Tíminn - 11.07.1976, Blaðsíða 11

Sunnudagur IX. júli 1976.
TÍMINN
n
Þessi staða er aðeins ein af 25 miiljón og 400 þúsund möguleikum.
Ný liðskipan til að
losna undan „teóríunni"
Nú eru þeir Friðrik ólafsson
og Guðmundur Sigurjónsson
stðrmeistarar komnir til Hol-
lands til að taka þátt I einu af
hinum mýmörgu, alþjóðlegu
skákmótum, sem hvarvetnaeru
haldin nú til dags. Einhvern
veginn hef ég þann lúmska
grun, að þetta verði bæðiþeim
og þjóðinni hin mesta frægöar-
för. Aö visu hefði ég eins og
fleiri, heldur viljað vita af þeim
á milíisvæðamótinu f Manila, en
árans ólukkan kom i veg fyrir
þá reisu.
Um frjósaman jarðveg
Reyndar segja mér heim-
spekingar, að hugtakið heppni
sé tafllistinni óviökomandi. AUt
hefur sina eðlilegu skýringu.
Alla vega skulum við ekki
tengja við heppni, þann mikla
og góöa árangur, sem íslenzkir
unglingar hafa náð á skáksviö-
inu — hérlendis sem erlendis.
Það er beinlinis afrakstur ár-
angursríks starfs, sem skák-
unnendur hafa lagt á sig. Skap-
aður hefur verið frjósamari
jarövegur, sem eölilega hefur
gefið meiri og betri uppskeru.
Einkum á þetta við höfuöborg-
arsvæðiö. Taflfélag Reykjavík-
ur á nú sitt eigiö húsnæði, hefur
komið sér upp aðgengilegu
bókasafni, gefur út gott frétta-
bréf o.s.frv. Úr þessum jaröveg
hafa strákar eins og Helgi
Olafsson og Margeir Pétursson
sprottið — nöfn, sem áreiðan-
lega eiga eftir að heyrast viöar
en á lslandi.
Um andlega frjósemi
og
likamlega vinnu
Alveg eins og taflmennskan
hefur breytzt yfir árin, þá hefur
umstangið kringum hana
breytzt. Ég minntist á þá stór-
meistarana i byrjun. Við vitum,
að þátttaka i svo sterkri keppni
sem IBM-mótið er, krefstgifur-
legs undirbúnings. Still and-
stæðinganna er kannaður, ein-
kenni og byrjanir. Þúsundir
.bóka, blaöa og timarita sjá um
aö færa niðurstöður nýjustu
rannsókna á markaðinn. Leik-
ur, ætlaður til afþreyingar, er
orðinn að vinnu.
Þetta er mikilvægt atriði og
sárnar mörgum hve skáklistin
er háð vinnu. Sérstaklega er
mikiö erfiöi lagt f aö læra byrj-
anir. Skákmaður, er hefur góða
byrjanaþekkingu og kann að
velja rétt afbrigði, hefur gott
forskot yfir þann, sem er lær-
dómsritunum minna kunnugur.
Fyrir nokkrum árum sendi
Taflfélag Reykjavfkur undirrit-
aðan á unglingaskákmót I Svi-
þjóð. 1 einni umferðinni sat ég
við hlið Júgóslava nokkurs, sem
sigraði mótiö. Hann tefldi þá viö
14ára gamlan heimamann, sem
fórnaði riddara allglæsilega —
aðmérfannst — ilS.leik. Skák-
in endaöi með jafntefli i 32. leik
eftir harða viðureign. Eftir
skákina heyrði ég, að fórnin var
ágætlega þekkt i fræðiritum. En
i 26. leik brá Sviinn ungi fyrir sig
frábærum leik, sem sovézkir
fræðimenn höfðu fundið upp
skömmu fyrir mótið. Júgóslav-
inn sýndi góðar gáfur og valdi
bezta framhaldið, sem leiddi til
jafnteflis. Fyrstu 26 leikirnir
tóku hálftima. Siðustu 6 leikirn-
ir 3 tima. Svo mikið um frjósemi
andans og llkamlega vinnu.
Að grafa the-
oriudrauginn
Stefan Zweig sagöi skákina
vera frjóa og siunga. Ef viö höf-
um hug á að færa þessi orö, sem
skrifuö voru fyrir 35 árum, nær
veruleikanum, þá verðum viö
að vinna bug á „theoriu”
draugnum.
Margir hafa glimt við íausn
þess vandamáls. Einhverjiir
gárungar stungu upp á þriggja
hæða skákborði. Með meiri al-
vöru hafa menn reynt 81 reita
borð (9x9). Viö tslendingar
þekkjum vel Vikingataflið, sem
nafni undirritaös kynnti. Þessar
úrbætur hafa allar þann van-
kant, að theoria veröur liklega
til á skömmum tima.
Ný tillaga
Ef við viljum raunverulega
grafa draug, þá er eftirfarandi
tillaga trúlega bezt. Engu er
breyttnema til batnaðar. Marg-
breytileiki feguröarinnar eykst,
sem og dýpt hugsunarinnar.
Skákin breytist þannig, að hver
skákmaður ræður skipan
manna sinna á öftustu röð, en
peðin standa óhreyfö. Auðvitaö
verður skákmaðurinn að á-
kveða áöur en taflið hefst,
hvernig hann ætlar aö raða
mönnum sinum. A þann hátt er
hægt að raða öðru liðinu á 5040
vegu, þ ,e. i allt eru til 25 m illjón-
ir, 401 og 600(!) möguleikar, en
skákin f dag nýtir einungis einn
þessa möguleika (talan gerir
ráð fyrir, að biskuparnir megi
vera samlita).
Þessi tillaga hefur náð tals-
veröum vinsældum I Bretlandi.
Þar héldu theoriu andstæðingar
nokkuð sterkt mót I Suður-Eng-
landi um miöjan sfðasta vetur.
Eftirfarandi skák var tefld i þvi
móti.
Staða hvitu mannanna var:
Hal, Bbl, Bcl, Ddl, Kel, Rfl,
Rgl, Hhl.
Staða svörtu mannanna var:
Da8, Bb8, Hc8, Hd8, Be8, Rf8,
Rg8, Kh8.
Hvitt: T. Gluckman
Svart: G.H. James
1. C4 c5
2. Rf3 b6
3. b3 d5
4. cxd Dxd5
5. Re3 Db7
6. Bb2 f6
7. h4 Bg6
Athyglisvert er að sjá hvernig
þessi tilraun til kóngssóknar
mistekst, þvi svartur haföi þaö
hyggjuvit að staösetja hrókana
á miðboröinu.
8. h5 Be4
9. Rh4 Rh6
(Hvitur vonast eftir krafta-
verkasókn. Betra hefði veriö 9.
Bxe4 — Dxe4 10. d3)
10. f3? Bg3+
11. Kfl Bxbl
12. Hxbl Dd7
13. d3 e5
14. Dc2 Re6
15. Hh3 Bf4
16. Rdl b5
17. Rf2 Rd4
18. Bxd4 cxd4
( Litið er um góöa leiki. Hvitur
getur varla hindrað svartan í að
brjótast gegn á drottningar-
vængnum, sem leiðir til fljótlegs
hruns, þvi hvorki er kóngsstaða
hvits né samvinna manna hans
upp á marga fiska).
19. Db2 Hc6
20. Da3 Hdc8
21. g4 Be3
22. Kg2 Hc2
23. Hel a5
24. Re4 Rxg4!
(Nú hrynur hvita staðan í ör-
fáum leikjum)
25. fxg4 Dxg4+
26. Rg3 Bd2
27. Hhl Bb4
28. Rg6+ Kg8
29. Dxb4 Hxe2+
og hvitum gaf.
Þetta er ef til vill ekki heims-
ins bezt teílda skák, en hún
leggur áherzlu á það sem hér að
framan hefur verið dregiö á.
Svartur sigraði, þvi hann skipu-
lagði menn sina betur en hvitur.
Þó er ekki hægt að segja, aö nið-
urröðun svörtu mannanna heföi
dugað jafnvel gegn einhverri
annarri stöðu. Möguleikarnir
eru margir og það skiptir máli.
MÓL.