Morgunblaðið - 19.09.2005, Blaðsíða 28

28 MÁNUDAGUR 19. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Ólafur Guð-mundsson
fæddist í New York
hinn 4. júlí 1944.
Hann lést á Land-
spítalanum 9. sept-
ember síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Andrea Eygló
Gísladóttir, f. 3.
nóv. 1912, d. 6. feb.
1962, og Guðmund-
ur Ólafsson, f. 26.
des. 1910, d. 11.
apríl 1974. Systir
Ólafs er Jóhanna
Sigríður Guð-
mundsdóttir, gift Gylfa Svavars-
syni. Þau eru búsett í Noregi og
eignuðust sjö börn, af þeim eru
sex á lífi, Andrea, f. 13.9. 1962,
Laufey, f. 31.12. 1963, Halla, f.
11.1. 1966, Svavar, f. 21.12. 1967,
d. 27.3. 1998, Rut, f. 20.8. 1970,
Friðbjörg, f. 21.7. 1972, og Þórð-
ur, f. 5.6. 1974.
Fyrri kona Ólafs var Jóhanna
Lövdahl, þau skildu. Börn þeirra
eru: 1) Andri Birkir Ólafsson, f.
22.2. 1968, búsettur í Danmörku,
maki María Guðbjartsdóttir, f.
17.6. 1968. Synir þeirra eru Jó-
hann Ólafur, f. 10.10. 1990, og
Andri Hrafn, f. 10.11. 1991. 2)
aður æfingakennari við Æfinga-
og tilraunaskóla Kennarahá-
skóla Íslands sem nú heitir Há-
teigsskóli. Hann gegndi aftur
stöðu námsstjóra í eðlis- og efna-
fræði árin 1979–1982 jafnframt
því að sinna að hluta starfi sínu
sem grunnskólakennari. Hann
hafði umsjón með endurskoðun
námsefnis í eðlis- og efnafræði
hjá Námsgagnastofnun í nokkur
ár og eftir Ólaf liggur mikið
námsefni í þessum greinum.
Hann kenndi kennslufræði eðlis-
fræðinnar við Kennaraháskóla
Íslands í um 30 ár og hélt fjölda
námskeiða á vegum símenntunar
Kennaraháskólans og fræðslu-
skrifstofa um allt land, hið síð-
asta á Austurlandi í ágúst 2004.
Ólafur var áhugamaður um skák
og hafði í fjölda ára umsjón með
ungum skákmönnum í Æfinga-
skóla KHÍ og undir hans stjórn
varð skáklið skólans um árabil
margfaldur Íslandsmeistari og
Norðurlandameistari í skóla-
skák.
Ólafur hafði frá haustinu 1998
umsjón með gerð kennsluhluta
Rafheima, fræðsluseturs Orku-
veitu Reykjavíkur, og starfaði
við þróun þeirra og kennslu frá
1999 til dauðadags. Þá sinnti
hann ýmsum sérverkefnum fyrir
Orkuveituna, m.a. í tengslum við
Vetrarhátíð í Reykjavík.
Útför Ólafs verður gerð frá
Dómkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Olga Björk Ólafs-
dóttir, f. 18.11.
1973, maki Roland
Hartwell, f. 17.
ágúst 1969.
Eftirlifandi eigin-
kona Ólafs er Hlín
Helga Pálsdóttir, f.
25.10. 1949. For-
eldrar hennar eru
Páll Agnar Pálsson,
fyrrv. yfirdýra-
læknir, f. 9.5. 1919,
d. 10.7. 2003, og
Kirsten Henriksen
dýralæknir, f. 22.3.
1920. Börn Ólafs og
Hlínar eru: 1)Helga Lára Ólafs-
dóttir, f. 23.2. 1980, sambýlismað-
ur Ásgeir Friðriksson, f. 14.5.
1973. 2) Magnús Björn Ólafsson,
f. 21.1. 1982.
Ólafur ólst upp á Grettisgötu
27 í Reykjavík. Hann lauk kenn-
araprófi 1965 og starfaði við
kennslu allan sinn starfsferil með
megináherslu á raungreinar
einkum eðlis- og efnafræði. Hann
kenndi við Barnaskóla Garða-
bæjar og Garðaskóla frá 1965 til
1972 er hann gerðist námsstjóri í
eðlis- og efnafræði hjá skólarann-
sóknadeild menntamálaráðuneyt-
isins. Haustið 1976 var hann skip-
Ljúflingur er látinn. Vart er liðið
ár síðan ljóst varð hversu komið var
með heilsu Óla en hann stóð keikur
og baráttuglaður, stundaði vinnu
sína, sótti myndlistarsýningar og
tónleika af kappi og ekki skyldi get-
ið um vágestinn. Frændgarðurinn
hnípinn og kvíðafullur enda reyndist
það ekki að ófyrirsynju. Niðjar Gísla
Jóhannessonar og Friðbjargar Frið-
leifsdóttur sjá nú enn á bak kærum
frænda og gleðigjafa. Frændurnir
tveir þeir Óttarr Proppé, d. 11.9.
1993, og nú Óli, báðir fæddir á lýð-
veldisárinu 1944 með fárra mánaða
millibili, hafa verið frá okkur teknir.
Þeim var sammerkt að vera fremst-
ir í flokki við að gleðja unga og aldna
með söng og spili þegar saman var
komið. Skarð þeirra verður ekki
fyllt og þeir munu lengi tregaðir.
Sex ára aldursmunur nægir til að
ekki liggja leiðir saman í leikjum né
þroska og svo var um okkur Óla. Þó
fylgdumst við að enda ekki langt
milli æskuheimila. Á fullorðinsárum
lágu leiðir ekki saman daglega þótt
bæði fengjust við kennslu, en hlýtt á
milli, ætíð.
Systir Óla, Jóhanna Sigríður, bú-
sett í Noregi, sér nú á bak sínum
eina bróður en með þeim voru miklir
kærleikar og heimsóknir tíðar á
milli. Foreldrar þeirra skildu er þau
systkin voru enn ung að árum og
ljóst að það var ungum barnssálum
þungt. Andrea föðursystir mín flutt-
ist þá til Gísla föður síns, sem var
orðinn ekkjumaður, með börnin að
Grettisgötu 27. Þetta var mikið fjöl-
skylduhús, á efri hæðinni bjuggu
þau Ólafía, yngsta systir Andreu, og
Atli Már með sínum börnum og var
samgangur mikill. Afa Gísla naut
ekki lengi við og Andrea var nú ein
með börnin og vinnudagur langur til
að ná endum saman, enda ekki
styrkjum né bótum fyrir að fara.
Börnin unnu móður sinni allt er þau
máttu strax og þau höfðu aldur til.
Föður mínum var annt um velferð
systur sinnar og tengsl voru milli
heimila þeirra. Einstakt trygglyndi
sýndi Óli móður minni alla tíð. Hann
vildi án vafa launa það sem hann
taldi hana hafa þeim systkinum gott
gjört í barnæsku og þá sérílagi um
jól. Litlar hendur fengu verk að
vinna og laun fyrir og síðan farið út
að kaupa gjafir handa mömmu.
Þessu gleymdu þau systkin ekki og
það brást ekki að á aðfangadag birt-
ust þeir feðgar Óli og Magnús með
fallega og ilmandi skreytingu sem
Hlín hafði útbúið og færðu móður
minni. Óli gaf sér góðan tíma til
spjalls og notalegheita, enginn asi
þar meðan flestir borgarbúar
þeystu um í kappi við klukkuna. Óli
átti líka til að birtast óforvarandis á
fallegum sumardegi að klappa gam-
alli konu á vangann. Falleg og minn-
isstæð stund er hann greip í selló
föður míns, en Óli hóf að læra selló-
leik fullorðinn maður sér til ynd-
isauka enda músikalskur eins og
víða kemur fram í ættinni. Það
gleymist ekki hversu hlýr, glaður og
natinn Óli var ævinlega við lítil
frændsystkin og lagði sig í fram-
króka við að ættarmót okkar
„Grettlinga“ mættu vera þær gleði-
stundir sem þær ævinlega voru.
Fátt veitti Óla meiri unun en góð-
ar stundir úti í náttúrunni, hjá vini
sínum Erni í Húsey eða með fjöl-
skyldu sinni og sárt til þess að vita
að þau Hlín geti ekki notið fleiri
stunda saman í sumarbústaðnum er
veitti þeim svo mikla gleði.
Hetjulegri baráttu er lokið. Ég er
þakklát fyrir að mér auðnaðist að
eiga kveðjustund við sjúkrabeð Óla
sólarhring fyrir andlát hans, ljóst
var að hverju stefndi, stundirnar
yrðu ekki margar úr þessu. Fallega
rauða hárið og skeggið var orðið
hvítt, þrautir liðins árs höfðu tekið
sinn toll, friður ríkti yfir ásjónunni
og mér fannst sem ég sæi afa okkar
á dánardægri.
Edda Óskarsdóttir.
Óli Guðmunds var fallegur maður,
með kastaníubrúnt hár, dálitlar
freknur, dimmbrún augu og kank-
víst bros, sem hann var óspar á.
Hann hafði svolítinn söng í talinu,
sem gerði ennþá skemmtilegra að
hlusta á hann segja frá. Hann lét sér
ekki nægja að tala um hlutina held-
ur framkvæmdi þá strax, var jafnvel
kominn í ákvörðunarstað á inniskón-
um ef því var að skipta. Hann gaf
mikið af sér, í leik og starfi, hafði
einhvern veginn alltaf stund aflögu
fyrir aðra.
Hlín Helga, eiginkona hans, var
gæfukaflinn í lífi hans. Þau voru
samvalin í þeim lífsstíl að lifa lífinu
lifandi. Og honum leið vel á Sól-
eyjargötu 7.
Hvern aðfangadag jóla kom Óli
færandi hendi með jólaskreytingu til
foreldra minna og gaf sér tíma í
spjall. Seinni árin vorum við hjónin
líka komin í jólahópinn hans og þá
var heimalöguð kæfa með í för. Og
svo var hann bara svo yndislegur og
skemmtilegur frændi. Lífskúnstner.
Mæður okkar voru systur. Milli
þeirra ríkti einstök og falleg vinátta
alla tíð. Við bjuggum í sama húsi, á
Grettisgötu 27. Óli átti heima niðri,
á hæðinni, með systur sinni og móð-
ur, en ég hjá foreldrum mínum uppi
í risi. Vorum við elstu systurnar
jafnaldrar þeirra Óla og Hönnu
Siggu og við fjögur nánast eins og
systkini. Stiginn var hlaupinn oft á
dag upp og niður til að sinna einu og
öðru eða bara til að hafa það nota-
legt saman. Móðursystkini og fjöl-
skyldur komu oft í heimsókn. Föt
voru saumuð, reiðhjól gerð upp,
dúkkuhús smíðuð, rifsberin og rab-
arbarinn tínd úti í garði, sultað og
saftað, senst og barna gætt, staðið á
kattavaktinni, skúrað út úr dyrum
o.s.frv. Og við krakkarnir virkjuð.
Við fengum að fara árlega niður til
Andreu í jólaönnunum til þess að
móta og baka smákökudeig annan
daginn og skreyta hinn daginn. Það
var gert af listfengi, metnaði og
gleði.
Húsið sem við bjuggum í var járn-
klætt timburhús, rautt með grænu
þaki, þar sem afi og amma höfðu bú-
ið alla tíð og eignast sín átta börn.
Þar var mikill steingarður sem afi
hafði hlaðið og tré sem amma hafði
gróðursett. Þar áttum við krakkarn-
ir okkar hamingjusömu bernsku.
Stundirnar með Óla á seinni árum
eru eftirminnilegar. Hann var mjög
flinkur að elda mat og bauð um-
svifalaust í „naglasúpu“, sem hann
kallaði svo, hreindýra- eða kópa-
kjötssteik, svo eitthvað sé nefnt.
Stundin hjá þeim Hlín í yndisreit
þeirra við Apavatn í fyrra er
ógleymanleg, við veisluhöld, gítar-
spil og söng, þar sem Óli flutti líka
óvænt eigin ljóð og lög.
Óli hafði gaman af að glíma við
verkefni og leysti þau oft á hugvits-
samlegan hátt. Hann var fullur af
lífsþrá, en síðasta verkefnið reyndist
honum ofviða svo sárt sem það er
okkur fjölskyldu hans og vinum.
Veri þessi góði frændi og vinur kært
kvaddur með þökk.
Björg Atla.
Mér þótti afar vænt um Óla
frænda minn og hann var mér mjög
góður alla tíð. Það var gaman að
vera með honum í Noregi hjá
Hönnu Siggu systur hans og hitta
þau svo aftur saman á Íslandi.
Óli frændi var mjög blíður og
hjartahlýr.
Kristur minn, ég kalla á þig,
komdu að rúmi mínu.
Gjörðu svo vel og geymdu mig,
Guð, í skjóli þínu.
(Höf. ók.)
Ég sendi konunni hans, henni
Hlín, börnunum og Hönnu Siggu
mínar innilegustu samúðarkveðjur.
Friðbjörg Proppé.
Kæri vinur, með brotthvarfi þínu
hefur myndast hjá okkur tómarúm
sem ekki verður fyllt. Vinátta okkar
þriggja öll þessi ár er einstök og við
lítum á það sem forréttindi að hafa
fengið að standa þér svo nærri. Okk-
ar sterka bræðralag var aldrei rætt
en var samt svo traust að alltaf
mátti reiða sig á það. Það var dýr-
mætt að svo ólíkar persónur sem við
vorum skyldu geta náð svo vel sam-
an og líklega höfum við sótt til þín
margt af því sem okkur skorti.
Þú varst einstakur maður og
gæddur sérstakri sköpunargáfu og
listfengi. Það fór vel á því að þú
valdir þér starfsvettvang þar sem
aðrir fengu að smitast af eðlislægu
rannsóknareðli þínu og áhuga. Í
kennslunni hafðir þú hvetjandi áhrif
á fjölda ungmenna. Eðlisfræðin lá
vel fyrir þér og listrænt sjónarhorn
þitt skein í gegn í námsgögnunum
sem þú samdir og það gæddi þau
sérstöku lífi.
Fyrir rúmum þremur áratugum
bauðst þú litlum hópi manna á skák-
mót og sá sami hópur hefur alla tíð
síðan hist reglulega til þess að tefla.
Þú varst sjálfkjörinn foringinn í
hópnum. Það var ekki síst við skák-
borðið sem hæfileikar þínir og frum-
leiki nutu sín hvað best. Þínar skák-
ir skáru sig úr, því að þær voru
alltaf fjörugar og skemmtilegar.
Ykkur Hlín tókst að skapa fallegt
og skemmtilegt heimili á Sóleyjar-
götunni. Það fór ekki fram hjá nein-
um sem heimsótti ykkur að þarna
var hús með sál. Alltaf var opið hús
þar sem gestir og gangandi voru
boðnir velkomnir í hjarta Reykja-
víkur. Gestrisnin og hlýjar móttökur
voru af gamla skólanum.
Á sextugsafmælinu þínu fyrir
rúmu ári síðan lék allt í lyndi og það
var eins og þú hefðir náð öllum þín-
un meginmarkmiðum. Eins og þér
var lagið varst þú hrókur alls fagn-
aðar og afmælisveislan var hin
glæsilegasta í alla staði. Ykkar litla
paradís við Apavatn var ákjósanleg
umgjörð á þessari gleðistundu. Þú
varst búinn að ljúka farsælu ævi-
starfi í kennslunni og varst tilbúinn
til þess að einbeita þér að því að
virkja þekkingu þína og sköpunar-
gleði við áframhaldandi uppbygg-
ingu Rafheima Orkuveitu Reykja-
víkur. Strax eftir afmælið fórstu í
skemmtiferð til Ítalíu og lífið brosti
við þér.
Í okkar minningu ert þú geislandi
og skemmtilegur æskuvinur og við
erum ríkari fyrir það að hafa átt
samleið mér þér. Megir þú hvíla í
friði, og blessun fylgi Hlín og fjöl-
skyldu þinni.
Þínir æskuvinir,
Ingólfur og Stefán.
Ég var á heimleið frá útlöndum
þegar mér bárust þau tíðindi að
Ólafur Guðmundsson, granni minn
til fjölmargra ára, væri látinn. Það
hefði ekki átt að koma mér á óvart
en einhvern veginn er það svo að
fæstir eru í raun fyllilega undirbúnir
þegar kall vinar kemur, stundum
líknandi, stundum miskunnarlaust.
Hátt í þrjá áratugi bjó Óli í Sól-
eyjargötunni í næsta húsi við fjöl-
skyldu mína. Þetta eru gamaldags
hús, þrjá kynslóðir í hvoru húsi.
Hlín kona hans hafði búið á númer
sjö nær allan sinn aldur, verið leik-
félagi bræðra minna, og síðan urðu
börn þeirra leikfélagar dóttur minn-
ar.
Óli varð þegar góður granni og
eins og þeir gerast bestir, brosmild-
ur og hlýr, og alltaf reiðubúinn að
ráðleggja ef eitthvað var úr lagi
gengið. Það duldist engum þegar
vorið var komið í Sóleyjargötuna. Þá
var Óli kominn í vinnugallann og út
á Fjólugötu til að dytta að bílum
fjölskyldnanna uppi og niðri, greini-
lega í essinu sínu. Ég sá oft til hans
út um eldhúsgluggann og fór út á
stétt til að spjalla um náttúruna,
ferðalög, börnin og lífið í landinu.
Oft bættust fleiri í hópinn, tengda-
foreldrar hans, eiginkonan, foreldr-
ar mínir, allt eftir því hverjir voru á
róli.
Í vor er leið vantaði eitthvað í
Fjólugötuna. Enginn Óli í vinnu-
galla, ekkert líf úti á stétt. Óli var
orðinn veikur og nú er hann allur,
ekkert verður eins í götunni.Við öll á
Sóleyjargötu 9 og bræður mínir
sendum Hlín, börnum Óla, Kirsten
tengdamóður hans og öðrum ætt-
ingjum innilegustu samúðarkveðjur
okkar.
Guðrún Kvaran.
Ólafur Guðmundsson, kær vinur
og fyrrum samstarfsfélagi, er látinn.
Ég kenndi með honum í Æfinga-
skóla Kennaraháskóla Íslands (síðar
Háteigsskóla), í Kennaraháskólan-
um og líka á endurmenntunarnám-
skeiðum fyrir starfandi kennara.
Einnig kenndi hann mínum eigin
börnum eðlisfræði í Æfingaskólan-
um.
Hann var góður kennari sem fékk
nemendur sína, hvort sem um var að
ræða börn eða fullorðna til að hugsa
og leita lausna á hinum ýmsu lög-
málum eðlisfræðinnar upp á eigin
spýtur. Þegar hann var beðinn að
gefa skýringar á hinu og þessu brást
hann gjarnan við með því að spyrja
nýrra spurninga og þannig leiddi
hann nemandann áfram í sinni eigin
þekkingarleit.
Það var ævintýri líkast að koma
inn í eðlisfræðistofuna hans Óla.
Hann sá gagnsemi og möguleika í
svo mörgu og safnaði að sér ýmsu
dóti og hlutum sem hann síðan not-
aði til að gæða kennsluna lífi og út-
skýra flókin fyrirbæri. Í tvígang
kenndum við saman á námskeiði
fyrir starfandi kennara sem haldin
voru á Laugarvatni. Þangað kom
hann akandi á Land-Rovernum sín-
um með fullan bíl af dóti, s.s. forláta
poppvél, ryksugu og ýmislegt fleira
forvitnilegt sem unnið var með á
ógleymanlegan hátt. Á kvöldin var
gjarnan sungið og hann kenndi
okkur öllum danska keðjusönginn
„Rosen fra Fyn“ og stjórnaði hópn-
um af sinni einstöku snilld.
Síðastliðna mánuði áttum við
margar dýrmætar stundir og sam-
ræður sem mér eru afar kærar í
minningunni.
Elsku Hlín og fjölskylda. Ykkar
söknuður er mikill en minningarnar
dýrmætu lifa áfram. Óskar minn
sendir Magnúsi vini sínum og ykkur
öllum innilegar samúðarkveðjur frá
Bandaríkjunum.
Gunnhildur Óskarsdóttir.
Sem kennari var Óli Guðmunds
engum líkur. Hann átti afar létt með
að ná athygli nemenda og beitti þá
oftar en ekki einhvers konar töfra-
brögðum sem auðvelt var að tengja
við eðlisfræðina sem var hans aðal
kennslugrein. Hann var maður at-
hafna; nemendur áttu að þreifa á,
gera tilraunir og upplifa, ekki bara
læra af bókinni. Námið varð leikur
og kennslan líka. Samt tók Óli
kennsluna alvarlega og naut virð-
ingar og trausts nemenda sinna.
Hann varð auðveldlega vinur nem-
endanna og var annt um velferð
þeirra í lífinu ekki síður en náms-
árangur.
Sem vinur, spilafélagi og ferða-
félagi var Óli líka alveg einstakur.
Fyrir 20 árum síðan fórum við tvær
fjölskyldur saman í tjaldferðalag um
Evrópu. Fallegir staðir og gott veð-
ur var leitað uppi og svo var dvalið
um tíma á hverjum stað. Óli fann
upp á ýmsu til að skemmta stóru
krökkunum, keypti til dæmis
gúmmíbát við Comovatnið og sigldi
með þeim milli smáþorpa meðan
aðrir sóluðu sig á ströndinni. Þannig
ferðalög voru í anda Óla og hann fór
í mörg slík með fjölskyldu sinni og
vinum. Útivist og ferðalög voru hans
líf og yndi. Hann vildi ekki gera of
stíf ferðaplön en láta veður, áhuga
og stemningu ráða ferðinni. Við sem
vildum hafa meira skipulag á hlut-
unum urðum að sætta okkur við að
dagskipan og ferðaplön gátu riðlast.
Enda urðu ferðalögin mun skemmti-
legri. Óli var ævintýramaður og vildi
gefa svigrúm fyrir hið óvænta.
Þannig var hann líka við spilaborðið
þegar við spiluðum bridge. Staðlað-
ar reglur voru honum lítt að skapi,
hyggjuvit og tilfinningar réðu oftar
en ekki ferðinni. Hann var mikill
spilamaður en mestu skipti samt að
hafa gaman af leiknum.
Óli var gæfumaður í sínu lífi.
Hann átti yndisleg börn og var ein-
stakur pabbi og vinur barnanna
sinna. Hlín var ekki bara konan
hans heldur líka félagi og vinur sem
virti hann og gaf honum það svig-
rúm sem hann þurfti til að njóta sín.
Ánægjulegt var að fylgjast með
þeim þegar þau keyptu sumarbú-
stað við Apavatn fyrir einu og hálfu
ári. Allt var eins og þau vildu hafa
ÓLAFUR
GUÐMUNDSSON