það sameiginlegt að vera
gerðar af óháðum kvikmyndagerðarmönnum
sem eru að gera sína fyrstu eða aðra kvik-
mynd. Þessar kvikmyndir eru sumpart and-
svar okkar tíma við þeirri markaðs- og sölu-
hyggju sem er svo sterk í dag og við þeim
yfirráðum sem Hollywood hefur á kvik-
myndamarkaðnum. Þessir sjálfstæðu kvik-
myndagerðarmenn leitast sífellt við að tjá
umhverfi sitt á nýjan hátt og með því víkka
þeir og teygja kvikmyndaformið út. Ég hef
unnið við að kynna myndir af þessu tagi í
mörg ár og það sem mér finnst ennþá
merkilegast við starfið er að myndirnar
virðast alltaf falla almenningi jafnvel í geð.
Margir halda kannski í fyrstu að þetta séu
aðeins listrænar myndir fyrir menningarvita
en svo er alls ekki, þetta eru gamanmyndir,
drama- og spennumyndir, í rauninni öll flór-
an fyrir utan Hollywood-formúlumyndir.“
Annars segir Dimitri að það sem heilli
hann fyrst og fremst við kvikmyndir sé það
sama og heilli fólk við bókmenntir og leik-
hús, nefnilega sagan. Fólk hafi gaman að því
að heyra – og sjá – sögur og kvikmynda-
formið sé, þegar öllu er á botninn hvolft,
einungis enn ein viðbótin við sagnaformið.
„Hins vegar tel ég að kvikmyndir ættu að
leita lengra í listrænar áttir. Það hafa að
sjálfsögðu margir farið með kvikmynda-
formið eins og um fágaða list sé að ræða og
þar er sóknarfæri formsins að finna.“
Þegar hann er svo spurður út í land eða
heimshluta sem honum finnst vera að sækja
í sig veðrið í alþjóðlegri kvikmyndagerð,
liggur hann ekki á svarinu:
„Asía er mjög virk. Bæði Suður-Kórea og
Kína framleiða býsnin öll af kvikmyndum og
þar eru gæðin orðin mjög mikil. Annað land
sem er mjög áhugavert í sambandi við kvik-
myndir er Íran þar sem kvikmyndagerð er á
mjög háu stigi þrátt fyrir þá menningarlegu
og pólitísku erfiðleika sem leikstjórar þurfa
oft að glíma við. Nú er svo komið að á kvik-
myndahátíðum í Cannes og Berlín eru yf-
irleitt ekki færri en þrjár, fjórar íranskar
kvikmyndir til sýningar.“
Aðdáandi íslenskra kvikmynda
Dimitri segist vera mikill aðdáandi ís-
lenskra kvikmynda – hann þekki þær allar,
meira eða minna.
„Þegar ég skipulagði kvikmyndahátíð-
irnar í Þessalóníku sýndum við allar myndir
Friðriks Þórs og hann hefur tvívegis verið
viðstaddur hátíðina sem gestur. Þar fyrir
utan sýndum við Nóa Albínóa og kvikmynd
Baltasars, 101 Reykjavík. Það sem mér
finnst merkilegast er að þrátt fyrir smæð
þjóðarinnar sé svona þróuð kvikmyndagerð í
gangi. Einnig eru myndirnar frumlegar,
mannlegar og fullar af húmor. Þetta fyllir
mig auk þess bjartsýni fyrir hönd hátíð-
arinnar því að það er möguleiki á því að
Reykjavík geti í framtíðinni orðið að eins-
konar miðpunkti óháðrar kvikmyndagerðar í
heiminum.“
Undirritaður ákveður í framhaldinu að
halda því fyrir sig og lesendur Morg-
unblaðsins að Deuce Bigalow: European Gi-
golo sé önnur vinsælasta myndin í kvik-
myndahúsum Reykjavíkur. Hann stenst þó
ekki freistinguna að spyrja Dimitri hver sé
síðasta Hollywood-myndin sem hann sá. Di-
mitri hlær roknahlátri eftir að spurningin
hefur verið borin upp, þagnar síðan og eftir
smáumhugsun kemur svarið:
„Ég bara man það ekki“.
Svarið við síbyljunni
Í lok þessa mánaðar hefst Alþjóðlega kvikmyndahátíðin í
Reykjavík. Dagskrá hátíðarinnar er fjölbreytt að vanda en
að þessu sinni hefur Grikkinn Dimitri Eipides yfirumsjón
með tveimur kvikmyndaflokkum. Höskuldur Ólafsson
ræddi við Dimitri um kvikmyndahátíðir almennt og mik-
ilvægi þeirra í markaðssamfélagi nútímans.
’Þessar kvikmyndir eru sum-part andsvar okkar tíma við
þeirri markaðs- og söluhyggju
sem er svo sterk í dag og við
þeim yfirráðum sem Holly-
wood hefur á kvikmyndamark-
aðnum.‘
Úr líbönsku kvikmyndinni A Perfect Day sem verður í flokknum Vitranir sem Dimitri Eipides hefur yfirumsjón með á Alþjóðlegu kvikmyndahátíðinni í Reykjavík.
Dimitri Eipides er þekktur dagskrárgerð-
armaður kvikmyndahátíða um allan heim.
Alþjóðlega kvikmyndahátíðin í Reykjavík
verður haldin dagana 29. september til 9.
október.
www.filmfest.is
hoskuldur@mbl.is