Tíminn - 01.10.1978, Síða 6

6
Slliii'IJ'l'i
Sunnudagur 1. október 1978
Wnslmi
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurósson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og’ auglýsingar Siöumúla 15. Sfmi
86300.
Kvöldslmar blaftamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Veröllausasölu kr. 100.00. Askriftargjald kr. 2.000 á
mánuði. , ,
Blaðaprenth.f.

Erlent yfirlit
ðldungadeildin og
tunglið eru sitthvað
Þaö hefur Harríson Schmitt reynt
Nú þarf
vinnufrið
í mjög athyglisverðu og yfirgripsmiklu viðtali
við Timann nú i sl. viku segir ólafur Jóhannesson,
forsætisráðherra og formaður Framsóknarflokks-
ins svo um meginstefnu og stöðu flokksins:
„Framsóknarflokkurinn er frjálslyndur
umbótaflokkur. Hann hefur starfað með öllum
flokkum, og hefur fyrst og fremst fylgt þeirri
stefnu að láta málefnin ráða. Á ég þá bæði við
stefnuskrá flokksins og vandamálin á hverjum
tima, en það hefur sitt að segja hvernig á þeim er
tekið.
Hins vegar er það að menn geta ekki alltaf valið
sér kostinn, atvikin geta leitt til þess að menn
verða að sæta einhverju öðru en þeir hefðu helst
kosið. En Framsóknarflokkurinn hefur lagt
áherslu á að taka ábyrga afstöðu til mála i stað
þess að skjóta sér undan ábyrgð”.
I viðtalinu er vikið að afstöðu Framsóknar-
flokksins til launþegasamtakanna, en sem kunn-
ugt er var það eitt helsta árásarefnið á flokkinn
fyrir kosningar að hann tæki ekki nægilegt tillit til
þeirra. Um það segir ólafur Jóhannesson i þessu
viðtali:
,,Framsóknarflokkurinn hefur jafnan verið vin-
samlegur i garð verkalýðshreyfingarinnar og
metur störf hennar mikils, enda hefur hreyfingin
átt mikinn þátt i þeim breytingum sem orðið hafa i
þjóðfélaginu. En ég vil heldur tala um þetta sem
launþegasamtök, sem ná til fleira fólks heldur en •
verkalýðshreyfingarinnar i þrengstu merkingu.
Framsóknarflokkurinn vill eiga gott samstarf
við launþegasamtökin og telur að fólk i þeim sam-
tökum geti ákaflega vel átt heima i flokknum,
enda hygg ég að hann hafi átt talsverð itök hjá þvi
fólki, sem mætti kannski kalla millistéttarfólk”.
í viðtalinu rekur ólafur Jóhannesson það stefnu-
mið rikisstjórnarinnar að eiga sem nánast sam-
starf við aðila vinnumarkaðarins. Um þetta atriði
segir hann m.a.:
,,Um er að ræða tilraun til þess að hafa samstarf
við þá aðila sem i raun hafa svo mikil áhrif á fram-
vindu efnahagsmála i þjóðfélaginu.
Mistakist þessi tilraun, þá sé ég ekki hverjir
ættu að geta náð tökum á þessu”.
Þessi orð forsætisráðherra eru vitanlega alvar-
leg ábending til hinna áhrifamiklu samtaka vinnu-
markaðarins að axla þær byrðar og þá þjóðfélags-
ábyrgð sem stöðu þeirra fylgir, ef vel á að farnast.
t tengslum við þetta segir ólafur Jóhannesson
enn fremur:
,,Ýmis vandamál eru viðkvæm og auðvitað get-
ur stjórninni mistekist. En hitt skiptir lika höfuð-
máli, að það fólk sem hefur viljað fá svona stjórn,
sýni henni dálitla þolinmæði skilning og gefi henni
vissan vinnufrið”.
Þessi orð er einnig nauðsynlegt að menn hafi i
huga nú þegar verið er að snúast til varnar i efna-
hags- og kjaramálunum. Það skiptir sköpum um
framtiðina að það takist nú og á sem skemmstum
tima að rétta þjóðarskútuna á siglingunni og verja
hana þeirri ágjöf sem næstum hafði stöðvað sigl-
inguna nú i sumar.
JS
ÞEGAR Harrison Hagan Sch-
mitt byrjar að tala i öldunga-
deild Bandarikjaþings, veröur
brátt fámennt I deildinni. Hann
hefur enn ekki átt þar sæti nema
i tvö ár, en er oröinn þekktur
fyrir aö halda langar og leiöin-
legar ræður, þar sem smáatriöi
eru oft rakin i þaula meö vis-
indalegri nákvæmni og oft er þá
um atriöi aö ræöa sem stjórn-
málamönnum finnst engu
skipta og raunar broslegt aö
gera aö umtalsefni. En Harri-
son Hagan Schmitt telur sig þaö
engu varöa. Athugunum hans
skal komið til skila hvort sem
þessum óvísindalegum herrum i
öldungadeildinni likar þaö betur
eöa verr. Hann kippir sér ekki
heldur upp viö þaö þótt áhrif
hans séu harla iitil i deildinni
a.m.k. enn sem komið er. Hann
þekkir þaö aö allt tekur sinn
tima. Þaö tók hann 10 ár aö læra
jaröfræöi og ljúka doktorsprófi I
henni viö Harvardháskóla. Þaö
tók hann 7-8 ár aö þjálfa sig svo
vel sem geimfara og ná m.a. svo
mikilli kunnáttu sem flugmaður
aö ekki var hægt að ganga
framhjá honum, þegar geröur
var visindaleiöangur til tungls-
ins i desember 1972. Hann sam-
einaði hvort tveggja að vera
mikill visindamaöur og þraut-
læröur geimfari. Hann var lika
eini visindamaöurinn i
leiöangrinum. Alls dvaldi hann i
75 klukkustundir á tunglinu og
geröi margvislegar athuganir
og safnaöi tunglgrjóti til rann-
sóknar. Siðan hefur hann gengiö
undir nafninu Moonrock sem
sennilega ber helzt aö þýöa
steininn frá tunglinu. Þaö nafn
er algengast aö nota i þinginu.
Hjá geimförunum er hann hins
vegar þekktastur undir nafninu
Jack.
SCHMITT fæddist i smáborg i
New Mexico 1935. Hann var
einkasonur foreldra sinna en
átti tvær systur. Mikið ástriki
var milli feöganna. Faöir hans
var mikill frjálshyggjumaöur.
Kenning hans var i stuttu máli
þessi: Eins mikið einstaklings-
frelsi og mögulegt eins litil
rikisafskipti og komizt veröur af
meö og öflugar landvarnir.
Þessar skoöanir viröist Schmitt
hafa lagt rikt á minni og fylgja
þeim dyggilega. Hins vegar var
það ekki fyrr en nokkrum
misserum eftir aö hann kom frá
tunglinu sem hann tók aö sinna
stjórnmálum. Faðir hans var
jarðfræöingur og Schmitt ákvaö
aö fara inn á þá braut. Eftir
tunglferöina áleit Schmitt rétt
að breyta um verkefni og hvaö
var þá eðlilegra en að vinna
fyrir sameiginlegar skoðanir
þeirra feöga? Fyrri samstarfs-
menn hans urðu margir undr-
andi þegar þeir heyröu aö hann
hefði gefið kost á sér til fram-
boðs viö öldungadeildarþing-
kosningarnar i New Mexico
haustið 1976. Hvað hefur maöur-
inn reykt? varð einum þeirra aö
orði. Repúblikanar gleyptu viö
þvi að fá tunglfara i framboö
enda reyndist hann sigursæll.
Hann hlaut 57% atkvæðanna.
Fyrir kosningabaráttuna var
honum ráðlagt að fá læröa póli-
tiska áróðursmeistara sér til
halds og trausts. Hann hafnaöi
þvi alveg. Stjórnmál eru ekki
visindi sagöi hann og þvi eru
ekki til neinir pólitiskir sér-
fræðingar. Hann réöi eiginkonu
vinar sins til aö stjórna
kosningabaráttunni og hún réöi
nær eingöngu konur til aöstoöar
við sig samkvæmt fyrirmælum
Schmitt. Konur eru iðjusamari
en karlmenn sagöi hann og þaö
má betur treysta þeim. Þær
brugöust ekki heldur trausti
hans i kosningabaráttunni.
Schmitt tunglfari
SCHMITT tók sæti i öldunga-
deildinni i ársbyrjun 1977. Hon-
um virðist enn sem komið er
ganga eins illa að læra á kerfið
þar og þaö virtist auðvelt fyrir
hann aö búa sig undir tungl-
ferðina. Einn eldri öldunga-
deildarþingmanna, Adlai
Stevenson yngri sem talsvert
hefur unnið með honum, hefur
látiö svo ummælt um hann aö
hann sé vísindamaður sem telji
þaö óyggjandi staöreynd aö
minnsta fjarlægð milli tveggja
staöa sé bein llna. Þetta getur
gilt um tunglferðir, en á ekki
alltaf viö I stjórnmálum. Þegar
Schmitt hefur lært þetta getur
staða hans breytzt I öldunga-
deildinni og áhrif hans orðiö
meiri þar. Gáfur og eljusemi
skortir hann ekki. Þetta tvennt
nægir þó ekki nema því sé beitt
rétt eins og þegar Schmitt bjó
sig undir feröina til tunglsins.
Þ.Þ.
Schmitt öldungadeildarmaöur.