Fréttablaðið - 14.04.2007, Blaðsíða 70

H
ver segir að það
sé ekkert að ger-
ast úti á lands-
byggðinni? Í hug-
um listafólks er
þar gósenland en
eitt af aðalmarkmiðum verkefn-
isins Díónýsía er að efla tengsl
við landsbyggðina og þá ekki að-
eins hjá nemendum í Listaháskól-
anum heldur öllum þeim sem vilja
taka þátt í að rífa niður múrana.
Undirbúningshópur, sem skipað-
ur er nemendum úr öllum deild-
um Listaháskólans, vinnur nú að
því að safna saman áhugasömu
fólki með frjóar hugmyndir til að
sækja heim mismunandi sveitar-
félög og vinna með íbúum á staðn-
um að fjölbreyttri listsköpun.
„Það er svo mikil útrás á Íslandi
– nú stefna allir til útlanda og
mikið er um það að fólk sé bara að
sýna eða spila erlendis. Það hefur
kannski aldrei komið út á lands-
byggðina í þeim tilgangi, né unnið
með neinum þar. Það er eiginlega
orðið styttra til Berlínar en Dal-
víkur,“ segir Páll Ragnar Pálsson
sem er einn af skipuleggjendum
verkefnisins. „Það er stór partur
af hugmyndafræði okkar að fólk
rækti garðinn sinn og skoði hvaða
blóm spretta þar.“
Áherslan er á samstarf og munu
þátttakendur koma úr ólíkum
áttum og vinna með alla miðla,
þar verður til dæmis tónlistarfólk,
myndlistarmenn, rithöfundar,
leikhúsfólk og fræðimenn. Búið
er að merkja dagsetninguna inn á
dagatalið, tímabilið frá 9.-19. júní
verður líflegt á landsbyggðinni.
Verið er að huga að endanlegum
staðarákvörðunum en bæir á borð
við Bolungarvík, Hofsós, Djúpa-
vík á Ströndum, Stöðvarfjörður
og Borgarfjöður eystri eru á korti
hópsins. Einnig er stefnt að því að
skrásetja viðburði og vinnuferla á
hverjum stað, setja upp sýningu í
höfuðborginni í vetur og gefa út
bók um verkefnið.
Hulda Rós Guðnadóttir er í þess-
um hugsjónahópi og hún rekur
hugmyndina til ferðar sem nem-
endur í myndlistar- og hönnun-
ardeild skólans fóru árið 2000.
Sú ferð heppnaðist afar vel en
þá heimsóttu nemendur bæi við
hringveginn. Nú er hins vegar
markmiðið að sækja heim staði
sem ekki eru í þeirri alfaraleið
og bjóða fleirum að taka þátt.
„Fyrst vildum við gera þetta að
samstarfi milli nemenda í öllum
deildum skólans. Listaháskólinn
er mjög dreifður skóli og marg-
ir nemendanna væru til í að vinna
meira saman. Síðan óx hugmynd-
in og við ákváðum að stækka
þetta enn og takmarka okkur ekki
við skólann,“ segir Hulda. Hún
áréttar að verkefnið muni einnig
brjóta niður hvers konar huglæga
múra hvort heldur milli þátttak-
enda, listafólks eða íbúanna á
hverjum stað.
Hugmyndin er að hópar muni
dvelja á hverjum stað í tíu daga en
í hverjum hóp verði listafólk með
ólíkan bakgrunn. „Við hvetjum
þátttakendur til þess að kynna sér
staðhætti og setja sig í samband
við fólk á staðnum,“ segir Frið-
rik Svanur Sigurðarson. „Ef það
eru kórar eða leikfélög á staðnum,
einhver sem spilar á hljóðfæri eða
framleiðslufyrirtæki sem geta
gefið efni þá er hægt að nýta allt
slíkt. Mikilvægast er að fá fólk til
þess að vinna saman og nýta það
sem hvert bæjarfélag hefur upp á
að bjóða.“
Hulda áréttar að markmiðið sé
ekki að listafólkið komi á stað-
inn með tilbúið verk til þess að
skemmta heimamönnum heldur
séu þarna einstaklingar að hittast
– fólk af öllu landinu sem kynnist
í gegnum vinnu sína og geti síðan
byggt á þeirri reynslu sinni til
framtíðar. „Þetta er ekki miðstýrt
verkefni heldur erum við að búa
til vettvang. Ef fólk er með hug-
myndir þá hjálpum við til við að
koma henni í framkvæmd,“ segir
hún. „Til dæmis ef tónskáld vill
láta frumflytja nýtt verk í sumar
þá getum við kannski hjálpað,“
bætir Friðrik við.
Hópurinn útskýrir að engin leið
sé að lýsa því hvernig verkefninu
verður háttað á hverjum stað. Það
mótist af þátttakendum hverju
sinni og þeim aðstæðum sem
heimamenn hafa upp á að bjóða.
Þau hafa líka forðast að skilgreina
verkefnið um of. „Við viljum held-
ur ekki ýta of mikið á að það komi
einhver afurð eða verk út úr starf-
inu á hverjum stað,“ segir Guð-
mundur Hallgrímsson og áréttar
að þrátt fyrir að þátttakendurnir
muni hafa einhverjar hugmynd-
ir þegar þeir leggja upp í ferðina
geti allt gerst og hið ófyrirsjáan-
lega sé kannski það mest spenn-
andi við framtak sem þetta.
Hulda bendir á að tækifæri sem
þetta sé ótrúlega gott fyrir ungt
listafólk sem sé vanara ákveðnu
andrúmslofti í höfuðborginni. „Það
er líka allt öðruvísi að heimsækja
einhvern stað sem ferðamaður. Í
gegnum svona verkefni kynnist
maður betur því sem er að ger-
ast á hverjum stað.“ „Það er líka
allt annar hópur sem kemur að sjá
og upplifa listina. Hér í bænum
er það mikið til sama fólkið sem
mætir og það er ákveðin viðtek-
in „hegðun“ eða kunnugleiki, til
dæmis á myndlistarsýningum.
Ég hef trú á því að fólk sem ekki
er vant að mæta á myndlistar-
sýningar eða uppákomur muni
ekki liggja á skoðunum sínum
og það sé mjög gott fyrir okkur,“
segir Guðmundur og Friðrik tekur
undir að það sé mjög krefjandi og
skemmtilegt fyrir listafólkið að
takast á við nýja áhorfendur. „Það
er meira frelsi í því, þátttakendur
verða ekki að gera eitthvað bara
fyrir sig og sína heldur eitthvað
allt annað,“ segir Arna Sigrún
Haraldsdóttir.
Hulda segir að erlendir listamenn
sem sæki hingað séu ekki endilega
bara að koma til Reykjavíkur til
þess að vinna. „Það er líka sífellt
verið að tala um að fólk vilji flytja
af landsbyggðinni, til dæmis frá
Vestfjörðum. Ég finn fyrir mikl-
um áhuga hjá listafólki í kringum
mig sem vill flytja þangað. Hjá
þessum hópi er mikill áhugi fyrir
landsbyggðinni – þar eru staðir
sem hafa upp á margt að bjóða.“
Páll Ragnar tekur undir þetta: „Ég
myndi segja að það væri draum-
ur allra listaspíra núna að búa
úti á landi.“ Arna bendir einnig
á að tíðarandinn nú einkennist
af mikilli rómantík. „Mér finnst
þetta verkefni passa mjög vel við
það andrúmsloft. Það er eitthvað
svo rómantískt að leita rótanna og
stefna út í sveit.“
Í þessum hóp eru bæði miðbæj-
arrottur, Reykvíkingar og aðrir
sem eru ættaðir utan af landi.
„Mér finnst ég hafa meiri tengsl
við Berlín heldur en landsbyggð-
ina,“ segir Hulda íbyggin og sumir
í hópnum taka undir það. „Ég
myndi segja að ég hafi mjög sterk
tengsl við landsbyggðina þó að ég
sé miðbæjarrotta í húð og hár,“
bætir Páll Ragnar við.
Friðrik segir að viðtökurnar hjá
sveitarfélögunum hafi verið mjög
góðar. „Við höfum fengið mjög
jákvæð viðbrögð hjá fólki úti á
landi. Það eru allir ofsahressir
og vilja endilega fá okkur í heim-
sókn.“ Vandinn sé því ekki áhuga-
leysi heldur hafi stærsta ljónið á
veginum verið dýr ferðakostnað-
ur. „Það vantar alveg svona lág-
gjaldarútufélag á Íslandi,“ segir
Guðmundur. Sveitarfélögin eru í
raun stærstu styrktaraðilar verk-
efnisins en þau munu sjá þátt-
takendum fyrir sýningaraðstöðu
og gistirými á meðan á verkefn-
inu stendur. „Við gætum ekki gert
þetta án aðstoðar frá þeim,“ segir
Hulda en allir skipuleggjendurnir
vinna sitt í sjálfboðastarfi í eigin
frítíma. Hluti vinnunnar er að
afla styrkja fyrir verkefnið. „Það
er greinilegur vaxandi áhugi hjá
fyrirtækjum og stofnunum sem sjá
verðmætin í menningu og hverju
hún skilar,“ útskýrir Friðrik. „Við
bendum þeim á að ef þau styrkja
okkur er ekki verið að styrkja ein-
hvern einn listamann heldur fjár-
festa í framtíðinni,“ segir hann
og bætir við: „Allir sem eru eitt-
hvað verða með í þessu verkefni!“
Hópurinn skellihlær að skensinu
en svo áréttar Hulda að vissulega
sé þarna að verða til ný hugsun í
menningarstarfinu og að þátttak-
endurnir muni án efa verða áber-
andi í listalífi komandi ára.
Verkefnið á borð við Díónýs-
íu hefur endalausa vaxtarmögu-
leika og segist hópurinn vonast
til þess að framtakið verði fyrir-
mynd fyrir svipaðar uppákomur í
framtíðinni og þurfi þá ekki endi-
lega að tengjast Listaháskólanum.
Svo opni þessar heimsóknir fyrir
möguleikann á frekari samstarfi
milli einstaklinga og bæjarfélaga,
til dæmis varðandi vinnustof-
ur eða sýningarhald. „Svo verða
kannski til svona pör, jafnvel börn
líka,“ segir Friðrik og vísar til
þess að þátttakendur geti þannig
reynt að stuðla að fólksfjölgun á
landsbyggðinni.
„Það væri að minnsta kosti
magnað að geta snúið aftur á ein-
hverra þessara staða,“ segir Páll
og hópurinn tekur undir að tengsl-
in séu ef til vill mikilvægari held-
ur en að koma á hefð fyrir árlegr-
um uppákomum. „Já, það væri
náttúrulega best ef þetta gerðist
af sjálfu sér og fólk færi út á land
til að gera eitthvað af viti,“ segir
Guðmundur að lokum.
Að rækta garðinn sinn
Sú mýta hefur viljað loðað við íslenska listamenn að þeir fái innblástur til sinna fjölbreyttu og framúrskarandi verka úr frum-
krafti íslenskrar náttúru þó að sumir þeirra hafi vart komið út fyrir Kjalarnesið árum saman. Nemendur í Listaháskóla Íslands
ætla að snúa þessi goðsögn á haus, brjóta niður mörkin milli borgar og sveitar í sumar og skipuleggja „sjálfssprottnar“ listahátíð-
ir í afskekktari bæjum úti á landi.
Ég myndi segja að það væri
draumur allra listaspíra núna að
búa úti á landi.