Fréttablaðið - 23.12.2005, Blaðsíða 4

4 23. desember 2005 FÖSTUDAGUR
BANDARÍKIN Repúblikanar virðast
eiga í vök að verjast á bandaríska
þinginu, í það minnsta hafa demó-
kratar náð að hafa umtalsverð
áhrif á mikilvæg lagafrumvörp
sem samþykkt hafa verið síðustu
daga.
Á miðvikudagskvöldið fram-
lengdi öldungadeild þingsins gild-
istíma svonefndra föðurlandslaga
sem sett voru eftir hryðjuverkaár-
ásirnar 11. september 2001 um sex
mánuði en þau hefðu að óbreyttu
fallið úr gildi á gamlársdag. Þau
veita yfirvöldum rúmar heimildir
til að fylgjast með hátterni borg-
aranna, til dæmis til að hlera síma
og gera húsleitir hjá þeim sem
grunaðir eru um hryðjuverk.
Stjórnin vildi upphaflega að
lögin giltu í fjögur ár til viðbót-
ar en á það vildu demókratar og
átta félagar þeirra í Repúblik-
anaflokknum ekki fallast og
stungu í staðinn upp á að þau yrðu
framlengd í bili til þriggja mán-
aða. „Þeir öldungadeildarþing-
menn sem standa í vegi fyrir föð-
urlandslögunum verða að skilja
að falli þau úr gildi er Bandaríkj-
unum ógnað og staða okkar til að
taka á morðóðum illvirkjum er
veikari,“ hefur dagblaðið Wash-
ington Post eftir George W. Bush
forseta. Eftir mikið þref varð svo
úr að lögin gilda í sex mánuði á
meðan varanlegrar lausnar er
leitað.
Þá samþykkti öldungadeild-
in svellþykkt lagafrumvarp um
varnarmál þar sem meðal annars
er lagt blátt bann við „grimmi-
legri, ómannúðlegri og niður-
lægjandi meðferð“ fanga í haldi
Bandaríkjastjórnar, hvar sem er
í heiminum. Ríkisstjórnin, með
Dick Cheney varaforseta í fylk-
ingarbrjósti, hafði þrýst mjög
á að leyniþjónustan CIA yrði
undanþegin ákvæðunum og hafði
Bush meðal annars hótað að beita
neitunarvaldi sínu. Þingmenn,
með repúblikanann John McCain
fremstan í flokki, létu hins vegar
ekki beygja sig en sátt náðist svo
um málið í síðustu viku.
Demókratar fengu einnig felld
út ákvæði úr sama frumvarpi, þar
sem heimiluð eru tæplega þrjátíu
þúsund milljarða króna framlög til
varnarmála, um olíuborun á nátt-
úruverndarsvæðum í Alaska. Bush
hafði sagt boranirnar nauðsynleg-
ar út frá öryggishagsmunum þjóð-
arinnar en þingmenn bentu honum
á að eftir sem áður yrði að flytja
inn stærstan hluta olíunnar. Frum-
varpið bíður undirskriftar forset-
ans og eru allar líkur taldar á að
það verði gert á næstu dögum.
Repúblikönum tókst þó að fá
samþykkt frumvarp sitt um 2.500
milljarða króna niðurskurð í ríkis-
útgjöldum. Reyndar féllu atkvæði
jafnt um málið í öldungadeildinni
og því varð að kalla Dick Cheney
heim úr ferð sinni úr Mið-Austur-
löndum til að skera úr um það, en
sem varaforseti er hann jafnframt
forseti deildarinnar.
Í öllum þessum málum hefur
Bush og ríkisstjórn hans því ekki
einungis mætt samstilltu andófi
demókrata heldur hafa hans eigin
flokksmenn gert honum erfitt
fyrir. Slíkt var nánast óþekkt á
hans fyrra kjörtímabili en á því
síðara virðist farið að losna um
flokksagann, eins og raunar títt er
um Bandaríkjaforseta. Við þetta
bætist hins vegar léleg útkoma
Bush í skoðanakönnunum, mann-
fall í röðum Bandaríkjahers í Írak
og hneykslismál sem tengjast emb-
ættismönnum og þingmönnum úr
Repúblikanaflokknum.
sveinng@frettabladid.is
BUSH VAR REIÐUR „Þessi hindrun er
óafsakanleg,“ sagði forsetinn þegar hann
var spurður um viðbrögð sín við andstöðu
þingmanna við föðurlandslögin.
FRÉTTABLAÐIÐ/AP
Á RÖKSTÓLUM Harry Reid, leiðtogi demókrata í öldungadeildinni (í miðið), barðist harkalega gegn föðurlandslögunum. Félagar hans úr
flokknum, Charles Schumer og Patrick Leahy, studdu við bakið á honum. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
Demókratar sækja í sig veðrið
Þrátt fyrir að vera í minnihluta í báðum deildum Bandaríkjaþings hafa demókratar sett mark sitt á ýmis
lög sem sett hafa verið síðustu daga. Þeim tókst að hnekkja áformum um olíuborun í Alaska og fá reglur
settar um meðferð fanga. Málið þykir sýna að staða forsetans hefur veikst undanfarin misseri.
MANNTAL Um miðjan dag í gær
vantaði aðeins rúmlega 300 manns
upp á að Íslendingar yrðu 300
þúsund samkvæmt mannfjölda-
klukku Hagstofu Íslands.
Hefur fólksfjölgunin verið tals-
vert meiri þetta ár en venja hefur
verið. Til að mynda fluttu tæplega
fjögur þúsund fleiri til landsins
en frá því á árinu. Íslendingar
voru alls 299.699 seinnipartinn í
gær en tölurnar eru bráðabirgða-
tölur og ber að taka með nokkrum
fyrirvara. ■
Fjöldi þjóðarinnar:
Nálgast 300.000
STYRKVEITINGAR Tuttugu og þrír
einstaklingar og samtök hlutu í gær
styrk úr nýstofnuðum styrktarsjóði
Baugs Group en um 300 milljónum
króna verður úthlutað úr honum
tvisvar á ári næstu þrjú árin.
Styrkirnir námu tuttugu millj-
ónum að þessu sinni en áður hafði
fyrirtækið styrkt Barnahjálp
Sameinuðu þjóðanna og Breska
barnaverndarsjóðinn úr sama
sjóði. Hæstu einstöku styrkirnir
voru tvær milljónir króna og fóru
í ýmsar áttir. Þannig hlutu samtök
á borð við Umhyggju, Vímulausa
æsku og Geðhjálp tvær milljón-
ir hver. Mannréttindaskrifstofa
Íslands hlaut sömu einnig sömu
upphæð. Þá fengu þau Særún
Sveinsdóttir og Björn Hafsteins-
son, sem bæði misstu fætur í slys-
um á árinu, eina milljón króna
hvort um sig.
Jóhannes Jónsson, formaður
stjórnar sjóðsins, sagði ástæðu
styrkveitinganna einfalda. „Ef
við gefum ekkert fáum við ekkert
og fjöldi umsókna sýnir að víða
eru aðstæður þannig að styrk-
ir af þessu tagi koma sér vel. Ég
hef líka fundið það gegnum tíðina
að fjölmargir standa við bakið á
okkur þegar að kreppir og mér
þykir sjálfsagt mál að endurgjalda
þann stuðning með stuðningi við
þá er þurfa á að halda.“ - aöe
Fjöldi einstaklinga og samtaka fékk fé úr styrktarsjóði:
Baugur úthlutar 50 milljónum
JÓHANNES JÓNSSON OG INGIBJÖRG
PÁLMADÓTTIR Afhentu styrki að upphæð
tuttugu milljónir króna í gær en úthlutað er
tvisvar á ári úr styrktarsjóði Baugs.
FRÉTTABLAÐIÐ/HARI
SÖFNUN Það sem átti að vera jóla-
gjöf gamalla nemenda og sam-
nemenda úr Öldutúnsskóla til
Særúnar Sveinsdóttur, sem missti
báða fætur í bílslysi í Bandaríkj-
unum fyrr í vetur, breyttist í stóra
fjársöfnun sem í hafa nú safnast
tæpar fimm milljónir króna.
Ein milljón króna bættist við í
gær þegar Baugur Group afhenti
bróður Særúnar, Gunnari V. Andr-
éssyni, úr styrktarsjóði fyrirtæk-
isins. Gunnar segist afar hrærður
yfir þeirri miklu samkennd sem
hann hefur orðið var við í kjölfar
slyssins. Allt þetta fé muni gera
henni kleift að lifa næstu árin án
þess að hafa fjárhagsáhyggjur.
Særún er nýbyrjuð í endur-
hæfingu. Þeim sem hafa hug á að
styrkja Særúnu er bent á banka-
reikning 1150-05-414746 í SPRON,
kennitala 010560-2689. - aöe
Safnað fyrir íslenska konu:
Særún komin í
endurhæfingu
Þak féll á verkamenn Einn lést og
ellefu særðust þegar þak á lestarvið-
gerðarskála hrundi ofan á vinnumenn í
þorpi í suðvestanverðu Rússlandi. Talið
er að þakið hafi gefið sig undan snjóf-
argi. Fyrr í mánuðinum hrundi þak á
sundlaug í Úralfjöllum og létust fjórtán,
þar af ellefu börn.
RÚSSLAND
RÉTTINDAMÁL Öryrkjabandalag
Íslands fær að líkindum sæti í
nefnd um örorkumat eftir að í ljós
kom að engin andstaða er við það
af hálfu forsætisráðuneytins.
Forsætisráðherra sagði aðild ÖBÍ
háða samþykki aðila vinnumark-
aðarins, en Sigursteinn Másson,
formaður ÖBÍ, sagði í gær að það
samþykki hefði legið fyrir lengi.
„Nú bíð ég bara eftir ósk um til-
nefningu okkar fulltrúa og hún
hlýtur að berast fyrir áramót.
Þetta hefur leyst farsællega og
ég vona að þetta marki nýja tíma
í samskiptum heildarsamtaka
fatlaðra við stjórnvöld,“ segir
Sigursteinn. - sh
Öryrkjabandalag Íslands:
Fær fulltrúa í
nefndina
GENGIÐ
GENGI GJALDMIÐLA 22.12.2005
Gengisvísitala krónunnar
Bandaríkjadalur 63,67 63,97
Sterlingspund 110,6 111,14
Evra 75,29 75,71
Dönsk króna 10,09 10,15
Norsk króna 9,387 9,443
Sænsk króna 8,002 8,048
Japanskt jen 0,5418 0,545
SDR 91,04 91,58
HEIMILD: Seðlabanki Íslands
KAUP SALA
106,1023