Morgunblaðið - 13.12.2005, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. DESEMBER 2005 45
MENNING
Ljósmyndarinn Marco Paoluzzo hafðikomið níu sinnum til Íslands, og íhvert sinn dvalið hér vikum saman.
En þegar hann kom til að vera viðstaddur
opnun sýningar á ljósmyndum sínum í Þjóð-
minjasafninu á dögunum flaug hann í
fyrsta sinn til landsins. „Það er allt öðruvísi
að koma fljúgandi,“ sagði Paoluzzo þar
sem við sátum yfir svörtu morgunkaffi hjá
kollega okkar vestur í bæ. „Ég hef alltaf
komið með ferjunni, með stóra trukkinn
minn og get þá líka komið mér fyrir hvar
sem er.
Þetta er líka í fyrsta sinn sem ég er hér
um miðjan vetur – það fer ekki að birta
fyrr en klukkan ellefu! En síðdegisljósið er
fallegt, í þessar fáu mínútur sem það var-
ir.“
Paoluzzo opnaði ekki bara glæsilega sýn-
ingu á myndum frá Íslandi og Færeyjum í
Myndasal Þjóðminjasafnsins, heldur var
hann líka að gefa út bók í stóru broti með
þessum ljósmyndum og nefnir hana eftir
sögusviðinu: North / Nord.
Þetta er ekki fyrsta bók hans um Ísland
því fyrir tíu árum sendi hann frá sér bók í
sama broti og nefndi eftir landinu. Þá hef-
ur hann einnig gert ljósmyndabækur um
Kúbu, Bandaríkin og Sjanghæ.
  
Marco Paoluzzo byrjaði að taka myndirárið 1967 en eftir tíu mánaða flakk
um Indland nokkrum árum seinna fannst
honum hann vera farinn að ná valdi á miðl-
inum. Þá ákvað hann að verða ljósmyndari,
fór í skóla og útskrifaðist fimm árum síðar,
31 árs gamall. „Þá fannst mér ég verða að
bretta upp ermarnar og fara að vinna. Ég
opnaði stúdíó heima í Sviss og einbeitti mér
að auglýsinga- og iðnaðarljósmyndun. Eftir
15 ár í þeim bransa safnaði ég saman af-
rakstrinum og sá að ég átti í mesta lagi
þrjár myndir sem ég var ánægður með. Þá
ákvað ég að snúa mér aftur að ferða-
ljósmyndun, vinna meira fyrir sjálfan mig.“
Hann keypti sér öflugan trukk með fjór-
hjóladrifi og ákvað að leggja land undir
fót, sumarið var að bresta á og hann vildi
leita í kulda: Ísland varð fyrir valinu.
„Þetta var 1991. Ég var sex vikur á Ís-
landi. Þetta var afar ljúft sumar, falleg
birta og ég náði mörgum góðum myndum, í
lit og svarthvítu. Ritstjóri bókaforlags vildi
gefa út bók með litmyndunum. Árið eftir
kom ég því aftur og myndaði sérstaklega í
lit, fór svo heim til að ljúka við bókina en
þá var komin efnahagskreppa í Sviss. Út-
gefandinn sagðist ekki geta ráðist í útgáf-
una, áhættan væri of mikil. Ég var ekki
sáttur við það en lagði bókina samt til hlið-
ar.
Árið 1993 tók ég mér árs leyfi og ákvað
að eyða árinu í Bandaríkjunum með unn-
ustunni, ferðast um og klára bók sem ég
hafði unnið að um landið um tíma. Eftir
þrjá mánuði var ég búinn að fá nóg! Ég
þoldi Bandaríkin ekki lengur og við flýttum
okkur til Evrópu.
Ég var þunglyndur og leið illa eftir þenn-
an þvæling, við vorum þreytt og þurftum
að jafna okkur – svo við ákváðum að fara
beint til Íslands,“ segir hann og hlær. „Þá
eyddi ég rúmum mánuði hér. Ég ók um
allt, mjög afslappaður og tók myndir í
svarthvítu. Þegar ég sneri heim var ég
kominn með lungann í svarthvíta bók. Þá
fékk ég boð um að vera með stóra sýningu
í Sviss og ákvað að hún yrði um Ísland.
Sýningin tókst vel, viðtökurnar voru góðar,
svo ég ákvað að fara í fjórðu Íslandsferðina
strax árið eftir, 1994, og þá lauk ég við
fyrri bókina. Ég kostaði hana líka sjálfur.“
  
Paoluzzo einbeitti sér nú alfarið aðferðaljósmyndun. Hann kom til Íslands
árið 1995 til að kynna bókina, næst var
hann hér 1997, þá tók við tímabil þar hann
var upptekinn í öðrum hlutum heimsins.
„Konan mín, sem er kínversk, vildi endi-
lega koma til Íslands og þess vegna komum
við hingað með bílinn undir haust 2002.
Það rigndi nánast hvern einasta dag, ljósið
var mjög fallegt og litirnir í landinu. Við
fylgdumst með smalamennsku á fjöllum –
og tíu mánuðum seinna vorum við aftur
mætt til landsins. Við komum fjórum sinn-
um á síðustu þremur árum og dvöldum allt-
af í fjórar til sex vikur.“
Á Þjóðminjasafninu kom upp áhugi á að
sýna myndir Paoluzzos frá þessum síðustu
ferðum og Edda útgáfa hafði lengi vel hug
á að gefa bókina út. „Þeim fannst hún síðan
vera of dýr en mér fannst ég vera kominn
of langt með hana og kostaði bókina því
sjálfur.“ Paoluzzo segir bók sem þessa
vissulega vera dýra, „en þegar þú gefur út
svona persónulega ljósmyndabók gleymirðu
allri vinnunni og ferðunum; ef þú ert
ánægður með útkomuna er gott að ná bara
kostnaðinum aftur. Mér finnst ég hafa af-
rekað eitthvað. Mér finnst ég vera á ferð
eftir eins konar stíg, sérhver bók er eins og
varða á leiðinni. Og ég er ekki búinn með
Ísland, kannski kem ég á næsta ári og held
áfram að mynda, kannski seinna. Eitt er
öruggt; í hvert sinn sem ég kem hingað tek
ég öðruvísi myndir en í fyrri ferðum.“
  
Í myndum bókarinnar er mikið um form-fasta ramma af klettum og svörtum
sandi, gjarnan þar sem ströndin mætir hafi.
Paoluzzo segir að fyrir 15 árum hafi Mýr-
dalssandur verið sinn eftirlætisstaður á
landinu en nú sé hann orðinn of gróinn fyr-
ir sig. En hann haldi mikið upp á mörg
svæði, eins og umhverfi Veiðivatna. „Eftir
sex ferðir komst ég að því að ég kann ekki
að meta Norðurland. Það er of grænt.“
Hann bætir við að þegar hann komi á nýjan
stað, sem honum þyki vænlegur til mynda-
töku, fari hann út með myndavél og þrífót
og rannsaki hann ítarlega. „Ég mynda frá
ýmsum sjónarhornum og lýk alltaf að
minnsta kosti einni filmu, kannski tveimur
eða þremur. Ég reyni að fara nálægt mynd-
efninu, sökkva mér djúpt í landið.“
Síðustu fimm ár hefur Marco Paoluzzo
unnið mikið í Eþíópíu og þrátt fyrir að 80%
myndanna sem hann hefur tekið þar séu í
lit er hann nú að leggja lokahönd á svart-
hvíta bók um landið. „Hún verður gjörólík
þessum bókum um Ísland. Það er mjög erf-
itt að flokka mig sem ljósmyndara, verk
mín eru mjög fjölbreytileg. Ég hef líka í
huga að gera litmyndabók frá Eþíópíu en
það ætti að vera auðvelt að fá útgefanda að
henni, hún verður túristavænni.“
Seinni hluti bókar Paoluzzos um norðrið
eru ljósmyndir frá Færeyjum.
„Ég hef alltaf komið þar við með ferjunni
en nú dvaldi ég þar í fyrsta skipti í átta
vikur. Ég vildi ekki kalla þessa bók Ísland
II og ákvað því að hafa Færeyjar og Skot-
land með. En Skotland varð útundan, bíll-
inn bilaði og áætlanir breyttust þannig að
Norðrið varð bara Ísland og Færeyjar. En
mér finnst að myndirnar af þessum tveimur
löndum styðji hver við aðra. Færeyjar eru
vissulega grænar en þær eru líka dökkar
og þar rignir látlaust!
Ég á erfitt með að finna jafn ósnortið
landslag í Færeyjum og á Íslandi enda eru
eyjarnar litlar og alls staðar ummerki um
menn. En þetta er oft gróf og heillandi
náttúra; fyrir mér eru Færeyjar í sömu
fjölskyldu og Ísland.“
Vörður á leið ljósmyndarans
’Paoluzzo opnaði ekki baraglæsilega sýningu á myndum
frá Íslandi og Færeyjum í
Myndasal Þjóðminjasafnsins,
heldur var hann líka að gefa út
bók í stóru broti með þessum
ljósmyndum og nefnir hana
eftir sögusviðinu: North /
Nord.‘
AF LISTUM
Einar Falur Ingólfsson
Morgunblaðið/Einar Falur
Marco Paoluzzo: „Eftir sex ferðir komst ég
að því að ég kann ekki að meta Norðurland.
Það er of grænt.“
efi@mbl.is
Reykjanestá. Ein margra mynda Paoluzzos þar sem strönd mætir hafi.
MÚSÍK og matur geta átt vel sam-
an, sérstaklega ef hvort um sig er
gott og hæfir hinu. Í sífelldri sam-
keppni tónlistarfólks um að komast
að í viðburðaflóðinu er sniðugt að
flétta þetta saman og fá meira
áreiti sem hvetur til tónleikasókn-
ar. Þar má til dæmis nefna vel
heppnaða hádegistónleika á vegum
Tónlistarfélags Akureyrar í vetur
þar sem fólk getur smakkað á
spennandi réttum á og hlýtt á
metnaðarfullan tónlistarflutning á
meðan. 10. desember voru haldnir
tónleikar í Íþróttahöllinni á Ak-
ureyri á þessum nótum og boðið
upp á jólahlaðborð á eftir. Sinfón-
íuhljómsveit Norðurlands spilaði,
einsöngvarar voru Óskar Pét-
ursson tenór og
Björg Þórhallsdóttir
sópran og auk þess
söng Stúlknakór Ak-
ureyrarkirkju með í
mörgum laganna. Á
efnisskránni voru
nær eingöngu þekkt
jólalög enda var yf-
irskrift tónleikanna:
Aðventuveisla. Þeir
hófust á jólalaga-
syrpu eftir Leroy
Anderson með þekkt-
um stefjum. Þessi
Kani er tengdari Ís-
landi en marga grun-
ar því hann mun hafa
talað íslensku, skrifað
íslenska málfræðibók
og gegnt herþjónustu í Keflavík á
stríðsárunum. Það kom strax fram
í upphafsstykkinu að hljómsveitin
var í fínu formi. Næstu lög voru í
hljómsveitarbúningi Guðmundar
Óla stjórnanda, fyrst Á
jólunum er gleði og
gaman, fúmm, fúmm,
fúmm með stúlkna-
kórnum. Einu sinni var
textaviðkvæðið hó, hó,
hó notað í stað fúmms-
ins og hljómar sú út-
gáfan betur í söng og
mætti heyrast oftar. Þá
kom lagið Jólasveinn-
inn minn með Óskari
og Það á að gefa börn-
um brauð, með
stúlknakórnum. Allt
vel flutt og í góðu jafn-
vægi en endurómun í
íþróttahöllinni er bág-
borin og stúlknakórinn
var heldur magur í því
hljóðkerfi sem notað var til að
magna upp hljómburðinn. Í hvert
sinn sem farið er á tónleika í
Íþróttahöllinni minnir þörfin á nýj-
um hljómleikasal á Akureyri á sig
og nú ríður á að engar tafir verði á
byggingu Menningarhússins í bæn-
um sem mun hýsa þess háttar sal.
Önnur lög á tónleikunum í útsetn-
ingu stjórnandans voru, Þá ný-
fæddur Jesús þar sem Óskar söng
einsöng, og María í skóginum. Allar
útsetningarnar voru áheyrilegar og
jólalegar og skemmtilegt hvernig
fagott var notað í þeim á háu tón-
sviði. Óskar söng líka í smekklegri
útsetningu Jóns Hlöðvers á laginu
Betlehemsstjarnan eftir föður
Jóns, Áskel Jónsson. Hann söng
allar melódíurnar afar fallega eins
og hann á vanda til. Kannski hefði
síðastnefnda lagið mátt vera hálf-
eða heiltóni hærra og rödd hans
hefði þar með notið sín enn betur í
því lagi. Björg Þórhallsdóttir söng
einsöng í nokkrum laganna og fór á
kostum í Ave Maríu, Kaldalóns,
Intermezzói úr Cavalleria Rustic-
ana við sama texta og Panis Angeli-
cus. Björg hefur glæsilega rödd og
hefur aldrei verið betri, tónarnir
eru fágaðir og lága tónsviðið sér-
staklega breitt og ríkt. Þau Óskar
sungu líka dúetta sem hljómuðu
mjög laglega eins og síðasta lagið
Frá ljósanna hásal (Adeste fideles).
Þó máttu mennirnir við hljóðblönd-
unina stundum passa að Óskar
væri ekki of lágvær miðað við
Björgu.
Söngur stúlknakórsins var í heild
mjög góður. Hljómsveitin átti líka
marga mjög góða spretti. Þættirnir
úr Hnotubrjótnum voru reyndar í
óþarflega hröðu tempói og músíkin
hefði notið sín betur aðeins hægari,
eins og verið væri að dansa ballett
við hana. En hljómsveitin lék al-
mennt mjög vel og greinilegt að
hún er miklu betri en hún var á tí-
unda áratugnum.
Jólamúsíkveisla á Akureyri
TÓNLIST
Íþróttahöllin á Akureyri
Sinfóníuhljómsveit Norðurlands. Stjórn-
andi Guðmundur Óli Gunnarsson. Laug-
ardaginn 10. desember 2005.
Sinfóníutónleikar
Ívar Aðalsteinsson
Guðmundur Óli
Gunnarsson