Fréttablaðið - 02.06.2007, Blaðsíða 32

Þ
ingmannsferill Bjarna Harðar-
sonar hófst á fimmtudag þegar
hann undirritaði drengskapar-
heit við stjórnarskrána. Hann
er hálffimmtugur og hefur
verið í Framsóknarflokknum
í um tuttugu ár. Spurður hvers vegna hann
hafi afráðið að sækjast eftir þingsæti núna
segist hann – eftir dálítið hik – líklega vera
dálítið seinþroska.
„Sumir byrja á sínum pólitíska frama
miklu fyrr. Ég hefði ekki getað hugsað mér
þetta um þrítugt. Mér leiddist svo að sitja á
fundum. Ég tók þátt í félagsstarfi í mennta-
skóla og síðar en leiddist alltaf að þurfa að
sitja kyrr og hef þurft að vera í meiri aksjón.
Flestir róast í kringum tólf eða þrettán ára
aldurinn, ég gerði það upp úr fertugu. Hún
er misjöfn í okkur lífsklukkan, er það ekki?
Svo sköpuðust ákveðnar aðstæður hérna í
kjördæminu. Ég merkti að það var lag til að
fara fram og það reyndist rétt.“
Bjarni kveðst vera sveitarómantíker af
gamla skólanum, enda alinn upp í Tungun-
um. Reyndar af sjálfstæðisfólki en hann
segir ýmsar ástæður hafa ráðið að Fram-
sóknarflokkurinn var eini flokkurinn sem
hann fann sig í. „Faðir minn hefur verið
sjálfstæðismaður alla tíð en það er svo
margt í stefnu þess flokks sem ég hef aldrei
getað fellt mig við, til dæmis skorturinn á
jafnaðarstefnu. Þeirri hugmyndafræði að
við megum grípa til aðgerða til að jafna hlut
fólks, okkur ber í raun skylda til að gera
það. Það er aukaatriði hjá hægra fólki.“
Bjarni var herstöðvarandstæðingur, eins
lengi og það var hægt, en kveðst vera fram-
sóknarmaður að því leyti að hann trúir ekki
á ídeólógíur. „Ég er gegnumsneytt trúlaus
maður. Er ekki í kirkjunni og trúi ekki á
sérstaka guði öðrum fremur. Það sama á við
um pólitískar teóríur. Þær eru ágætar til
síns brúks en það er hæpið að leggja allt sitt
traust á þær. Svoleiðis einstefna er í raun
hættuleg. Þess vegna er framsóknarstefn-
an góð.“
Bjarni var ekki spenntur fyrir áframhald-
andi stjórnarsamstarfi Framsóknarflokks og
Sjálfstæðisflokks og dró ekki dul á það. Haft
var á orði eftir kosningar að miðað við hinn
nauma þingmeirihluta væri stjórnin ekki á
vetur setjandi, þar sem innan flokkanna væru
uppivöðslusamir þingmenn. Bar nafn Bjarna
þar á góma. Hann þvertekur fyrir að það hafi
verið sér að kenna að ríkisstjórn Framsóknar
og Sjálfstæðisflokks sat ekki áfram.
„Það tel ég af og frá. Þó svo að ég telji
að mörgu leyti hag Framsóknarflokksins
betur borgið utan þeirrar stjórnar, þá gerði
ég mönnum ljóst að ef til þessa stjórnar-
samstarfs kæmi stæði ég með því. Ég varð
aldrei var við það að menn vantreystu þessu.
Ég þekki menn í Sjálfstæðisflokknum og
eðlilega forvitnaðist ég um þetta þar. Eftir
mínum bestu heimildum litu menn ekki svo
á þar á bæ að mér væri ekki treystandi. Hitt
var aftur á móti ekkert leyndarmál, og lá
alltaf fyrir, að ég var einn af þingmönnun-
um sem voru ekkert alltof hrifnir af því að
við héldum þessu áfram. Það er töluverður
munur þarna á.“
Bjarni telur að hagsmunum þjóðarinnar hefði
þó verið betur borgið með Framsókn áfram í
ríkisstjórn. Hann viðurkennir hins vegar að
flokkurinn sé í sárum og segir eina af ástæð-
unum fyrir slæmri útreið flokksins í kosn-
ingum vera sundurlyndi sem hafi einkennt
flokkinn nokkuð lengi. „Við vorum byrjaðir
að missa tiltrú út af því á síðasta kjörtíma-
bili. Við náðum ekki að stöðva það ferli þótt
það hefðu orðið formannsskipti og gert átak
til að stilla saman strengi á síðasta flokks-
þingi. Það tekur lengri tíma til að sannfæra
almenning og vinna tiltrú hans aftur.“
Bjarna þykir vel að Guðni Ágústsson sé
orðinn formaður flokksins og telur að það
hefði átt að gerast fyrr. „Ég taldi sjálfur að
Guðni hefði átt að taka við formennsku fyrir
ári síðan. Það var miður að við fórum ekki þá
leið, fylgi okkar hefði orðið betra fyrir vikið.
Eftir þessa vondu útreið í kosningunum er
ég hins vegar ánægður með hvernig hefur
spilast úr þessu. Guðni er mjög góður til að
leiða flokkinn í upphafi kjörtímabils. Það
á svo eftir að koma í ljós hvort hann býður
sig fram til áframhaldandi setu. En ég held
að það sé ljóst að með Guðna sem formann
liggur okkur ekkert á að halda flokksþing. Ég
held að flokkurinn sé að sveigja meira í átt að
því að verða þessi gamli, trausti landsbyggð-
arflokkur.“
Byggðamál eru það sem Bjarna er mest
umhugað um. Nátengdir þeim eru hagsmunir
Seinþroska sveitarómantíker
Það hefur gustað af Sunnlendingnum Bjarna Harðarsyni á þeim stutta tíma sem liðinn er frá því hann náði kjöri á þing.
Bergsteinn Sigurðsson ók austur fyrir fjall og ræddi við Bjarna um framsóknarstefnu, græðgisöfl og skroll.
Hagsmunirnir
sem ráða því að
einhver flytur
inn lambakjöt
er ekki gæsku-
rík umhyggja
fyrir neyt-
endum, það
er grímulaus
gróðahyggja...
bænda, sem eru Bjarna líka hugleiknir. Hann tekur
ekki undir þá staðhæfingu að eftir tólf ára valda-
tíð Framsóknarflokksins í landbúnaðarráðuneyt-
inu hafi bændur það ekkert sérstaklega gott. „Vandi
bænda hefur ekki verið auðveldur viðureignar en
þar hefur verið farin þessi leið okkar framsóknar-
manna að blanda með hóflegum hætti saman mark-
aðsleiðum og miðstýringu. Auðvitað er hægt að
benda á ýmsa galla í þessu kerfi en heilt á litið hefur
tekist vel til. Það er minni samþjöppun í landbún-
aði en nokkurri annarri atvinnugrein. Það eru ennþá
rekstrareiningar í fjölskyldustærðum og ég held að
í stórum dráttum þá sé afkoma bænda ekkert tiltak-
anlega verri en hjá öðrum.“
Eitt af því sem Bjarni hefur gagnrýnt hvað harðast í
íslensku samfélagi er það sem hann kallar græðgis-
svæðingu. „Þetta er spurning um yfirgang peninga.
Hann er mjög ríkjandi og við sjáum hann víða Ís-
landi. Það truflar mig þegar ég heyri að menn eru
tilbúnir að ryðja öðrum í burtu svo þeir geti sjálf-
ir makað krókinn. Það truflar mig þegar ég heyri
fólk orga að það megi ekki vera flugvöllur í Reykja-
vík, eins og þetta fólk hafi einhvern tímann átt þetta
svæði. Ég held að þetta sé partur af einhvers konar
uppeldisleysi; að við höldum að við getum, og eigum,
að ná markmiðum okkar fram með því að ýta öðrum
niður. Við sjáum þetta líka í því þegar kaupmenn
byrjuðu á því að skella á hafnarbakkann í Reykjavík
gámi með nýsjálensku lambakjöti, áður en þeir sóttu
um leyfi. Þannig vinna græðgisöflin.“
Spurður hvers vegna Íslendingar megi ekki borða inn-
flutt lambakjöt, veðrast Bjarni upp. „Af hverju á maður
alltaf að ráðast á það sem er öðrum mikilvægt? Í þessu til-
felli er ekkert jafn mikilvægt til að viðhalda byggð hringinn
í kringum landið eins og sauðfjárrækt. Það er mjög auðvelt
að brjóta hana niður og mun kosta þetta þjóðarbú mikið.
Hagsmunirnir sem ráða því að einhver flytur inn lamba-
kjöt eru ekki gæskurík umhyggja fyrir neytendum, það
er grímulaus gróðahyggja; græðgisvæðingin í sinni verstu
mynd sem setur ekkert fyrir sig. Sauðfjárræktin er byggð-
arlegur, sögulegur og menningarlegur grunnur sem menn
eiga að láta vera.“
Bjarni hefur þjóðleg gildi í hávegum og skammast sín ekki
fyrir það. Hann segir þó mikilvægt að einangra sig ekki frá
umheiminum og erlendum straumum; menn geti bæði borð-
að hrossakjöt og sushi. „Ég held að það sé hollt að blanda
þessu saman. Ég hef áhuga á ýmsu sem er þarna langt frá.
Ég féll til dæmis fyrir Indlandi fyrir löngu og hef komið
þangað tvisvar. Það er mikilvægt að hafa þessa breidd. Við
eigum að vera þjóðlegir heimsborgarar, tvímælalaust. Ég
held að ef við Íslendingar leggjum rækt við það þá getum
við orðið óskaplega ríkir. Við höfum mikið fram að færa og
í okkar þjóðlegu menningu finnum við óskaplega mikið. Ég
held að það sé þó enn heilmikil minnimáttarkennd gagnvart
arfleifðinni. Hún minnir okkur á hokrið og fátæktina. En
við vorum ótrúlega rík í torfkofunum, rík í andanum.“
Það á best við Bjarna að búa úti á landi. Að því komst
hann þegar hann bjó í Reykjavík frá 1982 til 1989. „Ég vann
á Tímanum í gamla daga, NT og svo dálítið á Helgarpóst-
inum. Ég fór til Reykjavíkur upp úr menntaskóla og líkaði