Fréttablaðið - 28.03.2008, Blaðsíða 72

40 28. mars 2008 FÖSTUDAGUR
tonlist@frettabladid.is
TÓNNINN GEFINN
Steinþór Helgi Arnsteinsson
Fjórtánda plata R.E.M., Accelerate, kemur
út á mánudaginn. Eins og nafnið vísar í er
tónlistin á henni hraðari og hressilegri en á
síðustu plötum. Trausti Júlíusson tékkaði á
R.E.M.
Fyrir rúmum áratug virtist ekkert geta stöðvað
bandarísku hljómsveitina R.E.M. Hún sendi frá sér
hverja metsöluplötuna á eftir annarri, spilaði á
stórum leikvöngum og var nefnd í sömu andrá og
U2 sem ein af stærstu hljómsveitum heims. Síðan
hefur margt breyst. Trommuleikarinn Bill Berry
sagði skilið við sveitina í október 1997 og plöturnar
sem R.E.M. hefur sent frá sér síðan, Up (1998),
Reveal (2001) og Around the World (2004) hafa
hvorki náð að sannfæra gagnrýnendur né plötu-
kaupendur. Sérstaklega þótti sú síðastnefnda vond
og þó að margar minni sveitir myndu glaðar sætta
sig við að selja tvær milljónir eintaka úti um allan
heim þá er það frekar lélegt fyrir R.E.M.
Automatic for the People fór í sextán milljón
eintökum …
Indí-gítarrokktímabilið
R.E.M. var stofnuð í Athens í Georgíuríki árið 1980
af Michael Stipe söngvara, Peter Buck gítarleikara,
Mike Mills bassaleikara og trommuleikaranum Bill
Berry. Fyrstu árin var hún virt og vel metin indí-
gítarrokksveit sem spilaði mikið á tónleikum og
sendi frá sér plötur sem fengu frábæra dóma og
seldust þokkalega. Fyrsta platan, Murmur, kom út
1983 og var valin plata ársins af tímaritinu Rolling
Stone. Reckoning (1984), Fables of the Reconstruct-
ion (1985), Lifes Rich Pageant (1986) og Document
(1987) þóttu líka góðar og þegar hér var komið sögu
sagði sveitin skilið við IRS-fyrirtækið sem gaf út
fyrstu fimm plöturnar og samdi við útgáfurisann
Warner. Og þá fóru hjólin að snúast fyrir alvöru
hvað vinsældir og plötusölu varðar.
Platan hans Peter Buck
Eins og áður segir þótti síðasta R.E.M.-plata, Around
the World, afspyrnu slöpp. Þeir Michael Stipe, Mike
Mills og Peter Buck voru allir staðráðnir í því að gera
betur næst og ákváðu að vinna nýju plötuna allt
öðruvísi en þá síðustu. Í staðinn fyrir að hanga í
stúdíói mánuðum saman og vona að eitthvað gerðist
var platan tekin upp hratt á fjórum stöðum (Vancou-
ver, Athens, Dublin og London) og sveitin prufu-
keyrði nokkur laganna á tónleikum í Dublin síðasta
sumar. Upptökum stjórnaði Írinn Jacknife Lee sem
meðal annars hefur unnið með Block Party og U2.
Accelerate er afturhvarf til gítarrokksins sem sveitin
spilaði um miðjan níunda áratuginn. Hún er stundum
kölluð platan hans Peter Buck, en gítar leikar inn var
sérstaklega ósáttur við Around the World.
Nú eða aldrei
Meðlimir R.E.M. hafa að eigin sögn ekki miklar
áhyggjur af því hvort nýja platan eigi eftir að seljast
mikið, en þeir gera þó ráð fyrir að hún slái síðustu
plötu við. Þeir eru hins vegar á því að það sé
mikilvægt fyrir sveitina að gera góða plötu. Það er
nú eða aldrei. Og þeir eru allir mjög sáttir við
útkomuna. Það sama má segja um nokkra af helstu
tónlistarmiðlunum. Tímaritin Q, Mojo og Rolling
Stone gefa Accelerate öll fjórar stjörnur af fimm
mögulegum. David Fricke, sem skrifar dóminn í
Rolling Stone, segir Accelerate eina af bestu plötum
R.E.M. frá upphafi. Hún minni helst á Lifes Rich
Pageant og Document. Hann segir gítarana allsráð-
andi, „eins og maður sé með EP-plötuna Chronic
Town með R.E.M. og Never Mind the Bollocks með
Sex Pistols í spilaranum á sama tíma“. Hljómar ekki
illa …
Activism er þriðja plata Þóris
Georgs Jónssonar eða My Sum-
mer as a Salvation Soldier eins og
hann kallar sig. I Believe In This
kom út 2004 og Anarchists Are
Hopeless Romantics 2005. Þórir
hefur þegar skapað sér sinn eigin
stíl sem er lágstemmt sambland af
indí-rokki og trúbadoratónlist. Það
sem einkennir tónlistina er per-
sónulegir og manneskjulegir text-
ar og söngstíll Þóris sem hljómar
svolítið eins og hann sé alltaf dapur
og hikandi. Activism kemur bæði
út hér á landi og í Evrópu, en Þórir
hefur spilað töluvert erlendis og
er þegar þetta er skrifað á stuttri
tónleikaferð um Bandaríkin.
Activism sver sig í ætt við fyrri
plöturnar. Tónlistin er á köflum
mjög hæg og stundum, eins og í
Hey Mom, Track 6 og Closing
Time, er eins og Þórir vilji láta
hvern tón njóta sín. Lögin eru að
vísu mishæg og platan er brotin
hressilega upp með lagi númer sjö,
How Are You?, sem er þrælfínn
rokkari með flottum og hráum
hljómi, en svo róast allt niður aftur
í næsta lagi á eftir, The Sun, og
róleg heitin haldast út plötuna.
Á Activism eru 12 lög og nokkur
þeirra eru frábær þar á meðal
Jesus Christ, I’ll Try, Hey Mom,
How Are You og The Sun. Það er
margt vel gert á Activism. Bak-
raddirnar í We’ll Talk eru til dæmis
flottar og það sama má segja um
slide-gítarleikinn í Jesus Christ og
intróið í I’ll Try svo dæmi séu tekin.
Að mínu mati mætti Þórir að ósekju
vera djarfari í að brjóta upp þessa
ofurhægu stemningu sem reynir
stundum á þolinmæðina þó að hún
sé líka heillandi. Það er bara svo
skrambi gaman þegar hann poppar
og rokkar þetta svolítið upp.
Á heildina litið stendur Activism
ágætlega fyrir sínu. Þórir er ekki
allra, en þeir sem voru hrifnir af
fyrri plötunum tveimur ættu ekki
að verða fyrir vonbrigðum með
þessa.
Trausti Júlíusson
Rólegt og persónulegt
TÓNLIST
Activism
My Summer as a Salvation
Soldier
★★★
Þessi þriðja plata My Summer as a
Salvation Soldier sver sig í ætt við fyrri
plöturnar tvær. Tónlistin er hæggengt
sambland af indí-rokki og trúbadora-
tónlist með persónulegum textum.
R.E.M. Tónlistin á Accelerate er afturhvarf í gítarrokkið og þykir
minna á R.E.M.–plötur frá níunda áratugnum eins og Lifes
Rich Pageant og Document.
> Plata vikunnar
Sálin hans Jóns míns - Vatna-
skil 1988-2008
★★★★
„Vatnaskil 1988–2008 er
vel heppnað heildarsafn af
útgefnu efni Sálarinnar hans
Jóns míns. Vel unnið og
glæsilegt.“
TJ
Nýtt myndband Bjarkar Guðmundsdóttir
við lagið Wanderlust verður frumsýnt í tví-
vídd á heimasíðunni Yahoo.com 31. mars.
Lagið kemur út á smáskífu 14. apríl og mun
myndbandið fylgja skífunni á DVD-mynd-
diski, þar sem það verður í þrívídd. Fyrr í
mánuðinum var myndbandið sýnt í þrívídd í
New York við góðar undirtektir.
Fyrirtækið Encyclopedia Pictures, sem
stýrt er af leikstjórunum Isaiah Saxon og
Sean Hellfritsch, bjó til hið sjö mínútna
langa myndband. Framleiðslan tók níu mán-
uði og bíða því margir spenntir eftir
afrakstrinum. Í myndbandinu fer Björk í
dularfullan leiðangur niður á og fær á leið
sinni hjálp frá sérstæðum uxum.
Frumsýnt á Yahoo
WANDERLUST Björk Guðmundsdóttir á leið sinni
niður ána í myndbandinu við lagið Wanderlust.
> Í SPILARANUM
The Raconteurs - Consolers of the Lonely
Gnarls Barkley - The Odd Couple
Destroyer - Trouble In Dreams
Peter Moren - The Last Tycoon
The Long Blondes - Couples
THE RACONTEURS THE LONG BLONDES
Nú eða aldrei fyrir R.E.M.
Öll sú mikla umræða undanfarið um menningarleg fyrirbæri á borð við
Bandið hans Bubba er forvitnileg þó að hún hafi hvorki verið gagnleg
né á neitt sérstaklega háu plani. Þegar þættir á borð við Idol og Bandið
hans Bubba ber á góma finnst mér þó oft og tíðum fólk ekki almenni-
lega átta sig á því um hvað þeir snúast. Hæfileikar spila eingöngu litla
rullu í heildarmyndinni en skemmtanagildið spilar þá langstærstu. Í
raun hefur hæfileikaleysi oft gert meira fyrir slíkar sjónvarpshæfi-
leikakeppnir en hæfileikar.
Ótrúlegt en satt þá hefur bandaríska Idolið alltaf haldið sínu
sjónvarpsáhorfi og jafnvel bætt við það. Samt eru flestir sammála um
að söngvararnir í þættinum séu litlu betri nú en þeir voru í upphafi og í
raun verri. Staðreyndin er líka sú að Clay Aiken, Carrie Underwood og
Kelly Clarkson eru þau einu sem hafa náð að selja almennilega af
plötum og haldið dampi (fyrir utan Chris Daughtry sem stofnaði
rokkhljómsveit og hefur hún gert það gott). Hinar „stjörnurnar“ hafa
síðan valdið miklum vonbrigðum með plötusölu.
Sannast hefur að lítið mál er að finna söngvara sem geta sungið
bærilega, bæði í Bandaríkjunum og á Íslandi, en listrænir og skapandi
hæfileikar virðast af skornum skammti. Staðreynd þessi hefur
sérstaklega endurspeglast hérlendis. Jú, mjög fínir söngvarar hafa
„sannað sig“ viku eftir viku í sjónvarpinu, flytjandi mínútulöng
karókílög, en þegar kemur að því að setja saman hljómsveit, búa til sín
eigin lög og skapa tónlist hefur útkoman verið heldur bágborin.
Tónlistarsenan á Íslandi er einfaldlega þannig að hæfileikaríkir
einstaklingar geta auðveldlega komið hæfileikum sínum á framfæri.
Ef þeir á annað borð geta sungið og samið tónlist komast þeir fljótt upp
á yfirborðið. Hæfileikaríkt tónlistarfólk á Íslandi þarf einfaldlega ekki
á hæfileikakeppnum að halda sem snúast um að syngja lög annarra.
Nú hef ég ekki séð nema hálfan þátt af Bandinu hans Bubba en ég
þori nokkurn veginn að fullyrða að þátturinn snúist í kringum hefð-
bundna skemmtanaformúlu. Á meðan þessi formúla virkar, og út á
hana er svo sem lítið að setja, helst líf í hæfileikakeppninni. Verst að
hæfileikar keppendanna sjálfra halda litlu lífi í þáttunum. Örlög
Bandsins hans Bubba virðast því stefna í átt að sömu örlögum og
Supernova-tónlistarafskræmið en við skulum samt vona að svo verði
ekki.
Hæfileikalausar hæfileikakeppnir
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki