Tíminn - 15.08.1976, Síða 14

14
TÍMINN
Sunnudagur 15. ágúst 1976
Islenzkur útsaumur
verðskuldar að
honum sé sinnt
Rætt við Elsu E. Guðjónsson um nýja tegund af handavinnu,
sem á boðstólnum er í Islenzkum heimilisiðnaði
Biskupsfrúin.
— Hugmynd okkar er
að hafa á markaðnum
islenzk útsaumsmunstur
til að sauma með is-
lenzku efni. Eftir
úrvalinu i hannyrða-
verzlununum að dæma
og hannyrðum, sem
maður sér á heimilum,
er mikill áhugi á út-
saumi hér á landi. Mér
finnst það vel þess virði
að hafa gömul islenzk
munstur tiltæk fyrir al-
menning samhliða þvi
erlenda. Og mér finnst
svo miklu meira lif og
fallegri áferð á hlutum,
sem saumaðir eru út
með islenzka kamb-
garninu, en þeim sem
unnir eru úr þeirri gerð
af erlendu ullargarni,
sem venjulega er notað
til útsaums, zephyr-
garninu.
Svo fórust Elsu E. Guöjónsson
safnveröi oröf viötali viö Timann
nýlega, en fyrir nokkrum mánuö-
um var sú nýbreytni tekin upp i
annarri verzlun Heimilisiönaöar-
félags -íslands, Islenzkum
heimilisiðnaöi, Laufásvegi 2, aö
hafa þar á boöstólum pakka meö
tilbúnu islenzku handavinnuefni
og munstrum. Eru þar nú fáanleg
yfir 20 mismunandi munstur meö
efni sem hæfir hverjum hlut.
Verðinu er mjög stillt i hóf, frá
þvi innan við 1000 kr. og upp i um
5-6000. Aöeins tveir hlutir fara
fram úr þvi veröi, en þaö er
munstur, garn og efni I „Riddara-
teppiö” svokallaöa, sem margir
þeldcja af Þjóöminjasafninu, sem
kostar 13.500 kr. Munstrið af þvi
hefurElsa E.Guöjónsson teiknað
upp — ásamt fleiri munstrum af
safninu. Hinn hluturinn, Jóns-
messunótt, veggteppi, sem Elsa
hefur teiknað sumpart eftir hug-
myndum, sem hún hefur fengiö
frá munum á Þjóöminjasafninu,
er nýkominn i verzlunina og var
ekki vitað um veröiö þegar viö
komum þangað vegna þess aö eft-
ir var aö taka til efni og garn.
Elisabet Guömundsdóttir, sem
starfar i verzluninni aö Laufás-
vegi 2 sagöi okkur, aö þessar
pökkuðu islenzku hannyröir væru
ódýrari en svipaðir pakkar meö
erlendu útsaumsefni, sem mikiö
hefur verið keypt af hér mörg
undanfarin ár.
Elsa E. Guöjónsson hefur ýmist
samið eöa teiknað eftir gömlum
munum flest útsaumsmunstrin,
sem nú fást i pökkum. Hún hefur
hannaö sérstaklega i þessum til-
gangi ein 13 munstur og eru fleiri
i undirbúningi. Einnig eru fáan-
leg i pökkum önnur munstur, sem
voru áður á boöstólum i Islenzk-
um heimilisiönaöi, en án tilsniö-
ins efnis og garns.
— Upphafiö aö þessu var þaö,
að ég fór að kynna mér munstur á
Þjóöminjasafni i kringum 1953,
segir Elsa. blöar réöisf ég til
starfa viö safniö hálfan daginn,
og var það einkum á þeim árum,
sem ég vann aö þvi aö teikna upp
munst-ur þann tima sem ég haföi
aflöguutan vinnutima. 1968tók ég
hins vegar viö fullu starfi á safn-
inu og siðan hefur timi orðið
naumari til aö fást viö þessa iöju,
ég vil venjulega heldur fara heim
kl. 5en setjastniöurogteikna upp
munstur.
Þá hefur starf mitt viö ritstjórn
Húsfreyjunnar, rit Kvenfé-
lagasambands tslands, oröiö til
aö ýta undir þetta tómstundastarf
mitt. Þar hef ég birt sjónabóka-
þætti viö og viö gegnum árin og
leitazt viö aö koma á framfæri is-
lenzkum munstrum og sauraa-
gerðum.
Nokkuö af handavinnunni, sem nú fæst I pökkum, saumaö af Elsu sjálfri. Frá vinstri Jungkærinn, Matrónan, Biskupsfrúin og ofar
Rökkurrós, 1 hiaövarpanum og Sumarljómi.

Elsa E. Guöjónsson meö pakka meö sessuborö eöa stólsetu, sem hún
nefnir Vetrarblóm.
Ariö 1964 gaf ég siðan út bók, — gömul munstur i nýjum
sem ég nefndi Islenzka sjónabók búningi og er hún löngu uppseld.
Arið eftir kom út i Danmörku
önnur bók eftir mig Gamle
islandske motiver til korsstíng,
og seldist hún vel þar og einnig
hér á landi.
— Þaö halda ýmsir aö ég geri
ekkert annað á Þjóðminjasafninu
en teikna upp gömul munstur,
sagöi Elsa. — Þetta er þó mis-
skilningur, þetta er tómstunda-
iðja, sem þróazt hefur út frá
starfi minu þar. En þaö er aö
vinna við „textíla” safnsins.
Þ.e.a.s. hafa umsjón meö
geymslu, rannsóknum og skrá-
setningu þeirra, vinna viö sýning-
ar og veita upplýsingar ef óskaö
er eftir bæöi innanlands frá og
utanlands. Ennfremur aö koma
upplýsingum á framfæri viö al-
menning.t.d.meöþviaöskrifa og
flytja erindi.
Elsa E. Guðjónsson læröi textll-
fræöi með myndlist- og listasögu
sem aukagreinar sem háskóla-
grein i Seattle i Bandarikjunum á
striðsárunum og lauk prófi 1945.
Slöar dvaldist hún þar á ný
1960-61, og lauk meistaraprófi og
skrifaði þá ritgerö um islenzka
refilsauminn, skyldleika hans og
tengsl viö annan evrópskan út-
saum frá miööldum.
— Það fer_ekki hjá þvi aö ég hef
oröið fyrir áhrifum af útsaumi á
Þjóðminjasafninu, segir Elsa, og
eftir þvi sem ég kynntist honum
betur, vaknaði áhugi á aö leika
sér aö fyrirmyndum þaöan og
setja saman eigin hugmyndir úr
fleiri munstrum.
Mér finnst litiö gert til aö halda
viö gömlum islenzkum munstr-
um. En eftir þeim er hægt að
gera margt, sem gaman er ao
fást við.
Utan á einu tölublaði Hús-
freyjunnar birtist mynd af