Tíminn - 11.09.1977, Qupperneq 16
J 6
Sunnudagur 11. september 1977
Hulda Magnúsdóttir nær sér
í eina fullþroskaöa papriku.
Fjölmargar tegundir hafa veriö
reyndar i garöyrkjustöö sköl-
ans, og sií tegund sem mest er
ræktuö f dag, heitir Pekana.
Vaxtartimipaprikunnarerum 5
mánuöir, svo ef sáö er fyrst I
janúar, má vænta þess, aö
fyrstu paprikurnar verði þrosk-
aðar i mai.
Paprikurækt á mikla framtiö
fyrirsér, eins og þröunin undan-
farin ár bendir til. Sama þróun
og hér á landi hefur einnig átt
sér staö i nágrannalöndunum.
Auknar ferðirsuðurá bóginn og
dvalirerlendis og um leiö aukin
kynni af m.a. papriku i gómsæt-
um matarréttum, hafa stuölaö
að aukinni notkun paprikunnar,
auk kynningarstarfsemi hér
heimafyrir.
Ræktun á sykurmais
Er gengið er um garöyrkju-
stöö skólansgefuraðlita annars
konar plöntur en paprikuplön-
utnar.þó iminna mæli sé. Þetta
eru maisplöntur. Við báöum
Grétar um aö fræða okkur um
maisinn.
Mais er gömul nytjaplanta
Indiána. Sykurmais er sú teg-
und sem er ræktuð i stööinni, er
afbrigöi af venjulegum mais, og
er þekktur frá a.m.k. 1779, en er
trúlega miklu eldri.
/
Paprika er C-vítamínrík-
asti ávöxtur sem völ er á
11 tonn ræktuð
hér árlega
Paprika er tiltölulega nýr á-
vöxtur á boröum okkar Islend-
inga. Eini framleiöandi papriku
á landinu er Garöyrkjuskóli rik-
isins á Reykjum i ölfusi og leit-
uðum viöþvi upplýsinga þar um
ræktun hennar, næringarinni-
hald ogsögu. Grétar Unnsteins-
son skólastjóri, brást bæöi fljdtt
og vel viö og gaf okkur ýtarleg-
ar upplýsingar um þennan
bragögóöa ávöxt.
Kemur i veg fyrir sjúk-
dóma.
I Ungverjalandi, þar sem
paprikan er mikið ræktuö og
boröuö er sagt aö nútima sjúk
dómar, eins og hjártasjúkdom-
ar og æðakölkun séu nánast ó-
þekktir. Ekki er þó fullsannað
aö þetta góöa heilsufar Ung-
verja standi i beinu sambandi
við paprikuna. En hvaö sem þvl
liöur er hér um hollan og mjög
C-vitaminrikan ávöxt aö ræöa.
C-vítamin innihaldiö er um 150-
300 mg ascorbinsýra i 100 gr af
ferskum ávöxtum, og er papr-
ika þvi einn allra C-vitaminrik-
asti ávöxtur sem viö eigum völ
á.
C-vitamin framleitt úr
papriku.
Szent Györgyi, ungverski
efnafræöingurinn sem uppgötv-
aði efnafræöilega samsetningu
C-fjörefnis, framleiddi þetta
fjörefni einmittfyrst úr aldinum
paprikunnar.
Uppruni og helztu
ræktunarsvæði.
Paprikan var ræktuö í Mexikó
»----------►
Ólöf Sigurbjarnardóttir virö-
ir maisinn fyrir sér.
þegar Kóiumóus uppgötvaöi
Ameriku, og var ein af þeim
plöntum sem fljdtt voru fluttar
til Evrópu. Þaö voru bragö-
sterkustu tegundimar af papr-
iku sem fyrst voru fluttar til
gamla heimsins. Síöan hafa vin-
sældir paprikunnar fariö sifellt
vaxandi.
Utanhúss er paprikan mest
ræktuö i Ungverjalandi, en
einnig á Spáni, Italiu, Frakk-
landi og i fleirum heitum lönd-
um.
Ræktun á íslandi.
Garöyrkjuskólirikisins er eini
framleiöandi papriku á Islandi.
Þar hófst ræktun á papriku um
1960. Fyrstu árin var fram-
leiöslan mjög litil, en frá 1965
hafa vinsældir paprikunnar
vaxiö jafnt og þétt, svo aö á ár-
inu 1976 var framleiöslan um 11
tonn I garöyrkjustöö skólans og
veðrur væntanlega eitthvaö
"'eiri á þessu ári.
Af framleiöslu ársins 1976
voru um 10 tonn seld I fersku á-
standi en um 1 tonn var djúp-
fryst, og selt þannig yfir vetrar-
mánuðina, en paprika er mjög
góö til djúpfrystingar.
Ræktun undir gleri likist á
ýmsan hátt ræktun á tómötum.
Ræktun á sykurmais jókst
mjög i Bandarikjunum i lok siö-
ustu aldar, og hann er nú ein
þýöingarmesta nytjajurtin I
Ameriku. I Evrópu er hann til-
tölulega lftiö ræktaöur. Maisinn
hefur einstaka sinnum veriö
radctaöur i gróöurhúsum hér á
landi, og hefur gefið ágæta upp-
skeru, en á enga framtiö fyrir
sér hér undir gleri, a.m.k. ekki
sem neinu nemur.
Ræktunin i gróðurhúsum
skólans er til athugunar og fróö-
leiks fyrir nemenaur skólans og
aðra og er einungis á fáum fer-
metrum.
— GV