Fréttablaðið - 23.10.2008, Blaðsíða 28

28 23. október 2008 FIMMTUDAGUR
timamot@frettabladid.is
Tilkynningar um merkis atburði, stórafmæli og
útfarir má senda á netfangið
timamot@frettabladid.is.
Auglýsingar á að senda á auglysingar@frettabladid.is
eða hringja í síma 512 5000.
LEIKSTJÓRINN ANG LEE ER 54 ÁRA.
„Við gerð kínverskrar kvik-
myndar gefurðu einfaldlega
skipanir, enginn véfengir þig.
Hér þarftu að sannfæra fólk
og segja þeim af hverju þú vilt
gera hlutina á ákveðinn hátt
og þau véfengja þig. Lýðræði.“
Ang Lee fæddist í Taívan en for-
eldrar hans fluttu þangað árið
1949 frá Kína kommúnismans.
Hann leikstýrði hinni geysivinsælu
kvikmynd „Crouching Tiger, Hidd-
en Dragon“ og hlaut Óskarsverð-
launin fyrir mynd sína „Brokeback
Mountain“ árið 2006.
Uppreisnin í Ungverjalandi átti
sér stað milli 23. október og 10.
nóvember árið 1956. Uppreisn-
in hófst meðal námsmanna sem
gengu mótmælagöngu í höf-
uðborginni Búdapest að ung-
verska þinghúsinu. Hluti náms-
mannanna reyndi að koma kröf-
um sínum á framfæri í ungverska
útvarpinu en sá hópur var hand-
tekinn. Þegar mótmælendur
fyrir utan kröfðust lausnar þeirra
skaut ungverska leyniþjónustan
að mótmælendunum og þegar
það fréttist brutust út óeirðir
um allt landið. Þannig vatt mót-
mælaganga námsmanna upp á
sig og endaði í uppreisn gegn
leppstjórn Sovétmanna í Ungverjalandi.
Meðan á uppreisninni stóð
var ungversku ríkisstjórninni
bolað burt og þeir ríkisstarfs-
menn sem voru hliðhollir Sov-
étríkjunum voru fangelsaðir eða
teknir af lífi. Upphaflega vildu yf-
irvöld í Kreml taka upp samn-
ingaviðræður en það breyttist
þó fljótt og Rauði herinn réðst
inn í Ungverjaland 4. nóvem-
ber og barði niður uppreisn-
ina. Þúsundir særðust og um
2.500 uppreisnarmenn létu lífið
auk 720 sovéskra hermanna.
Um 200 þúsund Ungverjar flýðu
land og settust nokkrir flótta-
menn að á Íslandi. Í kjölfarið
minnkaði fylgi við kommúnism-
ann á Vesturlöndum.
ÞETTA GERÐIST: 23. OKTÓBER 1956
Ungverska byltingin hefst
MERKISATBURÐIR
1938 Samband íslenskra
berklasjúklinga, SÍBS, er
stofnað.
1976 Nýr flugvöllur við Sauðár-
krók er formlega tekinn í
notkun og nefndur Alex-
andersflugvöllur eftir Al-
exander Jóhannessyni há-
skólarektor og frumkvöðli
í flugmálum. Flugbraut-
in var þá sú lengsta utan
Keflavíkurflugvallar.
1988 Íslendingar vinna til ellefu
verðlauna á heimsleikum
fatlaðra sem fram fóru á
Ólympíuleikvanginum í
Seúl 15.-23. október.
1992 Akihito Japanskeis-
ari stendur fyrstur Jap-
anskeisara á kínverskri
grundu.
2001 Apple kynnir i-podinn.
Í tilefni af fimmtíu ára afmæli Banda-
lags háskólamanna verður gefin út
bók um sögu bandalagsins og segir
Guðlaug Kristjánsdóttir, formaður
Bandalags háskólamanna, að gaman
sé að lesa um það sem menn voru að
leggja út frá í upphafi. „Það er mjög
svipað því sem verið er að hugsa í
dag og má þar nefna þætti eins og að
auka veg háskólamenntunar sem sam-
nefnara fyrir aðildarfélög og baráttu-
mál sem fylgja kjarabaráttu og hags-
munabaráttu hvers kyns. Á þeim tíma
vissu menn ekki endilega hvað næsti
maður var að gera í baráttunni og átti
bandalagið því að upplýsa félaga og
vera samræðuvettvangur. Svo er enn
í dag.“
Bandalagið hefur stækkað í sam-
ræmi við aukna menntun þjóðarinnar
en mun fleiri háskólamenn eru í dag
en fyrir fimmtíu árum. „Auk þess hafa
ýmsar greinar færst upp á háskólastig-
ið og nýjar greinar hafa skapast. Út-
breiðslan og það hvað nám er orðið al-
mennt hefur stóraukið fjöldann. Einn-
ig grunar mig að kynjahlutföllin hafa
eitthvað breyst með meiri fjölbreytni
í menntun félaga,“ segir Guðlaug og
nefnir að enn sé í gildi hið eilífa mark-
mið að láta rödd háskólamanna heyr-
ast í þjóðfélaginu og að gera sig gild-
andi.
Samningar hjá Reykjavíkurborg og
sveitarfélögum eru lausir og þar eru
stórir hópar félagsmanna og félög sem
ekki hafa fengið neina leiðréttingu á
launum þótt ríkið og almennir mark-
aðir hafi fengið einhverja leiðréttingu
á árinu. „Það blæs ekki byrlega að vas-
ast í því en það er okkur mikið kapps-
mál að það sé kláruð ein umferð á lín-
una og fólk sé ekki skilið eftir án leið-
réttingar til margra ára. Umhverfið
hefur tekið stakkaskiptum þannig að
erfitt er að sjá sóknarfærin í kjarabar-
áttunni nema þá helst að gæta skuli
jöfnuðar,“ segir Guðlaug alvörugefin.
Þrátt fyrir að hálfrar aldar afmæli
bandalagsins beri upp á umbrota-
tímum þá ætla félagsmenn sér ekki að
láta deigan síga og halda daginn hátíð-
legan. „Upp á síðkastið hefur nú mörgu
fyrirmenninu orðið tíðrætt um hvað
mannauður Íslands sé mikill, mennt-
un hafi aukist til muna og að menntun
erlendis sé góð fyrir tengslamyndun
við umheiminn. Því teljum við upplagt
að halda upp á það að saman er kom-
inn stór hópur þeirra sem eru partur
af þessum mannauði og hafa verið að
sækja heim þekkingu og tengsla. Auk
þess er samtakamátturinn mjög mik-
ilvægur alls staðar og bandalög eiga
fyllilega rétt á sér, sérstaklega í svona
ólgusjó,“ segir Guðlaug ákveðin og
bendir á að þegar unnið er hratt og fáir
kallaðir til þá séu bandalög góður vett-
vangur til að koma sér á framfæri.
Auk þess að gefa út bók um sögu
Bandalags háskólamanna og rafræna
hátíðarútgáfu af BHM tíðindum mun
verða haldið málþing um menntun í
dag frá klukkan 13-16 á Grand hótel
Reykjavík. Nefnist málþingið „Far-
seðill til framtíðar“ og þar verður velt
upp spurningunni hvort nám borgi
sig. „Við viljum fullyrða að menntun
borgi sig en spurt er út frá einstakl-
ingnum hvort nám tryggi stöðu hans
á vinnumarkaðnum og hvort það skili
sér í launaumslagið. Við fáum þarna
fólk frá háskólunum, úr atvinnulífinu
og fólk sem hefur sótt sér menntun og
verða ólík sjónarmið kynnt,“ útskýrir
Guðlaug áhugasöm og hlakkar til.
hrefna@frettabladid.is
GUÐLAUG KRISTJÁNSDÓTTIR FORMAÐUR: BANDALAG HÁSKÓLAMANNA 50 ÁRA
Samtakamáttur og mannauður
SAMTAKAMÁTTURINN MIKILVÆGUR Guðlaug Kristjánsdóttir, formaður BHM, telur mikilvægt að allir félagsmenn fái leiðréttingu á launum þó að
ástandið sé erfitt. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
AFMÆLI
ÞÓRA
KARÍTAS
ÁRNADÓTT-
IR leikkona
er 29 ára.
BIRKIR
RÚNAR
GUNN-
ARSSON,
sundmaður
með meiru,
er 31 árs.
MARGRÉT
ÁKADÓTTIR
leikkona er
58 ára.
BJÖRN
ÁSTMUNDS-
SON,
forstjóri
Reykjalund-
ar, er 63
ára.
Ástkær eiginmaður minn og frændi,
Sigurður Pétursson
prentari, Hraunbæ 102 h, Reykjavík,
lést á Landspítalanum mánudaginn 20. október. Útför
verður auglýst síðar.
Sóley Brynjólfsdóttir
Sigurveig Alfreðsdóttir Gunnar H. Hall
og fjölskylda.
Ástkær eiginmaður minn, faðir, tengda-
faðir og bróðir,
Marteinn Sverrisson
Langatanga 2, Mosfellsbæ,
lést á Landspítalanum 21. október. Útförin fer fram frá
Lágafellskirkju miðvikudaginn 29. október kl. 13.00.
Hrefna Kjartansdóttir
Sigrún Marteinsdóttir Jakob Sigurðsson
Bryndís Marteinsdóttir Haukur Páll Guðmundsson
Kjartan Marteinsson
Sigrún Sverrisdóttir Tomas Lindhagen
Okkar ástkæri eiginmaður, faðir,
tengdafaðir, sonur, tengdasonur og afi,
Vilhjálmur Fenger
Nesbala 44, Seltjarnarnesi,
lést þriðjudaginn 21. október. Hann verður
jarðsunginn frá Dómkirkjunni í Reykjavík
miðvikudaginn 29. október nk. kl. 15.00.

Kristín Fenger
Björg Fenger Jón Sigurðsson
Ari Fenger Helga Lilja Gunnarsdóttir
Borghildur Fenger
Ruth Pálsdóttir
Sigurður, Styrmir og Vilhjálmur Darri.