Fréttablaðið - 04.04.2004, Blaðsíða 39

27SUNNUDAGUR 4. apríl 2004
og frami skipta ekki nokkru
máli.“
Afstaðan til samferðarmann-
anna hefur líka breyst: „Ég er
hættur að nenna að rífast og
reyni ekki lengur að telja um
fyrir fólki og fá það yfir á mína
skoðun. Ég er orðinn umburðar-
lyndari og kannski kominn tími
til,“ segir hann og hlær.
Oliver ómetanlegur
Þau eru fjögur í heimili; Ingólf-
ur, Jóhanna konan hans, Jónas
Margeir sonur þeirra og hundur-
inn Oliver sem er breskur nýbúi
og fylgdi fjölskyldunni frá
Englandi árið 2000. Þó ferfætling-
urinn sé nefndur síðastur er hann
alls ekki sístur enda hefur hann
reynst húsbóndanum á heimilinu
vel síðan hann kom heim úr end-
urhæfingu á Grensás. „Ég var
svolítið einangraður í fyrstu,
konan mín vinnur mikið og strák-
urinn okkar er í skóla, þannig að
ég sat bara heima og las. Eini fé-
lagsskapurinn sem ég hafði allan
daginn var Oliver og hann var
ómetanlegur.“ Ingólfur segir þá
félaga spjalla mikið saman enda
skilji og skynji hundurinn hvert
orð sem hann segir. „Hann var
líka mjög tillitssamur við mig
fyrstu vikurnar og sýndi mér mik-
inn skilning þegar ég var að staul-
ast um íbúðina. Félagsskapur
hans var mér ómetanlegur, ekki
síst á þessum tíma.“
Vegna þessarar góðu og dýr-
mætu reynslu af hundinum renn-
ur Ingólfi blóðið til skyldunnar og
hvetur fólk til að sýna hundum al-
mennt ríkari skilning enda geti
þeir auðgað líf fólks sem er ein-
angrað einhverra hluta vegna.
Hann vitnar til danskrar reynslu,
máli sínu stuðnings en þar lætur
heilbrigðiskerfið sjúklingum
hunda í té og lýsa þeir upp tilveru
margra sem annars hefðu það
skítt. „Og þetta sparar mörg tonn
af þunglyndislyfjum,“ segir hann.
Gaman í sagnfræðinni
Áfallið er ein ástæða þess að
Ingólfur innritaði sig í sagnfræði-
nám við Háskóla Íslands fyrir ári
og þar unir hann hag sínum vel.
„Umhverfið gjörbreyttist eftir
áfallið, ég get t.d. ekki lengur
fengið vinnu sem sendisveinn eða
fimleikakennari og verð að taka
mið af því. Skömmu eftir að ég
kom af Grensás sótti ég námskeið
í vatnslitamálun í Listaháskólan-
um og málaði eins og óður maður.
Þetta var svakalega gaman og ég
er enn málandi lon og don,“ segir
Ingólfur en hann hefur alla tíð
teiknað talsvert og hafa myndir
hans birst í fjölmörgum blöðum
og bókum í gegnum árin. Í kjölfar-
ið flaug honum í hug að setjast
enn frekar á skólabekk og spurði
sjálfan sig hvað hann langaði að
læra. „Mig hafði alltaf langað í
sagnfræði en aldrei gert neitt í
því. Ég stóð frammi fyrir að
ákveða hvort ég ætlaði að sitja
heima í stofu og bíða eftir skipti-
myntinni frá Tryggingastofnun
eða gera eitthvað annað og meira.
Þá ákvað ég að kýla á sagnfræð-
ina.“
Ingólfur sér ekki eftir þeirri
ákvörðun því hann skemmtir sér
konunglega í skólanum og
framundan eru vorprófin. „Í
fyrstu óttaðist ég að vera of gam-
all til að geta kallast nýstúdent en
í rauninni skiptir aldur aldrei máli
heldur aðeins viðhorfið. Í dag er
ég bara einn af krökkunum.“
Hann segist taka námið öðrum
tökum en þegar hann sat sem ung-
ur maður á námsbekk enda með
reynslu af vinnumarkaði í
farteskinu og því agaðri og ein-
beittari en ella. „Ég sagði líka við
konuna mína um daginn að nú
horfi ég meira á bækurnar en
stelpurnar. Hún trúir því náttúru-
lega eins og nýju neti. En það er
nú satt engu að síður.“
Vantar umræður um grund-
vallarmál
Ingólfur hefur alla tíð fylgst
vel með þjóðmálaumræðunni og á
sínum tíma tók hann virkan þátt í
henni sem ritstjóri og blaðamað-
ur. Hann segir að umræðan sé
ekki mjög hátt uppi í samfélaginu,
þrátt fyrir nokkur framboð fjöl-
miðla. „Það eru jú þrjú dagblöð
gefin út, við höfum tvær sjón-
varpsstöðvar sem sinna þessu í
einstaka þáttum og svo fáeinar út-
varpsstöðvar að auki. Áhuginn
virðist hinsvegar meiri á hasar-
deruðum dægurmálum eins og
barnaníðingum og líkflutningum
og það er í takt við fjölmiðlabreyt-
ingarnar, menn kjósa frekar hasar
en þjóðmál.“ Hann segir umræður
um grundvallarmál skorta:
„Þannig hefur það reyndar verið
alltof lengi. Alvarleg umræða um
það sem skiptir máli, eins og t.d.
ESB, ríkisfjármál, menntamál,
varnarmál og umhverfismál, hef-
ur orðið útundan og ég sakna
þess.“
Hann bendir þó réttilega á að
hluti umræðunnar hafi færst á
vefinn. „Þar eru menn svolítið að
sperra sig með alvarlegri mál.
Gallinn á þeim bænum er hins-
vegar sá að vefirnir eru flestir
hópa- eða málefnaskiptir. Eins
konar hóphyggjuvefir. Þar eru
femínistar og afsprengi stjórn-
málaflokkanna með sínar síður og
svo einstaka menn á borð við
Björn Bjarnason og fleiri sem
skrifa sitt. Meinið er bara að þú
veist alltaf að hverju þú gengur,
öll eru þessi skrif nokkuð fyrir-
sjáanlegt. Og vegna þessa hefur
almenningur, sem tengist ekki til-
teknum hópum sérstaklega, ekki
haft aðgang að síðum til að koma
sínu efni á framfæri.“
Ingólfi hugnast þetta illa, hann
vill breytingar og situr ekki við
orðin tóm. „Ég var með svona
hefðbundna egóflippsíðu, ingo.is,
þar sem ég skrifaði greinar um
menn og málefni, auk þess sem
sagt var frá mér og mínu. Ég hef
hinsvegar ákveðið að breyta síð-
unni í opinn þjóðmálavettvang og
þar getur fólk skipst á skoðunum
og skrifað greinar án þess að til-
heyra einhverjum sérstökum
hópi. Það er bara að senda greinar
á ingomar@simnet.is. Ef enginn
sendir grein, þá það. Ég hef
allavega lagt mitt að mörkum.“
Skortir eldra fólk á þing
„Alþingi þyrfti að vera betur
mannað,“ segir Ingólfur aðspurð-
ur um álit sitt á þingheimi. „Það
virðist verða æ auðveldara að
komast á þing enda leitar hæfasta
fólkið í störf í einkageiranum þar
sem von er um betra kaup og ör-
uggara umhverfi. Þingmenn eiga
ávallt yfir höfði sér árásir frá
pólitískum andstæðingum, fjöl-
miðlum og fleirum og eru á milli
tannanna á almenningi. Það er því
eðlilegt og skiljanlegt að hæft og
gott fólk velji sér annan starfs-
vettvang þrátt fyrir áhuga stjórn-
málaflokkanna á að njóta krafta
þess.“
Hann telur líka aldurssamsetn-
ingu þingheims óheppilega. „Það
er of mikið af miðaldra, háskóla-
menntuðu fólki á þingi og ég er
ekki viss um að yngingin frá síð-
ustu kosningum hafi verið af hinu
góða. Ég veit ekki hvaða erindi
ungt fólk á á þing, bara af því það
telur sig ungt? Það vantar eldra
fólk, fólk með reynslu og þekk-
ingu á samfélaginu. Já og úr fjöl-
breyttara umhverfi, t.d. lista-
menn,“ segir Ingólfur og játar að
hann sé ekki endilega sanngjarn í
samanburðinum því hann hann
sakni litríkra manna á borð við
Jón Baldvin og Svavar Gestsson
og beri þá og fleiri oft saman við
nýja þingmenn.
Esrabókin best
Eftir Ingólf liggja fjórtán bæk-
ur og þar af fjölmargar ævisögur
þekktra Íslendinga. Langt er um
liðið síðan síðast kom bók frá hon-
um en það er stutt í þá næstu;
Sporgöngumenn, sem er síðara
bindi Sögu AA-hreyfingarinnar
kemur út föstudaginn langa. Það
er reyndar merkilegt út af fyrir
sig að hann sat við að skrifa loka-
orðin í þá sögu í Hrísey í
ágústmánuði 2001. Þegar hann
hafði lokið við að slá inn síðasta
punktinn fékk hann heilablóðfall-
ið. En býst hann við að sinna
áfram ritstörfum? „Ég er ekki
hættur. Hinsvegar hef ég engin
fastmótuð áform og læt hverjum
degi nægja sína ánægju. Það er
hinsvegar rétt að það er langt síð-
an síðasta ævisagan mín kom út.
Hún var um hinn merkilega geð-
lækni Esra Pétursson og mér
finnst hún vera besta bók sem ég
hef skrifað.“
Eins og margir muna urðu tals-
verð læti í samfélaginu vegna út-
komu bókarinnar um Esra. Fjöl-
skylda konu sem getið var í bók-
inni taldi að sér vegið og höfðaði
mál gegn þeim Esra og Ingólfi.
„Látunum linnti ekki fyrr en við
stóðum í réttarsal og vorum
dæmdir í undirrétti. Ég vildi ekki
una þeim dómi og áfrýjaði til
Hæstaréttar og vann þar að hluta
en öðru var haldið til streitu.“
Með því lauk málinu af hálfu Ing-
ólfs en hann man vel þá stund
þegar hann stóð í réttinum. „Rétt-
urinn var fullskipaður og þegar
ég sá sjö dómara standa í þessum
glæsilegu bláu skikkjum sínum,
hver og einn með bókina í höndum
sér þá sagði ég: Jæja, nú kemst ég
ekki lengra sem rithöfundur.
Þetta er toppurinn.“
Þetta mál allt og dómurinn
hafa þó ekki dregið úr áhuga Ing-
ólfs á að skrifa ævisögur. „Alls
ekki. Mér hefur fundist það fólk
sem ég hef skrifað um vera
áhugavert og skemmtilegt og það
hefur haft frá einhverju að segja.
Svona fólk er hinsvegar ekki á
hverju strái og í gegnum tíðina
hef ég neitað mörgum ævisögum,
meira að segja mjög frægra
manna, því mér hefur ekki fundist
vera neitt blóð í kúnni og talið
margt alþýðufólk hafa frá meiru
að segja. En ég á örugglega eftir
að skrifa fleiri ævisögur.“
En heldur Ingólfur að Esra-
málið hafi skaðað hann og hans
orðspor? „Ég hef nú ekki orðið var
við það sjálfur en hvað veit maður
hvað fólk hugsar. Það getur vel
verið að fólk bölvi mér í hljóði
eftir þessa bók.“ Ýmsir tóku til
máls, nú eða þögðu, á meðan mál-
ið var til umfjöllunar og vert að
spyrja hvort Ingólfur sé sár út í
einhvern vegna þess. „Ég er
kannski ekki sár út í fólk en það er
ákveðið lið sem fer meira í taug-
arnar á mér eftir þetta. Ég reyni
þó að sýna því kristilega fyrir-
gefningu en á erfitt með það, ég
verð að viðurkenna það.“
Ráðherrabókin spennandi
Ingólfur situr í ritnefnd for-
sætisráðherrabókarinnar svoköll-
uðu en hún er væntanleg með
haustinu og geymir kafla um þá
menn sem gegnt hafa embættum
ráðherra Íslands og forsætisráð-
herra frá heimastjórninni 1904.
Bókin hefur hlotið nokkra gagn-
rýni og það löngu áður en hún
kemur út. Ingólfi finnst nú rétt að
bækur fái að koma út áður en þær
eru dæmdar. „Ég held að þetta
verði góð bók, hún verður skrifuð
af góðu fólki, rithöfundum, blaða-
mönnum, sagnfræðingum og öðr-
um fræðimönnum og efnið er
áhugavert. Þetta er spegill á 20.
öldina þar sem dregin er upp
mynd af stjórnmálum og samfé-
lagsbreytingum þess tíma. Hún
verður gott uppflettirit fyrir
sagnfræðinga og aðra áhugamenn
um félags- og sagnfræðileg efni.“
Gagnrýni á bókina hefur ekki
síst beinst að því að hið opinbera
skuli gefa hana út. Ingólfur er
ekki gefinn fyrir mikinn ríkis-
rekstur en telur þó rétt að ríkið
standi að þessari útgáfu. „Ég skil
þessa gagnrýni en tilefnið er sér-
stakt. Ramminn er heimastjórn-
arafmælið og ríkið heldur það. Af-
mælisnefndinni var falið að koma
fram með hugmyndir af þessu til-
efni. Bókin var ein hugmyndin.
Sumir fjölmiðlar og meira að
segja þingmenn hafa kosið að
túlka þessa útgáfu sem einkabók
um Davíð Oddsson. Það vantar
ekki hugmyndaflugið í suma Ís-
lendinga. En varðandi afskipti
ríkisins að þessari þá bók þá get-
um við getum eins spurt okkur
hvort við viljum ekki bara láta
Baug sjá um heimastjórnaraf-
mælið og hvort ríkið eigi nokkuð
að vasast í því. En ríkið gerir það
og þess vegna á það að gefa þessa
bók út.“
Og í kjölfar þessa verður
Ingólfi hugsað til hlutverks ríkis-
ins yfirleitt. „Viljum við hafa
menningu í landinu? Viljum við
hafa fræðimennsku, spítala, skóla,
vegi? Ég svara þessum spurning-
um játandi og veit að til að þessum
þáttum sé almennilega sinnt þá
þarf ríkið að koma að þeim. Þess
vegna borgum við skatta svo ríkið
geti sinnt sameiginlegri menning-
ar- og félagsþjónustu.“
Bítlarnir alltaf á fóninum
Bítlaáhugi Ingólfs Margeirs-
sonar er mörgum kunnur enda
hefur hann bæði ritað bók um fjór-
menningana frá Liverpool og gert
vandaða útvarpsþáttaröð sem
flutt var á Rás 2 fyrir tæpum ára-
tug. Eru þeir alltaf á fóninum? „Já,
ég set þá alltaf á með jöfnu milli-
bili og upp á síðkastið hef ég mest
hlustað á fyrstu plöturnar þeirra.
Fyrir mér er að hlusta á Bítlana
eins og fyrir kristinn mann að fara
í kirkju. Þetta hljómar kannski
fanatískt en þannig er það bara.
Þetta er svo fín og skemmtileg
músík,“ segir hann.
Bítlarnir eru þó ekki þeir einu
sem Ingólfur hlýðir á og þessa
dagana nýtur hann í ofanálag tón-
listarsnillinga á borð við Simon og
Garfunkel og Leonard Cohen. Bítl-
arnir eru þó aldrei langt undan og
ekki ólíklegt að A Hard Day’s
Night hljómi í eyrum hans um
helgina. bjorn@frettabladid.is
INGÓLFUR MARGEIRSSON
Ég er í raun annar maður; get ekki hlaupið, hjólað eða leikið á hljóðfæri.
Rétturinn var
fullskipaður og þeg-
ar ég sá sjö dómara standa í
þessum glæsilegu bláu
skikkjum sínum, hver og
einn með bókina í höndum
sér þá sagði ég: Jæja, nú
kemst ég ekki lengra sem
rithöfundur. Þetta er toppur-
inn.“
,,