Tíminn - 11.07.1976, Qupperneq 35

Sunnudagur 11. júll 1976.
TÍMINN
35
Lesendur
segja:
Ingvar Gíslason, alþingismaður:
„Þegar Briemarn-
ir reikna skakkt"
Þorsteinn Erlingsson sagöi I
alkunnu gamankvæöi endur
fyrir löngu, aö „Briemarnir
reikni ekki skakkt”.
Svo kann aö hafa veriö fyrir 70
árum. En hvaö sem segja má
um reikningslist þeirra frænda
fyrr á tiö þá lizt mér báglega á
röksemdafærslu þeirra um
þessar mundir, ef marka má
grein Helga Pálssonar Briems i
Timanum i dag (7. júli). Eyöir
Helgi löngu máli til þess aö
sannfæra lesendur Timans um
ágæti þeirrar hugmyndar
Gunnars Briem-Thoroddsens aö
taka leigugjald af bandarisku
herstööinni hér á landi til þess
aö hressa upp á rikissjóöinn.
Röksemdafærsla Helga Bri-
em er meö ólikindum.
Hann hefur grein staa á þeirri
firru aö llkja saman og leggja
aö jöfnu borgaraleg viöskipta-
mál af etafaldasta tagi etas og
gjaldtöku af túristum fyrir
tjaldstæöi og vandasömustu
millirlkjamál á borö viö leigu
lands fullvalda þjóöar undir
herstöö erlends stórveldis. Ég
held aö Helgi Briem ætti ekki aö
væna aöra um hugtakarugltag,
— eins og hann þó gerir I grein
stani beinum oröum á einum
staö.
t grein Helga er margt annaö,
sem vekur furöu.
Hann leggur sig fram um aö
vera á móti þeirri skoöun, aö
leigutaka af herstöötani veröi
fremur en ekki til þess aö festa
herinn I sessi hér á landi. Aö
vísu rökstyöur hann ekki mál
sitt, en vlsar til þess, aö ís-
lendingar hafil áranna rás þeg-
iö gull og gjafakom frá Banda-
rikjamönnum, og skilst manni
þá aö ekki myndi um muna, þótt
enn yröi aukiö viö. Ég vil ekki
gera Helga Briem upp skoöanir,
en mig langar til aö skilja hann.
Ég get ekki skiliö orö hans á
annan veg en þann, aö viö Is-
lendingar séum svo djúpt
sokknir I gullsekk og gjafa-
kornsbing Amerikana, aö engu
máli skipti fyrir sjálfstæöi okk-
ar, hvort viö ánetjumst þeim
frekar, svo sem eins og meö þvi
aö gera herstööina i auknum
mæli aö féþúfu eöa ekki. Og þá
ætti þaö ekki aö skipta máli
fyrir sjálfsvirötagu okkar, þvi
aö Helgi hefur þaö eftir „vitrum
manni” aö „flest mistök, sem
menn gera, séu vegna stolts
þeirra ogstærilætis”. Og þá höf-
um viö þaö! En okkur lltt lærö-
um lesendum Tlmans væri for-
vitni á aö vita, hvaöa „spektag-
ur” hefur látiö sér þetta um
munn fara.
Ég sé mikla ástæöu til þess aö
vara menn viö þeim hugsana-
gangi, sem mér viröist birtast I
þessum skrifum Helga Briems.
Ég kemst ekki hjá aö segja þaö,
aö í þeim endurspeglast þaö
bága siöferöi uppgjafarinnar,
sem menn reyna oft aö sætta sig
viö meö glannalegum hálfkær-
ingi og hundalóglk, sem er eng-
um sæmandi, sizt mönnum af
göfugum ættum.
Helgi Briem er víöförull maö-
ur og margreyndur af kynnum
staum viö erlendar þjóöir I ára-
tugi. Hann hefur m.a. þær frétt-
ir aö færa af Bandarikjamönn-
um, aö þeir hafi undrazt mjög
þa stefnu Islendinga aö taka
Ingvar Gislason,
alþingis maöur.
ekki leigu af herstöötani, og
héldu ýmsir Kanar,aö þaö v*ri
sprottiö af inngrónum fáráöl-
ingshætti landsbúa, enda voru
allir, sem viö Helga töluöu á
etau máli um þaö, aö sjálfsagt
væri aö tslendingar heföu „stór-
tekjur” af vamarliötau.
Þessi „fáráöltagsháttur” á
sér nokkra skýringu.
Forystumenn Islendinga á
þeirri tiö, sem varnarsamntag-
urtan var geröur viö Banda-
rlkjamenn 1951, létu taka þaö
sérstaklega fram I samntagn-
um, aö ekki skyldi greiöa leigu
af landi. M.ö.o.: Eystetan Jóns-
son, Bjarni Benediktsson og
aörir, sem þá réöu mestu i rlkis-
stjórn, beittust gegn þvl aö her-
setan yröi föst tekjultad fyrir
rlkissjóö. Skoöun þeirra var sú,
aö halda bæri rikisfjármálum
tslendinga og starfsemi varnar-
liösins svo vel aögreindum sem
unnt væri. Þessi skoöun hefur
haldiö velli I 25 ár — og gerir
vonandi áfram, þótt nú gangi
menn af þeirri mætuBriemsætt
og fleiri fram I þvl aö kenna
þessa stefnu viö fáráölingshátt.
Eöa hvaö meinar hr. Helgi P.
Briem?
Jú, ég held þaö sé alveg ljóst,
hvaö hann á viö. I greta sinni
segir hann orörétt: „Get ég ekki
séö aö Island tapi innri reisn,
þótt þaö meti slika aöstööu til
fjár.”
Þarna erum viö komnir aö
kjarna málsins. Deilan stendur
um þaö, hvort halda eigi i nú-
verandi stetau um fulla aögát
gagnvart bandarlsku hernaöar-
fjármagni eöa hvort opna eigi
allar gáttir fyrir auöfengnu fé
og Ihlutun, og þá einkum lesend-
um Timans, nýjan ógeöfelldan
boöskap. Þorlákur Þórhallsson
flutti á stani tiö Jóni Loftssyni,
boöskap erkibiskups. En Jón
svaraöi sem frægt er: „Heyra
má ég erkibiskups boöskap, en
ráöinn er ég I aö halda hann aö
engu, og eigi hygg ég aö hann
vilji betur né viti en mlnir for-
eldrar Sæmundurhinn fróöi og
synir hans.”
I framhaldi af þvi, sem ég hef
hér sagt, vil ég leyfa mér aö
endurprenta hluta af grein eftir
mig um þessi mál, sem birtist I
Degi 23. júni sl.
„Þaö má ráöa af ýmsu, sem
skrafaö er um varnarmálin
þessa daga, aö Islendtagar hafi
engar tekjur af dvöl herstas.
Rétt er aö visu aö ekki er um aö
ræöa beinar ríkissjóöstekjur
nema ef telja skal hagnaö af
sölu varnarliöseigna. Hins veg-
ar gleyma menn oftast aö geta
þess, aö tslendingar hafa geysi-
miklar gjaldeyristekjur af viö-
skiptum sinum viö herinn á
Miönesheiöi. Um 900 íslending-
ar hafa atvinnu hjá hernum.
Islenzkir aöalverktakar, Oliu-
félagiö h/f og skipafélög, s.s.
Eimskipafélag Islands, velta
hundruöum milljóna króna i
viöskiptum viö herinn. — gjald-
eyristekjur Islendinga af
viöskiptum viö varnarliöiö
námu 2,2 milljöröum króna áriö
1974 og 4,2 milljöröum króna
áriö 1975 miöaö viö meöalgengi
þeirra ára. Taliö i Bandarlkja-
dölum nema þessar upphæöir 22
milljónum 1974 og 27,3 milljón-
um dala 1975. Er aukning I doll-
aratekjum um 24% milli þess-
ara ára. Máafþessu sjá.aöher-
inn og hersetan er Islendingum
drjúg tekjulind. Sé ég ekki aö
neitt sé á þaö bætandi.”
Og nú vil ég spyrja:
Hvernig stendur á þvi, aö
talsmenn leigugjaldstas þegja
gjarnan yfir þeim miklu gjald-
eyristekjum, sem tslendtagar
hafa þegar af dvöl varnarliös-
ins? Ég ætla ekki aö svara þess-
ari spurningu. En lesendur
Tlmans ættu aö hugleiöa hana
vel.
Helgi Briem hefur meö réttu
áhyggjur af skuldasöfnun er-
lendis.
Skuldabyröin er oröin mjög
þungur baggi á gjaldeyrissjóö-
um þjóöarinnar og hefur vaxiö
úr öllu hófi siöustu 2-3 ár, enda
illt viöskiptaárferöi, út-
flutningsafuröir I lágu veröi og
innflutningsverölag óhagstætt
miöað viö árin næst á undan. Af
Frh. á bls. 39
HRINGIÐ í SÍMA 18300
MILLI KLUKKAN 11—12
TÍMA- spurningin
Hvert er álit þitt á aðgerðum ísraelsmanna i
Uganda?
Baldur Möller, ráöuneytisstjóri: — Ég held aö þaö fari ekki á
milli mála að þeir gerðu hvaö þeir gátu. Þetta er hins vegar brot
á alþjóðareglum.
Baldvin Sigurösson, afgreiöslumaöur:— Þaö er alls ekki rétt aö
ráöast inn i annaö land. Hugsaöu þér bara ef eitthvaö svipaö
geröist.
Jón Einarsson, skólastjóri: — Ég er frekar hlynntur aögeröum
Israelsmanna. Þetta er ef til vill eina leiöin til að stööva hryöju-
verkamenn.
Gunnar tvarsson, deildarstjóri: — Þaö aö ráöast á flugvöllinn I
Uganda var rétt. Nauðsyn brýtur stundum lög.
Baldur Úlfarsson, matreiöslunemi: — Israelsmenn geröu þaö
eina rétta. Mérlístmjög velá aðgeröir þeirra.