Tíminn - 11.09.1977, Page 29

Tíminn - 11.09.1977, Page 29
Sunnudagur XI. september 1977 29 Nor&urendi Hraunsréttar. mikið. Var féö aö deyja árið i kring og þó sumir settu á allar lambgimbrar hrökk þaB ekki til aB viBhalda stofninum HaustiB 1944 voru svo höfB f jár- skipti norBan Gæsafjalla- girBingar og milli Jökulsár á Fjöllum og Skjálfandafljóts. Var þá fátt fé á Hraunsrétt þaB haust og eins haustiB 1945, þvi fátt fé var á afrétt þaB sumar. En siB- an hefur sauBfé stórfjölgaB i ABaldælahreppi, þó aB sumir bændur eigi enga kind eBa fáar. Hins vegar fjölgar fé á Hrauns- rétt litiB. ÞaB fer i vöxt aö bændur hafi sauöfé sitt i heimahögum og taki þaö á tún og grænfóBur fyrir göngur. HaustiB 1975 var gagna- skyld fjártala i Aöaldælahreppi samkv. skýrslu fjallaskilastjóra 10.961 kind og er sú tala fengin þannig, aö tekin er tala ásetningasfjár haustiö áöur og reiknaB eitt lamb á hverja á- setningsá, en venjulega mun þaö nokkru meira. Ekki er vitaö um f jártölu i Hraunsrétt fyrr eöa siB- ar, en sennilega hefur hún veriB hæst fyrst eftir aö fráfærur lögö- ust niöur. Nú á Reykdælahreppur ekki lengur fé á Hraunsrétt svo telj- andi sé. Hefur hann leigt Aöal- dælahreppi sinn hluta Þeista- reykjalands i mörg ár gegn þvi aB ABaldælahreppur sjái um hreins- un landsins haust hvert. Margt hefur breytzt i tiö Hrauns- réttar i gangnamálum til bóta fyr ir menn og skepnur. Á Þeista- reykjum er nú hús meö „kojum” og svefnplássi fyrir 20-30 menn og hesthús fyrir sömu tölu. Þá eru tvær stórar giröingar til geymslu á gangnafé önnur á Þeistareykj- um hin viö Kvihólafjöll. Og nú eru haföir bilar til aö taka vankaö og þreytt fé og flytja til byggöa. Allt er þetta lofsvert og til bóta fyrir menn og skepnur. Einnig er flest fé, sem kemur fyrir I öörum hreppum úr Aöaldælahreppi sótt á bilum og flutt til Hraunsréttar. Ég hefi veriö á fyrstu Hrauns- rétt siöan ég man eftir mér, nema haustiö 1944 og haustiö 1974. 1 haust sem leiö, fór ég á Hraunsrétt. Hana bar þá upp á sunnudag. VeBur var dásamlegt eins og flesta daga sl. sumar. Féö var meö fleira móti og var rekiB tvisvar i réttina, en mannfjöldinn og bilafjöldinn var slikur aö ég hef aldrei séö þvilikt á Hrauns- rétt. Þar voru fréttamenn úr Stór- Reykjavík — ljósmyndarar go kvikmyndatökumenn. Þar var fólk úr flestum stéttum þjóBfé- lagsins, þar voru smábörn I fangi foreldra sinna og öldungar allt upp i tiræöisaldur, — sem sé fólk á öllum aldri. Oft hefur Bakkus konungur veriö dýrkaöur á Hraunsrétt, en þaö var ekki meö meira móti i haust sem leiö, en til eru ófagrar sögur af þvi áöur fyrr, en þær veröa ekki sagöar hér, enda naumast réttinni að kenna. Siöan um 1890 veit ég um þrjá réttarstjóra á Hraunsrétt: Jó- hannes Jónatansson Klambra- seli, Indriöa Þorkelsson Ytra- Fjalli og Kjartan Sigtryggsson i Hrauni, sem nú hefur veriö þar réttarstjóri i mörg ár. Kjartan sagöi mér, aö s.l. haust heföi ver- iö dregið i 37 dilka á Hraunsrétt, eða þremur fleiri en þeir voru upphaflega. Sauðfé fjölgar hér ört og ræktun vex. Ég held að þessi þróun haldi áfram, ef ekki koma upp skæöar fjárpestir eöa önnur óáran. Enginn bóndi byggir nú minna en 300-500 kinda fjárhús og þarf þá lika skilaréttir, þvi aö vonandi veröa afréttarlöndin hagnýtt og bætt i framtiðinni. Hraunsrétt hefur verið stærsta skilarétt i Suður-Þingeyjarsýslu, fjárflesta og áreiðanlega fólks- flesta rétt. Þeir sem vilja leggja hana niöur sega m.a.: Viö eigum að byggja nýja rétt, viö eigum að byggja minni rétt, viö eigum aö byggja rétt fyrir fé en ekki fólk. Ég er þessum mönnum ekki al- veg sammála. Það er máske hægt aö komast af með minni almenn- ing en nú er, en þó þarf að vera hægt að koma að honum jafn- mörgum dilkum og við Hrauns- rétt eru nú. Min ósk til fjárbænda I Aðal- dælahreppi er þessi: Margt sauö- fé, fallegtsauöfé I góðri skilarétt I fögru umhverfi og margt fólk, sem finnur sér unað og sálubót að koma þangaö, eins og á gömlu Hraunsrétt. Aldraöur maöur, fyrrum bóndi, gerði þessa visu á skilarétt i fyrra: „Lætur oft aö óskum sinum aldraö fólk og hressir geö. Ég hef svalaö augum minum enn — og horft á blessaö féö.” Kristján Jóhannesson. Sokka og Hosa meö lömb sin. Forustufé í Klaufaseli. : > Skrá yfir þá menn, sem áttu aö gera fjallskil til Hraunsréttar haustiö 1882. Nöfn og heimili Fjártala Gangnamenn 1. Yztihvammur —Þóröur 70 2 2. Hagi—Sigurgeir 50 1 1/2 3. Miöhvammur — Sigurgeir 38 1 4. Hraun —Jónas 50 1 1/2 5. Hraungerði —Guðni 38 1 6. Brekka—Tómas 36 1 7. Presthvammur — Siguröur 70 1 1/2 8. Klambrasel—Jónatan 111 3 9. Langavatn — Jón 80 3 10. Geitafell —Snorri 80 3 11. Kasthvammur — Sigtryggur 120 3 12. Hólar —Sigurður 200 4 13. Hamar —Kristján 80 3 14. Brettingsstaöir — Erlendur 70 2 15. Ljótsstaöir — Guðjón 100 3 16. Þverá—Jón 300 4 17. Halldórsstaðir — Guörún 250 4 18. Birtingsstaðir—Jóhannes 90 3 19. Grenjaöarst. sr. Benedikt 500 5 20. Kraumastaðir — Jón 40 1 21. Múli — sr. Benedikt 267 4 22. Grimshús — Jón 21 1 23. Tumsa — Jónatan 24 1 24. Fagraneskot — Eyjólfur 56 2 25. Fagranes — Jón 90 3 26. Halldórsstaöir —Jóhann 70 2 27. Partur —Jónas 60 2 28. öndólfsstaðir — Hallgrimur 55 2 29. Stórulaugar — Pétur 160 3 30. Litlulaugar — Kristján 70 2 31. Litlulaugar — Þórunn 46 1 1/2 32. Hjalli — Steingrimur 70 2 33. Hjalli —Guöni 24 1 34. Hallbjarnarst. — Helgi 175 3 35. Máskot —Guðni 60 2 36. Viðar — Sigurgeir 60 2 37. Laugasel — Kristján 56 1 38. Stafnsholt — Jón 80 2 39. Stafn —Tómas 86 3 40. Narfastaðir —Herdis 80 2 41. Narfast.sel —Sæmundur 20 1 42. Daöastaðir —Sigurður 35 1 43. Hólar — Sigmar 40, 1 1/2 44. Breiðamýri—Jakob 54 1 1/2 45. Kvigindisdalur — Haraldur 80 3 46. Skógarsel —Jakob 23 1 47. Ineialdsstaðir — Kristján 65 2 48. Fljótsbakki — Jónas 31 1 49. Fljótsbakki — Jósaíat 33 1 50. Lafsgerði — Magnús 55 2 51. Einarsstaðir — Metúsalem 200 3 1/2 52. Vallakot — Jakob 35 1 53. Glaumbær — Halldór 54 2 54. Hamar — Kristján 35 1 55. Helgastaðir —Jónas 40 2 56. Helgastaðir — Þorbergur 20 1 M* 57. Helgastaöir — Jóhannes 26 1 58. Höskuldsst. — Jón 31 1 59. Daðastaðir — Hallgrimur 6Q 2 60. Breiðumýri — Benedikt 80 3 61. Hólkot — Davið 30 1 62. Vað —Jón 60 2 63. Sýrnes —Guðni 34 1 64. Mýrlaugsstaðir—Jóhannes 24 1 65. Jódisarstaðir — Anna 33 1 66. Bergsstaðir —Margrét 29 1 67. Skriðuland — Jónatan 64 2 68. Rauðaskriða — Arni 220 4 69. Syðrafjall — Þorkell 160 3 70. Ytrafjall —Sigtryggur 90 - 2 1/2 71. Hólmavað — Kristján 33 1 72. Hafralækur — Friðlaugur 29 1 73. Hafralækur — Jón 19 1 74. Nes —Þorgrimur 75 2 1/2 75. Jarlsstáðir — Björn 18 1 BLOSSX SKIPHOLTI 35 Jíerí,un Mí" V'rkttnai £W flH 31. október d Ijósastillingu aö vera lokið Loggiltur ljosastillingatimi er þegar hafinn. Látið okkur stilla ljósin strax. Perur og kúplar á staðnum.

x

Tíminn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.