Fréttablaðið - 15.02.2003, Blaðsíða 31
Þegar Jackson 5 hætti hjá
Motown-útgáfunni snemma árs
1976 varð Jermaine, annar vin-
sælasti Jackson-bróðirinn, að
kveðja bræður sína þegar hann
giftist dóttur Berry Gordy, stofn-
anda Motown. Bræðurnir fjórir
sem eftir voru færðu sig yfir til
Epic-útgáfunnar og breyttu nafn-
inu í „The Jacksons“. Nú fékk
Michael að ráða meiru og útsetti
nánast alla plötuna „Destiny“ frá
árinu 1978 upp á eigin spýtur. Eft-
ir gífurlegar vinsældir lagsins
„Blame it on the Boogie“ fylltist
Michael sjálfstrausti að nýju og
fór að leggja drög að áframhald-
andi sólóferli sínum.
Hann fékk Quincy Jones til
þess að stjórna upptökum og sam-
an mótuðu þeir stíl sem beindi
popptónlist á nýjar leiðir. Þeir
lögðu þannig grunninn fyrir
hiphop og enn má heyra áhrif
þeirra í R&B og popptónlist í dag.
Þeir skelltu saman áhrifum diskó,
fönks, soul og væminna ballaða í
kokteilhristara, hristu þar til þeir
fengu harðsperrur í upphandlegg-
inn og helltu innihaldinu á plast.
Útkoman varð platan „Off the
Wall“, fyrsta sólóbreiðskífa
Jackson með eigin lagasmíðum.
Ómögulegt var að hlusta á plötuna
í gegn án þess að fá fiðring í tærn-
ar og skaut hún Michael aftur upp
á stjörnuhimininn. Bítillinn Paul
McCartney samdi lagið „Girlfri-
end“ fyrir plötuna. Fjögur lög
fóru inn á topp tíu á bandaríska
vinsældalistanum. Þar af komust
lögin „Don’t Stop Till You Get En-
ough“ og „Rock With You“ alla
leið á toppinn. Þrátt fyrir vaxandi
vinsældir sínar sem sólólistamað-
ur brást Michael bræðrum sínum
ekki og starfaði áfram með fjöl-
skyldusveitinni. Árið 1980 gaf
hann með þeim út plötuna „Tri-
umph“ og náði lagið „Can You
Feel It“ á topp vinsældalistanna.
Thriller
Það var árið 1982 með útgáfu
plötunnar „Thriller“ sem Jackson
festi sig í sessi sem frægasta
poppstjarna heims. Hann átti það
erfiða verk fyrir höndum að
fylgja eftir vinsældum „Off the
Wall“. Michael reyndist vera hlað-
inn hugmyndum og verkið reynd-
ist honum því nokkuð auðvelt.
Hann fékk félaga sinn, Paul
McCartney, til að syngja með sér
dúett, gítarleikarann Eddie Van
Halen til þess að láta gítarinn
væla og Vincent Price til þess að
flytja ljóð. Sjálfur kallar Quincy
Jones innslag Price „rapp“ en við
skulum láta það ógert að apa það
upp eftir honum.
Fyrsta smáskífulag „Thriller“
var dúettinn „The Girl Is Mine“
þar sem Jackson segir hin ódauð-
legu orð; „I’m a lover, not a fight-
er“. Lagið þótti ágætt og náði öðru
sæti bandaríska vinsældalistans.
Þegar lagið „Billie Jean“ komst í
umferð varð ekki aftur snúið.
Lagið var í sjö vikur á toppi
bandaríska vinsældalistans og
platan seldist í skipsförmum. Sal-
an tvöfaldaðist svo þegar Jackson
sló smiðshöggið með rokkslagar-
anum „Beat It“ sem hélt toppsæt-
inu í þrjár vikur.
Brautryðjandi
í myndböndum
Jackson vann brautryðjenda-
verk í gerð myndbanda á þessum
tíma. Hann tamdi sér þá vinnu-
reglu að hvert og eitt myndband
yrði að vera stuttmynd, með upp-
haf og endi, í stað þess að eyða
filmu í skot af honum að syngja og
dansa. Með þessu braut Jackson
gat á múr MTV-sjónvarpsstöðvar-
innar, sem fram að því hafði ekki
leikið myndbönd þeldökkra tón-
listarmanna.
Smáskífulög af „Thriller“ urðu
sjö og komust þau öll inn á topp
tíu. Enginn annar listamaður hafði
fram að því náð jafn mörgum lög-
um af einni plötu inn á vinsælda-
listana. Breiðskífan var í toppsæti
sölulistans í heilar 37 vikur, seldist
í 25 milljónum eintaka í Banda-
ríkjunum einum og öðrum 20
milljónum annars staðar.
Michael var á hátindi feril síns,
vann átta Grammy verðlaun fyrir
plötuna og gerði stærsta við-
skiptasamning er poppari hafði
gert við fyrirtæki þegar hann
samdi við Pepsi.
Árið 1983 sneri Jackson aftur
með nýtt efni á vinsældalistana
þegar annar dúett hans og
McCartney, „Say, Say, Say“, skaust
á toppinn. Árið 1984 samdi hann
svo lagið „We Are the World“ í
samvinnu við Lionel Richie og var
í forsvari fyrir góðgerðasöfnunina
„USA for Africa“ þar sem safnað
var fé til þess að hjálpa bágstödd-
um börnum og fjölskyldum í svelt-
andi Afríkulöndum.
Og hvað svo?
Jackson tók sér langt hlé til
þess að hlaða batteríin. Hann
þurfti meðal annars að jafna sig á
bruna sem hann hlaut í slysi við
tökur á Pepsi-auglýsingu.
Í þriðja skipti leitaði hann til
Quincy Jones um samstarf. Þrátt
fyrir að báðir vissu að ómögulegt
væri að toppa vinsældir „Thrill-
er“ var ákveðið að reyna á það. Í
þetta skiptið tóku þeir verðlauna-
formúlu „Thriller“ og ýktu hana á
flestum stöðum. Rokkið varð ýkt-
ara, ofsinn meiri og myndböndin
jafnvel stærri og rosalegri.
Fyrsta smáskífa „Bad“ var
dúettinn „I Just Can’t Stop Loving
You“ sem Michael söng með lítið
þekktri söngkonu, Siedah Garrett.
Breiðskífan kom út 1987 og röt-
uðu fimm laga hennar á topp vin-
sældalistanna. Það voru „Bad,“
„The Way You Make Me Feel,“
„Man in the Mirror,“ og „Dirty Di-
ana.“
Þrátt fyrir gífurlegar vinsæld-
ir Jacksons var talað um sölu plöt-
unnar sem vonbrigði. Enda seldist
hún „aðeins“ í átta milljónum ein-
taka. Kannski óumflýjanlegur
dómur í ljósi þess að „Thriller“
var þá að nálgast 50 milljón ein-
taka sölu.
Tónleikar Jackson urðu á þess-
um tíma umtalaðir enda sparaði
hann hvergi í sviðsbúnaði og
brellum. Hann sló öll aðsóknar-
met og hefur engin tónleikaferð,
fyrr né síðar, selt jafn marga miða
og þessi.
Michael færði myndbandagerð
sína yfir á næsta stig með útgáfu
kvikmyndarinnar „Moonwalker“
sem kom í bíó árið 1988.
Sjálfkrýndur konungur
poppsins fellur
Á nýjum áratug var Jackson svo
á milli tannanna á fólki þegar hann
tók upp á því að grípa um klof sér í
dönsum sínum. Þetta gerði hann
fyrst í myndbandinu „Black or
White“ sem var fyrsta smáskífulag
plötunnar „Dangerous“ sem kom út
árið 1992.
Michael hafði þá slitið samstarfi
sínu við Quincy Jones og vann nýju
plötuna með upptökustjóranum
Teddy Riley. Nýja platan fór beint á
topp bandaríska sölulistans og allt
leit út fyrir farsæla endurkomu
„poppkóngsins“, eins og hann var
þá sjálfur byrjaður að titla sig og
gaf þannig fjölmiðlafólki enn meira
púður.
Allt kom fyrir ekki og öllum að
óvörum stal ung gruggrokksveit
toppsætinu, og þar með allri fjöl-
miðlaathygli, af Jackson. Sú sveit
hét Nirvana og breiðskífan var að
sjálfsögðu „Nevermind“. Jackson
náði þó nokkrum lögum af plötunni
inn á vinsældalistana en náði átti
aldrei jafn miklum vinsældum að
fagna eftir þetta. Það hjálpaði hon-
um svo ekki að halda krúnunni á
höfði sér þegar faðir 13 ára drengs
sakaði hann um að hafa beitt son
sinn kynferðislegu ofbeldi.
Þrátt fyrir að engar kærur hafi
verið lagðar fram í málinu varð
Jackson frá þessu stöðugt skotmark
fjölmiðla. Sérviska hans, og ást á
börnum, voru vitanlega öllum kunn
og hefur popparinn aldrei náð að
hrista ásakanirnar af sér. Hann hót-
aði fyrst að kæra pabba stráksins
en losaði sig svo undan vandamál-
inu með 20 milljón dollara ávísun.
Það varð einungis til þess að gefa
orðrómnum byr undir báða vængi.
Þetta var erfiður tími fyrir
Jackson og varð hann um tímabil
háður verkjalyfjum. Hann gerði sér
þó snemma grein fyrir vandamáli
sínu og skráði sig inn á meðferða-
stofnun. Árið 1994 giftist hann svo
Lisu Marie, einkadóttur Elvis
Presley, og kölluðu fjölmiðlar
hjónabandið „lélega tilraun“ til þess
að bjarga ímynd popparans. Þau
skildu svo eftir 19 mánaða hjóna-
band.
Botninum náð...
upp á við hér eftir?
Árið 1995 gaf Jackson út tvö-
földu safnplötuna „HIStory: Past,
Present and Future, Book I“.
Fyrri diskurinn innihélt safn vin-
sælustu laga Jacksons en sá sein-
ni var aðeins með ný lög. Platan
fór beint í efsta sæti sölulistanna
en féll svo skyndilega vegna
klaufalegs frágangs útgáfunnar.
Aðdáendurnir áttu öll lög safn-
plötunnar og tímdu ekki að borga
tvöfalt verð fyrir nýju plötuna.
Stærsti slagari plötunnar, „You
Are Not Alone“, var eina lagið
sem náði toppsæti.
Jackson flúði raunveruleikann
á sinn einstaka hátt og beið í sex
ár eftir því að stíga næstu skref
sín á tónlistarsviðinu. Þegar plat-
an „Invincible“ kom loks út var
mótbyr fjölmiðla orðinn svo
sterkur að kóngurinn féll endan-
lega af stalli sínum. Almenningur
virtist áhugasamari um útlit kap-
pans en tónlist hans og ekki var
lengur hægt að nefna hann á nafn
án þess að sá sem heyrði setti upp
svip. Áður en breiðskífan kom út
var farið að tala um plötuna sem
„flopp“ án þess að nokkur maður
hefði heyrt hana. Platan fékk
blendnar viðtökur hjá gagn-
rýnendum. Sumum fannst
Jackson reyna of mikið að heilla á
meðan aðrir kölluðu hann hug-
rakkan fyrir að taka áhættu. Allt
kom fyrir ekki og útgáfufyrirtæki
hans Sony gafst upp á plötunni
fyrir útgáfu annarrar smáskíf-
unnar, þrátt fyrir prýðisviðtökur
við þeirri fyrri. Í kjölfarið hætti
Jackson hjá útgáfunni og lenti í
miklu orðastríði við fyrrum út-
gáfustjóra sinn í fjölmiðlum.
Hvort enn sé pláss fyrir eina
skærustu stjörnu síðustu aldar á
himninum leiðir tíminn einn í ljós.
biggi@frettabladid.is
31LAUGARDAGUR 15. febrúar 2003
G
æ
ði
á
N
et
to
v
er
ði
...
P
R
E
N
T
S
N
I
Ð
ASKALIND 3 - KÓPAVOGI - SÍMI: 562 1500
VIÐ RÝMUM FYRIR NÝJUM GERÐUM OG BJÓÐUM
BAÐINNRÉTTINGAR Á BOTNVERÐI
120 cm innrétting
(5 skápar, höldur, ljósakappi
með 3 halogenljósum,
borðplata og spegill)
Botnverð 59.900,-
90 cm innrétting
(3 skápar, höldur, ljósakappi
með 3 halogenljósum,
vaskborðplata og spegill)
Botnverð 65.900,-
150 cm innrétting
(4 skápar, 2 hillur, höldur,
ljósakappi með 3 halogen-
ljósum, borðplata og spegill)
Botnverð 72.900,-
Nú fer hver að verða síðastur að nýta sér þetta frábæra tilboð,
ÞVÍ ÞAÐ STENDUR AÐEINS TIL 24. FEBRÚAR.
ÞAÐ BORGAR SIG AÐ VERSLA Í FRÍFORM . . .
QUINCY JONES
Áhrifa hans gætir enn í popptónlist.
Quincy Jones:
Úr tónlist í
kvikmyndir
Quincy Jones er ein mesta goð-
sögn baktjaldamanna tónlistar-
iðnaðarins frá upphafi. Hann
hefur stjórnað upptökum hjá
fjölda listamanna, samið fjölda
slagara, útsett, gert tónlist fyr-
ir kvikmyndir, stjórnað sínu
eigin plötufyrirtæki, skrifað
bækur, framleitt kvikmyndir
og aðstoðað við gerð sjónvarps-
þátta.
Á ferli sínum hefur hann
meðal annars unnið með Miles
Davis, Frank Sinatra, Count
Basie, Lesley Gore, Michael
Jackson, Paul Simon, Aretha
Franklin og Ray Charles.
Á tíunda áratugnum sneri
Jones sér þó aðallega að því að
framleiða kvikmyndir og er
hann virtur kaupsýslumaður í
dag. Hann hlaut meðal annars
mannúðarverðlaun Jean Hers-
holt á Óskarsverðlaunahátíð-
inni árið 1995. Sigrar hans á
tónlistarsviðinu hafa einnig
verið verðlaunaðir í gegnum
tíðina og getur Jones stært sig
af því að hafa unnið 26 Gram-
my-verðlaun á ferlinum. ■
BÍTLARNIR
Sú saga að Jackson hafi átt höfundar-
réttinn á öllum lögum Lennon og
McCartney er sönn.
Michael Jackson:
Sannar og
lognar
kjaftasögur
Sérviska Micael Jackson hefur
verið umdeild af almenningi.
Hann hefur alla tíð verið feim-
inn og neitar því blaðamönnum
yfirleitt um viðtöl. Hann hefur
einnig alltaf óttast að vera
mistúlkaður í fjölmiðlum.
Áður fyrr voru sögusagnir
um að hann hefði farið í sér-
staka hormónaaðgerð til þess
að varðveita barnslegt raddsvið
sitt. Á níunda áratugnum var
hann einnig sagður sofa í sértil-
búnum súrefnisklefa til þess að
hægja á öldrunarferli sínu.
Hann var svo sagður hafa
keypt beinagrind fílamannsins,
John Merrick, til einkanota.
Hormónasagan þynntist
fljótlega út og vitað er að
Jackson sefur að minnsta kosti
ekki í súrefnisklefa nú. Hann
keypti beinagrind John
Merrick en eyddi löngum tíma
á spítala í London í að skoða
hana.
Neverland, búgarður Jack-
sons í Kaliforníu, er fullur af
tívolítækjum og þar er meðal
annars dýragarður.
Hann viðurkenndi að hafa
farið í lýtaaðgerð út af nefi
sínu tvisvar í heimildamynd
Martin Bashir.
Sagt hefur verið að hann
beri vítissóda á húð sína til
þess að drepa litafrumur sínar.
Jackson hefur þó alla tíð haldið
því fram að hann sé með húð-
sjúkdóminn vitiligo sem drepur
litafrumur í húð.
Sú saga að Jackson hafi átt
höfundarréttinn að Bítlalögun-
um er sönn. Hann keypti fyrir-
tækið ATV Publishing árið 1985
til þess að tryggja sér réttinn á
lögunum. Þegar hann neitaði að
selja Paul McCartney réttinn
aftur slitnaði upp úr vinskap
þeirra. ■
MICHAEL JACKSON
Jackson hefur alla tíð
svarað fyrir sig í gegnum
tónlist sína. Það er því
engin ástæða til þess að
halda að hann hafi sungið
sitt síðasta. Ferill hans er
þó á vissum tímamótum
um þessar mundir og
spurning hvort hann nái
nokkurn tímann að hrein-
sa mannorð sitt.