Tíminn - 01.10.1978, Blaðsíða 2

2
Sunnudagur 1. oktpber 1978
Dufgus:
Launastefnan III
Til þess að ná fram launajafnrétti er nauösynlegt aö,
koma á reglum um notkun vinnutima, þannig aö notkun
vinnutimans veröi sem næst eins hjá öllum stéttum. A
þessu er mikill misbrestur nú um stundir. Jafnframt þvi
aö yfirvinna væri afnumin aö mestu þyrfti aö setja
ströng ákvæöi um nýtingu hins venjulega vinnutima, þvi
aö hugmyndin á bak viö þessar tillögur er aö afköst
þjóöarbúsins minnki ekki og lifskjör rýrni ekki i heild
heldur þvert á móti.
Eölilegast er aö svipaöar reglur gildi og gerast i ná-
grannalöndum okkar, aö starfsmaöur sé tilbúinn til
vinnu um leiö og vinnutimi hefst og leggja ekki frá sér
vinnu fyrr en vinnutima er aö fullu lokiö. Þetta ætti aö
sjálfsögöu einnig viö um þá sem nú feröast aö og frá
vinnu i vinnutimanum. Grundvallarsjónarmiö veröur aö
vera aö greiöa fyrir vinnuna. Þaö er vinnan sem skapar
verömætin, en ekki feröir til og frá vinnu, kaffitimar
o.þ.u.l.
Þaö er einnig eölilegast aö hér gildi svipaöar reglur
um vinnuafköst og gerist i nágrannalöndum okkar. En
það er langt frá þvi aö svo sé. I sumum greinum eru
vinnuafköst hér ekki nema brot af þvi sem tiökast ann-
ars staöar. Þaö veröur aö gera þá kröfu til atvinnu-
rekenda aö þeir skipuleggi vinnuna á þann hátt aö skil-
aö sé eölilegum afköstum, en mikiö skortir á aö atvinnu-
rekendur hafi skilning á nauösyn vinnuskipulagningar.
En jafnframt veröur aö krefjast þess aö atvinnurekend-
um sé heimilt að beita nútimaaöferöum viö vinnuskipu-
lagningu.
Til þess aö sú skipun mála, sem hér er aö framan hef-
ur verið lýst, komist á, veröur aö veröa grundvallar-
breyting i gerö kjarasamninga. Meginþáttur i gerð
kjarasamninga i heilbrigöu þjóöfélagi er aö finna leiöir
til þess aö bæta lifskjör launþega. Þau atriöi sem mestu
máli skiptir aö ræöa um eru tæknivæöing, bætt vinnu-
skipulagning, aukin verkþekking og önnur þau atriði
sem stuöla aö aukinni framleiðni án aukins vinnuálags.
Hér er varla minnst á slík höfuöatriöi I kjarasamning-
-
um. Hér er fyrst og fremst deilt um og samiö um þaö
ómögulega, og afleiöingarnar eru veröbólga og gengis-
fellingar.
Launamunur.
Ég hygg aö flestir séu þvi sammála aö þeir sem leggja
meira á sig en aörir eigi aöbera meira úr býtum. Hversu
miklu meira getur svo alltaf veriö álitamál. Um launa-
mun vegna afkasta þarf varla aö vera neinn vafi þegar
hægt er að reikna út afköst af fullu öryggi og þegar um
er aö ræöa stykkjaákvæöisvinnu svo aö eitthvaö sé
nefnt. Máliö veröur aftur á móti erfiöara viöfangs þegar
til þess kemur aö meta menntun til launa, ábyrgö og
aðra slika hluti sem erfitt er aö leggja algildan mæli-
kvaröa á.
Engu aö siöur er nauösynlegt aö samkomulag náist
um þessi efni á breiöum grundvelli I þjóöfélaginu. Aö
þaö verði almennt viöurkennt hvernig þessi atriöi eigi aö
meta til launa og aö þaö veröi virt. Starfsmenntun er
einn af mikilvægustu þáttum þjóöfélagsins, ef lifskjör
eiga aö vera viöunandi. Þaö framtak einstaklingsins aö
afla sér starfsmenntunar á þvi aö vera einhvers metiö i
launum. Ég ætla aö leggja þaö til hér aö starfsmenntun
veröi metin til launa á þann hátt aö miöaö viö venjulega
starfsævi gefi starfsmenntun af sér I launum tvöfalt þaö
vinnutap og annan þann kostnaö sem variö er til náms-
ins.
Um starfsmenntun er sem sé gert ráö fyrir aö sett sé
algild regla sem tiltölulega auövelt er aö reikna út. Þaö
kann aö vera aö einhverjum finnist þessi regla sem hér
hefur veriö sett fram gefa of litinn launamun og aö öör-
um finnist aö launamunurinn veröi of mikill. Um þaö
veröa menn sjálfsagt aldrei sammála. En þaö ætti ekki
að koma i veg fyrir aö reynt yröi aö finna viömiöun sem
menn gæti sættsig viö eftir atvikum. Hitt er aftur á móti
erfiöara aö finna reglu sem gæfi sanngjarna umbun fyr-
ir ábyrgö. Abyrgö og þaö álag sem henni fylgir er svo
breytilegt á milli ábyrgöarstarfa aö varla er um þaö aö
ræöa aö sett veröi um þaö algild regla. Hins vegar er þaö
ljóst aö launamunur vegna ábyrgöar veröur aö vera
nokkur. Hér er lagt til aö reynt verði aö samræma reglur
um ábyígö reglum um starfsmenntun. Þannig aö mesta
greiösla fyrir ábyrgö I starfi geti aldrei oröiö hærri en
mesta greiösla fyrir menntun I starfi. Hér er ekki átt viö
aö greiöalsa fyrir ábyrgö fylgi menntun i viökomandi
starfi, heldur aö ábyrgöin veröi metin sérstaklega i
hverju starfi og aö mesta ábyrgö veröi metin til jafns viö
mesta starfsmenntun þó 1 ööru starfi sé.
Og að lokum.
Hér hefur verið reynt aö bregöa upp mynd af hugsan-
legum breytingum i launa og kjaramálum sem aö dómi
þess sem þetta ritar gæti leitt til aukins jafnréttis á þeim
vettvangi, ásamt meira valfrelsi um vinnutima, en þaö
ætti tvimælalaust aö vera réttarbót. Þetta er fram sett
til þess að freista þess að koma af staö umræöum um
raunveruleg hagsmunamál launþega og hugsanlega
gæti þaö oröiö til þess aö fram kæmu þær breytingar I
viöhorfum sem færðu launþegum raunverulegan ávinn-
ing. En eins og sakir standa eru vinnubrögö og umræöur
um kjaramál blýföst i þvi ömurlegasta afturhaldi sem
hægt er aö hugsa sér. Þaö er nauösynlegt aö rifa sig upp
úr þvi fari.
Ekki ætla ég aö halda þvi fram aö þær tillögur sem hér
eru framsettar leysi allan vanda, hér hefur aöeins veriö
stiklaö á stóru, og þar aö auki kunna aörir aö sjá aörar
og betri leiöir. Hins vegar ætla ég aö fullyröa þaö ajö væri
fariö eftir þessum tillögum yröi verulega ööruvisi um-
horfs i þjóöfélaginu, launamunur yröi minni en annars
staöar þekkist og þjóöfélagið aö ööru leyti á margan hátt
opnara og skemmtilegra.
Aö lokum má svo geta þess aö mér viröist aö þegar þær
breytingar sem hér hafa veriö lagöar til heföi náö fram
aö ganga yrði dagvinnukaup ófaglærös verkamanns
eitthvaö nálægt 260.000 krónum á mánuöi brúttó, og er
þá gert ráö fyrir aö þau laun stæöust en leiddu eklci af sér
veröbólgu og gengisfellingar.
Hann unir sér vel
. v. ' r

á vegum landsins
POLSK/
aaaa 125p
Rúmgóður, kraftmikill
og sparneytinn bíll,
sem hentar þér.
■ Kraftbremsur meö
■ diskum á öllum hjólum
■ tvöföld framljós
■ meö stillingu
ilæst bensinlok
■jteppi horn i horn
■ öryggisgler
■ 2ja hólfa karborator
■ Synkroniseraöur i
girkassi
■ hituö afturrúöa
■ hallanleg sætisbök
■ höfuöpúöar o.fl.
Verð kr. 2.070.000.- á götuna.

I
°ska
St
st*öft
'h/V)
i
esta
FIAT EINKAUMBOÐ A ÍSLANDI
Davíð Sigurðsson h.f.
Síðumula 35 Símar 38845 — 38888
t.
BÍLAPARTA-
SALAN
auglýsir
NYKOMNIR VARAHLUTIR í:
Taunus 17 M árgerö '67
VW 1300 '71
Cortina '68
Escort '68
Wi/ly's V-8
Land Rover
Fiat 128 '72
Voivo Amason '64
BÍLAPARTASALAN
Höfðatúni 10 — Simi 1-13-97
ÖHKIN auglýsir
Til sölu við Borgarholtsbraut stórglæsileg
4ra herb. ibúð i tvíbýlishúsi m/bilskúr.
Til sölu á einum besta stað i Reykjavik
litil fataverslun. Upplýsingar aðeins á
skrifstofunni, ekki i sima.
Örkin s.f.
Fasteignasala
Hamraborg 7,
200 Kópavogi
Simi 44904
Sölumenn:
Páll Helgason
Eyþór Karlsson
Lögmaður:
Sigurður Helgason.