Tíminn - 11.02.1973, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Sunnudagur 11. febrúar. 1973
Sprengt
við Þórisvatn (Timamynd Ró
bert)
Þórisvatn, var starfsemin gerð
viötækari, þar sem þá bættust tvö
fyrirtæki viö og Þórisós s.f. var
stofnað. Þessi fyrirtæki voru
jarðýtufyrirtækið Völur h.f. i
Reykjavik og vörubilstjórafélag-
ið Vörðufell. Framkvæmdastjóri
Valar er Ólafur Þorsteinsson og
meðeigendur eru Björgvin ólafs-
son, Ingi S. Guðmundsson og
Steingrimur Jónasson. Vörðufell
er i eigu fimm vörubilstjóra i Ar-
nessýslu. Framkvæmdastjóri
þess er Sigurður Jóns«son i
Hrepphólum og meðeigendur
Sverrir Sigmundsson frá Lang-
holti, Guðjón Jónsson i Hrepphól-
um, Grétar Grimsson á Syðri-
Reykjum og Sigurður Sigurðsson
á Laugarvatni.
Stjórn Þórisóss s.f. skipuðu
framkvæmdastjórar fyrirtækj-
anna fjögurra, en dagleg fram-
kvæmdastjórn var að mestu á
vegum Páls Hannessonar.
Viö Þórisvatn
— Jæja, er þá ekki rétt að
skreppa upp að Þórisvatni og
dvelja þar um stund, Páll? Nokk-
ur orð um framkvæmdirnar þar.
— Verkefni Þórisóss s.f., var að
gera þrjár stiflur, tvo skurði
ásamt lokumannvirkjum uppi við
Þórisvatn fyrir Landsvirkjun.
Nú, það yrði of langt mál að fara
að lýsa þessum framkvæmdum
að einhverju ráði, og auk þess að
likindum of tæknilegt. En til
glöggvunar á magni þeirra fram-
kvæmda, sem unnin voru af
sem ekki er ástæða til að fara að
telja upp hér. En þarna voru m.a.
stærstu gröfur og stærstu jarðýt-
ur, sem sézt hafa hér á landi.
— Nú vill stundum brenna við,
að verktökum takist ekki að skila
verki á áætluðum tima. Tókst
ykkur það við Þórisvatn?
— Nei, þvi miður. Við lukum
verki okkar i október s.l. og vor-
um þá komnir tvo mánuði fram
úr áætlun.
— Sitthvað fleira hefurðu vist
að segja um „óbyggðafram-
kvæmdirnar og ýmsir erfiðleikar
hljóta að hafa komið upp.
— Það var auðvitað strax ljóst,
að aðstaðan við Þórisvatn yrði að
mörgu leyti erfið, þar sem þetta
er uppi i háfjöllum og ekki hægt
að vinna nema yfir hásumarið.
Og þarna var ekki nokkur
skapaður hlutur. Við byrjuðum
þarna að afloknum verkföllum
árið 1970, þegar komið var fram i
seinni hluta júni. Það sem eftir
var af sumrinu var aðallega um
undirbúningsvinnu að ræða fyrir
næsta sumar og byrjun á fram-
kvæmdum. Við vorum þarna með
70-80 manns, en gerðum ráð fyrir,
að framkvæmdir hæfust af fullum
krafti næsta sumar og þá með allt
að 250 manna starfsliði. Sumarið
1970 þurftum við einpig að panta
ýmsar vélar að utan, sem sumar
komu ekki fyrr en siðla sumars og
aðrar um veturinn.
Ekki var hægt að vinna þarna
yfir veturinn, en um miðjan april,
vorið 1971, komum við uppeftir og
hófum brátt framkvæmdir af full-
um krafti. Seint i mai vorum við
komnir með 250 manna starfslið
uppeftir og var unnið á 8 tima
vöktum allan sólarhringinn.
Vélakosturinn, sem þá var kom-
Texti: Steingrímur Pétursson
STÆRSTA VERKTAKAFYRIRTÆKI í LANDINU
Verktakafyrirtækið Þórisós sf. var stofnað sem
sjálfstætt fyrirtæki árið 1970, er Landsvirkjun hóf
útboð á miðlunarframkvæmdum við Þórisvatn.
Fjögur verktakafyrirtæki slógu sér saman um að
freista þess að bjóða i þessar framkvæmdir, en þau
höfðu undangengin ár ýmist starfað sitt i hverju
lagi eða saman að einhverju leyti. Hér var um svo
stórt verkefni að ræða, að ógerlegt var fyrir eitt
þessara fyrirtækja að taka það að sér. Og eins og
áður segir tóku þvi verktakafyrirtækin fjögur þá
ákvörðun að segja á stofn sameignarfélagið Þóris-
ós. Að visu höfðu þau starfað óformlega saman árið
áður við að leggja veg fyrir Landsvirkjun frá Búr-
felli upp að Þórisvatni, en það samband var mjög
laust i reipunum.
ÞÓRISÓS HF
Samsteypa
fjögurra
fyrirtækja:
HLAÐBÆR
MIÐFELL
VÖRÐUFELL
VÖLUR
Fyrirtækin gerðu siðan sam-
eiginlegt tilboö i stiflu- og skurða-
gerð við norðanvert Þórisvatn.
Urðu þau lægstbjóðendur, og tók-
ust samningar meö þeim og
Landsvirkjur.. Var hér um að
ræða verk upp á samtals tæpar
350 milljónir. Luku fyrirtækin
framkvæmdum sinum við Þóris-
ós siöastliðið haust.
Að fenginni góðri reynslu af
samstarfinu viö Þórisvatn
ákváðu fyrirtækin að færa út
starfsemi sina. Og þegar Vega-
málastjórn bauð út vegagerð I
ölfusi og á Vesturlandsvegi á ár-
inu 1971, ákváðu þau, sem sam-
eignarfyrirtækið Þórisós, að
bjóða i bæði verkin og urðu þar
einnig lægstbjóðendur. Er vega-
framkvæmdunum sjálfum nú lok-
ið og aðeins eftir frágangur utan
vegakaflanna.
Fyrirtækin fjögur, er sam-
steypuna mynda, eru: Hlaðbær,
Miðfell, Vörðufell og Völur. Tvö
fyrstnefndu fyrirtækin höfðu
f starfað sem verktakar á almenn-
um markaði áður, eða I ein 6 ár.
, Vörðufell er félag atvinnubil-
stjóra úr Arnessýslu, en Völur er
jarðýtufyrirtæki I Reykjavlk.
Samsteypan var stofnuð sem
sameignarfyrirtæki (Þórisós s.f.)
og starfaði þannig til siðustu ára-
móta, en þá var henni breytt i
hlutafélag (Þórisós hf.) með
hlutafé upp á 22 milljónir, þar
sem rekstursfyrirkomulag sam-
eignarfyrirtækis þótti óþjáll i
meðförum.
Framkvæmdastjóri Þórisóss
h.f. er Páll Hannesson verk-
fræðingur. Við hittum hann að
máli fyrir skömmu i þvi skyni að
fræðast um fyrirtækið og fram-
kvæmdir þess sem og, hvað verk-
takafyrirtæki er i raun og veru og
hver aðstaða þess sé á íslandi i
dag.
— Er ekki bezt að byrja á þvi að
fá nokkur nánari deildi á aðildar-
fyrirtækjum Þórisóss h.f.?
— Verktakafyrirtækið Hlaðbær
h.f. var stofnað árið 1965. Fyrstu
árin starfaði það nær eingöngu á
almennum verktakamarkaði i
Reykjavik og nágrenni, þar sem
helztu verkefnin voru að gera göt-
ur og holræsi fyrir Reykjavikur-
borg og Kópavogskaupstað og
auk þess bygging fjölmargra
grunna og lóðalagnir fyrir einka-
aðila. Fyrirtækið sá meðal ann-
ars um, i félagi við Miðfell h.f., að
byggja götur og holræsi um
Neðra-Breiðholt og Arbæjar-
hverfin, hraðbrautina gegnum
Kópavog og Kringlumýrarbraut-
ina, svo að höfuðverk-
efnin séu nefnd. Það starfaði sem
sagt sem almennur jarðvinnu-
verktaki. Ég er framkvæmda-
stjóri þessa fyrirtækis, stjórnar-
formaður er Grétar Sivertsen og
yfirverkstjóri hefur verið frá
upphafi Hólmar Pálsson. Fyrir-
tækið er eign okkar þriggja en
það er hlutafélag.
— Miðfell h.f. er verktakafyrir
tæki, sem starfaði á svipuöum
grundvelli og Hlaðbær, en vann
auk þess mikið að malbiksfram-
kvæmdum. Framkvæmdastjóri
þess er Leifur Hannesson verk-
fræðingur, og aðrir eigendur eru
Rannver Sveinsson og Steinberg
Þórarinsson. Á árunum fram til
1970 höfðu þessi tvö fyrirtæki,
Hlaðbær h.f. og Miöfell h.f., mjög
viðtækt samstarf sin á milli og
stóðu oft sameiginlega að tilboð-
um og verkframkvæmdum, auk
þess að starfa sitt i hvoru lagi.
— Arið 1970, þegar miölunar-
framkvæmdirnar hófust viö
Þórisós s.f. við Þórisvatn, skulu
eftirfarandi megintölur nefndar:
Brottgrafið laust efni — 310.000
rúmmetrar, sprengingar —
203.000 rúmmetrar, fyllingar —
920.000 rúmmetrar, steinsteypa —
4.400 rúmmetrar. Heildarverð
umræddra verka er um
350.000.000.00 kr., sem er i sam-
ræmi við upprunalegt tilboð og
áætlun ráðgjafarverkfræðings.
— Það er alkunna, að sjaldan
eða aldrei hefur verið saman-
kominn annar eins vélakostur á
islandi og upp við Þórisós. Varia
hafið þið komið honum upp svona
i einni svipan?
— Nei, það er bæði vist og satt.
Áður en Þórisóssframkvæmdirn-
ar komu til sögunnar, var aðeins
um smærri tæki að ræða, hand-
hæga vörubila, litlar gröfur,
hand-loftpressur o.þ.h. Þegar
framkvæmdir hófust við Þórisós,
mun bilaeign fyrirtækjanna fjög-
urra hafa verið einir 20-22 stórir
vörubilar, nokkrar litlar gröfur
og loftpressur, — og þrjár jarðýt-
ur. Brátt varð ljóst, að þetta var
aldeilis ófullnægjandi vélakostur.
Þvi var ráðist i að kaupa geysi-
mikinn og stórvirkan vélakost,
inn á staðinn, var meiri en nokk-
urn tima hafði sézt hér á landi,
meira en bæði við Búrfellsvirkjun
og á Keflavikurflugvelli.
Við urðum fyrir verulegum töf-
um við einn hluta þessara mann-
virkja. Sprengja þurfti 17 metra
djúpan leðjuskurð fyrir neðan
vatnsborð, og gegn um hraun, og
þétta það siðan allt saman. Þetta
var afar tafsöm og erfið fram-
kvæmd. En allt gekk þetta þó. Er
við hættum þetta árið um miðjan
nóvember mátti segja.aðum 75%
verksins væri lokið.
I maibyrjun 1972 hófumst við
handa á ný og 11. október slðast-
liðið haust höfðum við endanlega
lokið framkvæmdum við mann-
virkin, og þau siðan tekin út sem
fullfrágengin af hálfu Lands-
virkjunar.
öflun hinna stóru og dýru
tækja, sem nauðsynleg voru,
kostaði mikið fjárhagslegt álag,
og urðu ýmsir erfiðleikar i þvi
sambandi. En, sem sagt, þetta
heppnaðist allt.
— Þið teljið þá, að ykkur hafi
tekizt allvel upp með þessum
framkvæmdum?
— Já, og við erum ánægðir yfir