Fréttablaðið - 25.01.2003, Page 30

Brilljant
þjóð og
yndislega
öðruvísi
Guðni Ágústsson landbúnaðarráð-
herra hefur í seinni tíð skorað
grimmt í könnunum um vinsældir
stjórnmálamanna. Hann virðist
vita hvað klukkan slær. Sumir
vilja jafnvel ganga svo langt að
segja Guðna holdgerving þjóð-
arsálarinnar.
„Þessi flóknasta þjóðarsál
heimsins og tilfinningaríkasta?“
spyr Guðni og kemur nokkuð á
óvart að hann segist ekki hafa velt
þessum málum fyrir sér sem slík-
um. Náttúrubarn í þeim efnum
sem öðrum kannski. Það fer vel á
því að gefa honum orðið:
„Vorum að drepast úr fátækt
fyrir hundrað árum. Í dag ein af
fremstu þjóðum með góð lífskjör.
Íslendingar hafa gríðarlegan
verkáhuga. Eru alltmúligmenn,
geta alla hluti, fjölhæfari en aðrir
í vinnu og treysta sér vel. Verka-
maðurinn á Íslandi er fjölfróður í
samræðum um hin flóknustu vís-
indi og menntamál. Menntamað-
urinn er hins vegar mjög klár og
góður handverksmaður. Íslend-
ingar eru að því leyti suðrænir að
þeir eru fljótir að gleðjast og reið-
ast. Veðráttan hefur hert þessa
þjóðarsál. Í reiðinni finnum við
stundum brimið eða heljarvetrar-
bil, eða eldgos í sálinni. Næsta
andrá er blíður sólskinsdagur og
sundin blá. Stóru orðin gleymd.
Það eru öfgar í skapgerðinni en
sem betur fer sjaldan lunti eða
fýla. Genin frá víkingunum ein-
kenna okkur enn þann dag í dag
og stórbrotið að í flestum löndum
eru brilljant Íslendingar að skera
sig úr og ná árangri. En, léttleik-
inn og sönggleðin eru hingað kom-
in frá írsku gáfufólki. Athygli
vekur að fljótt á litið virðast Ís-
lendingar heiðnir. En, eru mjög
trúaðir og bænheitir í koddann
sinn á kvöldin. Og þegar ástvinir
þjást. Ég trúi því að hin tilfinn-
ingaríka íslenska þjóð sé svo brill-
jant að fáar þjóðir standast henni
snúning, að landið og fámennið
hafi hert okkur og mótað svona
yndislega öðruvísi.“ ■
30 25. janúar 2003 LAUGARDAGUR
A
uðvitað er erfitt að gefa heilli
þjóð eðliseinkunn. Hæpið er
að úrskurða alla Skota níska,
Dani fyllibyttur, Þjóðverja óþægilega
nákvæma, Norðmenn leiðinlega, Svía
vandamálapakka og svo framvegis.
Valgeir Guðjónsson tónlistarmaður
telur að Íslendingum sé í blóð borin
mikil einstaklingshyggja. „En svo
kemur til einhver minnimáttarkennd
vegna smæðar og meirimáttarkennd
vegna ímyndaðra yfirburða í gáfna-
fari, annáluð höfðingjadirfska og síð-
ast auðvitað, en ekki síst, að þjóðin
hefur aldrei kunnað að fara með
brennivín.“ Það eru því ýmsir sam-
verkandi þættir sem einkenna Ís-
lendinga og oft mótsagnakenndir.
Verður
að vera
veglegt
Svava Johansen verslunarmaður
hlaut á dögunum viðurkenningu
Félags kvenna í atvinnurekstri.
Hún var aðeins sautján ára þegar
hún stofnaði verslunina Sautján
árið 1981. Spurð af hverju talan
17 sé svona algeng í tengslum við
hana segir hún þetta skemmti-
lega tölu og þá sjaldan hún
komist í tæri við rúllettuborð
leggi hún á þá tölu, sem kemur
oft upp. Happatala. Og þar er
kannski komið enn eitt þjóðarein-
kenni, sem er getspeki og spila-
gleði. En við erum að tala um
flíkur.
Svava hefur haft áhuga á föt-
um frá blautu barnsbeini og gerir
ráð fyrir því að þeim áhuga deili
með henni landsmenn almennt.
Og þróunin hefur verið mikil á
þeim tíma sem hún hefur rekið
verslun sína.
„Þegar ég var að byrja voru
miklu færri verslanir og bara
miðbærinn sem verslunarkjarni.
Þá voru algengar biðraðir við
búðina þegar opnað var og nýjar
vörur teknar fram. Þá var of lítið
af verslunum miðað við fólks-
fjölda. Nú er það eiginlega öfugt.
Framboðið er meira en eftir-
spurn miðað við það sem var og
miklu meiri samkeppni.“
En áhugi á tísku eykst samt
stöðugt og jafnvel svo að Svövu
þykir nóg um þegar í hlut eiga
ungar stúlkur sem hafa myndað
sér afar ákveðinn smekk og horfa
þá kannski ekki á neitt nema rán-
dýr merki. „Það verður að vera
eitthvað jafnvægi í þessu. En Ís-
lendingar fylgjast almennt vel
með tískunni og þá kannski eink-
um kvenfólk í gegnum tískublöð
og þætti. Yngri konur eru mjög
mótttækilegar fyrir nýjum
straumum. Það er jákvætt. Og
svo fæðist alltaf á götunni sér-
íslensk tíska. Eins og við náum að
skapa eitthvað alveg sérstakt og
líklega er það veðurfarið sem
leikur þar aðalhlutverkið. Það
sem búið er til á Ítalíu eða Spáni
samræmist kannski ekki né
Útnesja-
mennska
og heims-
borgara-
háttur
Flestir hér á landi kunna að syng-
ja lög Valgeirs Guðjónssonar.
Hann segist ekki hafa nálgast sína
tónlistarsköpun á þeim forsend-
um að hún eigi að vera eitthvað
séríslensk.
„Þegar menn ganga í eigin
smiðju, í það umhverfi sem þeir
eru sprottnir úr og teygir sig aft-
ur í aldir, þá kemur eitthvað sem
við getum kallað íslenskt,“ segir
Valgeir en bendir á, og ekki megi
gleyma, að Íslendingar hafi ætíð
verið undir miklum áhrifum frá
öðrum þjóðum. Og hvað er þá ís-
lenskt og ekki?
„Þetta er einhver sérkennileg
blanda af útnesjamennsku og
heimsborgarahætti. Það gæti ver-
ið skilgreining á sumu af því sem
við teljum að geti talist sérís-
lenskt.“
Valgeir segir að sönggleðin og
mikilvirkt kórastarf sé ekki eitt-
hvað sem Íslendingar geti eignað
sér einir. Keltar bauli mikið, virkt
kórastarf sé á Norðurlöndum og
VALGEIR GUÐJÓNSSON:
Púkalegir en samt töff.
Það er svoldið íslenskt.
JÓNA HRÖNN BOLLA-
DÓTTIR MIÐBORGAR-
PRESTUR
„Bjartsýni á yfirborðinu,
agaleysi og geðsveiflur
vegna veðurfars.“
H
va
ð
er
í
sl
en
sk
ar
a
en
a
llt
s
em
í
sl
en
sk
t
er
?
Fréttablaðið lagði í ferðalag og leitaði sjálfrar þjóðarsálarinnar – hvorki meira né
minna. Hvað gerir Íslending að Íslendingi? Hvað getur talist séríslenskt? Páll
Skúlason háskólarektor lét þess einhvern tíma svo getið, í tíma í Heimspekilegum
forspjallsvísindum, að það þyrfti að taka gleraugun af nefi sér til að sjá þau.
Fréttablaðið hlustar ekki á þá speki, ekkert glöggt er gests augað, heldur leitar til
manna sem hrærast í umfjöllunarefninu með einum hætti eða öðrum.
Þessi þjóð
– þessi þjóð
STEINUNN VALDÍS
ÓSKARSDÓTTIR
BORGARFULLTRÚI:
„Íslenskir karlmenn í
glímubúningi.“
H
va
ð
er
í
sl
en
sk
ar
a
en
a
llt
s
em
í
sl
en
sk
t
er
?
GUÐNI ÁGÚSTSSON:
Það er landið og fá-
mennið sem hefur hert
okkur og mótað svona
yndislega öðruvísi.
SVAVA JOHANSEN
Séríslensk tíska verður
til á götunum og það er
skemmtilegasta tískan.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M