Fréttablaðið - 27.11.2008, Qupperneq 18

18 27. nóvember 2008 FIMMTUDAGUR
hagur heimilanna
■ Sendið
umboðsmanni
neytenda
ábendingar eða
sparnaðarráð
á neytendur@
frettabladid.is
DR. GUNNI
neytendur@
frettabladid.is
Kr
ón
ur
38
4
10
5
25
4
16
6
30
7
1997 1999 2003 2005 2008
Útgjöldin
> Verð á kílói af agúrkum í ágústmánuði hvers árs.
Miðað við verðlag á landinu öllu.
HEIMILD: HAGSTOFA ÍSLANDS
Miðar á tónleika með Tom Waits
eru það fyrsta sem kemur upp
í huga rithöfundarins Gunnars
Theodórs Eggertssonar, þegar
hann er beðinn að nefna sín
bestu kaup. „Þessir tónleikar
höfðu djúp áhrif á mig, það
næsta sem ég hef komist trú-
arlegri upplifun. Og svo sé ég
það núna að ég var á síðasta
séns að splæsa í
þennan lúxus, enda
voru tónleikarnir
rándýrir og haldnir í
Englandi.“
Verstu kaupin
gerði Gunnar
fyrir heilum
tíu árum. „Ætli
það hafi ekki verið minidiskaspilari,
sem átti að vera framtíðin á þessum
tíma. Þetta var eitthvert furðulegt
millispil, áður en ipod-inn kom til
sögunnar. Ég er einmitt nýbúinn
að vera að flytja og fann þá poka
fullan af minidiskum og snúrum.
Ég hlakka mikið til að henda
honum.“
Af svörunum að dæma er
Gunnar ekki mikil eyðslukló.
„Það er helst ég eyði fullmik-
ið af peningum í
gamlar vínylplöt-
ur, þær heilla
mig alltaf. En ég
sé nú sjaldnast
eftir að kaupa
þær.“
NEYTANDINN: GUNNAR THEODÓR EGGERTSSON RITHÖFUNDUR
Waits-tónleikar bestu kaupin
„Til þess að þrífa
sturtuklefa er
langbest að nota
gamla sturtu-
hanska, svona
eins og fást til
dæmis í Body
Shop. Með því
að setja slatta af
sápu í hanskana og nudda hurðirnar
vel og vandlega má ná þeim skínandi
hreinum á örskotsstundu. Þetta er
stórsniðugt að gera þegar sá sem
þrífur er sjálfur í sturtu. þá þarf maður
ekki að klöngrast í öllum fötunum
inn í sturtuna,“ segir Helga Þórey
Jónsdóttir háskólanemi.
HÚSRÁÐ
NOTA GAMLA HANSKA
■ Helga Þórey Jónsdóttir háskólanemi
segir gamla sturtuhanska góða til að
þrífa sturtuna eftir að maður hefur
sjálfur verið í sturtu
Brauðgerð Kr. Jónssonar og Co. sf. hefur innkallað og tekið úr sölu steiking-
arfitu í 2,5 kílógramma fötum þar sem í ljós kom að fitan freyddi of mikið.
Samkvæmt upplýsingum frá fyrirtækinu kom gallinn á fitunni í ljós fljótlega
eftir að hún hafði verið send í búðir og var því ákveðið að taka hana úr sölu.
Steikingarfitan er framleidd af Kjarnavörum fyrir Brauðgerð Kr. Jónssonar og Co.
og er búist við að ný sending af steikingarfitunni verði komin
í verslanir á næstu dögum svo þeir sem ætla sér að steikja
laufabrauð með steikingarfitu frá Brauðgerð Kr. Jónssonar
og Co þurfa ekki að bíða lengi eftir nýrri steikingarfitu.
■ Matreiðsla
Steikingarfita innkölluð
Tími jólahlaðborðanna er runninn
upp. Fólk kemur saman í skamm-
deginu í heimahúsum eða veitinga-
húsum og nýtur góðs matar í góðra
vina hópi. Að mörgu er að hyggja
þegar útbúa á fjölbreytta rétti fyrir
hóp fólks. Gestgjafinn vill ekki verða
fyrir því að gestir hans veikist eftir
neyslu þess matar sem hann býður
upp á. En ef farið er að öllu með
gát ætti hætta á slíku að vera í
lágmarki.
Í eldhúsinu þarf að hugsa um að
skilja að vinnslu hrárra og tilbúinna
matvæla til að koma í veg fyrir að
óæskilegar örverur berist úr hráu
kjöti og fiski yfir í soðin matvæli eða
matvæli sem ekki á að sjóða.
Hreinlæti kemur í veg fyrir að
örverur úr umhverfinu komist í
matvælin. Handþvottur skiptir miklu
máli því hendurnar koma víða við.
Mikilvægt er að þvo hendur vand-
lega áður en farið er að meðhöndla
matvæli og á milli vinnslu mismun-
andi rétta.
Aðskilnaður í eldhúsi, hrein
áhöld, ílát, borð og hreinar hendur
eru grundvallaratriði til að koma í
veg fyrir að matvælin mengist af
óæskilegum örverum.
Rétt hitastig er lykilatriði til að
koma í veg fyrir fjölgun örvera í
matnum. Ef bera á fram eldaða rétti
kalda skal kæla réttinn eins fljótt og
unnt er niður í 0-4° C. Best er að
kæla matinn niður í grunnum ílát-
um en einnig getur verið gott ráð að
kæla rétti niður í ísbaði ef um mikið
magn er að ræða. Kaldir réttir hitna
fljótt á hlaðborðinu. Mikilvægt er því
að takmarka þann tíma sem köldu
réttirnir standa frammi og ganga
síðan fljótt frá matarafgöngum.
Heitum réttum þarf að halda vel
heitum, að minnsta kosti við 60°
C. Ef matur stendur lengi frammi
hálfvolgur fara örverurnar að fjölga
sér og hættunni er boðið heim.
Áhöld ættu að vera við hvern
rétt, það er bæði hreinlegra og
snyrtilegra. Falleg og fjölbreytt
ílát undir matinn setja svip sinn á
jólahlaðborðið en mikilvægt er að
nota aðeins ílát og áhöld sem eru
sérstaklega ætluð fyrir matvæli, t.d.
vörur sem eru merktar með glas- og
gaffalmerki.
Gestir veitingahúsa eiga að geta
fengið upplýsingar um þekkta
ofnæmis- og óþolsvalda í krásum
jólahlaðborðsins. Veitingamenn
verða því að vera tilbúnir til að veita
slíkar upplýsingar sé þess óskað.
Ef ofangreind atriði eru höfð í
huga ætti samverustund við jóla-
hlaðborð í skammdeginu að geta
orðið eftirminnileg fyrir alla en að
sjálfsögðu er það ábyrgð neytand-
ans sjálfs að gæta hófs í mat og
drykk.
Ítarefni á www.mast.is. www.mni.is
MATUR & NÆRING DÓRA S. GUNNARSDÓTTIR MATVÆLAFRÆÐINGUR
Örugg matvæli á jólahlaðborðinu
Sigurður Einarsson starfrækir mötuneytið í Iðnskólan-
um í Hafnarfirði. Hann er alveg gáttaður á andvara-
leysi nemenda þegar kemur að peningamálum. „Þeir
reiða fram kortið fyrir öllum sköpuðum hlutum,“ segir
hann. „Jafnvel fyrir einhverju sem kostar svo lítið sem
fimmtíukall. Ég hef meira að segja lent í því að kortið
var tekið upp fyrir brjóstsykri á tíkall. Þá gaf ég nú
bara molann.“
Sigurði finnst kostnaður við kortaviðskipti alveg út
úr kortinu. „Krakkarnir vita yfirleitt ekkert hvað þeir
eru að borga. Unga fólkið hefur gert alls konar
samninga við bankana, sumir fá færslugjöld niðurfelld
til 18 ára aldurs eða ákveðið margar fríar færslur á ári.
Það er samt mikill kostnaður sem smyrst ofan á, bæði
fyrir nemendur og fyrir mig sem þarf líka að borga
færslugjöld, 8 kr. lágmarksgjald á hverja færslu. Svo
borga ég þar að auki leigu fyrir posann.“
Í Iðnskólanum í Hafnarfirði var nýlega komið fyrir
hraðbanka og í honum kostar ekkert að taka út reiðufé
á debetkort. Sniðugast er auðvitað að hafa bara peninga
á sér, því þannig fær maður bestu kostnaðartilfinning-
una – „Það er allt of sjaldgæft að krakkarnir noti
hraðbankann og borgi með peningum. Meirihlutinn
man ekki einu sinni PIN-númerin sín,“ segir Sigurður.
Neytendur: Andvaraleysi unga fólksins
Gáttaður á kortasukki
Aðsókn í ókeypis fjármálaráðgjöf hefur
aldrei verið meiri. Langur biðlisti er eftir
aðstoð hjá Ráðgjafarstofu heimilanna. For-
stöðumaður segir marga hafa misst trúna á
bankakerfinu.
Aðilar sem hringja í dag með það fyrir augum að
panta tíma í ráðgjöf þurfa því miður að bíða þar til
eftir áramót til að komast að,“ segir Ásta S.
Helgadóttir, forstöðumaður Ráðgjafarstofu
heimilanna. Mikil ásókn er um þessar mundir í
fjárhagsráðgjöf hjá Ráðgjafarstofunni, sem einnig
býður upp á símaráðgjöf og
netspjall sem ætti að vera hægur
leikur að nýta sér án þess að
þurfa að bíða lengi.
Ásta segir nokkuð algengt að
aðilar sem leita í ráðgjöf hjá
stofunni hafi misst trúna á
bankakerfið. Litið sé á Ráðgjafar-
stofuna sem hlutlausa stofnun og
því kjósi margir heldur að fá svör
við mikilvægum spurningum hjá
ráðgjöfum hennar. „Bankarnir
eru í síauknum mæli að koma sér upp ráðgjafar-
þjónustu. Þeir hvetja viðskiptavini til að nýta sér
þá þjónustu og sama má segja um okkur. Traust á
bankakerfið verður að aukast,“ segir Ásta.
Hlutverk Ráðgjafarstofunnar er að veita fólki
sem á í verulegum greiðsluerfiðleikum og komið er
í þrot með fjármál sín endurgjaldslausa ráðgjöf.
Þar er fólk aðstoðað við að fá sýn yfir stöðu mála,
því hjálpað að gera greiðsluáætlanir, velja úrræði
og milliganga höfð um samninga við lánardrottna
ef þess er þörf.
Ásta segir vissulega afar bagalegt að biðlistinn
eftir ráðgjöf sé svo langur. Hins vegar hafi
símaráðgjöfin og ekki síður netspjallið reynst
mörgum vel. Íbúum landsbyggðarinnar stendur til
boða að senda umsóknir um ráðgjöf í pósti og fá
tillögur til úrbóta sendar til baka, auk þess sem
ráðgjafi er til viðtals á skrifstofu fjölskyldudeildar
Akureyrar vikulega.
Íslendingum í útlöndum sem þarfnast ráðgjafar
eða aðstoðar vegna aðstæðna á fjármálamarkaði
erlendis, er bent á að snúa sér til næstu sendiskrif-
stofu Íslands í nágrenni viðkomandi. Upplýsingar
um hvar hana er að finna eru á heimasíðu utanrík-
isráðuneytisins. kjartan@frettabladid.is
Margir bíða eftir ráðgjöf
ÁSTA S.
HELGADÓTTIR
ERFIÐLEIKAR Bankarnir bjóða í síauknum mæli upp á ráð-
gjafarþjónustu fyrir viðskiptavini.
Skrifstofa Ráðgjafarstofu um fjármál heimilanna er á
Hverfisgötu 6, 2. hæð, 101 Reykjavík.
Sjö ráðgjafar starfa hjá stofunni.
Tímapantanir eru í síma 551-4485 alla virka daga frá kl.
9.00-16.00. Símaráðgjöf er alla virka daga á sama tíma.
Netspjall Ráðgjafarstofu fer fram á vefnum fjolskylda.is á
afgreiðslutíma skrifstofunnar.
Fyrirspurnir sendist á rad@rad.is
Ráðgjafi frá Ráðgjafarstofu er til viðtals á Akureyri
vikulega og tekur viðtöl á skrifstofu fjölskyldudeildar
Akureyrarbæjar, Glerárgötu 26, Akureyri. Tímapantanir eru
í síma 460 1420.
Tímapantanir fyrir ráðgjafarþjónustu bankanna fara fram
á heimasíðum bankanna, en einnig er hægt að hringja í
þjónustuver bankanna til að fá frekari upplýsingar.
HVERT SKAL SNÚA SÉR FYRIR
ENDURGJALDSLAUSA FJÁR-
MÁLARÁÐGJÖF?
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki