Tíminn - 06.02.1977, Blaðsíða 23

Sunnudagur 6. febrúar 1977
23
20.25 tþróttir Umsjón: Jón
Asgeirsson.
20.40 tþróttir Umsjón: Jón
Asgeirsson.
20.40 <Jr tónlistarlifinu Þor-
steinn Hannesson stjórnar
þættinum.
21.10 Fagottkonsert i C-dúr ■
eftir Johann Baptiste
Vahnal Milan Turcovic og
Eugéne Ysaye hljómsveitin
leika, Bernhard Klee stjórn-
ar.
21.30 Ctvarpssagan: „Lausn-
in” eftir Árna Jónsson
Gunnar Stefánsson les (15).
22 Fréttir
22.15 Veðurfregnir Lestur
Passiusálma hefst Lesari:
Sigurkarl Stefánsson fyrr-
um yfirkennari.
22.15 Kristnilif Umsjónar-
menn þáttarins: Jóhannes
Tómasson blaðamaöur og
séra Jón Dalbú Hróbjarts-
son.
22.45 Kvöldtónleikar
23.40 Fréttir. Dagskrárlok.
sjónvarp
Sunnudagur
6. febrúar
16.00 Húsbændur og hjú
Breskur myndaflokkur. Nýr
maöur. Þýöandi Kristmann
Eiðsson.
17.00 Mannlifið. Forystuhiut-
verkiö. Reynt er aö lýsa
þeim eiginleikum, sem for-
ystumenn verða aö hafa til
að bera, hvort sem er i striöi
eða friði. Þýðandi og þul-
ur óskar Ingimarsson.
18.00 Stundin okkar. Sýndar
veröa myndir um Kalla i
trénu og Amölku. Siðan er
mynd um Rönku, sem er aö
fara á dagheimili i fyrsta
skipti, og loks verður sýnd-
ur þriðji og siðasti þátturinn
úr myndaflokknum „Meöan
pabbi var i Grini-fangelsi.”
19.00 Enska knattspyrnan.
Kynnir Bjarni Felixson.
Hlé
20.00 Fréttir og veöur
20.25 Auglýsingar og dagskrá
20.30 Barnasýning I Fjölleika-
húsi Billy Smarts. Breskur
þáttur frá fjölleikasýningu,
þar sem börn og dýr leika
margvislegar listir. Þýð-
andi Jóhanna Jóhannsdótt-
ir. (Evróvision — BBC)
21.25 Jennie Nýr breskur
framhaldsmyndaflokkur i
sjö þáttum um ævi Jennie
Jerome, móöur Winstons
Churchills. Handrit Julian
Mitchell. Leikstjóri James
Cellan Jónes.
Þýðandi Jón O Edwald.
22.15 Spekingar spjalla.
Hringborðsumrasöur
Nóbelsverðlaunahafa i
raunvisindum áriö 1976.
Þýöandi Jón O. Edwald.
(Evróvision — Sænska sjón-
varpiö)
23.05 Aö kvöldi dags. Séra
Hjalti Guðmundsson, dóm-
kirkjuprestur i Reykjavík,
flytur hugvekju.
23.15 Dagskrárlok.
Mánudagur
7. febrúar
20.00 Fréttir og veöur
20.30 Auglýsingar og dagskrá
20.35 íþróttir. Umsjónarmað-
ur Bjarni Felixson.
21.20 Miöillinn. Breskt leikrit
úr sjónvarpsmyndaflokkn-
um „Vicotian Scandals”, en
leikritiö Portland-milljón-
irnarsem sýnt var 17. janú-
ar sl., er einnig úr þessum
flokki.
Þýöandi Kristmann Eiös-
son.
22.10 Angóla vorið 1976. Bresk
heimildamynd. Myndin var
tekin undir lok borgara-
styrjaldarinnar, en eftir aö
MPLA-hreyfingin hafði náð
undirtökunum og byltíngar-
stjórn hafði verið komið á
fót i landinu.
Þýðandi og þulur
Stefán Jökulsson.
23.05 Dagskrárlok.
Hinrik
konung
konur hans
Eftir Paul Rival
ið samþykkja lög/ sem afnámu yfirheyrslur hinna
ákærðu og vitnaleiðslur, með þessu hafði Cromwell
sparað ríkinu stórútgjöld, þar sem vitni er dýr liður, eins
og alkunna er. Og hvað þýddi líka að leyna hinum ákærðu
að tala, þeir reyndust oft óforskammaðir við þá, sem
ætluðu sér að drepa þá, þeir áttu líka til, að Ijósta upp
atriðum, sem voru fullkomið feimnismál. Cromwell
hafði einnig lagt niður íhutun dómstólanna og dóm-
nefndarmanna, hann hafði ákveðið að þegar um drott-
insvik var að ræða, skyldu báðar þingdeildir ganga til at-
kvæða um málin og dæma þau. Þessi heppileg aðferð,
var þegar í stað notuð gegn upphafsmanni þessa laga-
kerf is, sem Hinrik, ákærði f yrir að vera villutrúarmaður
og fyrir að hafa misnotað eigið vald. Hinrik lagði þessa
ákæru fyrir báðar þingdeildir. Cromwell hafði skólað
þessa menn, undanfarin tíu ár, þeir risu nú upp, sem
einn maður og lýstu hann svikara. Atkvæði beggja þing-
deilda voru samhljóða, og Cromwell var fenginn konungi
í hendur, hann gat gert við hann, það, sem honum
þóknaðist.
Cromwell reynir að verja sig.
En þó málin væru komin í þetta horf var Cromwell
ekki búinn að missa kjarkinn, hann var of vil jasterkur til
aðgefast uppá meðan hann dró andann. Hann gat gripið
til allra ráða, jafnvel hinna fyrirlitlegustu. Hanngrétog
sárbað hann skammaðist sín ekki fyrir að lítillækka sig,
ef stundarniðurlæging gat orðið til þess, að hann sigraði.
Ef til vill má telja það hinn mesta kjark ef hugrakkur
maður lætur aðra halda hann ragan. Cromwell þekkti
Hinrik og hina stórkostlegu sjálf selsku hans, hann þekkti
líka tauganæmi hans, hann vissi að hann var glataður ef
hann þagði og leyfði Hinrik að undirbúa aftökuna, án
þess að reyna að verjast. Með angistarveinum og að
leika hræðslu, sem hann fann ekki f yrir, gat vel svo far-
ið að tækist að gera konung miður sín og koma honum í
það skelfingarástand, sem hafði gripið hann, fyrir tutt-
ugu árum, þegar Buckingham var tekinn af líf i. Að vísu
var þetta veik von, en þó sú eina leið sem hugsanleg var.
Cromwell átti ekki annarra kosta völ . En hvernig átti
Cromwell að láta heyra til sín? Hann var lokaður inni.
Ekki var ólíklegt að hann yrði fyrir aðsókn allra þeirra
sem hann hafði sent í hið skuggalega fangelsi til að
kveljast og deyja. Fjöldi fórnarlamba Cromwells hjörðu
enn í fangelsisklefunum, þar mátti nefna hina öldnu
Lady Salisbury, en Cromwell hafði látið myrða bæði son
hennar og sonarson, svo voru þrír kaþólskir prestar enn
á líf i þar í Tower, einnig einn af skriftafeðrum Katrínar
af Aragon, sem Cromwell hafði látið dæma fyrir land-
ráð. Sá prestur beið nú hengingar og sundurlimunar. En
þetta hafði engin áhrif á Cromwell, hann hafði ekkert
ímyndunarafI, hann varð því ekki fyrir óþægindum af
því tagi.
Mótmælendurnir yfirgáfu Cromwell, þeir földu sig.
Þeir óttuðust að vekja á sér athygli, sem gæti leitt af sér
ákærur fyrir villutrú eða trúleysi, þeir fundu lyktina af
bálinu, sem ef til vill beið þeirra og þeim var alveg sama
um Cromwell. Hann hafði verið bandamaður þeirra, en
aldrei vinur, þeir vissu að hann gat selt allt, fyrst eigin
sál, svo bandamanna sinna og að síðustu dæmda skrokka
þeirra. Cranmer fannst það skylda sínað gera tilraun til
að bjarga líf i fyrrverandi félaga,hann ættist því niður til
að skrifa konungi. Caranmer skalf bæði líkamlega og
andlega. Skapgerð þessa biskups var sveigjanleg eins og
reyr, hann var einnig seinlátur og latur. Hann þorði ekki
að lýsa yfir því að Cromwell væri ekki svikari, en hann
skrifaði, að ef svo væri, þá vekti það honum furðu:
„Hann átti allt sitt undir yðar náð... hann elskaði yður
eins og Guð... hann hugsaði aldrei um annað en óskir yð-
ar og að gera yður til hæfis... hann var vitur, iðinn,
tryggur og reyndur maður... eða það hélt ég... slík var
mín auðmúk skoðun... ég elskaði hann sem vin, en mest
vegna þess að ég taldi hann elska yðar hátign... En þar,
sem hann er orðinn uppvís að svikum, harma ég að hafa
nokkurn tíma treyst honum og þótt vænt um hann og það
gleður mig að svik hans komust upp, í tæka tíð." Þessi
djarflega vörn var sú eina, sem fram kom í máli Crom-
wells, og hinn mjúklyndi Carnmer, hélt ekki fast á mál-
inu og að síðustu greiddi hann atkvæði með aftöku hans,
eins og allir hinir.
Cromwell var þó ekki líflátinn þegar í stað. Hinrik
þurfti að r.ota hann til að staðfesta nokkra reikninga, en
hann þarfnaðist hans þósérstaklega til að losna við önnu
af Cleves. Þegar á allt var litið, taldi Hinrik skynsam-
legra að víkja Önnu f rá, heldur en taka hana af líf i. Öxin
hefði vakið undrun og hneyksli. Þar að auki hefðu báðar
aðferðir veriðtímaf rekar og þar, sem Hinrik var hrif inn
af Katrínu, ætlaði hann ekki að bíða lengi.
Skilið viðönnu af Cleves.
Ellefta júlí, sendi Hinrik tvo vini sína til Önnu. Hann
kaus Brandon til fararinnar, vegna þess að hann var
kominn ávirðulegan aldur og hafði skegg, hinn sendi-
maðurinn var Risley, hann var einn af skrifurum kon-
ungs og kaþólskur maður. Risley var farið að miða
áfram á framabrautinni. Hann var slægvitur, um það
svipaði honum til Cromwells. Þegar Anna af Cleves sá
menn þessa þóttist hún vita að þeir væru komnir til að
taka hana höndum og loka hana inni í Tower. Þótt Anna
væri kröftug, þá steinleið yfir hana. Sendimennirnir
kölluðu í þjónustumeyjar hennar, sem tóku til við að núa
hendur hennar, losa um lífstykkið og reimá frá henni
treyjuna, á meðan hughreystu þeir Brandon og Risley
hana. Þeir sögðu henni, að konungur bæri til hennar hlý-
hug og hefði engin áform um að stytta hið virðulega líf
hennar, hann ætlaði aðeins að skilja við hana og leyfði
sér að vona að hún samþykkti það. Niðurlæging og dauði
Katrínar af Aragon, ætti að vara hana við að sýna mót-
þróa, enda líka konungum allar leiðir færar. önnu var
þetta Ijóst, hún ætlaði ekki að stofna til vandræða, hún
var ekki ánægðari í hjónasænginni en bóndi hennar.
Anna átti sínar minningar frá æskudögunum, hún var
orðin leið á þessu jómfrúarhjónabandi. En þrátt fyrir
það setti hún ákveðin skilyrði. Hún ætlaði sér ekki að
fara aftur heim til Cleves, hún var dauðleið á öllu þar
heima, þar á meðal Svanafellinu. Hún vildi fá að búa á
Englandi, f.á aðsetursstað og fastar tekjur og haga sér
eftir eigin geðþótta. Hún gat líka gert sér í hugarlund,
hvernig yrði tekið á móti henni, heima að Cleves, bróðir
hennar mundi ásaka hana og móðir hennar barma sér,
hún vildi ekki hverfa til síns fyrra jómfrúarlífs og eyða
því, sem hún átti ólifað við hannyrðir og hússtjórn. Hún
var búin að vera gift kona, — að nafninu til — þeim
réttindum ætlaði hún sér að halda. Brandon og Risley,
lofuðu henni að Hinrik yrði örlátur og Anna þakkaði
þeim með sínu bezta brosi. Þetta kvöld lagðist Anna til
hvíldar einmana en róleg, hún var þrjátíu og fimm ára
og henni fannst líf ið hafa upp á nóg að bjóða.
Báðar deildir þingsins og klerkarnir, létu ekki biða
með að ganga f rá skilnaðinum. Átyllan, sem þeir notuðu,
var hin fyrri trúlof un önnu og hins unga prins af Lorra-
ine. Þeir bentu á, að hjónaband önnu og Hinriks væri
„Mamma?.... er allt I lagi ab
trufla einhvern, þegar enginn
hlustar á mann?”
DENNI
DÆAAALAUSI