Fréttablaðið - 04.04.2004, Blaðsíða 48

Ég er nú búinn að vera dálítiðlengi í þessu og er búinn að sýna
nokkuð margar myndir en það vill
samt þannig til að þetta verður
sennilega stærsta árið í sögu fyrir-
tækisins,“ segir Árni Samúelsson í
Sambíóunum en hann verður með
ótrúlegan fjölda stjörnumprýddra
stórmynda á boðstólnum næstu
mánuði.
„Þetta byrjar þann 7. maí með
Van Helsing frá Stephen Sommers,
leikstjóra The Mummy, og svo verð-
ur bara mynd eftir mynd eftir
mynd, í því sem við köllum A+
flokki, fram yfir næstu áramót
þannig að við erum að sigla inn í
sannkallað stórmyndasumar hjá
Sambíóunum.“
Árni veit hvað hann syngur þeg-
ar hann er kominn út í þessa sálma
en hann gerbreytti íslensku kvik-
myndahúsalandslagi þegar hann
opnaði Bíóhöllina í Álfabakkanum
þann 2. mars árið 1982. „Ég hef ver-
ið í þessum bransa öll þessi ár og á
þeim tíma hefur ekkert fyrirtæki
verið með svona rosalega uppstill-
ingu frá maí til áramóta og við erum
voðalega spenntir fyrir því að
takast á við þessar myndir.
Þegar Árni kom í bæinn
Íslenskir bíógestir sem eru
komnir yfir þrítugt muna sjálfsagt
enn hvernig ástandið var á mark-
aðnum áður en Árni kom í bæinn frá
Keflavík með fjölskyldu sinni og
opnaði Bíóhöllina í Breiðholtinu en
þær nýjungar sem fylgdu í kjölfar-
ið gerbreyttu lífi kvikmyndaunn-
enda til hins betra.
„Þegar ég kom inn á markaðinn
var þetta allt í föstum skorðum og
var búið að vera í mörg ár.“ Hvert
kvikmyndahús var með myndir frá
sínum dreifingaraðila. Fyrirkomu-
lagið var þægilegt fyrir kvikmynda-
húsin en því fylgdi ákveðinn doði
sem bitnaði fyrst og fremst á áhorf-
endum. „Fox var í Nýja bíói, Warn-
er Brothers í Austurbæjarbíói, Uni-
versal var í Laugarásbíói, Para-
mount í Háskólabíói, Columbia var í
Stjörnubíói og United Artists í
Tónabíói. Svona var þessu skipt
þegar við komum frá Keflavík þar
sem fjölskyldan rak bíóið í bænum.
Hugur okkar stefndi alltaf til kvik-
myndahúss í Reykjavík en manni
var nú ekkert vel tekið á þessum
tíma. Við vorum ekki með nein sam-
bönd við þessi stóru stúdíó þá en við
vorum aftur á móti með góð tengsl
við óháða framleiðendur. Það voru
þó líka ljón á þeim vegi þar sem
Danir réðu mjög mikið yfir Íslend-
ingum þegar það kom að óháðu
myndunum. Það var ekkert og er
ekkert hlaupið inn í þennan bransa.“
Sá síðasti varð fyrstur
„Daninn fékk alltaf Ísland inni-
falið í pakkanum, fengu sýningar-
réttinn fyrir lítið og seldu hann
hingað með álagningu. Þeir stund-
uðu þetta í fleiri greinum en bíóinu,
til dæmis í kaffinu. Þeir voru ó-
óprúttnir á þessum tíma, Danirnir,
en mér tókst að taka þetta frá þeim
og það var nú aldeilis ekki litið vel á
mig hjá norrænu samsteypunni en
okkur tókst þetta með mörgum
ferðum til útlanda og þannig byrj-
uðu okkar viðskiptasambönd er-
lendis.
Við vorum því komin með tölu-
vert af myndum áður en við byggð-
um þetta hús 1982 en þeir vildu ekki
taka þær til sýninga hérna, gömlu
bíóstjórarnir, eins og maður kallar
þá. Þeir vildu mig ekkert inn á
markaðinn og voru bara rólegir í
sínum stólum og þurftu lítið að hafa
fyrir því að afla mynda. Þessu var
bara raðað niður í þegjandi sam-
komulagi. Það var í sjálfu sér ekk-
ert slæmt en þeir föttuðu það bara
ekki að hugur okkar stefndi inn á
þennan markað og það þýddi ekkert
að útiloka okkur. Eftir þetta fórum
við náttúrlega að kynna okkur er-
lendis og það endaði fljótlega með
því að við fórum að fá myndir frá
stóru stúdíóunum.
Það var rosalega erfitt að komast
inn á markaðinn, ekki síst vegna
þess að Danirnir einokuðu óháða
markaðinn. Annað var svo náttúr-
lega í föstum skorðum hjá gömlu
bíóunum. Það segir svo aftur sitt að
nú 20 árum seinna er í raun ekkert
af þessum bíóum eftir og enginn af
þessum gömlu bíóforstjórum eru
eftir í bransanum í dag.“
Heimsfrumsýningar í Reykjavík
Heimsfrumsýningar á Íslandi
voru óþekkt fyrirbæri áður en Árni
kom til sögunnar. „Þær eru eitt af
því sem við komum á hérna,“ segir
Árni rólegur en stoltið leynir sér þó
ekki. „Þegar ég náði tökum á óháða
markaðnum var hann oft með sterk-
ar myndir og þá náðum við að semja
við framleiðendurna um að við
fengjum stundum að sýna þessar
myndir fljótlega á eftir Ameríku.
Þetta var strax 1982 en áður fyrr
þurfti fólk að bíða eftir þessum
myndum í tvö til þrjú ár. Við feng-
um líka heimsfrumsýningar og Evr-
ópufrumsýningar í gegn strax í ár-
daga Bíóhallarinnar.
Ég gætti þess að vera mjög sýni-
legur í Los Angeles á þessum tíma
en þessi bransi byggir allur á teng-
ingum við rétta fólkið. Konan mín
Guðný Björnsdóttir stóð í því með
mér að fara og hitta þessa kalla og
borða með þeim. Við fengum svo
alltaf meira og meira út úr þessu
eftir því sem persónulegu tenging-
arnar styrktust. Nú fer ég þarna út
fimm sinnum ári. Við erum með að-
setur í LA og eigum marga kunn-
ingja í bransanum þar. Okkur finnst
mjög gott að geta skroppið þarna út
eftir og fengið að vita hvað er að
gerast. Það er nú einu sinni þar sem
hjartað slær í þessum bransa.“
Heimsmeistarar í bíóglápi
En sjá þessir amerísku stórlaxar
sér einhvern hag í að gera vel við
þessa fámennu bíóþjóð á litlum
markaði? „Við erum búin að vera
mesta bíóþjóð í heimi öll þessi ár og
miðað við höfðatöluna margfrægu
erum við með langmestu aðsóknina
hérna á Íslandi. Þeim finnst þetta
merkilegt og svo eru þeir einfald-
lega að fá mikla peninga frá Íslandi.
Ég þekki til dæmis mann hjá dreif-
ingarfyrirtæki í London sem kallar
landið alltaf Niceland bara vegna
þess að þeir fá alltaf svo mikla pen-
inga héðan út á það hvað þetta er lít-
il þjóð. Við erum alltaf hæstir í
heimi á hverju einasta ári og erum
með 6 til 7 sýningar á haus á meðan
Bandaríkjamenn eru með á milli 4
og 5. Svíar eru síðan með 2 og Finn-
ar aðeins eina. Bretarnir eru, held
ég, með þrjár bíósýningar á mann á
ári þannig að við erum alltaf á
toppnum.“
Nýtti sóknarfærið
Árni segir að velgengni Bíóhall-
arinnar hafi ekki komið sér sérstak-
lega á óvart á sínum tíma. „Ég var
nú búinn að stúdera markaðinn svo-
lítið vel og sá að þeir voru dálítið
svifaseinir þessir kallar og sóknar-
færið var gott þegar ég kom. Hugs-
aðu þér bara að sumir þeirra höfðu
aldrei komið til Los Angeles að
heimsækja viðskiptavini sína. Það
segir nú ýmislegt. Þegar ég ákvað
að láta slag standa í kringum 1980
var markaðurinn bara þarna og
menn voru í sjálfu sér ekki að gera
neitt meira. Jú, jú, þeir fengu mynd-
irnar og svo voru þær stundum uppi
í hillu í fleiri mánuði áður en þeir
sýndu þær. Ég vissi alveg af því
vegna þess að við fengum myndir
lánaðar hjá þeim til Keflavíkur og
þeir voru kannski að spara góðar
myndir í þrjá mánuði. Síðan var
alltaf endursýnt yfir allt sumarið
því þeir héldu að það kæmi enginn í
bíó á sumrin. Svona var nú þanka-
gangurinn.“
Réttur maður á réttum stað
Það má segja að bíórekstur Árna
hafi verið samfelld sigurganga og
Bíóhöllin hefur verið á hvínandi
siglingu frá upphafi. „Þetta bíó var
og hefur alltaf verið á réttri leið og
þannig náði hún, ein og sér, 430 þús-
und manns á einu af fyrstu árunum.
Þetta hús er auðvitað alveg sérstak-
lega vel staðsett enda var lóðin eft-
irsótt og ekki auðhlaupið að fá hana.
Ég náði henni eftir að kunningi
minn, Albert Guðmundsson, tók að
sér að tala fyrir því að við fengjum
hana. Hann var þá í borgarstjórn og
með hans hjálp fengum við hana
fyrir rest en það sóttust fleiri eftir
henni.“
Bíóhöllin hefur tútnað út frá
þessum tíma og gleypti meðal ann-
ars skemmtistaðinn Broadway sem
36 4. apríl 2004 SUNNUDAGUR
Árni Samúelsson umbylti íslenskum bíómarkaði þegar hann opnaði Bíóhöllina árið 1982. Hann
lagði mikið upp úr því að koma dýrum stórmyndum sem fyrst fyrir augu Íslendinga. Þrátt fyrir það
hefur hann aldrei haft jafn mikið augnakonfekt á boðstólnum á einu og sama árinu en nú.
Góðæri hjá bíókónginum
BÍÓKÓNGURINN
Árni Samúelsson kom með látum inn á íslenskan kvikmyndahúsamarkað fyrir rúmlega tuttugu árum og hefur gert margar breytingar bíóunnendum til góða. Hann þurfti meðal annars
að berjast gegn einokunartilburðum Dana og það má segja að hann sé frelsishetja íslenskra bíógesta. Hann tók fyrsta risaskrefið úr Keflavík í Álfabakkann í Reykjavík og hann ber sterk-
ar tilfinningar til Bíóhallarinnar sem hann reisti í Breiðholtinu 1982.