Fréttablaðið - 05.05.2006, Blaðsíða 26

5. maí 2006 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson FRÉTTARITSTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Pétur Gunnarsson og Trausti Hafliðason RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000
SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja
ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum
á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Venja hefur staðið til þess að ljúka þingstörfum í hæfileg-um tíma fyrir sveitarstjórnarkosningar. Starfsáætlun Alþingis gerði ráð fyrir að svo yrði einnig að þessu sinni.
En ekki verður ávallt á allt kosið.
Þingmenn áttu ýmislegt ósagt þegar að lokadegi kom. Niður-
staðan varð sú að fresta fundum Alþingis fram á sumar. Eru það
skynsamleg viðbrögð? Á ýmislegt er að líta í því efni.
Alla jafna er það svo að vilji ríkisstjórna stendur helst til þess
að hafa þinghald sem styst. Þær vilja garnan losa sig við þingið.
Ástæðan er einföld: Stjórnarandstaðan er vettvangslaus þegar
þingstörf liggja niðri. Hún knýr því yfirleitt á um lengra þing-
hald og styttri þinghlé.
Þetta á ekki sérstaklega við núverandi ríkisstjórn. Fremur
má segja að þetta sé algild tilhneiging í reiptogi stjórnar og
stjórnarandstöðu á öllum tímum. Reyndar fer því fjarri að þetta
sé sérstakt íslenskt fyrirbrigði. Víða erlendis eru þó sterkari
hefðir um þingtíma. Árlegur þingtími er þannig í flestum tilvik-
um lengri en hér tíðkast. Ef til vill eru þar minni áhöld um þing-
lausnir af þeim sökum.
Um allnokkurt árabil hefur gætt tilhneigingar til þess að
stytta þingtímann og lengja þinghlé. Hefðbundin sjónarmið sýn-
ast helst hafa legið þar að baki. Stjórnarandstaðan hefur ekki
andæft þessari þróun. Vera má að hún hafi ekki talið sig hagnast
á lengra þinghaldi. Sú ályktun gengur þó gegn lögmálinu.
Sú spurning vaknar réttilega vegna þeirrar ákvörðunar sem
nú hefur verið tekin hvort yfirleitt sé gild ástæða til þess í
nútímaþjóðfélagi að sníða starfsáætlanir Alþingis að sveitar-
stjórnarkosningum eins og hefð er fyrir. Ástæða er til að draga
það í efa. Þannig var ráð fyrir því gert að störf þingsins féllu
niður áður en framboðsfrestur vegna sveitarstjórnarkosning-
anna rynni út.
Þó að eiginleg kosningabarátta hafi styst hér á síðustu áratug-
um er hún eigi að síður lengri en almennt gerist í Evrópu. Ekkert
hlé var til dæmis gert á störfum breska þingsins vegna sveitar-
stjórnarkosninga sem fram fóru á Bretlandi í gær.
Með hliðsjón af gömlum siðum gæti verið hæfilegt að miða
starfsáætlun Alþingis við að gera hlé á störfum þess viku fyrir
sveitarstjórnarkosningar. Rúmar þrjár vikur eru í engu sam-
hengi við nútímann.
Ríkisstjórnin kennir málþófi stjórnarandstöðunnar um að mál
hennar hafa ekki öll náð fram að ganga á þessum tímapunkti.
Ugglaust er talsvert til í því. Þó að málþóf skili sjaldnast miklu
til röksemdafærslunnar er það eigi að síður hluti af því lýðræð-
islega jafnvægi sem sérhver löggjafarsamkoma byggir á. Við
það verða allar ríkisstjórnir að sætta sig.
Mál geta einnig verið þannig vaxin að gildar málefnaástæður
kunna að vera til þess að taka lengri tíma en starfsáætlun segir
til um til þess að skoða þau og ræða. Það hlýtur að fara eftir
atvikum, einkum þegar þingtíminn er stuttur.
Þá sjaldan að halda hefur þurft sumarþing eins og nú er
áformað hafa þingstörf haft tilhneigingu til þess að dragast
nokkuð á langinn. Það er einfaldlega jafn gott að teygja lopann á
sumrin eins og í annan tíma.
En hvað sem því líður var að öllu virtu skynsamlegt að taka
lengri tíma til umþóttunar og umræðu um ýmis þau mál sem
verið hafa á dagskrá þingsins. Sum þingmál eru einfaldlega enn
óþroskuð.
SJÓNARMIÐ
ÞORSTEINN PÁLSSON
Frestun þingfunda:
Málefni, málþóf
og kosningar
„Af hverju er kosningabaráttan
svona róleg?“ Svona spyr höfundur
Staksteina í Mogganum í gær og
heldur áfram: „Elztu menn muna
ekki svona rólega kosningabaráttu
vegna borgarstjórnarkosninga í
Reykjavík eða sveitarstjórnar-
kosninga almennt.“ Þar með
endurómar höfundur spurningar
sem heyrst hafa víða um land síð-
ustu dagana.
Af framhaldi greinarinnar má
ráða að Staksteinahöfundur er fyrst
og fremst að hugsa um baráttuna í
Reykjavík en fullyrða má að svip-
aða sögu virðist vera að segja að
minnsta kosti frá öllum stærri þétt-
býlissveitarfélögum. Kosningabar-
áttan virðist óvenju sein af stað og
þar til í gær hefur umræðan frá
Alþingi yfirskyggt hina pólitísku
umræðu síðustu vikur. Frestun
þingstarfa kann að valda breytingu,
en það mun koma í ljós.
En spurning Staksteina, og
raunar fleiri, er engu að síður
áhugaverð, hvers vegna er kosn-
ingabaráttan ekki átakameiri en
raun ber vitni? Ekki er nokkur vafi
á því að í þessu eins og í flestum
öðrum málum liggur skýringin í
samspili fjölmargra þátta. Þó er
ein skýring sérstaklega áberandi
og vert að draga hana fram sér-
staklega. Hún lýtur að stefnumál-
um framboðanna.
Fullyrða má að það gæti orðið
afar snúin æfing fyrir hvaða stjórn-
málafræðing sem er að greina
niður hugmyndafræðilegar áhersl-
ur í stefnumálum hinna ýmsu
flokka - t.d. í Reykjavík eða á Akur-
eyri svo dæmi séu tekin. Ef það
próf yrði lagt fyrir hóp stjórnmála-
fræðinga og gamalreyndra stjórn-
málaskýrenda að fara yfir stefnu-
skrár flokkanna án þess að vita
hvaða flokkur hefur hvaða stefnu-
skrá - þeir fengju semsé í hendur
hauslausar stefnuskrár - og segja
til um hvaða stefna ætti við hvaða
flokk, er hætt við að þeir lentu í
miklum vandræðum. Vissulega
snúast sveitarstjórnarmál iðulega
um praktísk mál og það er vel
þekkt að sú hugmyndafræðilega
flokkaskipting sem gildir á lands-
vísu riðlast iðulega í sveitarstjórn-
armálum. Þetta er þó alls ekki
algilt og oft hefur verið tekist á
með hugmyndafræðilegum undir-
tónum - t.d. um félagslegar áhersl-
ur - sérstaklega í stærri sveitar-
félögum.
Í þeim kosningum sem nú fara í
hönd virðist hins vegar sem áhersl-
ur flokkanna muni í öllum grund-
vallaratriðum verða mjög svipaðar
og beinast að hinni hugmynda-
fræðilegu miðju. Félagslegar
áherslur, eiginlega kratískar, eru
áberandi, ekki síst gagnvart eldri
borgurum. Meira að segja mál sem
hugsanlega gætu skerpt línur milli
flokka, s.s. skipulagsmál, hafa
verið sett í farveg sem slævir átök-
in. Það á að minnsta kosti við um
stærri flokkana, t.d. í flugvallar-
málinu í Reykjavík og varðandi
Dalsbraut og Íþróttavöllinn á Akur-
eyri. Miðjusæknin er ekki tilviljun
né er þetta í raun séríslenskt fyrir-
bæri, en útreikningar og athuganir
ráðgjafa og spunameistara flokk-
anna sýna einfaldlega að í því felist
tækifærin, í því felist möguleikinn
á að vera talinn alvöru framboð
sem fólk treysti til að stjórna.
Miðjusæknin er niðurstaða pólit-
ískra markaðsrannsókna. Ýmislegt
bendir til að þessi þróun nú gangi
lengra og sé víðtækari en oft áður,
og fyrir vikið eru átökin hvorki
eins skörp né hatrömm. Þetta hefur
tvenns konar afleiðingar í för með
sér.
Í fyrsta lagi minni almennan
áhuga á kosningabaráttunni og lík-
legt er að hún muni vara skemur
en ella. Almennur áhugi er meiri
fyrir pólitískum öldugangi en
þegar lágsjávað er. Mjög líklegt er
ennfremur að einmitt þessi kröft-
uga sókn inn á miðjuna spilli fyrir
þeim flokkum sem til þessa hafa
talið það sína sérstöðu að vera á
miðjunni. Enginn vafi er á því að í
þessu liggur rótin að þeim vanda
sem Framsóknarflokkurinn hefur
verið að mæta í skoðanakönnunum
nánast um allt land núna, vanda
sem hefur raunar verið að ágerast
smám saman undanfarin ár. Fram-
sókn er ekki lengur ein teboðinu á
hinni pólitísku miðju - þar er orðið
fullt út úr dyrum.
Í öðru lagi mun einsleitnin og
miðjusækni pólitíkurinnar þýða að
kosningabaráttan mun snúast upp í
pólitíska fegurðarsamkeppni og
ímyndarkapphlaup þar sem dags-
form stjórnmálaforingja og aug-
lýsingar munu hafa mikið að segja.
Þegar mismuninn milli flokkanna
er helst að finna á bögglauppboði
einstakra hugmynda úr einhverj-
um almennum hugmyndabönkum
og tæknilegum útfærslum - sem
ekki tengjast beint neinni grund-
vallarpólitík - ræður sölumennsk-
an ríkjum. Í slíkri sölumennsku
hafa allir flokkar hins vegar tæki-
færi. Auglýsingar munu skipta
máli, en mest mun þó mæða á for-
ustumönnum framboðanna, því í
kosningabaráttu af þessu tagi
vegur þeirra frammistaða og
útgeislun þyngst á endanum.
Margmenni á miðjunni
Í DAG
KOSNINGA-
BARÁTTAN
BIRGIR
GUÐMUNDSSON
Félagslegar áherslur, eiginlega
kratískar, eru áberandi, ekki
síst gagnvart eldri borgurum.
Meira að segja mál sem hugs-
anlega gætu skerpt línur milli
flokka s.s. skipulagsmál, hafa
verið sett í farveg sem slævir
átökin.
Frambjóðendum Samfylkingarinn-
ar er nú tíðrætt um traust og trú-
verðugleika. Trúverðugleika þeirra
verður líklega best lýst með þeirri
kosningabaráttu sem þau heyja
þessa dagana gegn ríkisstjórninni.
Þessi aðferð hefur tvo kosti. Sam-
fylkingin þarf ekki að svara til
saka fyrir eigin orð og gerðir, og
það svarar enginn málflutningi
þeirra enda verða alþingiskosning-
ar ekki fyrr en að ári. Þetta er slæg
aðferð en ekki mjög trúverðug.
Er það trúverðugleiki um fjár-
mál borgarinnar að heildarskuldir
hennar voru 5 milljarðar þegar R-
listaflokkarnir komust til valda
1994 en verða a.m.k. 130 milljarðar
eftir tæp þrjú ár? Og að þetta ger-
ist á mesta hagsældartímabili í
sögu þjóðarinnar. Er það trúverð-
ugleiki að hækka útsvarsstuðulinn
í 13,03% og nýta sér þannig hæsta
leyfilega álagningarstuðul í fyrsta
sinn í sögu borgarinnar? Er það
trúverðugleiki að ganga fram fyrir
skjöldu með dæmalausu lóðabraski
og skipulegum lóðaskorti til þess
eins að hækka lóðaverð, hækka þar
með íbúðaverð, hækka fasteigna-
mat og þar með fasteignaskatta
sem borgin síðan hagnast á meðan
borgararnir blæða? Er það trú-
verðugleiki að hækka fasteigna-
gjöldin um 26% með holræsaskatt-
inum einum saman? Og er það
trúverðugleiki í málefnum eldri
borgara að á valdatíma R-listans
hefur ekki verið byggð ein einasta
félags- og þjónustumiðstöð og
engin þjónustuíbúð en í valdatíð
sjálfstæðiamanna voru byggðar
átta félags- og þjónustumiðstöðvar
og fjöldinn allur af þjónustuíbúð-
um? Ó nei.
Fráfarandi borgarstjóri, Stein-
unn Valdís, var með Umræðuna
hér í gær þar sem hún fjallaði um
falskan tón frambjóðenda sjálf-
stæðismanna. En hún gleymdi að
geta þess að R-listakórinn var lagð-
ur niður fyrir níu mánuðum vegna
þess að hann hélt ekki lagi.
Höfundur skipar 10. sæti á lista
sjálfstæðismanna.
Trúverðugleiki borgarstjóra
UMRÆÐAN
TRAUST OG
TRÚVERÐUGLEIKI
MARTA GUÐJÓNSDÓTTIR
FRAMBJÓÐANDI
vald.org
Frelsi Íslands
Eiturlyfjaböðlarnir sækja að Íslenskri æsku.
,,Stjórnmálamennirnir sitja hjá”
sayno.is,
vortex.is/sayno,
www.metaphor.dk/guillotine/pages/guflash.html
sayno@vortex.is
Þess er óskað að landsmenn leggi þessu
átaki til fjárhagslegan stuðning!!!
Svavar Sigurðsson s. 699 3357.
Kt. 190237-2069
Banki:1101-26-111557
Gömlu húsin út í Viðey
Dagur B. Eggertsson, oddviti Samfylk-
ingarinar, hefur nú viðrað þá hugmynd
að byggja safn um sögu Reykjavíkur
úti í Viðey. Þó að Dagur hafi viðrað
hugmyndina á hann hana ekki, heldur
kemur hún frá Minjavernd og Þyrpingu.
Gert er ráð fyrir að flytja fjölmörg hús
úr Árbæjarsafni og koma þeim fyrir
á austurhluta Viðeyjar. Byggja upp
bryggju í gömlum stíl og tengja safnið
meginlandinu með ferjusiglingum frá
fyrirhuguðu tónlistar- og ráðstefnuhúsi
sem á næstu árum mun rísa
við Faxagarð. Þetta er ekki
fyrsta hugmyndin um upp-
byggingu í Viðey. Áður hafa
verið reifaðar hugmyndir
um íbúðarbyggð og ekki fyrir
svo löngu síðan var
rætt um byggingu
golfvallar.
Borgarstjóri kannar málið
Borgarráð fól í gær Steinunni Valdísi
Óskarsdóttur borgarstjóra að kanna
kosti og galla hugmyndarinnar. Fljótt á
litið hefur hugmyndin nokkra kosti. Vel
er hægt að færa rök fyrir því að safn
um sögu Reykjavíkur eigi heima úti í
Viðey. Fornleifauppgröftur hefur leitt í
ljós að eyjan var byggð á 10. öld. Þar var
reist kirkja og klaustur og svo má ekki
gleyma því að Viðeyjarstofa, bústaður
Skúla Magnússonar landfógeta og fyrsta
steinhús landsins, var byggð þar árið
1775. Við fyrstu sýn eru ókostirnir fyrst
og fremst þeir að safnið yrði ekki beint í
alfaraleið. Þá má reikna með því að ein-
hver andstaða verði við það að byggja
íbúðir á því græna svæði sem Árbæjar-
safn stendur á. Einhvern veginn hljómar
hugmynd Hrafns Gunnlaugssonar um
að flytja safnið í Hljómskálagarðinn
alltaf betur og betur.
Eiður Smári á förum
Ýmislegt bendir til þess að besti
knattspyrnumaður Íslands, Eiður Smári
Guðjohnsen, yfirgefi Chelsea í sumar.
Það sem helst ýtir undir þennan orðróm
er að Michael Ballack er á leiðinni til
Chelsea og þar með verður staða Eiðs
Smára erfið. Yfirlýsing Peter sKeny-
on, ráðamanns í Chelsea, um að þrír
leikmenn verði látnir fara í sumar gefur
þessum sögusögnum einnig byr undir
báða vængi sem og fundur Arnórs Guð-
johnsen, sem er umboðsmaður sonar
síns, með ráðamönnum Chelsea fyrr í
vikunni. Nú þegar hafa
borist fregnir af því að
Manchester United og
Blackburn hafi áhuga
á Eiði Smára.Totten-
ham og Arsenal hafa
einnig verið nefnd.
trausti@frettabladid.is