Tíminn - 22.08.1976, Side 26

26
TÍMINN
Sunnudagur 22. ágúst 1976
KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR —
Áður séð
Austurbæjarbíó:
Hin bezta skemmtan'
Austurbæjarbió:
Æöisleg nótt meö Jackie.
Engir kunna þaö jafn vel og
Frakkar, að gera grinmyndir
sem byggja á grininu einu sam-
an — meinfýsnilausar og leik-
andi léttar.
„Æöisleg nótt meö Jackie” er
ein úr þeim flokki. Þar fara
Frakkar á kostum, láta alla
skynsemi lönd og leiö, miöa á
kimnigáfu áhorfandans og hitta
beint i mark.
Lengi vel einkenndi þaöI
franskar grinmyndir aö öfgarn-
ar skemmdu þær nokkuö — aö
minnsta kosti fyrir þunglynda
og myrkurþjakaða tslendinga —
en, sem betur fer, viröast þeir
nú, hin siöustu ár, vera aö ná
nokkuð tökum á þessari til-
hneigingu sinni. Þannig er ekki
nema eitt atriöi i þessari kvik-
mynd sem skaöar hana, en þaö
er skurðstofuatriöiö.
Hin bezta skemmtan samt.
Nýja bíó:
Snilldarverk
Nýja Bió:
Harry og Tonto.
Leikstjórn: Paul Mazursky
Aöalhlutverk: Art Carney
Þegar framleiöendur þessar-
ar kvikmyndar létu frá sér fara
fyrstu upplýsingarnar um þaö
hvert efni hennar væri snéru
flestir kollegar þeirra i kvik-
myndaheiminum baki viö og
hristu höfuðin i samúðarfullri
hneykslan. Bjartsýni Maz-
urskys og félaga þótti jaöra viö
flónsku þá, enda er þaö i þver-
sögn viö allar vinsældaformúl-
ur, að ætla aö setja á markaö
kvikmynd um aldraöan mann
og köttinn hans.
Reynslan hefur þó siöan sýnt
hverra var flónskan i þvi tilviki,
þvi ekki hefur kvikmyndin
Harry og Tonto einasta halaö
inn Oskarsverölaun, heldur og
áhorfendur i milljónatali og þar
með — aö mati kvikmynda-
frömuöa — sannaÖ gildi sitt.
Þaö er enda rétt, að gildi
þessarar kvikmyndar er mikiö.
Hún er eitt skýrasta dæmi
undanfarinna ára um að blóö og
ofbeldi þarf ekki aö vera lykill-
inn aö velgengni kvikmynda.
Langyrtar lýsingar á efni
þessarar kvikmyndar eru, að
minu mati, út i hött. 1 stuttu
máli má þó segja, aö hún fjalli
um gamlan mann, sem gerður
er brottrækur af heimili sinu,
þar sem y firvöld telja nauösyn á
aö rifa húsiö og rýma þannig
fyrir „framförunum”. Þegar
gamli maðurinn, Harry, er
þannig oröinn heimilislaus,
Tónabíó:
Fáfengileg
Tónabió:
Mr. Majestyk
Leikstjórn: Kichard Fleischer
Aöalhlutverk: Charles Bronson,
A1 Lettieri, Linda Cristal.
ákveöur hann aö fara meö ketti
sinum, Tonto, á flakk um
Bandarikin og heimsækja börn
sin þrjú, sem búa sitt i hverri
borginni.
Myndin fjallar siöan um það
ferðalag, þaö sem fyrir augu og
eyru þeirra félaga ber og þó
einkum um viðskipti þeirra viö
mannfólkiö.
Þessi lýsing er þó svo tak-
mörkuð, aö á henni er varla
nokkuð byggjandi um efni
myndarinnar. Það er svo fjöl-
þætt og flókið að greinagóö skil
veröa trauöla gerö í einni stuttri
blaðagrein. Ef til vill lýsir þaö
henni bezt, aö segja aö hún fjall-
ar um Bandarikin og Banda-
rikjamenn, eins og þau fyrir-
bæri koma fyrir augu og eyru i
dag, meö kostum sinum og göll-
um.
Um meðferö og uppbyggingu
efnis myndarinnar er þaö aö
segja, að hvergi finnst þar
hnökur á. Uppbygging persóna,
samskipti þeirra og allt annaö,
er unniö svo sem bezt verður á
kosiö — aö þvl er viröist án þess
aö fyrirfram myndaöar skoöan-
ir fái þar nokkru um aö ráöa.
Leikur i myndinni er frábær,
bæði Carneys i aöalhlutverki
hennar, svo og annarra. Hlut-
verkeruflestviðkvæm ogvand-
meðfarin, þannig aö allnokkuö
þarf til, en þaö sem þarf er lika
fyrir hendi.
Þegar allt kemur til alls er þvi
þarna á feröinni ein af þeim al-
beztu kvikmyndum sem hér
hafa sézt á hvita tjaldinu, ef
ekki bara sú albezta. Beztu
meömæli og eru því allir hvattir
til aö sjá hana.
Aö öllu samanteknu þykir
mér þetta fáfengileg afþrey-
ingarkvikmynd. Karlmennskui
myndin Bronson hefur þegar
risiö á sitt hæsta og er ekki mel
öllulaustviö, aö farið sé aö slá i
hann.
Sagan af melónubóndanum,
semberstá barmi gjaldþrots og
veröur þar aö fást viö bæöi ólika
hópa óþokka, svo og þröngsýn
og skilningssljó lagayfirvöld, er
aö visu i samræmi vö þá for-
múlu sem undanfarin ár hefur
gefiöaf sér milljónir á mifijónir
ofan í vasa kvikmyndaframleið-
enda, en þó nægir hún ekki til. I
henni felstsem sé falskur tónn,
sem hljómar skýrt i gegnum
þessa framleiöslu United
Artists.
Um leik í aöalhlutverkum
myndarinnar er fátt aö segja,
utan hvaö leikarar i aukahlut-
verkum bera þar nokkuð af
þeim sem bera þekkt nöfn og
eiga aö trekkja. A1 Lettieri gerir
þó leigumoröingjanum og ein-
sýnni hatursblindni hans nokk-
uö sæmileg skil og sýnir þannig,
einn aöalleikenda, tilþrif sem
takandi er eftir.
Bronson leikur ekki, svo sem
hann sjálfur hefúr lýst yfir viö
ýmiss tækifæri. Hann er „týpa”
eöa fyrirbrigöi, sem um nokk-
urra ára skeiö hefur veriö gull-
trygging fyrir afkomu hasar-
mynda, en vonandi liður nú senn
aö þvi, aö hann leggi eitthvaö
annaö fyrir sig.
(Jr efniviö þeim sem notaöur
er f kvikmynd þessa, heföi án
efa mát‘ a annaö og meira
verk, þvi greinilegt er aö hand-
ritiö er unniö af nokkrum skiln-
ingi á þvi hvaö kvikmynd á aö
hafa til aö bera.
Tvær spurningar
Ég er kvikmyndaáhugamaö-
uroghef veriðþaöum áratuga
bil. Venjulega fer ég i bió einu
sinni eöa tvisvar I viku og held
þvi aö ég sjái flest það sem
hingað berst af kvikmyndum.
Nú langar mig til aö koma á
framfæri tveim spurningum,
sem ég vil einkum beina til
þeirra, sem reka bióin hérna,
þar sem þeir eru liklega bezt til
þess fallnir að svara þeim.
í fyrsta lagi þykir mér oröiö
allt of mikið af kvikmyndum,
sem byggjast annað hvort á of-
beldi, eða kynlifi.án þessaö fela
I sér mikiö efni aö ööru leyti. Ég
geri mér grein fyrir þvi aö þaö
sem kvikmyndahúsin hér taka
til sýninga er á hverjum tima
háö þeirri framleiöslu, sem fyr-
ir hendi er.
Enguaðsiöur vil ég koma þeirri
spurningu á framfæri hvort þaö
er ekki mögulegt aö blóin hérna
taki til sýninga að nýju kvik-
myndir, sem ef tíl vill eru orön-
ar nokkuö gamlar, en standa þó,
aö minu mati mun framar en
það, sem nú er boðiö upp á.
Sérstaklega á ég þama við
kvikmyndir um sögulegt efni,
sigild verk gamalla meistara,
sem færö hafa verið upp á hvíta
tjaldið og annaö þvi um likt.
Kannske Friðfinnur í Há-
skólabió gæti tekið myndir af
þvi tagi til mánudagssýninga.
Ég hef verið að hugsa um
þetta um nokkurt skeiö, og nú
undanfariöhef ég rætt þetta viö
kunningja mina, sem eru á-
hugamennum kvikmyndir, ekki
siöur enég og þar sem ég varö
var viö sömu spurningu í þeirra
huga, ber ég hana nú fram.
Svo er það hin spurningin,
varöandi sýningar bióanna á
barnamyndum.
Fyrir skömmu fór ég meö
yngsta syni minum I bíó klukk-
an þrjú á sunnudegi.Þar sem ég
var aðeins ihans eftir dragi, svo
aö segja, láðist mér aö gæta aö
þvi, hvaöa mynd viö ættum að
sjá — lét hann ráöa feröinni.
Þegar við vorum seztír inn I
bió og myndin byrjaöi, reyndist
þar vera á feröinni eldgömul
„hasarmynd”, þar sem mann-
dráp eru ekki aöeins framin,
heldur eru þau beinlínis gerö
æskileg. Börnunum er kennt aö
h'tilvægar móöganir og miskliö
geti veriö raunhæfar ástæður til
manndrápa.
Siöan þá hef ég fylgzt nokkuð
með auglýsingum á barnasýn-
ingum hérna, og ég verð aö
segja alveg eins og er aö mér
hefur blöskrað.
Viö kveinum og kvörtum yfir
ungu kynslóðinni og þvi hversu
ábyrgðarlaus og illvig hún er
orðin. Samt byggjum við upp i
henni virðingarleysi fyrir
mannslifum og öllu umhverfis
sig meö þvf aö ala hana upp viö
kvikmyndir, sem hafa ekkert
uppbyggilegt gildi — I mörgum
tilvikum beinlínis skaövæn-
legar.
Mér er fullkunnugt um, aö
góöar barnamyndir eru fáan-
legar erlendis, bæði austan hafs
og vestan. Nú vil ég varpa fram
þeirri spurningu, hvort bíóin
hérna geta virkilega ekki fest
kaup á kvikmyndum, sem að
minnsta kosti eru ekki skaö-
legar.
Ég get vel skilið þá tilhneig-
ingu kvikmyndahússeigenda aö
reyna að græða fé með þvi aö
draga fram úr hillum eldgamlar
hasarmyndir, tíl þess aö selja
börnum aðgang að. Hins vegar
er ég hissa á, aö foreldrar skuli
ekki bindast samtökum um aö
koma i veg fyrir, aö börn þeirra
fari að sjá þær.
1 raun og veru er kannski
hægt aö segja aö bfóin séu aö
hafa fé af þeim meö þessu móti,
þvi þau láta foreldra borga
hundruð króna fyrir aö
fá aö láta bfóin brjóta niður þaö
uppeldi, sem þeir eru aö reyna
að veita börnum sfnum.
Af hverju?
Miöaldra kvikmyndaáhuga-
maður.
Jú. mikiö rétt er þaö, aö of-
beldi og kynferöisórar eru rikj-
andi f kvikmyndaframleiöslu
okkar samtima, en þó hygg ég,
aö þú farir nokkuð villur vegar i
þvi aö slfkt sé allsráöandi.
Hingaö berast alltaf ööru
hvoru kvikmyndir, sem fela
slikt alls ekki i sér — svo sem
kvikmyndin Harry og Tonto,
sem Nýja bió heíur nú til sýn-
inga.
Þarað aukiman ég ekki betur
en að kvikmyndir þær, sem
byggöar eru á verkum gömlu
meistaranna, byggist að miklu
leyti á ofbeldi —- jafnvel kyn-
ferðisórum. Hvaö meö til dæmis
Macbeth? Eöa Beckett? Þótt
hinsíðarnefnda byggisteftil vill
lítiö á likamlegu ofbeldi, þá er
hitt ekki siöur illt — andlega of-
beldið.
Hvaö varöar barnamyndir
bíóanna, þá verö ég þvi miöur
aö taka aö fullu undir viö þig.
Þaö er hreinasta skömm að þvf,
hvaö viö berum á borö fyrir
yngstu áhorfendurna, sem ef til
vill eru viövæmastir og áhrifa-
gjarnastir allra áhorfenda.
Til þess aö gæta fullrar sann-
girni verðum viöþó að muna, aö
raunverulegar barnamyndir —
eöa öllu heldur þessar svoköll-
uðu fjölskyldumyndir — berast
hingaö f sivaxandi mæli. Ef til
vill hyggja bióeigendur nú á
breytingar til batnaðar.
En, sem sagt, spurningum
þínum er hér með komiö á
framfæri og oröiö er laust.
—HV.
Rétt er þaö, aö ofbeldi og kynferðisórar eru ákaflega rfkjandi f dag. Hér er hvort tveggja á feröinni, en
niyndin sýnir nauögunaratriöi úr Lipstick.
KVIKMYNDA
HORNIÐ
Umsjónarmadur
___Halldór 1
Valdimarsson
KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR— KVIKMYNDIR — KVIKMYNDIR