Tíminn - 26.08.1973, Qupperneq 12

12
TÍMINN
Sunnudagur 26. ágúst 1973.
Getum útvegað með stuttum fyrirvara
hinar
vinsælu haugsugur frá
BAUER
Guðbjörn Guðjónsson
HEILDVERZLUN
Siðumúia 22 — Simar 85694 og 85295
Þrír ungir liffræöinemar rannsóknarstofu sinni. Þeir eru, taliö frá vinstri: Kristján R. Jessen, Stefán B. Sigurösson og Konráö Þórisson.
LITIÐ INN HJÁ
LÍFFRÆÐINEMUM
Fyrr i sumar leit
blaðamaður frá Timan-
um inn á Grensásvegi 12
i Reykjavik, þar sem
liffræðinemar hafa að-
setur. Nú erum við aftur
stödd á þessum stað. Við
hittum hér fyrir unga
menn og biðjum þá að
leysa úr nokkrum
spurningum. Það er
Kristján B. Jessen, sem
fyrst verður fyrir svör-
um.
— Hvað er það, Kristján, sem
þið eruð að gera hér núna?
— Við stundum lifeðlis- og
lyfhrifafræðilegar rannsóknir á
portæðum úr rottum.
— Slátrið þið þá rottum i stór-
um stil?
— Já, Við tökum aðeins einn
litinn æðarbút úr hvcrri rottu, svo
aö þær verða nokkuð margar,
sem lóga þarf.
— Hvernig farið þið að þvi að
rannsaka æðina?
— Fyrsta skrefið er náttúrlega
að drepa rottuna, siðan að skera
hana upp og taka úr henni þennan
æðabút. Þessu næst er æðinni,
komið fyrir i 37 gráða heitri salt-
lausn, sem er lik likamsvökvan-
um að samsetningu og gefum lyf
út i baðið, sem æðin liggur i eða
þá að við breytum jónasamsetn-
ingu vökvans frá hinu eðlilega, og
athugum kraftsvörun æðarinnar.
Við höfum sérstök tæki til þess að
mæla hverrsu mikinn kraft æðin
þróar.
— Veitir þetta til dæmis svör
við þvi, hve mótstöðuafl æðarinn-
ar er mikið, til dæmis gegn
sjúkdómum?
— Ekki nema mjög óbeint.
Þetta eru grundvallarrannsóknir,
og allur sá skilningur sem þær
hugsanlega gætu veitt, er nýttur
af þeirri grein hagnýtrar liffræði,
sem við köllum læknisfræði.
— Hvað er þetta langt nám hjá
ykkur?
— Meðaltalið eru þrjú ár til BS
prófs.
— Og hvað svo? Framhalds-
nám erlendis?
— Næst er að taka eins árs
rannsóknarverkefni hérheima að
loknu þessu BS prófi, en ef menn
vilja halda áfram eftir það, til
dæmis upp i MS próf, þá verða
menn að fara utan.
— Hver stjórnar þessum
rannsóknum?
— Þetta er unnið undir hand-
leiðslu prófessors Jóhanns Axels-
sonar.
— Finnst ykkur gaman að
grúska i þessu?
— Já, það er mjög gaman,
annars væri ég ekki að þvi.
— Er þetta ekki tiltölulega ný
háskólagrein?
— Þessi námskeið, liffræðin,
eða liffræðiskor, eins og hún heit-
ir núna, er ekki nema fimm ára.
En hún er innan verkfræði- og
raunvisindadeildar, og hún er að
sjálfsögðu ekki ný af nálinni.
— Eruð þið mörg, sem eruð að
læra þetta?
— Ég hef ekki nákvæma tölu
um þetta hér hjá mér, en við
munum vera eitthvað a milli
hundrað og tuttugu og hundrað og
þrjátiu, allt i allt, á öllum árum
saman lagt.
— Þakka þér fyrir, Kristján.
Við skulum heyra, hvað næsti
maður hefur að segja. Það er
Stefán B. Sigurðsson, sem næst
verður fyrir svörum.
í nánum tengslum viö
læknisfræði.
— Hvað vilt þú segja, Stefán,
um þá starfsemi sem hér fer
fram?
— Ég tel þetta vera mjög
nauðsynlegar undirstöðu-
rannsóknir. Þar með er ekki
sagt, að þetta verði allt hagnýtt,
og allra sizt strax. Við getum
hugsað okkur að það séu svo sem
tiu eða tuttugu af hundraði, sem
kemur til nota, en engu að siður
er starfsemin nauðsynleg, ein-
mitt til þess að fá þann hundraðs-
hluta,sem nýttur er, hvort sem
það hlutfall er stórt eða litið.
— Þetta er auðvitað i nánum
tengslum við læknisfræðina?
—Jú vissulega er það svo. A það
má benda til dæmis, að prófessor
Jóhann Axelsson, sem þessum
rannsóknum stjórnar, er
jafnframt forseti læknadeildar.
Þetta skapar að sjáfsögðu sterk
tengsl á milli þessara deilda,
enda eru þau mjög nauðsynleg.
— Hvaða störf eru það svo, sem
biða ykkar að loknu námi?
— BS prófið veitir mönnum
kennsluréttindi, þannig að þeir-
geta kennt þessa grein að
minnsta kosti upp i sjötta bekk
menntaskóla en ég held, að flestir
fari i framhaldsnám, eða það ætla
ég að minnsta kosti að gera.
— Hvert ætlar þú að fara?
— Ég verð i Lundi i Sviþjóð og
legg þar stund á svipaðar
rannsóknir og hér eru gerðar.
— Svo að visindalegar
rannsóknir verða ævistarfið?
— Það er langsennilegast. Ég
geri ráð fyrir að vinna á
rannsóknarstofu og kenna með,
enda er æskilegt að það fari
saman. Visindamenn eiga einmitt
að kenna þeim sem á eftirkoma
og seinna taka við starfi hans.
— Er ekki alltaf að aukast
rannsóknarstarfsemi í sambandi
við sjúkrahúsin?
— Jú, slikt fer mjög i vöxt. Ég
vona bara, að þeir hlutir verði
komnir i gagnið þegar ég kem
heim aftur.
— Hvað býst þú við að verða
lengi úti?
— Fjögur til fimm ár., en það
er sá timi sem það tekur að ljúka
sænsku doktorsprófi.
— Þú gazt þess áðan, að þetta
gripi mjög inn i læknisfræði. Viltu
útskýra það nánar?
— Það má til dæmis nefna, að
lyfin sem við notum hafa lengi
verið i notkun til lækninga. t
rauninni eru þetta hormón, sem
likaminn notar sjálfur til þess að
stjórna sinni starfssemi. Aftur
móti hefu hingað til litið verið um
það vitað, hvernig þessi hormón
starfa i raun og veru i grund-
vallaratriðum. Rannsóknir okkar
beinast mjög að þvi að kanna það
atriði. Við skulum til gamans
taka eitt dæmi: Þegar blóð-
þrýstingur lækkar i manni,
framleiðir likami hans efni, sem
veldur samdrætti i æðunum og
hækkar þar með blóðþrýstinginn.
Þegar við svo notum þetta efni
hér á rannsóknarstofunni, fáum
við samdrátt i æðunum, nákvæm-
lega eins og gerðist hjá sjúklingn-
um. Það er hægt að nota lyf vegna
þess að menn vita i stórum drátt-
um hvernigþau vinna. Það er oft
ekki fyrr en eftirá, að farið er að
forvitnast um raunverulega
starfsaðferð lyfsins, sem notað
hefur verið með góðum árangri.
A framtiö fyrir
sér
— Ég mætti kannski að lokum
spyrja þig, Stefán: Telur þú ekki
að þéssu fræðigrein, sem þú ert
að nema, muni eiga eftir að eflast
mjög hér á landi?
— Jú það tel ég alveg vist, enda
væri það mjög æskilegt. Það er
einmitt verið að reyna aö flytja
þessar rannsóknir hingað heim
frá Sviþjóð. Jóhann Axelsson,
prófessor, sem stjórnar þessu
^■■■■■■■■■■■■■■■■■■■Sr^
Hvitar rottur i búri hjá liffræöinemum. Segja má, aö þeirra bíöi ekki ómerk örlög: Þær munu brátt
deyja og fórna lifi sinu á aitari vísindalegra rannsókna.