Fréttablaðið - 25.01.2003, Síða 28

Þau tíðindi bárust í vikunni aðkaupmaður við Laugaveginn
ætli að bjóða almenningi aðgang
að húsi sínu, þar sem hann ætlar í
samvinnu við borgina að reka
listasafn með samtímalist. Til
sýnis verður fjöldi listaverka sem
Pétur Arason hefur smám saman
safnað og haft til prýðis á heimili
sínu undanfarna áratugi.
Pétur er augljóslega lista-
verkasafnari af ástríðu. Hann er
líka stoltur af safni sínu þegar
hann gengur um og sýnir blaða-
manni nokkur verkanna.
„Þarna eru til dæmis verk eftir
helstu frumherja naumhyggjunn-
ar, þá Donald Judd, Dan Flavin og
Carl Andre. Svo eru hér verk eftir
menn eins og On Kawara og
Lawrence Wiener, sem eru ásamt
fleirum frumkvöðlar hugmynda-
listarinnar.
Pétur bendir einnig á verk eft-
ir Hörð Ágústsson, sem sver sig
mjög í ætt við naumhyggjuna.
„Þetta er mjög merkilegt verk,
því Hörður notar þarna límband í
verkum sínum strax árið 1972.
Það má segja að hann sé minima-
listi, því þeir gera verk sín oftast
úr iðnaðarefnum eða tilbúnum
efnum. Hann hefur greinilega
verið ótrúlega snemma á ferðinni
að prófa sig áfram í þessa átt.“
Hefur kynnst þeim flestum
persónulega
Pétur segist hafa kynnst per-
sónulega flestum þeim listamönn-
um sem hann hefur keypt verk
eftir.
„Ef ég sé verk sem lætur mig
ekki í friði, þá reyni ég að minnsta
kosti að kynnast listamanninum
sjálfum. Í fæstum tilfellum hef ég
keypt verk án þess að þekkja
listamanninn.“
Ásamt Ingólfi Arnarsyni rak
Pétur gallerí í húsinu sínu við
Laugaveg í ein sex ár. Flestir er-
lendu listamennirnir sem sýndu á
þeim tíma þáðu boð þeirra um að
koma til Íslands.
„Þetta var afar skemmtilegur
tími. Þetta var mikið af þekktari
listamönnum í sinni grein í heim-
inum. Þeir komu hingað og voru
yfirleitt í viku eða tíu daga og
maður kynntist þeim persónu-
lega. Þetta var heilmikill skóli
fyrir mann í rauninni.“
Pétur segir að kannski finnist
einhverjum hálf barnalegt af hon-
um að halda að einhverjir aðrir
hafi gaman af þessu.
„En það verður þá bara að hafa
það. Fólk verður þá bara fúlt og
labbar út.“
Pétur gerir sér fulla grein fyr-
ir því að nútímalist geti verið erf-
ið fyrir flesta að meðtaka, að
minnsta kosti í fyrstu.
„En öll list er þannig að maður
verður að hafa fyrir henni.
Annars er þetta bara popp. Eitt-
hvað sem er mjög auðmelt, eitt-
hvað sem allir ná strax að skilja.
En viljum við það alltaf?“ spyr
Pétur.
Honum finnst líka að almenn
vanþekking á myndlist valdi því
að Íslendingar eigi margir hverjir
erfitt með að gera greinarmun á
því sem er vel gert og hinu sem
höndunum er kastað til.
„Þetta er eins og með allt,
menn þurfa að kynna sér hlutina.
Menn verða að þekkja söguna og
bakgrunninn til þess að geta lagt
mat á þetta. Fræðsla í sjónmennt-
um er hér held ég mjög á lágu
stigi miðað við það sem er erlend-
is. Hvorki skólarnir né fjölmiðl-
arnir hafa staðið sig mjög vel í
þeim efnum.“
„Við eigum samt nokkra mjög
góða listamenn, en það er eins og
það hafi einhvern veginn ekki
náðst til almennings. Auðvitað
verður aldrei nein fjöldahreyfing
á bak við nútímalist, en samt sem
áður ættu að vera fleiri safnarar
og þjóðin ætti að þekkja betur til
okkar bestu listamanna.“
Verðum að geta gengið að
verkunum vísum
Pétur segir hins vegar nauð-
synlegt fyrir Íslendinga að eiga
aðgang að verkum helstu lista-
manna samtímans.
„Til þess að hér þróist einhver
samtímalist þá verðum við að
bera okkur saman við aðra. Þetta
er krafa sem við getum ekki stað-
ið á móti lengi. Annars verðum við
alltaf bara það sem kallast sveitó.
Ef við ætlum að vera það, sem er
tískuorð núna, menningarborg á
alþjóðlega vísu, þá er þetta hrein-
lega eitt af því sem fólk krefst í
dag, að geta séð erlenda myndlist
í bland við innlenda.“
Að mati Péturs er einn stærsti
gallinn á íslenskum söfnum að
þau eru ekki með fastar sýningar,
þar sem fólk getur alltaf gengið
að sömu verkunum ár eftir ár.
„Þetta tíðkast alls staðar ann-
ars staðar. Maður fer á safn og
hrífst af einhverju verki. Síðan
vill maður koma aftur seinna til
þess að virða þetta verk fyrir sér,
en hér á landi grípur maður þá í
tómt. Verkið er ekki til sýnis
nema í nokkrar vikur.“
Pétur ætlar greinilega að gera
sitt til þess að bæta úr þessu. Eitt
herbergi í húsinu við Laugaveg
verður væntanlega helgað breyti-
legum sýningum, sem verða
kannski tvær til þrjár á ári. En að
öðru leyti verður þetta safn, þar
sem fólk getur gengið að nokkurn
veginn sömu listaverkunum
hvenær sem hvötin vaknar til
þess.
Pétur og eiginkona hans,
Ragna Róbertsdóttir myndlistar-
kona, ætla að flytja úr húsinu á
næstu mánuðum. Húsnæði Levi´s
búðarinnar á jarðhæðinni, sem
Pétur rekur, verður einnig tekið
undir listaverkasafnið. Búðin fer í
annað pláss í sama húsi, þar sem
gullsmiðir hafa aðstöðu núna.
Safnið verður því á öllum þremur
hæðum hússins, samtals á um það
bil 500 fermetra gólffleti.
Borgin ætlar að leigja húsið af
Pétri fyrir fjórtán milljónir á ári.
Sú upphæð fer til þess að standa
straum af öllum rekstri safnsins,
meðal annars opinberum gjöldum
af húsnæðinu og launum til starfs-
manns, sem verður ráðinn í hálft
starf.
En skyldi honum ekki finnast
þetta dálítið afdrifarík ákvörðun,
að flytja að heiman til þess að
gefa almenningi aðgang að hús-
inu?
„Jú, vissulega. En samt sem
áður eru þetta verk sem manni
þykir vænt um og vill að komi fyr-
ir almennings augu. Það hlýtur að
vera skemmtilegra að hafa mynd-
list uppi við heldur en ofan í köss-
um og niðri í kjallara.“
Hann segist afar þakklátur
borginni fyrir að taka þessu til-
boði sínu.
„Þetta er einstakt tækifæri
sem ég fæ, að fá borgina í sam-
vinnu með mér. Þeim hefði getað
fundist að þeir gætu þetta sjálfir.
En einhvern veginn hefur það
verið svo að söfnin hér á landi
hafa ekki safnað erlendri mynd-
list. Kannski verður farið af stað
með það núna.“
Pabbi keypti fyrstu verkin
„Við verðum líka að sýna er-
lendum listamönnum þessa virð-
ingu. Íslendingar taka þátt í sýn-
ingum erlendis og ætlast til þess
að verk sín séu keypt þar. Þá er
ekki nema eðlilegt að við sýnum
álíka viðleitni hér.“
Safn listaverka, sem nægir til
þess að fylla fimm hundruð fer-
metra húsnæði og gott betur, hlýt-
ur að hafa átt sér langan aðdrag-
anda.
„Ætli ég hafi ekki byrjað á
þessu strax þegar ég var sextán
eða sautján ára. Ég held að ég hafi
fengið pabba til þess að kaupa
handa mér fyrstu verkin sem ég á.
Svo þetta er orðinn langur tími.
Þetta eru orðin ein fjörutíu ár. En
aðalsöfnunin hefur reyndar farið
fram síðustu tuttugu árin eða
svo.“
Pétur segir að það hljóti að
hafa búið í sér einhver brennandi
áhugi á myndlist frá upphafi.
„Kannski langaði mig til þess
að verða sjálfur myndlistarmað-
ur. Hins vegar fann ég fljótt að ég
átti ekki erindi á þeim vettvangi.
Minn áhugi fann sér meira skap-
andi farveg í því að umgangast
hana og að sýna hana heldur en að
búa hana til sjálfur.“
Listin og tískan
Pétur segist aldrei hafa átt
marga vini í viðskiptageiranum.
„Það var frekar að ég átti vini
sem voru í einhverjum listgrein-
um. Þegar ég var í tengslum við
þá varð ég fljótur að átta mig á
því hvert ég átti að fara, hvað ég
átti að skoða. Svo kynntist ég fólki
í gegnum þá og eitt leiddi svo af
öðru.“
„Svo var faðir minn, Ari Jóns-
son klæðskeri, með verslun hérna
í húsinu þegar ég var fimmtán eða
sextán ára. Hún hét Faco þá.
Strax á þessum árum byrjaði ég
að fara til útlanda í verslunarer-
indum. Því fylgdi að maður fékk
góðan tíma til þess að skoða söfn-
in. Oft lá leiðin líka til Amsterdam
og svo vildi til að þar voru kunn-
ingjar mínir og vinir margir
hverjir við listnám. Þetta voru
menn eins og Sigurður Guð-
mundsson, Kristján bróðir hans,
Hreinn Friðfinnsson og fleiri.“
Skyldu aldrei hafa orðið
árekstrar milli myndlistarinnar
og verslunarinnar í lífi Péturs?
„Nei, í sjálfu sér ekki. Þó að
tískan og listin séu óvinir, þá
eiga þær þó sameiginlegt að
maður þarf alltaf að vera vak-
andi og leitandi. Ég hef verið
þannig safnari að ég hef aldrei
keypt aftur fyrir mig. Ég hef
alltaf keypt það sem er gert á
því árinu. Ég hef alltaf verið í
nútímanum. Og þá er maður
ósjálfrátt alltaf að horfa í kring-
um sig, ekki ósvipað því sem
maður er að gera í fatabransan-
um. En tískan er allt annar hlut-
ur. Þar gerast hlutirnir svo
hratt, það er vetrartíska og
hausttíska. Í listinni gerast hlut-
irnir hins vegar hægt.“
gudsteinn@frettabladid.is
28 25. janúar 2003 LAUGARDAGUR
www.casema.is
Harðviðarhús, einbýlishús, sumarhús, klæðn-
ingarefni, pallaefni og bílskúrar.
Sími: 564-5200 og 865-7990
Pétur Arason kaupmaður hefur komið sér upp veglegu safni nútímalistaverka sem hann ætlar að veita
almenningi aðgang að. Hann segir að öll list sé þannig að maður verði að hafa fyrir henni.
Listaverkasafnari af ástríðu
SAMNINGUR VIÐ BORGINA
Stefán Jón Hafstein borgarfulltrúi og Pétur Arason kaupmaður skýrðu í vikunni frá því að
nýju samtímalistasafni verði brátt komið á fót í Reykjavík.
Ef ég sé verk sem
lætur mig ekki í friði, þá
reyni ég að minnsta kosti
að kynnast listamanninum
sjálfum. Í fæstum tilfellum
hef ég keypt verk án þess
að þekkja listamanninn.
,,
PÉTUR ARASON, KAUPMAÐUR OG SAFNARI
„Þótt listin og tískan séu óvinir þá fylgir þeim báðum að maður þarf alltaf að vera vakandi, alltaf að líta í kringum sig.“
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M