Fréttablaðið - 06.12.2008, Side 56

Fá hús í þessari veröld eru jafn
þekkt og óperuhúsið í Sydney í
Ástralíu. Byggingin er á heims-
minjaskrá UNESCO og er yngsta
byggingin sem valin hefur verið á
þann lista. Óperuhúsið er byggt í
stíl expressjónisma, það nær yfir
1,8 hektara lands, er 183 metrar að
lengd og 120 metrar þar sem það
er breiðast. Húsinu er haldið uppi
af 588 steypusúlum sem ná sumar
hverjar um 25 metra niður fyrir
sjávarmál. Rafmagnsþörf húss-
ins jafnast á við 25 þúsund manna
bæ.
Húsið er því engin smásmíði
og þótti á sínum tíma þrekvirki
bæði í hönnun og byggingu. Það
var hinn danski arkitekt Jørn
Utzon sem hannaði óperuhúsið en
hann lést nýlega, níræður að aldri.
Hann fæddist 9. apríl árið 1918 í
Kaupmannahöfn, útskrifaðist frá
listaskóla borgarinnar árið 1942
og starfaði á stofu sænsku arki-
tektanna Pauls Hedquist og Gunn-
ars Asplund. Síðar vann hann með
Alvar Aalto í Finnlandi áður en
hann opnaði eigin stofu í Kaup-
mannahöfn árið 1950. Utzon sem
hefur oft verið líkt við arkitekta
á borð við Frank Lloyd Wright
og Aalto teiknaði óperuhúsið árið
1957. Fram að þeim tíma hafði
hann mest hannað heimili og því
var það mörgum undrunarefni
þegar hann sigraði í keppni um
hver ætti að hanna óperuhöllina
í Sidney árið 1956. Þó hafði hann
áður unnið sjö af átján keppnum
sem hann hafði tekið þátt í. Hins
vegar hafði engin af teikningum
hans orðið að raunveruleika.
Þrátt fyrir að óperuhúsið sé í
dag merkasti minnisvarði Ástral-
íu var byggingin umdeild á sínum
tíma. Svo mikið ósætti varð milli
yfirvalda og arkitektsins vegna
aukins kostnaðar og ósættis vegna
hönnunarhugmynda að Utzon
gekk burt frá verkinu árið 1966,
sjö árum áður en verkinu lauk.
Arkitektar á vegum ríkisins luku
verkinu innanstokks og því er að-
eins ytra byrði byggingarinnar
byggt eftir hugmyndum Utzons.
Utzon hlaut nokkur verðlaun
fyrir störf sín, meðal annars Ástr-
alíuorðuna árið 1985 og Sonning-
verðlaunin fyrir framlag hans til
evrópskrar menningar árið 1988.
Þá hlaut hann æðstu verðlaun
arkitekta, Pritzker-verðlaunin árið
2003. Óperuhúsið þykir vera hans
mesta afrek enda hefur bygging-
in unnið sér sess í huga alls heims-
ins sem einkennismerki Sydney
og allrar Ástralíu. Hinn heims-
frægi arkitekt Louis Kahn sagði
eitt sinn: „Sólin vissi ekki hve fal-
legir geislar hennar voru fyrr en
þeir endurspegluðust af þessari
byggingu.“
Í upphafi tíunda áratugarins
hóf stjórn óperuhússins að reyna
að bæta sambandið við Jørn Utzon
til að hann gæti komið að þeim
breytingum sem yrðu á húsinu í
framtíðinni. Hann var útnefnd-
ur hönnunarráðgjafi árið 1999 og
árið 2004 var fyrsta rýminu innan-
húss breytt eftir hugmyndum Utz-
ons. Rýmið var kallað The Utzon
Room arkitektinum til heiðurs.
- sg
Svífur seglum þöndum
● Hin víðfrægu segl óperuhússins í Sydney gera minningu hönnuðar síns, hins danska
arkitekts Jørn Utzon, ódauðlega. Utzon sjálfur lést nýlega níræður að aldri.
Jørn Utzon með óperuhöllina í baksýn.
Myndin er tekin í kringum árið 1965
þegar framkvæmdin stóð sem hæst.
NORDICPHOTOS/GETTY
Segl óperuhússins í Sydney ber við
bláan himin.
NORDICPHOTOS/GETTY
Óperuhúsið komst á heimsminjaskrá UNESCO árið 2007 og er yngsta byggingin á
listanum . Aðrar byggingar á heimsminjaskrá eru til dæmis Taj Mahal, Akrópólís og
píramídarnir.
Upplýst óperuhúsið
við höfnina í Sydney.
Húsið notar jafn mikið
rafmagn og 25 þúsund
manna bær í Ástralíu.
N
O
R
D
IC
P
H
O
T
O
S
/G
E
T
T
Y

Opið
mán.–föstud. 11–18
laugardag 11–18
sunnudag 13–16
www.mirale.is
MIRALE
Fákafeni 9
108 Reykjavík
sími: 517 1020
Verið velkomin
í FÁKAFEN 9
( við hliðina á ísbúðinni )
NÝTT
kortatímabil
40% afsláttur
TILBOÐ
af jólavörum
alla helgina
6. DESEMBER 2008 LAUGARDAGUR