Tíminn - 06.02.1977, Blaðsíða 35

Tíminn - 06.02.1977, Blaðsíða 35
Sunnudagur 6. febrúar 1977 hann um árabil og vann þar mjög gott starf. Kennarasamtökin nutu krafta hans, óspart og svo var um fleiri félög, þegar deild úr Norræna fé- laginu var stofnuð á Reyðarfiröi á s.l. ári þótti hann sjálfsagður til forystu og hafði þegar unniö þar gott brautryöjendastarf. Hug- stæðast er mér í dag starf hans fyrir Styrktarfélag vangefinna á Austurlandi og allt okkar góða samstarf á þeim vettvangi. Þar varð okkar samstarf nán- ast og bezt. Þar naut hann sin vel i hjálparstarfi fyrir þá vanmátt- ugu i þjóöfélaginu og við öll nut- um þar skipulagshæfileika hans og dugnaöar, enda völdum viö hann á liönu hausti til að taka af okkar hálfu sæti I stjórn Þroska- hjálpar, landssamtaka um mál- efni þroskaheftra. Styrktarfélag- iö eystra þakkar allt hans ágæta starf I þágu skjólstæðinga sinna, þar var hin gróna hjartahlýja og rika réttlætiskennd sem réði feröum eins og I fleiru. Upptalning á öllum störfum Kristjáns verður ekki framin hér, heldur ekki rakin ætt hans eða æviskrá. Áhugamálin voru mörg, skap- lyndi hans og kappsemi, aö ógleymdum fjölþættum gáfum, gerðu hann hæfan á nær hvaða vettvangi sem var. En ljósust er mér nú sú dapra staöreynd, að góöur vinur er genginn, að hans mun sárlega saknað af mörgum, ástvinir hans eiga þar sárast um að binda, en i margra hugum er harmþrunginn tregi eftir góðan dreng, einlægan félaga. Kristján var einlægur trúmaöur, kreddur allar voru honum viðs fjarri. Hafi honum oröið aö trú sinni um eiliföarlandið handan vitund- ar okkar þá veit ég hann á þar góða heimvon, þar sem gleðin og einlægni hjartans munu I öndvegi svo sem alltaf áður. - A hverfulli tið ertu kvaddur héöan úr heimi, minning þin merlar i þökk og angurbliöum trega, þegar hugurinn hverfur til liðinna stunda. Eftirlifandi konu hans og börn- um þeirra og ástvinum öðrum sendi ég einlægar samúðarkveðj- ur frá mér og fjölskyldu minni i vissu þess að mætar minningar muni verða viss harmaléttir og huggun. Svo alltof fljótt var för þin hér á enda, / svo fjarska margt, sem beiö þin vinur kær. / Og nú ég hlýt þá hinztu kveðju að senda, / að himinn þinnar bernsku sé þér nær. / Og samfylgdin skal ávallt þökkuð þér. Nú þerra vinir tár af augum sér. Blessuð sé þin bjarta minning. Helgi Seljan. Kristján Ingólfsson 8.10. 1932 — 31.1. 1977 Kveðja frá bekkjarsystkinum i Kennaraskóla íslands. Berst okkur aö eyrum ógnandi vindahvinur, flytur hann fregn sára: Fallinn er hlynur. Skjól og varnir hann veitti vorgróðri á svalri njólu svo lyft fengju litlir sprotar laufum mót sólu. Rikir nú sorg I rjóðri, þar reis áöur hlynur, ljóssprota lifs og mennta leiðtogi og vinur. Sigurður Ó. Pálsson, Kveðja frá Landssamtökun um Þroskahjálp Kristján Ingólfsson, fræðslu- stjóri, sem nú er látinn fyrir aldur fram, beitti sér um árabil fyrir málefnum þroskaheftra. Hann var einn af stofnendum Styrktarfélags vangefinna á Austurlandi og i stjórn þess frá upphafi. Vann hann þar mikið og óeigingjarnt starf. A sl. hausti voru Landssamtök- in Þroskahjálp stofnuð með 13 aðildarfélögum, viös vegar aö af landinu. Kristján var einn af helztu hvatamönnum að stofnun samtakanna og átti drjúgan þátt i að móta lög þeirra og stefnu. 35 RlKHARÐUR JÓNSSON myndhöggvari og myndskeri Fæddur 20. september 1888. Dáinn 17. janúar 1977. Þótt Island hafi nú orðið að sjá af einum snjallasta myndhögg- vara og myndskera þjóðarinnar, er þaö þó „huggun harmi gegn”, hve mikið liggur eftir hann af listaverkum, sem tvimælalaust munu halda nafni hans I heiðri og minningu, meðal núlifandi Is- lendinga og eftirkomenda þeirra, um árþúsundir. Rikarður fæddist aö Tungu 1 Fáskrúðsfirði. Foreldrar hans voru Ólöf Finnsdóttir og Jón Þór- arinsson, bóndi og smiður, er siö- ast bjó aö Strýtu við Hamars- fjörö. Ólöf móöir Rikarðs, var af- komandi sr. Einars i Heydölum. Hún var ellefti liður frá honum. Séra Einar var tvikvæntur. Siðari kona nans hét Ólöf. Ekki hefur mér unnizt timi til aö athuga hvort ólafarnafnið er gegnum- gangandi i ættliðunum. Ef til vill hefur skáldskaparæöin ráöið þar meira rikjum. Að minnsta kosti var Rikarður prýðilega hagmælt- ur. 1 föðurætt var Rikaröur kominn af langafa sinum Richard Long, verzlunarstjóra á Eskifirði, sem var enskur að ætterni. Segir svo frá i Ættum Austfirðinga, I lik- ræðu, sem haldin hafi verið um hann látinn, að hann hafi verið fæddur I Englandi 1782, af borg- araættum. Siðan kemur stutt á- grip af ævi hans. Samkvæmt þvi hafi hann, á tólfta ári, farið til sjós, sem káetudrengur, á norskt skip, sem hafi lent i hendur franskra sjóræningja. Hann þar verið hertekinn og dvalið með þeim um hrið. Litlu siðar urðu ör- lög ræningjaskipsins þau, að það strandaði við Jótland. Mannbjörg varð, að minnsta kosti einhver. Varð Richard þá eftir hjá héraðs- dómaranum i Lemvig, er Lindahl hét. Þar lærði hann að skrifa á- gæta rithönd, ennfremur að reikna og fleira. Þar dvaldist hann siðan I sjö ár, sem skrif- stofuþjónn og reyndist bæöi dug- legur og áreiðanlegur. Þá var hann fenginn til Andreas Kyhn kaupmanns, en hann gerði Richard að verzlunarstjóra á Eskifirði. Fyrst var hann þó að- eins undirkaupmaöur þar. Verzl- unarstjórastöðuna missti hann þegar Kyhn varð gjaldþrota. Litlu siðar kvæntist hann Þórunni Þorleifsdóttur Björnssonar i Krossanesi og Stóru-Breiðuvik við Reyöarfjörö. Hún var áttundi liöur frá Ólafi presti Guðmunds- syni á Sauðanesi. Bjuggu þau fyrst á Eskifirði, þar sem Richard var enn við verzlunar- störf. Siðar bjuggu þau við lítil efni á Höfðahúsum við Fáskrúðs- fjörö, og þar dó Richard árið 1837, þá 54 ára. Hann var smiður og góöur starfsmaður, greindur vel og skemmtilegur. Börn hans og Þórunnar eru talin 1816: Maria Elizabet (er siðar giftist Christen N. Beck, verzlunarmanni á Eski- firöi), Þórunn (gift Þórólfi Jóns- syni, bónda og hreppstjóra, i Arnagerði við Fáskrúðsfjörð), Jón (bjó ekki. Var kvæntur Ásdisi Eiriksdóttur), Matthias (kvæntur Jófriði Jónsdóttur. Meðal barna þeirra var Sigmundur Long fræðimaður, er um tima rak bókaverzlun og veitingasölu á Seyðisfirði. Fór að lokum til Kom par ser vel löng reynsla hans af þátttöku i félagsmálum. Erfiðiega gekk að finna félaginu nafn, er öllum þótti henta, þar til Kristján kom með tillögu um að nefna það Landssamtökin Þroskahjálp. Voru þá allir sam- mála um, aö rétta nafnið væri fundið. Kristján var á stofnfundi kosinn i aðalstjórn samtakanna, en örlögin höguöu þvi svo, að starf hans varö styttra en skyldi. Ég vil fyrir hönd samtaka okkar bera fram þökk fyrir hans fórn- fúsa starf. Aöstandendum hans votta ég dýpstu samúð. Gunnar Þormar Ameriku og dó þar), Georg (sigldi til Danmerkur og kvæntist á Sjálandi). Launsonu tvo taldi prestur að Richard hefði átt við Kristinu Þórarinsdóttur i Brekkuborg i Breiðdal. Þeir hétu Kristján og Þórarinn.Tæplegaer rétt, að tala hér um launsyni, þar eð Richard er ekki kvæntur þegar sá fyrri fæöist, en hinn sið'ari fæðist sama ár og faðir hans kvænist. Kristján Richardsson kvæntist Elenóru Sigurðardóttur beykis. Þau eignuðust eina dóttur, er ‘ Þórunn hét. Þórarinn Richardsson bjó á Núpi á Berufjaröarströnd. Kona hans var Lisibet Jónsdóttir frá Núpshjáleigu. Börn þeirra voru: ( Jón, Hjörleifur, Einar, Arni, Þór- dis, Kristln, Asdis. Rebekka og Þórunn. Jón Þórarinsson kvæntist fyrst Rebekku Þorvarðsdóttur frá Streiti. Þeirra börn dóu öll ung. Meöan Jón var við verzlunarstörf á Papaósi voru þó börnin á lifi. Slðari kona Jóns var ólöf Finns- dóttir frá Tunguhóli. Meðal barna þeirra var Rikaröur, sem nú hef- ur kvatt þetta jarðlif, saddur lif- daga. Rikarður kvæntist Mariu Ólafs dóttur frá Dallandi i Húsavik eystra. Hún var afkomandi Þor- steins Finnbogasonar sýslu- manns i Hafrafellstungu I öxar- firði og einnig af Bustarfellsætt. Ekki minnist ég þess, aö faðir Rikarðs, Jón Þórarinsson bæri mér fyrir sjónir. Aftur á móti sá ég oft fööurbræður hans, Hjörleif og Einar. Siðast hitti ég Einar ár- ið 1918, er ég var á ferð um Aust- urland. Þá var ég staddur á Djúpavogi. Einar var þá enn jafn snar og kempulegur, sem hann átti vanda til. Rikarði kynntist ég heldur ekki, meöan hann dvaldi á Austurlandi ungur að árum, þvi bæði var fjörður og vik milli vina. Snemma var þaö ljóst, hve miklar hagleikshendur voru á Rikarði. Það mun þvi hafa verið fullráöið, strax um fermingarald- ur hans, að senda hann 1 útskurð- arnám til Stefár.s Eirlkssonar myndskuröarmeistara sem einn- ig var ættaður af Austurlandi. Þetta var þó ekki framkvæmt fyrr en Rikarður var orðinn 17 ára. Helztu hvatamenn foreldra hans, að koma honum til náms, voru þeir Páll H. Gislason, sem var önnur hönd Stefáns Guö- mundssonar verzlunarstjóra á Djúpavogi og heiöursmaöurinn GIsli Þorvaröarson I Papey, sem auk þess veitti Rikarði talsverðan fjárhagslegan stuðning. A þvi timabili var ekki um að ræða að menn væru styrktir til náms af opinberu fé. Auk áðurgetinna manna, hafði Georg læknir á Fá- skrúðsfirði séð smiðisgripi eftir Rikarð. Leizt honum vel á hand- bragð hans. Pantaði hann frá Danmörku skurðjárnasamstæöu og sendi Rikarði að gjöf. Vorið 1905 lagði Rikarður leið sina til Reykjavikur. Þegar kom- ið var á legu Reykjavikurhafnar, sótti verðandi meistari hans, Ste- fán, hann um borö, ásamt vini sinum Jóni Halldórssyni i Gamla kompaniinu. Þar með var hann oröinn innlyksa hjá Stefáni. Undi hann nú hag sinum hið bezta. Fljótlega varð honum ljóst, að Stefán var söngvinn og unni söng. Þar var Rikarður einnig með á nótunum. Stefán feRk Rikarö oft með sér á samkomur i K.F.U.M. og „Silóam”, sem þá var bæna- hús Daviðs Ostlunds, til styrktar i söngnum. Rikarður kom einnig nokkrum sinnum i Melsteðshús i Hafnarstræti, þar sem sr. Friðrik Friöriksson haföi samkomur fyr- ir unga menn. Þar lenti hann eitt sinn i tuski við Ólaf Thors, sem harðnaði svo er á leið, aö sr. Frið- rik varð að ganga á milli og sætta þá. Eftir þau átök uröu þeir mestu mátar og mun svo hafa verið ávallt siðan. Þegar Rikarður kom til náms hjá Stefáni Eirlkssyni, hafði hann meöferðis allmikiö safn steinsmiða og aðra muni, er hann hafði smiöað undanfarin ár. Þetta voru aöalverðmætin, sem hann flutti meö sér til höfuðstaðarins. Honum reiö þvi á að geta komiö einhverju af þessum gripum sin- um i verð. Þetta vor var i undirbúningi dönsk sýning i Kaupmannahöfn, þar sem íslendingum var boöin þátttaka i. Aðalsýningarnefndin hér á landi var vitanlega i höfuð- staðnum, með frú Jónassen i broddi fylkingar. Til hennar hafði Rikaröur bréf frá smánefnd eystra, um það, að aöalsýningar- nefndin liti á tálgusmiðar hans, sem allar voru gerðar fyrir ferm- ingaraldur. Þau tvö ár, sem liöu frá fermingu hans ogþartil hann hóf útskurðarnám i höfuðstaön- um, var hann vinnupiltur og smali á Hafranesi við Reyðar- fjörð, skar hann sama sem ekkert út, en var öllum stundum I smiðju Nielsar móðurbróður sins. Járn- aði þá hákarlavaði og ýmislegt fleira. Tveim dögum eftir komuna til Reykjavikur var hann boðaður yfir i Jónassenshúsið i Lækjar- götu. Sjálfum farast honum svo orð um komuna þangað, i skjali til Thorvaldsens félagsins, á 85 ára afmæli þess árið 1960: „Stefán meistari minn, bar með mér steintöskuna, kynnti mig fyrir frú Jónassen, I gangin- um, og afhenti bæði mig og grjót- ið. Hún bauö mér strax inn I stóra stofu, sem mér virtist bókstaflega sneisafull af glæsilegasta kven- fólki á jörðu. Allt var það i is- lenzkum búningi og forgyllt frá hvirfli til ilja, og svo mikilúðlegt, að mér lá við aösvifi af undrun og skelfingu. Þetta leið þó furðu fljótt frá, þvi aö þessar glæsilegu kvinnur vóru hver annarri alúð- legri við snáðann.” Af öllum þeim aragrúa muna, sem Rikarður tók upp úr tösku sinni, voru honum minnisstæöast- ir ljón og fálki, og siðast, en ekki sizt, heilt manntafl (32 taflmenn). Að stundu liöinni kallaði frú Jónassen nokkrar af konunum á fund I ööru herbergi. Þeim fundi lauk á þann veg, að þær keyptu alla smiöisgripina á þvi verði sem Stefán Eiriksson hafði verðlagt þá. Meginið af smiðisgripunum fór á sýninguna i Kaupmanna- höfn. Þó ekki fálkinn, þvi hann hafði barón von Jader. tengda- bróðir dr. Helga Pjeturss, keypt og gefið á safn i Dresden.Ljóninu mætti hann löngu siðar I Kaup- mannahöfn, hjá foreldrum skóla- bróður sins. Vildi hann kaupa það, en eigandinn vildi alls ekki selja. Taflmennina tókst honum, aftur á móti að eignast siðarmeir. Þeir eru nú ásamt fjölmörgu öðru, i minjasafni hans á Grund- arstignum. Arið 1920 brá Rikarður sér 1 för til Italiu. Fullnægöi hann þá sterkri útþrá, sem honum haföi i blóði brunnið undanfarin ár. Hann kom konu sinni og börnum fyrir i átthögunum eystra. Dálit- inn rikisstyrk hlaut hann til þess- arar farár. 1 för þessari kynntist hann listaverkum suðrænna meistara, sem höfðu sterk og djúptæk áhrif á hann. Einna helzt verk italska myndhöggvarans Donatello. Veruleg kynni tókust ekki með okkur Rikarði fyrr en nokkru eftir heimkomu hans úr Italiuförinni. En þvi nánari og innilegri urðu þau, sem við urðum eldri og sam- rýndari. Ekki spillti það heldur fyrir nánarikynnum, að kona min og hann voru þremenningar. Við leiðarlok þökkum við hin marg- þættu hlýju kynni og órofa tryggð frá hendi hans, ásamt minnis- gripum, sem prýða húsakynni okkar. Astvinum hans sendum við hin- ar hlýjustu samúðarkveðjur. Jón Þóröarson. Allan Sátherström Fæddur: 22.3 1906 Dáinn: 12.11. 1976 Þann 23. nóvember s.l. var Is- lands-vinurinn Allan Sátherström til moldar borinn frá örgryte gamla kyrka i Gautaborg. Hann var fæddur og uppalinn i Gautaborg. Tvitugur að aldri geröist hann starfsmaður hjá Otto Zell, sem þá var eitt stærsta skipaafgreiðslufyrirtæki Gauta- borgar. Þar starfaði hann óslitið i tæp 45 ár. Þegar Otto Zell — fyrirtækið tók aö sér afgreiðslu Eimskipafé- lags Islands i Gautaborg fyrir um >að bil 40 árum, féll það i hlut All- ins Sátherström að annast þá ýrirgreiðslu. Þvi starfi gegndi íann af einstakri alúð og trú- mennsku eins og honum var lag- ið, þar til hann lét af störfum fyrir aldurs sakir árið 1971 — Eimskip hefur heiðrað minningu Allans með sérstakri minningargjöf til liknarstarfa. Allan Sátherström var viö- mótshlýr drengskapármaður og með afbrigðum félagslyndur. Meöal annars tók hann virkan þátt i félagssamtökum frimerkja- safnara i 48 ár. Um árabil og allt til dauðadags var hann virkur i tjórn Farmannaklúbbsins í Gautaborg. Island og Islendingar áttu þar traustan og trygglyndan vin. Það kom skýrt i ljós, þegar Sænsk-is- lenzka félagiö var stofnað hér i Gautaborg fyrir nær 25 árum. All- an var einn af aðalhvatamönnum þeirrar félagsstofnunar og gjald- keri félagsins frá upphafi til dauðadags. Gjaldkerastarfið var hin sfðari ár orðið býsna erilsamt, þar sem tala félagsmanna er yfir 400. Fáir hafa af meiri alúð og fómarlund unniö að félagsmálum Islendinga hér á vesturströnd Sviþjóðar, en heiðursmaðurinn Allan Sátherström. Þess munum við lengi minnast. Eftirlifandi eiginkona Allans er Hilda Sátherström. Kungalv i janiiar 1977. Magnús Gislason.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.