Fréttablaðið - 25.01.2003, Síða 16

Skröltormar eru eitraðir ogmörg dæmi þess að þeir hafi
orðið fólki að bana. Það breytir
því þó ekki að þeir eru friðaðir í
Mexíkó. Samt eru þeir ein helsta
tekjulind fátækra íbúa nálægt
bænum Hiuzache í norðurhluta
Mexíkó, sem hætta á hvort tvegg-
ja, lögsókn yfirvalda og lífshættu-
leg bit skröltormanna, þegar þeir
fara á veiðar til að sjá fjölskyldu
sinni farborða.
Íbúarnir höggva skröltormana
með sveðjum á eyðilegum bújörð-
um og ferðast síðan til frum-
stæðra sölubása sem þeir hafa
komið upp við fjölfarnari vegi og
bíða eftir viðskiptavinum sem eru
komnir misjafnlega langt að, sum-
ir úr nálægum bæjum, aðrir frá
Bandaríkjunum og enn aðrir alla
leið frá Asíu. Það er líka misjafnt
hvað þeir sækja í. Sumir vilja
bara kjötið, sem þeir leggja sér til
munns. Aðrir nota hreistrið í
meðöl eða sem verndargripi til að
víkja ógæfu á brott.
Hætta lífinu fyrir 50 peseta
Það verður enginn ríkur af því
að bjóða skröltorma til sölu. Það
má reyndar sjá af fararskjóta
sölumannanna, sumir koma til
sölubásanna á úr sér gengnum
pallbílum, aðrir á baki asna. Fyrir
hvern skröltorm fær fólkið allt
niður í 50 peseta, sem er álíka
upphæð og 400 krónur íslenskar.
Fyrir þá upphæð hættir fólkið líf-
inu við veiðarnar, kviðristir
skröltormana og bíður eftir við-
skiptavinum, sem eru ekki alltaf
svo margir.
„Stundum sel ég tvo skrölt-
orma á dag, stundum næ ég ekki
einu sinni að selja einn,“ segir
Rosa Maria Lopes, 45 ára gömul
þriggja barna móðir, þar sem hún
situr við hrófatildur þar sem hún
hefur hengt upp dauða skröltorma
og flöskur og hefur safnað saman
olíunni úr snákunum. Rosa býr í
afskekktu fjallahéraði þar sem
litla vinnu er að hafa og jörðin svo
þurr að því sem næst ekkert nær
að vaxa. „Ef ég sel ekki skrölt-
orma sveltur fjölskylda mín,“ seg-
ir hún.
Það eru ekki allir sáttir við að
fátækir bændur veiði skröltorma
sér til framfærslu. Juan Carlos
Moreno, umhverfisfulltrúi í
Monterrey, sem er sú borg sem er
næst fjallasvæðinu eyðilega, seg-
ir fólkið vera að spilla náttúrunni
með því að drepa skröltormana. Í
þokkabót séu viðskipti þess byggð
á gamalli hjátrú. „Þetta fólk held-
ur að skröltormurinn búi yfir dul-
rænum eiginleikum sem lækni
krabbamein. Það eru engar sann-
anir fyrir því að það sé satt. Því
miður hefur þessi hugmynd geng-
ið mann fram af manni frá því á
tímum Aztekanna.“
Árangurslítil áhlaup
lögreglu
Fyrir fjórum árum gerðu Mor-
eno og samstarfsmenn hans mikið
áhlaup á söluskýli bænda og gerðu
hundruð dauðra skröltorma upptæk
auk annarra bannaðra afurða, svo
sem skinn af sléttuúlfum og dauða
skúnka sem eru notaðir við galdra.
Að lokum sektuðu þeir tugi sölu-
manna sem höfðu margir ekki efni á
því að greiða sektina.
Innan fárra vikna var skrölt-
ormamarkaðurinn kominn í fullan
gang. Smygl á snákum til verslana í
bænum Huizache hélt áfram. Þar
geta eftirlitsmenn lítið gert. „Þegar
við komum inn á markaðina felur
fólk allt sem það hefur,“ segir Mor-
eno. „Við megum ekki leita í búðun-
um ef við höfum ekkert séð. Hvað
getum við gert?“
Þrátt fyrir að sú regla gildi al-
mennt að bannað sé að drepa skrölt-
orma má gera það á löglegan hátt.
Stígvélaframleiðendur og nokkur
önnur fyrirtæki hafa fengið leyfi til
að rækta skröltorma, drepa þá og
búa til neysluvörur úr afurðunum
af þeim. Hvorki þeir né aðrir mega
hins vegar drepa þá skröltorma sem
skríða lausir í náttúrunni.
Taka matinn af
borðum okkar
Hvað sem banninu líður halda
fátækir bændur í norðurhéruðum
Mexíkó áfram að hætta lífi sínu við
skröltormaveiðar og hætta á af-
skipti yfirvalda þegar kemur að því
að selja afurðirnar. Skröltormasal-
ar koma sér áfram fyrir við fjöl-
farna vegi og reyna að halda á sér
hita með því að kveikja í ónýtum
dekkjum eða öðru rusli. Sölubásar
þeirra standa vart undir nafni, eru
oftast örfáar spýtur sem hafa verið
barðar saman til að hægt sé að
hengja upp skröltormana og annan
varning.
Rosa sem fyrr var nefnd segir
að þar til stjórnvöld geri eitthvað til
að bæta efnahagsástandið muni
hún halda áfram að brjóta lögin og
hætta á að vera bitin af
skröltormunum. „Ef stjórnvöld
taka þetta af mér eru þau að taka
matinn af borðum okkar,“ segir hún
og bendir á skröltormana. Á sama
tíma reyna börn hennar að stöðva
bíla og betla fé af vegfarendum. ■
16 25. janúar 2003 LAUGARDAGUR
„Ef ég sel ekki
skröltorma sveltur fjöl-
skylda mín.“
,,
Fátæktin er víða gríðarleg í Mexíkó. Í norðanverðu landinu bjóða bændur yfirvöldum birginn og hætta á
lífshættulegt bit með því að veiða og selja skröltorma sem hafa verið friðaðir:
Löggan, fátæku bændurnir
og friðuðu skröltormarnir
ÓDÝR OG ÓLÖGLEGUR VARNINGURINN
Sölubásar fólksins standa vart undir nafni. Þar eru þó hengdir upp dauðir skröltormar og
annar varningur sem oft á tíðum er ólöglegt að bjóða upp á.
AP
/J
O
H
N
S
EV
IG
N
Y
FÁTÆKTIN Í ALGLEYMI
Jörðin er svo þurr að þar vex varla nokkur afurð sem lifa má af. Atvinnu er erfitt að fá og því neyðast margir til að hætta lífi sínu við að
veiða skröltorma sem svo eru seldir vegfarendum.