Fréttablaðið - 20.11.2004, Blaðsíða 12

12 20. nóvember 2004 LAUGARDAGUR
MÓTMÆLA ÁRÁSINNI Á FALLUJA
Sókn Bandaríkjahers í Falluja var mótmælt
í Nablus á Vesturbakkanum í gær. Grímu-
klæddur vígamaður Hamassamtakanna
kveikti í eftirlíkingu bandarísks hermanns.
KÖNNUN Tveir af hverjum þremur
Íslendingum telja að stjórnmála-
leiðtogar láti undan þrýstingi
þeirra sem hafa meiri völd en þeir
sjálfir og góður meirihluti lands-
manna telur að viðskiptaleiðtogar
hafi of mikil völd og ábyrgð.
Næstum þrír af hverjum tíu telja
íslenska viðskiptaleiðtoga óheið-
arlega og tveir af hverjum tíu seg-
ir það sama um stjórnmálaleið-
toga.
Þetta er meðal niðurstaðna úr
árlegri könnun Gallup á afstöðu
til stjórnmála- og viðskiptaleið-
toga. Einnig var spurt um fram-
tíðarhorfur í efnahags- og örygg-
ismálum. Hugur fólks í yfir 60
löndum var kannaður.
Helmingur þjóðarinnar telur
að heimurinn fari versnandi og að
næsta kynslóð muni lifa í óörugg-
ari heimi en nú er. Tveir af hverj-
um tíu eru hins vegar þeirrar
skoðunar að heimurinn verði ör-
uggari og þrír af hverjum tíu telja
að engin breyting verði á, heimur-
inn verði hvorki betri né verri.
Fjórtán prósent landsmanna telja
að efnahagsleg velsæld komandi
kynslóða verði minni en nú er en
meirihlutinn giskar á að hún verði
söm og nú eða betri.
- bþs
Skuldsetning heimila
að hættumörkum
Fólk virðist í vaxandi mæli skuldsetja sig meira en greiðslugetan leyfir,
segir Jóhanna Sigurðardóttir alþingismaður vegna vaxandi fjölda árang-
urslausra fjárnáma. Hún vill koma á greiðsluaðlögun fyrir þennan hóp.
EFNAHAGSMÁL Skuldsetning
margra heimila er komin að
ákveðnum hættumörkum, segir
Jóhanna Sigurðardóttir alþingis-
maður um fjölgun árangurslausra
fjárnáma og auknar fjárhæðir
sem um ræðir þar. Hún telur
þetta benda til vaxandi fjárhags-
erfiðleika hjá heimilunum í land-
inu, einkum hjá þeim sem minna
hafi handa á milli og séu á lágum
eða meðallaunum.
„Þarna virðist vera á ferðinni
að einhverjum hluta neyslulán,
sem fólk virðist lenda í erfiðleik-
um með,“ sagði hún. „Skuldsetn-
ing virðist vera mjög mikil og fólk
virðist í vaxandi mæli skuldsetja
sig meira en greiðslugetan leyf-
ir.“
Í svari Björns Bjarnasonar
dómsmálaráðherra við fyrirspurn
hennar kom fram að fjöldi árang-
urslausra fjárnáma hjá einstak-
lingum á árunum 2001 til 15. októ-
ber 2004 var 17.336. Heildarupp-
hæð þessara fjárnáma hjá ein-
staklingum á tæpum fjórum árum
nam 42 milljörðum króna, en 19
milljörðum hjá fyrirtækjum.
Samtals námu kröfurnar því 61
milljarði króna. Stærsti kröfuhaf-
inn var ríkissjóður með kröfur
upp á 22 milljarða. Næstir komu
bankar og aðrar lánastofnanir
með 11 milljarða. Loks komu
kröfur einkaaðila og opinberra.
Af þessum 42 milljarða kröfum
sem féllu á einstaklinga áttu karl-
ar 85 prósent, 35 milljarða, en
konur rúma sex milljarða.
„Það veldur áhyggjum að fólk
yngra en 20 ára er í einhverjum
mæli í þessum hópi,“ sagði Jó-
hanna. „Þá finnst mér athyglis-
vert hvernig skiptingin er á milli
kynja hvað varðar árangurslaus
fjárnám. Í einhverjum mæli eru
karlmenn kannski fremur skrif-
aðir fyrir skuldunum á heimilun-
um en konur. En ég hygg að þetta
lýsi einnig því að konur fari var-
legar í fjármálin og séu ef til vill
hagsýnni, skoði betur stöðuna og
taki minni áhættu.
Jóhanna sagði það sitt álit að
ríkisvaldið ætti að leita skýringa
á þeim vanda sem uppi væri varð-
andi árangurslaus fjárnám, þar
sem þau færu vaxandi, bæði að
fjölda og fjárhæðum.
„Þessi þróun hringir bjöllum
um að ákveðin hætta sé á ferðum
hjá heimilunum, auk þess sem
hún gæti borið með sér ákveðna
hættu á þenslu og verðbólgu.
Þetta sýnir að við þurfum að grípa
til úrræða varðandi þann fjölda
sem er í þessari stöðu. Við þurf-
um að koma á greiðsluaðlögun,
þar sem samið er við lánardrottna
og fólki gert að lifa eftir ákveðn-
um áætlunum í tiltekinn tíma.“
jss@frettabladid.is
VIÐ LANDAMÆRIN
Ísraelar halda uppi eftirlitsferðum til að
sporna gegn vopnasmygli til Gaza.
Mistök Ísraelshers:
Skutu þrjá
Egypta
ÍSRAEL, AP Ísraelskir hermenn
skutu þrjá egypska hermenn til
bana á landamærum Gaza og Eg-
yptalands í gærmorgun. Ísrael-
arnir urðu varir við mannaferðir
nærri landamærunum og töldu að
þar væru á ferð Palestínumenn að
smygla vopnum. Þeir skutu því á
þá úr skriðdreka.
Ísraelsk stjórnvöld báðust
strax afsökunar og fyrirskipuðu
rannsókn á atvikinu, sem þau lof-
uðu að lyki fljótt. Óvíst er hvaða
áhrif atvikið hefur á samskipti
ríkjanna. Egyptar segjast bíða
meiri upplýsinga en líta á þetta
sem mistök að svo stöddu. ■
DULARFULLAR DYR
Leynigöngin og byrgin fundust þegar tveir
hermenn fundust myrtir við innganginn.
Neðanjarðarborg:
Felustaður
glæpamanna
BELGRAD, AP Neðanjarðarbyrgi
tengd saman með leynigöngum
hafa fundist í Belgrad, höfuðborg
Serbíu-Svartfjallalands. Talið er
að eftirlýstir stríðsglæpamenn
hafi falið sig í byrgjunum, sem
fjölmiðlar í Serbíu-Svartfjalla-
landi, hafa lýst sem „neðjanjarð-
arborg“.
Talið er að göngin og byrgin
hafi verið byggð um árið 1960
þegar Josip Broz Tito var allsráð-
andi í Júgóslavíu. Enginn vissi af
göngunum nema háttsettir her-
foringjar og stjórnmálamenn.
Borgin svokallaða, sem er þrír
ferkílómetrar í þvermál, fannst
þegar lögreglan rannsakaði morð
á tveimur hermönnum sem fund-
ust skotnir í höfuðið við inngang
leyniganganna. ■
■ NORÐURLÖND
Vörður á Akureyri:
Kennarar
biðjist afsök-
unar
SKÓLAMÁL Að mati Varðar, félags
ungra sjálfstæðismanna á Akur-
eyri, skulda kennarar við Brekku-
skóla foreldrum og börnum í skól-
anum, svo og öðrum bæjarbúum
afsökunarbeiðni.
Félagið fordæmir það hvernig
kennarar hafa notað börn sem
vopn í baráttu sinni að undan-
förnu. Félagið fordæmir einnig
yfirlýsingu kennara við Brekku-
skóla á Akureyri, sem birtist í
formi andlátsfregnar á skóla-
stefnu hans „Ánægðir kennarar –
góður skóli“. Vörður styður mót-
mæli foreldra í garð kennara skól-
ans. Að mati félagsins skulda
kennarar við Brekkuskóla for-
eldrum og ekki síst börnunum og
öðrum bæjarbúum afsökunar-
beiðni. ■
Stóriðja:
Norðlend-
ingar vinni
saman
ATVINNUMÁL Norðlendingar þurfa
að vinna saman í stóriðjumálinu
segir Vörður, félag ungra sjálf-
stæðismanna á Akureyri. Félagið
mótmælir orðum Örlygs Hnefils
Jónssonar, varaþingmanns Sam-
fylkingarinnar í Norðausturkjör-
dæmi, um að stóriðja skuli rísa á
Húsavík eingöngu á þeim for-
sendum að orkan sé í Þingeyjars-
ýslu. Vörður bendir á virkjunar-
svæði Landsvirkjunar í Þjórsár-
og Tungnaársvæðinu, en orka er
flutt þaðan í Hvalfjörð og til
Straumsvíkur. Þingeyingar þurfa
að átta sig á að það séu ekki þeir,
né Eyfirðingar sem ákveði hvar
næstu stórframkvæmdir fari
fram, heldur sé það verkefni fjár-
festanna. ■
Kiwanishreyfingin :
Safnaði 14,6
milljónum
SÖFNUN Alls söfnuðust um 14,6
milljónir króna til handa Geðhjálp
og Barna- og unglingageðdeild-
Landspítala - háskólasjúkrahúss í
landssöfnun Kiwanis á K-degin-
um. Fulltrúar Kiwanis afhentu
Geðhjálp og BUGL söfnunarféð í
gær.
Markmiðið með söfnuninni í ár
var annars vegar að rjúfa ein-
angrun geðsjúkra á landsbyggð-
inni og hins vegar að styðja við
uppbyggingu göngudeildar
BUGL. Kiwanis þakkar þann góða
stuðning og hlýhug sem lands-
menn sýndu átaki hreyfingarinn-
ar. - jss
Lítið traust á íslenskum leiðtogum:
Viðskiptaleiðtogar
hafa of mikil völd
VIÐSKIPTALEIÐTOGI
Bill Gates, stjórnarformaður og helsti eig-
andi Microsoft, er á meðal þeirra manna í
heiminum sem telst vera viðskiptaleiðtogi.
ELDRI BORGARI BUGAÐI ÞJÓF
Norskur smáþjófur mætti meiri
mótstöðu en hann átti von á þeg-
ar hann reyndi að ræna tösku af
88 ára konu. 78 ára vinur konunn-
ar greip í töskuna, við það féll
þjófurinn af hjóli sem hann var á
og skarst á höfði. Hann hljóp á
brott en lögregla náði honum
skömmu síðar.
HALDA Í SPRENGJUSKÝLI Norsk
yfirvöld hafa ákveðið að halda í
20 þúsund sprengjuskýli sem
byggð voru á tímum Kalda stríðs-
ins. Skýlin geta hýst 2,5 milljónir
einstaklinga, rúmlega helming
Norðmanna, og telja yfirvöld að
þau geti reynst vel ef kemur til
árása hryðjuverkamanna.
RÆDDU FRIÐARGÆSLU Gyude
Bryant, forseti bráðabirgðastjórn-
ar Líberíu, er í fjögurra daga op-
inberri heimsókn til Svíþjóðar.
Þar ræddi hann meðal annars við
Laila Freivalds utanríkisráðherra
um friðargæslu og hjálparstarf í
stríðshrjáðri Líberíu.
JÓHANNA SIGURÐARDÓTTIR
Álítur að ríkisvaldið eigi að leita skýringa á þeim vanda sem uppi er varðandi árangurslaus
fjárnám.