Tíminn - 11.09.1977, Side 4

4
Sunnudagur 11. september 1977
Það er alltaf ánægjulegt aö
vita til þess að tilraunir eru
geröar til þess aö breyta lit af
hinu heföbundna stofnanafyrir-
komulagi. Sambýliö aö Sogni i
ölfusi er ein slík tilraun. Þar
búa I sambýli sex unglingar sem
hafa áttviö félagsleg vandamál
aö striöa og fjórir einstaklingar
sem veita heimilinu forstöðu.
Félagslegt uppeldi.
I höfuöatriöum hvilir hiö upp-
eldislega starf á tveimur aöal-
reglum, sem eru notaöar sér-
staklega i dagsins önn. Meö-
höndlunin fer fram f sambúö
sem llkist fjölskyldu, þar sem
saman eru komnir börn, ungl-
ingarog fullorönir. Hópurinn er
saman allan sólarhringinn, án
þess aö nokkur skil séu gerö á
milli unglinganna sem þangaö
leita og aöstoöarfólks. Þetta
smáa samfélag stendur aö
nokkru leyti fyrir smækkaöa
mynd af samfélagi, þar sem
reynt er aö byggja út þeim erf-
iðleikum sem herjaö hafa á
unglingana úti i þjóöfélaginu.
Félagsskapurinn stefnir á sama
tima aö þvi aö vera „opinn” t.d.
gagnvart umhverfinu og fjöl-
skyldum unglinganna, skóla,
vinnustaö o. s. frv. meö meö-
höndlun aö augnamiöi. Uppeldiö
eöa meöhöndlunin fer fram i
hinni daglegu og nauösynlegu
vinnu innan þessa litla samfé-
lags, sem þessi félagsskapur er.
t gegnum samvinnuna og
reynsluna af raunverulegri
samveru og vinnu fá meölim-
irnir þaö aöhald, sem gerir
mögulegan persónulegan og fé-
lagslegan þroska. Þetta gerir
þeim fært aö lifa úti I þjóöfélag-
inu.ánþessþóaö þau látiundan
öilum kröfum þess og samfé-
lagsreglum.
Undanfarandi kafli er eftír
norska félagsfræöinginn Tore
Jacop Hegland og þýddur úr
Fjorhöj, sem er blaö 11 slikra
sambýla i Danmörku.
BYLIÐ
SOGNI
Rabbað við heimilis-
fólkið.
Okkur gestunum er boðiö upp
á kaffi aö góöum og gömlum siö
og viö förum aö ræöa heimilis-
lifið og sögu heimilisins. Lars
Andersen veröur fyrir svörum.
— Hver erkveikjan aö þvl aö
þiö hófuö rekstur á þessu heim-
ili?
— Viö konan min og skólafé-
lagi minn vorum búin aö ræöa
þetta saman og slógum til.
Þetta er hugsjónastarf og ekki
hugsaö sem fjárhagslegur á-
vinningur, enda fáum viö ekki
kaup fyrir okkar framlag.
— Hvernig er þetta fjámagn-
aö?
— Reksturinn byggir á
greiðslum frá Félagsmálastofn-
un sem eru 90 þúsund meö
hverjum einstakling. Rikiö
greiöir svo og 30 þúsund meö
hverjum. Plássiö hér er miklu
ódýrara en á stofnun, en
heimiliö lifir á þessum
greiöslum. Hér búa 13 manns og
héildarvelta á mánuði er um 600
þúsund. Hér eru sex unglingar,
fjórir fullorðnir og þrir eigin
krakkar. Þaö má segja aö þaö
sé fullt núna.
— Kemur fóikiö hingaö af
frjálsum vilja?
— Já, þau koma fyrst I einn
dag I heimsókn, fara svo og
hugsa málin og koma svo aftur
ef þeim lizt svo á. Viö höfum
þurft aö neita fólki, vegna þess
aö hópurinn má ekki vera illa
samsettur. Þau eru send hingaö
fyrir tilstilli Félagsmálastofn-
unar.
— A hvaöa aldri er þetta fólk?
— Þetta eru unglingar á aldr-
inum 13-18 ára.
— Hvaö hefur heimiliö veriö
starfrækt lengi?
— Siöan i október 1976, þá
fengum viö þetta hús hér aö
Sogni til leigu. Viö erum núna
búin aö auglýsa eftir jörö, þvi
þetta húsnæöi er bæöi of stórt og
of dýrt. Við höfum áhuga á aö
geta haft fjölbreyttara starf,
þar á meðal búskap, og verk-
stæöi og æskilegt væri aö hús-
næðiö þyrfti endurbóta viö, þá
gætum viö lagaö þaö eftir eigin
þörfum. Hér getum viö ekki sett
upp skilveggi og ekki málaö
nema meö leyfi eiganda. HUs-
næöiö og aöstaöan veröa aö
hæfa fjölbreyttri starfsemi.
— Aöhvaöa verkefnum vinniö
þiö hér?
— Viö erum aö vefa teppi og
steypa kerti. Viö erum meö i
huga endurvinnslu á ýmsum úr-
gangsefnum, t.d. aö endurvinna
pappír og gler. Þetta er nú i
frumathugun og þaö er víst dýrt
að endurvinna pappir og okkur
hefur veriö bent á aö heppilegra
sé að endursteypa gler. Þaö
felst uppeldislegt inntak I þessu.
Þaö kennir aö hægt er aö nota
sama hlutinn tvisvar. Viö vor-
um lika meö i huga aö bjóöa
fram aðstoö okkar viö að rifa
gömul hús og endurnýta bygg-
ingarefnin.

Rabbaö saman yfir kaffibolla.
Að berjast fyrir lifinu.
Talið berst aö sambærilegum
heimilum i Danmörku.
— Straumurinn hefur legiö frá
þeim til okkar. Þaö er komin
svo mikil reynsla á þetta Uti, viö
kennum þeim ekki neitt. Þar
eru sömu vandamálin, — ungl-
ingar sem lenda i sömu vand-
ræðum. Þetta starf hefur borið
árangur i Danmörku. Krakkar,
sem þar hafa verið, hefur vegn-
aö vel siöar i lífinu. Þar eru
heimilin viöurkennd af hinu op-
inbera og greiðslur hærri meö
hverjum og einum.
— Hvaöa vandamáleiga ungl-
ingarnir viö aö etja?
— Þab eru heimilisvandamál,
skólavandamál og félagsleg
vandamál. Þetta eru oft ungl-
ingar sem átt hafa i útistööum
viö lögreglu eöa dómsvald.
— Hvernig finnst þér Tómas
aö vera hér miöaö viö aö vera á
heföbundinni stofnun?
— Þetta er miklu frjálslegra,
maður berst meira fyrir þvi aö
lifa og manni finnst maður ekki
alltaf vera á stofnun.
Samkomulag allra.
— Allar ákvaröanir um rekst-
ur heimilisins og fyrirkomulag
eru teknar á sameiginlegum
fundum allra heimilismanna.
Þaö eru þrjár tegundir af fund-
um. Morgunfundir, þar sem