Morgunblaðið - 05.10.2005, Qupperneq 45

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. OKTÓBER 2005 45
ST. PAULI, rauða hverfið í Ham-
borg, verður seint talið með vist-
vænni stöðum, hinsvegar er það
með líflegri gróðrarstíum mann-
legrar eymdar og niðurlægingar.
Kjörinn bakgrunnur Beint á vegg-
inn, myndar tyrkneskættaða Þjóð-
verjans, undrabarnsins Akin, sem
tekst óhugnanlega vel að draga
upp grimmsterka mannlífsmynd úr
soranum, þar sem þjóðarbrotið
hans kemur mjög við sögu.
Sibel (Kekilli), er tvítug stúlka af
tyrkneskum ættum, alin upp á
strangtrúuðu múslimaheimili sem
settust að í Þýskalandi á sjöunda
áratugnum. Hún hefur aðrar skoð-
anir á lífinu en foreldrarnir, vill fá
að njóta lífsins hömlulaust, slíkar
andstæður bjóða hættunum heim
og í myndarbyrjun er hún í með-
ferð á geðsjúkrahúsi eftir mislukk-
aða sjálfsmoðstilraun.
Þar er einnig vistaður landi
hennar Cahit (Unel), drykkjusjúkur
utangarðsmaður, ríflega helmingi
eldri en stúlkan. Hann er einnig
undir læknishendi eftir sjálfs-
vígstilburði sem marka hrikalegt
upphaf myndarinnar.
Sibel sér í Cahit útgönguleið úr
ströngum foreldrahúsunum með
því að giftast honum. Hann hefur
ekki útlitið, stöðuna eða aldurinn
með sér en ráðahagurinn er sam-
þykktur. Cahit gengur í bráða-
birgðahjónabandið til að fá ókeypis
húshjálp sem borgar jafnvel með
sér.
Sibel tekur frelsinu opnum örm-
um, drekkur, tekur í nös, liggur þá
sem vilja. Cahit heldur áfram á
sömu braut, þau sigla hraðbyri í
glötun en gefa sér óvænt tíma til
að verða ástfangin. Þau eru brenni-
merkt aðstæðunum, samband
þeirra endar með því að Cahit
drepur eljara sinn og Sibil flýr til
lands feðra sinna og segist bíða
Cahit.
Sibil og Cahit eru ekki mest að-
laðandi par kvikmyndasögunnar en
þau hafa sinn sjarma. Það er lengi
vel erfitt að hafa með þeim snefil
samúðar, þau eru að gera það sem
þau kjósa af frjálsum vilja. Sjálfs-
tortímingarhvötin er yfirþyrmandi,
umhverfið hrátt, skítugt og grátt,
persónurnar flestar á mismunandi
lágu stigi í botnfallinu sem er fjöl-
skrúðugt í borginni. Og endalokin
segja manni að ekki sé við miklu að
búast af þeim, „Sibil mun aldrei
gera þér neitt annað en til bölv-
unar,“ eitthvað á þá leið segir vinur
Cahits og virðist hverju orði sann-
ara.
Rótleysi beggja stafar að miklu
leyti af því hver þau eru og hvaðan
þau koma, Beint á vegginn er und-
andráttarlaus lýsing á aðstæðum
Tyrkja á meðal herraþjóðarinnar
sem hefur markað þeim bás. Akin
sendir þau til gamla föðurlandsins,
hvort það reynast bjargráð er önn-
ur saga.
Þótt ófrýnileg sé rennur myndin
hratt framhjá, líkt og líf að-
alpersónanna. Beint á vegginn
hefst með skelfingu sem helst óslit-
ið allt til enda. Akin glæðir verkið
sitt kolsvörtum húmor, þannig
verður það bærilegra og leikararnir
hjálpa mikið með trúverðugri túlk-
un. Unel er heillandi náungi sem
minnir í útliti á sambland af Ratso
og Jagger og leikhæfileikarnir slík-
ir að hann stendur uppi sem kjarni
myndarinnar og sú persóna sem
gerir hana áhugaverða og manni er
ekki sama um. Kekilli skilar nöfnu
sinni ásættanlega, ekki síst þegar
haft er í huga að hlutverkið er erf-
itt og að auki það fyrsta á ferli
leikkonunnar. En Beint á vegginn
er fyrst og síðast þrekvirki Akins
hins unga.
Vonlaust par
KVIKMYNDIR
Regnboginn: AKR 2005
Leikstjóri: Fatih Akin. Aðalleikendur: Bir-
ol Unel, Sibel Kekilli, Catrin Striebeck,
Guven Kirac, Meltem Cumbul. 121 mín.
Þýskaland/Tyrkland. 2004.
Beint á vegginn (Head On/Gegen die
Wand)
„Akin glæðir verkið sitt kolsvörtum
húmor, þannig verður það bæri-
legra og leikararnir hjálpa mikið
með trúverðugri túlkun,“ segir m.a.
í dómi.
Sæbjörn Valdimarsson
FJÖLDI aðstandenda mynda verð-
ur viðstaddur sýningar á yfirstand-
andi Alþjóðlegri kvikmyndahátíð í
Reykjavík. Tveir góðir gestir verða
á staðnum í kvöld og gefst áhorf-
endum tækifæri til að spyrja þá
spjörunum úr eftir sýningarnar.
Senegalska myndin Moolaadé er
sýnd í Háskólabíói kl. 19.30 og
verður aðstoðarmaður leikstjóra
Samba Gadjigo viðstaddur. Enn-
fremur sækir hátíðina heim leik-
stjórinn Stuart Samuels og verður
hann á sýningu heimildarmyndar
sinnar Midnight Movies: From the
Margin to the Mainstream í Tjarn-
arbíói kl. 21. Til viðbótar heldur
Stuart á föstudaginn masterclass-
námskeið um heimildarmyndir og
poppmenningu í Tjarnarbíói á milli
15 og 17.
Gestir AKR
í dag
www.filmfest.is
MEGAS orti einu sinni að Guð byggi
í galeiðunni, í gaddavírnum og í
göturæsinu. Það kemur berlega í
ljós í heimildarmyndinni Hræddur/
helgur, sem fjallar um eins konar
pílagrímsför leikstjórans Velcrow
Ripper. Ekki pílagrímsför til Mekka
eða Pýramídans mikla eða jafnvel
Stonehenge, heldur til staða þar sem
voðalegir atburðir hafa átt sér stað.
Þetta eru Bhopal á Indlandi þar sem
íbúarnir eru enn að takast á við af-
leiðingar gríðarlegs gasleka, Kamb-
ódía þar sem börn þurftu að horfa
upp á foreldra sína pyntaða og
myrta, New York eftir ellefta sept-
ember og Hiroshima, Afganistan,
Bosnía og fleiri staðir.
Af hverju er Ripper að ferðast
þangað? Jú, í myndinni er bent á að
enginn sé eyland; hryllilegir atburð-
ir í litlu þorpi á Indlandi komi okkur
öllum við. Við getum ekki þroskast
andlega nema með því að taka inn
þjáningar annarra og sýna þeim
samúð í verki. Ripper gerir þetta að
einskonar hugleiðsluæfingu þar sem
hann andar inn þjáningu meðbræðra
sinna og andar út allri þeirri samúð
sem hann á til. Þetta minnir óneit-
anlega á hugleiðslur í ýmsum grein-
um búddisma og vissulega svífur
andi búddismans yfir vötnunum í
myndinni. Ripper segir frá sínum
eigin upplifunum í hugleiðslu meðal
Búddamunka; hún sé ekki flótti frá
veruleikanum heldur tól til að mæta
sjálfum sér og myrkrinu sem býr í
okkur öllum. Hugleiðslan er eins-
konar útgangspunktur Rippers; á
stöðum þar sem skelfilegir atburðir
hafa átt sér stað hafa myrkraöflin
náð völdum, en myndin fjallar um
hvernig fórnarlömb atburðanna hafa
kveikt ljós í myrkrinu, alveg eins og
Ripper segir að hægt sé að gera í
hugleiðslu. Stundum er þetta bara
ljósglæta eins og að búa til listaverk
úr brotum úr húsum eða bílum eftir
stríðsátök, en það skiptir ekki máli.
Aðalatriðið er viðleitnin til að breyta
myrkri í ljós og að finna Guð í götu-
ræsinu og í gaddavírnum.
Þetta er falleg mynd og hún er
áhrifamikil. Ripper segir frá á afar
persónulegan máta, hann þylur ekki
bara upp staðreyndir um atburði úti
í heimi. Frásögn hans er dagbók um
ferðalag til fjarlægra staða, en hún
er líka um innri sálarlendur sem við
eigum öll sameiginlegar. Ekki missa
af henni.
KVIKMYNDIR
Háskólabíó: AKR 2005
Heimildarmynd. Leikstjóri: Velcrow Ripp-
er. 105 mínútur. Kanada 2004.
Hræddur/helgur (Scared/Sacred)

„Ripper segir frá á afar persónulegan máta, hann þylur ekki bara upp
staðreyndir um atburði úti í heimi,“ segir m.a. í dómi.
Jónas Sen
Guð býr í gaddavírnum
og “Bruce Almighty”
KRINGLAN KEFLAVÍKAKUREYRISýningartímar sambíóunum ÁLFABAKKI
VARÚÐ: Þú gætir farið úr
kjálkaliðum af hlátri
GOAL! kl. 6 - 8 - 10.15
VALIANT m/- Ísl tali kl. 6
40 YEAR OLD VIRGIN kl. 8 - 10.15
GOAL! kl. 8
THE CAVE kl. 8
Erfi ðasta brellan er að fá þá til að staldra við.
Frábær rómantísk gamanmynd sem steinliggur fyrir stefnumótið.
Með þeim stórgóða John Cusack og hinni fallegu Diane Lane.
Diane Lane John Cusack
VARÚÐ: Þú gætir farið úr kjálkaliðum af hlátri

A.G. Blaðið
GOAL! kl. 5.30 - 8 - 10.30
MUST LOVE DOGS kl. 3.45 - 6 - 8.15 - 10.30
THE 40 YEAR OLD... kl. 5.30 - 8 - 10.30 B.i. 14 ára.
THE 40 YEAR OLD..VIP kl. 5.30 - 8 - 10.30
VALIANT m/Ísl tal. kl. 3.40
SKY HIGH kl. 3.45 - 6
CHARLIE AND ... kl. 3.45 - 6 - 8.15 - 10.30
STRÁKARNIR OKKAR kl. 8 - 10.30 B.i. 16 ára.
RACING STRIPES m/Ísl tal. kl. 3.30
GOAL kl. 5.30 - 8 - 10.30
THE CAVE kl. 10.30 B.i. 16 ára.
VALIANT m/ Ísl tal. kl. 6
VALIANT m/ensku tali. kl. 8
CHARLIE AND THE... kl. 8
STRÁKARNIR... kl. 10 B.i. 14 ára.
V.J.V. TOPP5.IS
R.H.R. MÁLIÐ
D.V.
S.V. MBL
kvikmyndir.is
LANG VINSÆLASTA
MYNDIN Á ÍSLANDI Í DAG
Háskólabíó kl. 19:30
Miðvikudaginn 5. október
Hvað þýðir
Moolaadé?
www.filmfest.is
Regnboginn
18:00 Teningunum er kastað
20:00 Antares
22:00 Ungur og vitlaus
Tjarnarbíó
19:00 Nikifor minn
21:00 Miðæturmyndir: Af bekknum á miðjuna
Háskólabíó
17:30 George Michael: Önnur saga
19:30 Moolaadé
20:00 Vetrarkoss
22:20 Enginn veit
NÝR BÚNAÐUR
Í TJARNARBÍÓI
Samba Gadjigo er sérfræðingur í afrískri
kvikmyndagerð og ætti því að geta
svarað þeirri spurningu við frumsýningu
nýjasta meistaraverks Ousmane
Sembene, Moolaadé.